Η ανθρωπότητα συνεχίζει να συνταράσσεται από τα αδιέξοδα και τις συγκρούσεις που γεννά ο καπιταλισμός στη σημερινή περίοδο της προχωρημένης ιστορικής του παρακμής. Τα αλληλοτροφοδοτούμενα δεινά της ιμπεριαλιστικής σύγκρουσης στην Ουκρανία, του αυξανόμενου πληθωρισμού και της διολίσθησης της παγκόσμιας οικονομίας προς τη δεύτερη ύφεση μέσα σε μια τριετία, αντιπροσωπεύουν σε τελική ανάλυση τους ίδιους τους επιθανάτιους σπασμούς της παλιάς κοινωνίας της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και καταπίεσης. Αλλά και από την άλλη πλευρά, η ορμητική επιστροφή των μαζικών ταξικών αγώνων στο προσκήνιο με τις εξεγέρσεις στη Λιβύη και τη Σρι Λάνκα, αντιπροσωπεύει τα ελπιδοφόρα σημάδια της επικείμενης γέννησης της νέας κοινωνίας της εργατικής εξουσίας και του σοσιαλισμού. Τρομοκρατημένες από αυτά τα σημάδια, οι άρχουσες τάξεις όλου του πλανήτη έχουν αρχίσει να βλέπουν, ξανά και ξανά, στους εφιάλτες τους την εικόνα των εξεγερμένων της Σρι Λάνκα που ορμούν θαρραλέα μέσα στα κρατικά μέγαρα των δυναστών τους.
Το Βατερλώ της ιμπεριαλιστικής Δύσης στην Ουκρανία και οι συνέπειές του
Ο πόλεμος στην Ουκρανία εξελίσσεται σε Βατερλώ για τον ιμπεριαλισμό της Δύσης και ιδιαίτερα για την ΕΕ. Ο ρωσικός ιμπεριαλισμός φαίνεται ότι είναι κοντά στο να καταλάβει στρατιωτικά σχεδόν το 35% της Ουκρανίας, ενώ οι εμπορικές κυρώσεις που του επιβλήθηκαν, αντί να τον αποδυναμώσουν (προς το παρόν) τον έχουν ευνοήσει. Στην αρχή του πολέμου ο Μπάιντεν είχε προβλέψει ότι το ρούβλι «θα καταλήξει στα σκουπίδια». Όμως εξαιτίας της αδυναμίας των δυτικών εταιρειών να απεμπλακούν από τη ρωσική ενέργεια, αλλά και της διεθνούς αύξησης των ενεργειακών τιμών, η ισοτιμία ρουβλιού-δολαρίου από τα 152 ρούβλια ανά δολάριο τον Φεβρουάριο, βρίσκεται σήμερα ήδη στα 56 ρούβλια ανά δολάριο.
Η νατοϊκή τακτική της επιδίωξης της παράτασης του πολέμου με σκοπό τη μεγαλύτερη δυνατή φθορά της Ρωσίας προετοιμάζει για την Ευρώπη έναν ζοφερό χειμώνα. Ήδη από τώρα χρησιμοποιούνται τα αποθέματα φυσικού αερίου που προορίζονταν για το χειμώνα, την ώρα που σύμφωνα με το Bloomberg Intelligence η εισαγωγή LNG (υγροποιημένου αερίου) θα μπορούσε να ικανοποιήσει μόλις το 40% των ευρωπαϊκών αναγκών σε φυσικό αέριο έως το 2026. Επιπλέον, στον αστικό Τύπο δημοσιεύονται εκτιμήσεις για την Ευρώπη οι οποίες κάνουν λόγο για πληθωρισμό που θα ξεπεράσει κάθε πρόβλεψη τους επόμενους μήνες, για επιστροφή σε μια βαθιά ύφεση, για τιμές πετρελαίου που θα εκτιναχθούν πάνω από 380 δολ./βαρέλι, για καθημερινές διακοπές λειτουργίας των βιομηχανικών μονάδων και για κατανάλωση ρεύματος και ζεστού νερού με το δελτίο.
