Λένιν: Οι θέσεις του Απρίλη

Επειδή έφτασα στην Πετρούπολη στις 3 του Απρίλη ήταν φυσικό στη συγκέντρωση της 4ης του Απρίλη να κάνω την έκθεσή μου για τα καθήκοντα του προλεταριάτου εξ ονόματός μου και τονίζοντας τη σχετικά ανεπαρκή προετοιμασία μου. Το μόνο που μπορούσα να κάνω για να διευκολύνω και τον εαυτό μου κι έντιμους επικριτές, ήταν να προετοιμάσω γραφτές θέσεις, που τις διάβασα και το κείμενό τους το ‘δωσα στο σύντροφο Τσερετέλλι. Τις διάβασα πολύ αργά και δύο φορές, μια φορά στη συγκέντρωση των μπολσεβίκων κι έπειτα στην κοινή συγκέντρωση μπολσεβίκων και μενσεβίκων.>Δημοσιεύω τώρα τις προσωπικές αυτές θέσεις, συνοδευόμενες με επεξηγηματικές παρατηρήσεις, που στην έκθεσή μου είχα πραγματευθεί διεξοδικότερα.

Θέσεις

1. Στο ζήτημα του πολέμου, που για τη Ρωσία διαρκεί ακόμα και υπό τη νέα κυβέρνηση Λβωφ και Σία λόγω του καπιταλιστικού χαρακτήρα της κυβέρνησης αυτής, και που τον χαρακτηρίζουμε σαν ληστρικό ιμπεριαλιστικό πόλεμο, δεν πρέπει να κάνουμε ούτε την παραμικρή παραχώρηση στη λεγόμενη «επαναστατική υπεράσπιση της χώρας».

Το ταξικά συνειδητό προλεταριάτο μπορεί να συγκατατεθεί στη διεξαγωγή ενός επαναστατικού πολέμου που θα δικαιολογούσε πραγματικά μια επαναστατική υπεράσπιση της χώρας με τους παρακάτω όρους: α) με τη μεταβίβαση της εξουσίας στα χέρια του προλεταριάτου και των φτωχότερων στρωμάτων των χωρικών, β) παραίτηση με έργα, όχι μόνο με λόγια, από κάθε προσάρτηση γ) πλήρης και πραγματική ρήξη με το κάθε τι που εξυπηρετεί τα συμφέροντα του καπιταλισμού.

Έχοντας υπ’ όψη την αναμφισβήτητη τιμιότητα πλατιών στρωμάτων από τη μάζα της «επαναστατικής υπεράσπισης της χώρας» και πως τα στρώματα αυτά δέχονται τον πόλεμο μόνο από ανάγκη, όχι για κατακτητικούς σκοπούς, κι ότι εξαπατώνται από την αστική τάξη, έχουμε υποχρέωση να τους εξηγήσουμε την πλάνη τους πολύ διεξοδικά, επίμονα και υπομονετικά, να τους δείξουμε με σαφήνεια ότι το κεφάλαιο είναι αδιάσπαστα συνδεδεμένο με τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και να τους αποδείξουμε ότι χωρίς την ανατροπή του κεφαλαίου είναι αδύνατος ο τερματισμός του πολέμου με μια ειρήνη πραγματικά δημοκρατική, κι όχι καταπιεστική.

Οργάνωση πλατιάς προπαγάνδας αυτών των αντιλήψεων μέσα στις τάξεις του τακτικού στρατού. Συναδέλφωση στο μέτωπο.

2. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που παρουσιάζει η σημερινή κατάσταση στη Ρωσία είναι η μετάβαση από την πρώτη φάση της επανάστασης – που έδωσε την εξουσία στην μπουρζουαζία εξαιτίας της ανεπαρκούς ταξικής συνειδητοποίησης και οργάνωσης του προλεταριάτου – στη δεύτερη φάση που θα φέρει την εξουσία στα χέρια του προλεταριάτου και των φτωχότερων στρωμάτων της αγροτιάς.