Η κρίση πλέον χτυπάει βαριά την ίδια την ατμομηχανή της ΕΕ, τη Γερμανία. Οι γερμανικές εφημερίδες όπως η Die Welt και η Tagesspiegel σημειώνουν με απογοήτευση ότι ανάμεσα στις 100 κορυφαίες εισηγμένες εταιρείες στα παγκόσμια χρηματιστήρια, καμία πλέον δεν είναι γερμανική και θρηνούν για το γερμανικό εμπορικό ισοζύγιο, το οποίο σημειώνει τις χειρότερες επιδόσεις από το 1991. Αυτή η εικόνα στην ισχυρότερη καπιταλιστική χώρα της ΕΕ προϊδεάζει τους αδύναμους κρίκους του ευρωπαϊκού καπιταλισμού όπως η Ελλάδα, για ένα δικό τους μέλλον βαθιά δυσοίωνο και οικονομικά καταστροφικό.
Ωστόσο, οι αρνητικές επιπτώσεις από τον πόλεμο στην Ουκρανία είναι εντελώς λαθεμένο να πιστεύεται ότι δεν επηρεάζουν όλες τις υπόλοιπες – εμπλεκόμενες άμεσα ή μη στον πόλεμο – ιμπεριαλιστικές δυνάμεις του πλανήτη. Οι ΗΠΑ μπορεί να αυξάνουν πολύ τις πωλήσεις τους σε αέριο στην Ευρώπη, αλλά είδαν τον πληθωρισμό τους τον Ιούνιο να φθάνει στο 9,1%, δηλαδή να κινείται υψηλότερα από τον αντίστοιχο της Ευρωζώνης και στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 41 χρόνων. Επιπλέον, με εκτιμώμενο από το ΔΝΤ ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης στις ΗΠΑ λίγο πάνω από το 2% για φέτος, οι Αμερικάνοι αστοί βλέπουν την ύφεση να πλησιάζει στην έδρα τους με γοργούς ρυθμούς. Η Κίνα ήδη σημειώνει τους χαμηλότερους ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης από το 1976, ενώ και η Ρωσία, παρά την τρέχουσα ενίσχυση του ρουβλιού, αναπόφευκτα θα αρχίσει τους επόμενους μήνες να μετρά σοβαρές οικονομικές απώλειες. Ήδη οι δυτικές κυρώσεις έχουν «παγώσει» 300 δισ. δολάρια από τα συναλλαγματικά αποθέματα της Ρωσίας. Κυρίως, έχουν αποκόψει τις εταιρείες της από τις παγκόσμιες αγορές και έχουν κόψει βασικές αλυσίδες εφοδιασμού της. Και αν πραγματοποιηθεί πλήρως το σχέδιο της ΕΕ για εμπάργκο στο 90% των ρωσικών εισαγωγών πετρελαίου μέχρι το τέλος του 2022, ο οικονομικός αντίκτυπος που θα αποτυπωθεί στη Ρωσία την επόμενη χρονιά θα είναι αναπόφευκτα πολύ σοβαρός.
Η καπιταλιστική κερδοσκοπία υπεύθυνη για την εξαθλίωση και την πείνα
Παρά τις αντικειμενικές επιπτώσεις που έχει ο πόλεμος στη διεθνή αύξηση του πληθωρισμού, θα πρέπει να τονιστεί ότι ο αποφασιστικότερος παράγοντας που κάνει απρόσιτα βασικά αγαθά για τους ανθρώπους, δημιουργώντας κύματα εξαθλίωσης και πείνας σε όλο τον κόσμο – προεξαρχουσών των φτωχότερων κρατών αλλά και μη εξαιρουμένων πλέον των ισχυρών καπιταλιστικών κρατών – είναι η αχαλίνωτη καπιταλιστική κερδοσκοπία, η οποία εκδηλώνεται τόσο στο πεδίο διαμόρφωσης των διεθνών τιμών, όσο και σε εκείνο των τιμών λιανικής. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι η αύξηση των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης για το φυσικό αέριο στο Χρηματιστήριο του Άμστερνταμ ήταν τεράστια ήδη πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, αφού η τιμή στην ευρωπαϊκή αγορά από 20 ευρώ ανά μεγαβατώρα στις αρχές του 2021 έφθασε στα 180 ευρώ ανά μεγαβατώρα στις αρχές του 2022, δύο περίπου μήνες δηλαδή πριν από τη ρωσική εισβολή.
Η αχαλίνωτη αυτή κερδοσκοπία, έχει εκτός των άλλων, ως βασικούς εκφραστές μεγάλες εταιρείες του χρηματοπιστωτικού τομέα, οι οποίες κερδοσκοπούν στις αγορές προθεσμιακών συμβολαίων, αλλά και τα ίδια τα πολυεθνικά εμποροβιομηχανικά μονοπώλια, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του κλάδου των τροφίμων. Ενδεικτικά, σύμφωνα με στοιχεία της Lighthouse Reports, στο χρηματιστήριο Euronext του Παρισιού που είναι η μεγαλύτερη αγορά προθεσμιακών συμβολαίων σιτηρών της Ευρώπης, διάφορα «επενδυτικά» hedge funds και τράπεζες εκτινάσσουν τις τιμές με μια ισχυρή εισβολή την τελευταία διετία στην αγορά συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης σιταριού αλευροποιίας και άλλων τροφίμων. Σε αντίθεση με τους άμεσα εμπλεκόμενους στην παραγωγή και εμπορία αγροτικών προϊόντων που αγοράζουν προθεσμιακά συμβόλαια για να διασφαλιστούν έναντι των κινδύνων που απειλούν την αγροτική σοδειά, οι εν λόγω κερδοσκόποι βλέπουν το στάρι, το ρύζι, το καλαμπόκι και τα άλλα τρόφιμα μόνο ως κερδοσκοπικές αξίες και στην κυριολεξία, στοιχηματίζουν στην πείνα, επιδεινώνοντας την. Σύμφωνα με την ίδια πηγή μάλιστα, 7 στους 10 αγοραστές προθεσμιακών συμβολαίων σιταριού αλευροποιίας στην αγορά του Παρισιού είναι πλέον τέτοιοι κερδοσκόποι.
Αυτή η κερδοσκοπική δράση ήταν μια από τις βασικές αιτίες της εκτόξευσης της τιμής του σιταριού κατά 38% σε διάστημα μόλις δύο εβδομάδων μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Το ίδιο φαινόμενο επαναλήφθηκε και στο Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων του Σικάγο, με τα προθεσμιακά συμβόλαια σίτου να φτάνουν στο υψηλότερο επίπεδο από το 2014, συμβάλλοντας στην άνοδο της τιμής του κατά 75%, αλλά και σε άλλα διεθνή χρηματιστήρια εμπορευμάτων.
Γενικότερα, αυτοί οι κερδοσκόποι έχοντας στη διάθεσή τους τεράστια κεφάλαια ελέγχουν πλέον μεγάλα τμήματα των αγορών τροφίμων και άλλων βασικών εμπορευμάτων και έτσι κατευθύνουν τις τιμές εκεί που τους συμφέρει. Και η παρούσα κρίση στην Ουκρανία αντιμετωπίζεται ως ευκαιρία για την εξαγωγή χρηματιστηριακών υπερκερδών από τα τρόφιμα, με τους New York Times να αναφέρουν χαρακτηριστικά πρόσφατα το παράδειγμα του επενδυτικού κεφαλαίου σίτου Teucrium, το οποίο τον περασμένο Μάρτιο είχε καθαρά μηνιαία κέρδη ρεκόρ, με καθαρές εισροές 170 εκατομμυρίων δολαρίων μόνο μέσα σε μια μέρα, την ίδια ημέρα που η τιμή του σιταριού στο Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων του Σικάγο άγγιξε στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών.
Αλλά φυσικά και οι ίδιες οι μεγάλες εταιρείες παραγωγής και εμπορίας τροφίμων κερδοσκοπούν αδυσώπητα με τον πόλεμο, την εξαθλίωση και την πείνα. Έτσι, όχι μόνο πέρασαν τα υψηλότερα κόστη τους αυτούσια στους καταναλωτές, αλλά βρήκαν και την ευκαιρία να βγάλουν και μεγάλα επιπλέον κέρδη. Ενδεικτικά, το 2021 οι μεγάλες επιχειρήσεις αυτού του κλάδου στις ΗΠΑ είδαν τα προ φόρων κέρδη τους να αυξάνονται κατά 35% χάρη στις υψηλότερες τιμές. Σύμφωνα δε με εκτιμήσεις του Economic Policy Institute πάνω από το 53% της ανόδου των τιμών στην τελευταία διετία ήταν απόρροια της μεγάλης ανόδου των περιθωρίων κέρδους.