Η μετάβαση αυτή από τη μια φάση στην άλλη χαρακτηρίζεται, από τη μια μεριά, από το μάξιμουμ των ελευθεριών (σήμερα η Ρωσία αποτελεί την πιο ελεύθερη χώρα από τους εμπόλεμους) κι από την άλλη από την έλλειψη μιας εξουσίας που να ασκεί βία ενάντια στις μάζες, και τέλος από την αδικαιολόγητη εμπιστοσύνη των μαζών απέναντι στην κυβέρνηση των καπιταλιστών που είναι οι χειρότεροι εχθροί της ειρήνης και του σοσιαλισμού.

Η ιδιοτυπία αυτή απαιτεί από μας την ικανότητα αναπροσαρμογής στις ειδικές προϋποθέσεις της κομματικής εργασίας μέσα στις ασύγκριτα πλατιές μάζες του προλεταριάτου που τώρα μόλις ξύπνησαν στην πολιτική ζωή.

3. Καμιά υποστήριξη στην Προσωρινή Κυβέρνηση. Ξεσκέπασμα όλων των ψεύτικων υποσχέσεων της, ιδιαίτερα εκείνων που αναφέρονται στην παραίτησή της κι από προσαρτήσεις. Ξεσκέπασμα της κυβέρνησης, κι όχι η ασυγχώρητη που γεννά αυταπάτες «απαίτηση» πως η κυβέρνηση αυτή, κυβέρνηση των καπιταλιστών, πρέπει να πάψει να ‘ναι ιμπεριαλιστική.

4. Αναγνώριση του γεγονότος ότι στα περισσότερα συμβούλια των αντιπροσώπων των εργατών το Κόμμα μας μειοψηφεί. Και μάλιστα μειοψηφεί πολύ, απέναντι στο συνασπισμό όλων των μικροαστικών οπορτουνιστικών στοιχείων που δέχονται την επιρροή αυτή στις γραμμές του προλεταριάτου, αρχίζοντας από τους ναρόντνικους και τους σοσιαλεπαναστάτες και φτάνοντας ως την Οργανωτική Επιτροπή (Τσχέϊτζε, Τσερετέλλι κλπ.), (η Οργανωτική επιτροπή ήταν το ηγετικό όργανο του κόμματος των Μενσεβίκων σημ. “Μ.Δ.”), τον Στέκλωφ και πολλούς άλλους.

Διαφώτιση των μαζών για το γεγονός ότι τα συμβούλια των εργατών αντιπροσώπων αποτελούν τη μόνη δυνατή μορφή μιας επαναστατικής κυβέρνησης και συνεπώς όσο η κυβέρνηση αυτή δέχεται την επιρροή της αστικής τάξης, το καθήκον μας είναι η υπομονετική, συστηματική, επίμονη και προσαρμοσμένη στις πρακτικές ανάγκες των μαζών εξήγηση των σφαλμάτων και της τακτικής του.

Όσο βρισκόμαστε σε μειοψηφία, διεξάγουμε τη δουλειά της κριτικής και της εξήγησης των λαθών, προπαγανδίζοντας συγχρόνως την ανάγκη της μεταβίβασης όλης της κρατικής εξουσίας των συμβουλίων των αντιπροσώπων των εργατών, ώστε οι μάζες με την ίδια τους την πείρα να ξεπεράσουν τα λάθη τους.

5. Όχι κοινοβουλευτική δημοκρατία – η επιστροφή σ’ αυτήν από τα συμβούλια των εργατών αντιπροσώπων θα ήταν ένα βήμα προς τα πίσω – αλλά δημοκρατία των συμβουλίων των αντιπροσώπων των εργατών, των εργατών γης και των χωρικών σε όλη τη χώρα, δημοκρατία διαρθρωμένη από τα κάτω προς τα πάνω.

Κατάργηση της αστυνομίας, του στρατού και της γραφειοκρατίας.