Μπροστά σε αυτό το όργιο αισχροκέρδειας με την πείνα και την εξαθλίωση των λαϊκών μαζών είναι ειρωνικό μα και κωμικό μαζί να πιστεύει κανείς ότι μπορεί να περιοριστεί η άνοδος των τιμών με «κανόνες στην αγορά», σύμφωνα με το «ρεφρέν» που τραγουδούν όλες οι αστικές κυβερνήσεις και μαζί τους και οι ρεφορμιστικές ηγεσίες της Αριστερός. Μόνο η απαλλοτρίωση των γιγάντιων παρασιτικών μονοπωλίων από κυβερνήσεις που θα εκπροσωπούν αυθεντικά τον εργαζόμενο λαό μπορεί να οδηγήσει στην τιθάσευση του τέρατος της ακρίβειας.
Η κυβέρνηση της Δεξιάς πρέπει να ανατραπεί με μαζικούς αγώνες!
Μέσα σ’ αυτό το διεθνές πλαίσιο καλπάζουσας ακρίβειας και κρίσης, ο ελληνικός καπιταλισμός μέρα με τη μέρα αποδεικνύει πώς δεν έχει χώρο για τις στοιχειώδεις ανάγκες του εργαζόμενου λαού, την ώρα που η ελληνική άρχουσα τάξη συνεχίζει να ενδιαφέρεται μόνο για τις δικές της πολιτικά αντιδραστικές και κοινωνικά σκανδαλώδεις προτεραιότητες.
Έτσι, η Ελλάδα σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ βρίσκεται στην πρώτη γραμμή σε επίπεδα πληθωρισμού σε όλη την Ευρωζώνη, με 12,1% για τον μήνα Ιούνιο σε ετήσια βάση, σημειώνοντας ρεκόρ για το διάστημα των τελευταίων 29 ετών. Τα στοιχεία για τις αυξήσεις τιμών σε σχέση με τον περσινό Ιούνιο κόβουν την ανάσα: 117,7% στο φυσικό αέριο, 70% στο ηλεκτρικό ρεύμα, 65,1% στο πετρέλαιο θέρμανσης, 45,6% στα καύσιμα, 12,6% στην είδη διατροφής και τα μη αλκοολούχα ποτά και 31,5% στην κατηγορία «στέγαση» που συμπεριλαμβάνει και τα ενοίκια κατοικιών!
Και μπροστά σ’ αυτό το κύμα ακρίβειας που εξαθλιώνει το λαό, η κυβέρνηση της ΝΔ συνεχίζει την υποκριτική πολιτική των επιδομάτων στους «αδύναμους» με συμβολικά ποσά, η οποία πρακτικά συνιστά επιδότηση της ακρίβειας και της κερδοσκοπίας, ενώ από την άλλη πλευρά, χωρίς ντροπή, διοχετεύει στρατιωτική βοήθεια πολλών δεκάδων εκατομμυρίων στην μισοφασιστική Ουκρανική κυβέρνηση, μονιμοποιεί 2.300 ορθόδοξους παπάδες, κλιμακώνει το μοίρασμα των πακέτων του «Ταμείου Ανάκαμψης» στους μεγάλους καπιταλιστές που τη στηρίζουν, ενώ επιτίθεται στα δικαιώματα της νεολαίας με ένα νέο αντιδραστικό νόμο για την Εκπαίδευση που συνοδεύει τη μόνιμη εγκαθίδρυση αστυνομίας στις σχολές.
Πλέον ο λαομίσητος Μητσοτάκης διαβεβαιώνει ότι δεν θα προσφύγει σε πρόωρες εκλογές και ότι η κυβέρνηση θα εξαντλήσει τη θητεία της μέχρι το καλοκαίρι του 2023. Αυτό αντανακλά προφανώς την πρόθεση του κύριου τμήματος της ελληνικής άρχουσας τάξης να πορευτεί στους επόμενους μήνες με αυτή την προσώρας κοινοβουλευτικά ισχυρή κυβέρνηση, προκειμένου να μην εμπλακεί άμεσα σε έναν κύκλο πολύμηνης κοινοβουλευτικής αστάθειας και απανωτών εκλογών σε μια περίοδο μεγάλης διεθνούς αβεβαιότητας και κρίσης. Όμως για την εργατική τάξη, τη νεολαία και τα φτωχά λαϊκά στρώματα κάθε λεπτό παραμονής αυτής της κυβέρνησης στην εξουσία σημαίνει ακόμα περισσότερη εξαθλίωση και καταπίεση. Γι’ αυτό από τη σκοπιά των δικών τους συμφερόντων, αυτονόητα κάθε σκέψη για μια στάση υπομονής και παθητικής αναμονής έναντι της κυβέρνησης της Δεξιάς μέχρι τις κάλπες του 2023 είναι εγκληματική.
Οι μαζικές πολιτικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις της εργατικής τάξης πρέπει να οργανώσουν άμεσα μαζικές κινητοποιήσεις, διασφαλίζοντας την ενότητα των γραμμών του εργατικού κινήματος στη δράση και πραγματοποιώντας ένα σχέδιο κλιμακούμενου αγώνα μέχρι την ανατροπή της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Αυτός είναι ο μόνος δρόμος για την αληθινή υπεράσπιση των συμφερόντων και των δικαιωμάτων του εργαζόμενου λαού. Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να σταματήσει τη βολική για την κυβέρνηση πρόωρη διεξαγωγή της προεκλογικής της εκστρατείας και να καλέσει τον λαό, όχι σε προεκλογικές συγκεντρώσεις, αλλά σε αγώνες. Η ηγεσία του ΚΚΕ οφείλει να δείξει ότι είναι έμπρακτα υπέρ της κλιμάκωσης των εργατικών αγώνων και ότι δεν έλεγε κούφια λόγια μετά την επιτυχημένη 24ωρη γενική απεργία του περασμένου Απριλίου. Οι ηγεσίες των συνδικάτων χρειάζεται να θέσουν για συζήτηση το συντομότερο δυνατό στις συνελεύσεις στα σωματεία και τους εργατικούς χώρους συγκεκριμένα προγράμματα δράσης με σκοπό την εκδίωξη της κυβέρνησης της Δεξιάς από την εξουσία, σε συνεργασία με τους φοιτητικούς συλλόγους και τις μαζικές συλλογικότητες των φτωχών αγροτών. Τέρμα τα λόγια και οι ανέξοδες συνδικαλιστικές και πολιτικές «κορώνες»! Η κυβέρνηση της Δεξιάς, η κυβέρνηση του κεφαλαίου, θα φύγει μόνο με πράξεις, με μαζική αγωνιστική δράση!
Ταυτόχρονα, για να παλέψουν με μεγαλύτερο ενθουσιασμό και μαχητικότητα, οι εργαζόμενοι και τα φτωχά λαϊκά στρώματα πρέπει να έχουν στον ορίζοντά τους μια πολιτική λύση εξουσίας που να μπορεί να υπηρετήσει τα δικά τους συμφέροντα. Με τον παρόντα συσχετισμό δύναμης μεταξύ των κομμάτων που υποστηρίζει η μεγάλη προοδευτική πλειοψηφία των εργαζόμενων και της νεολαίας, αυτή η λύση εξουσίας δεν μπορεί παρά να είναι η εκλογή μιας αριστερής συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΚΚΕ-ΜέΡΑ25, η οποία είναι απόλυτα εφικτή με βάση τα δεδομένα που δημιουργεί η μεγάλη και ταχύτατα αυξανόμενη σήμερα απαξίωση της ΝΔ στον λαό και το πιο αναλογικό εκλογικό σύστημα με το οποίο θα διεξαχθούν οι επόμενες εκλογές. Όμως για να δώσει λύση στα βασικά προβλήματα του λαού μια τέτοια η κυβέρνηση θα πρέπει, ξεκινώντας από την κατάργηση κάθε αντεργατικού και αντιλαϊκού μέτρου που πέρασε η παρούσα κυβέρνηση της Δεξιάς, να προχωρήσει στην εφαρμογή ενός προγράμματος όχι δευτερευουσών μεταρρυθμίσεων στο κράτος και την οικονομία όπως αυτό που ευαγγελίζεται η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ ή μιας ήπιας και συμβιβαστικής με τον καπιταλισμό «ρήξης» όπως αυτή που προτείνει το ΜέΡΑ25, αλλά μιας ρήξης με τον ίδιο τον καπιταλισμό, με σκοπό την εγκαθίδρυση το γρηγορότερο δυνατό μιας κεντρικά και δημοκρατικά σχεδιασμένης οικονομίας, με τους βασικούς της μοχλούς σε καθεστώς κοινωνικής ιδιοκτησίας.