Οι αμοιβές των υπαλλήλων, που πρέπει να εκλέγονται και να είναι σε οποιαδήποτε στιγμή ανακλητοί, δεν πρέπει να ξεπερνάνε το μέσο ημερομίσθιο ενός μέσου εργάτη.

6. Αγροτικό πρόγραμμα: Μετάθεση του κέντρου βάρους κατά τη λύση του αγροτικού ζητήματος στα συμβούλια των αντιπροσώπων των εργατών γης.

Απαλλοτρίωση όλων των αγροκτημάτων.

Εθνικοποίηση όλης της έγγειας ιδιοκτησίας στη χώρα, δικαίωμα διάθεσης της ιδιοκτησίας αυτής από τα τοπικά συμβούλια των αντιπροσώπων των εργατών γης και των χωρικών.

Οργάνωση ξεχωριστών συμβουλίων αντιπροσώπων των φτωχών χωρικών. Δημιουργία πρότυπων καλλιεργειών από όλα τα μεγάλα κτήματα (που έχουν έκταση από 100 ως 300 , ντεσιατίνες, ανάλογα προς τις τοπικές συνθήκες και κατά την κρίση των τοπικών οργάνων κάτω από τον έλεγχο των αντιπροσώπων των εργατών γης και με δημόσια δαπάνη).

7. Άμεση συνένωση όλων των τραπεζών της χώρας σε μια γενική εθνική τράπεζα και μεταβίβαση του ελέγχου στα συμβούλια των αντιπροσώπων των εργατών.

8. Το άμεσο καθήκον μας δεν είναι η εισαγωγή του σοσιαλισμού, αλλά μόνον η άμεση ανάληψη του ελέγχου στην κοινωνική παραγωγή και διανομή όλων των προϊόντων από τα συμβούλια των αντιπροσώπων των εργατών.

9. Κομματικά καθήκοντα:

α) Άμεση σύγκληση συνεδρίου του Κόμματος.

β) Αλλαγές στο κομματικό πρόγραμμα και προπάντων:

1)για τον ιμπεριαλισμό και τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, 2) για τη στάση μας απέναντι στο κράτος και το αίτημα μας για ένα «κράτος κομμούνας», (δηλαδή ένα κράτος που έχει σαν πρότυπο του την Παρισινή Κομμούνα. Ν. Λένιν) 3) βελτίωση του απαρχαιωμένου μίνιμουμ προγράμματος μας.

γ) Αλλαγή της ονομασίας του Κόμματος. (αντί Σοσιαλδημοκρατικό πρέπει να ονομαστούμε ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ, αφού οι επίσημοι αρχηγοί της σοσιαλδημοκρατίας σ’ ολόκληρο τον κόσμο (οι «αμυνίτες» και οι αμφιταλαντευόμενοι «καουτσκιστές») πρόδωσαν το σοσιαλισμό με το πέρασμα τους στην αστική τάξη.

10. Νέα Διεθνής.

Πρωτοβουλία για τη δημιουργία μιας επαναστατικής Διεθνούς, μιας Διεθνούς ενάντια στους οοσιαλοωβινιστές κι ενάντια στο «Κέντρο». (Το «Κέντρο» στο διεθνές σοσιαλδημοκρατικό κίνημα ήταν η τάση εκείνη που ταλαντευόταν ανάμεσα στους σωβινιστές («αμυνίτες») και στους διεθνιστές, δηλαδή ο Κάουτσκι και σία στη Γερμανία, ο Λονγκέ και Σία στη Γαλλία, ο Τσχέίτζε στη Ρωσία, ο Τουράτι στην , Ιταλία, ο Μακ Ντόναλντ στην Αγγλία κλπ. Ν. Λένιν.)

Για να καταλάβει ο αναγνώστης γιατί υποχρεώθηκα να υπογραμμίσω ιδιαίτερα σαν σπάνια εξαίρεση την «περίπτωση» έντιμων επικριτών, τον καλώ να συγκρίνει τις παραπάνω θέσεις με την ακόλουθη αντίρρηση του κ. Γκόλντμπεργκ: «Ο Λένιν σήκωσε τη σημαία του εμφυλίου πολέμου μέσα στους κόλπους της επαναστατικής δημοκρατίας» (δημοσιεύεται στο «Γεντίστβο» του κ. Πλεχάνοφ Νο 5). [«Γεντίστβο» («Ενότητα») -..εφημερίδα του Πλεχάνοφ στην Πετρούπολη το 1917, που υπεράσπιζε μια υπερσωβινιστική πολιτική, πολεμούσε φρενιασμένα τους μπολσεβίκους και επιζητούσε ένα συνασπισμό με το κόμμα της φιλελεύθερο – μοναρχικής μπουρζουαζίας, τους Συνταγματικούς – Δημοκράτες (Καντέ), (σημ. «Μ.Δ.»).]

Τι μαργαριτάρι στ’ αλήθεια;

Γράφω, διακηρύττω και επεξηγώ: «Έχοντας υπόψη την αναμφισβήτητη τιμιότητα πλατιών στρωμάτων από τη μάζα των οπαδών της επαναστατικής υπεράσπισης της χώρας … κι ότι εξαπατώνται από την αστική τάξη, έχουμε υποχρέωση να τους εξηγήσουμε την πλάνη τους πολύ διεξοδικά, επίμονα και υπομονετικά…»

Αλλά οι κύριοι της αστικής τάξης που αυτοκαλούνται σοσιαλδημοκράτες, που δε συγκαταλέγονται όμως ούτε στα πλατιά στρώματα, ούτε στη μάζα των οπαδών της άμυνας της χώρας, έχουνε το θράσος να παρουσιάζουν αυτές τις απόψεις μου με τη φράση «ύψωσε τη σημαία (!) του εμφυλίου πολέμου» (ούτε στις θέσεις ούτε στο λόγο μου υπάρχει τίποτε απ’ όλα αυτά !) «μέσα στους κόλπους της επαναστατικής δημοκρατίας …»

Τι σημαίνει αυτό; Σε τι διαφέρει αυτό από μια υποκίνηση σε πογκρόμ από τη «ΡΟΥΣΚΑΠΑ ΒΟΛΙΑ»; [«Ρούσκαγια Βόλια» («Ρωσική Θέληση») ένα καθημερινό φύλλο πού έβγαινε στην Πετρούπολη από το 1916, με συκοφαντικές καμπάνιες εναντίον των μπολσεβίκων. Απαγορεύτηκε η έκδοση του μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917. (σημ. «Μ.Δ.»)]

Γράφω, διακηρύττω και επεξηγώ: «Τα συμβούλια των εργατών αντιπροσώπων αποτελούν τη μόνη δυνατή μορφή μιας επαναστατικής κυβέρνησης και συνεπώς το καθήκον μας είναι η υπομονετική, συστηματική, επίμονη και προσαρμοσμένη στις πρακτικές ανάγκες των μαζών εξήγηση των λαθών και της τακτικής τους».

Κι όμως οι αντίπαλοι ενός ορισμένου είδους παρασταίνουν αντίθετα τις απόψεις μου σαν μια έκκληση εμφυλίου πολέμου μέσα στους κόλπους της επαναστατικής δημοκρατίας. Χτύπησα την Προσωρινή Κυβέρνηση, γιατί δεν καθόρισε ούτε μια σύντομη, ούτε μια οποιαδήποτε προθεσμία για τη σύγκληση της Συντακτικής Συνέλευσης, αλλά περιορίστηκε σε αόριστες υποσχέσεις. Απέδειξα ότι χωρίς τα συμβούλια των αντιπροσώπων των εργατών η σύγκληση της Συντακτικής είναι αβέβαιη και η επιτυχία της αδύνατη. Κι ωστόσο μου αποδίδουν τη γνώμη ότι είμαι δήθεν ενάντια στη γρήγορη σύγκληση της Συντακτικής Συνέλευσης!!!

Θα μπορούσα να χαρακτηρίσω τα λόγια αυτά σαν «παραλήρημα», αν δεκαετίες ολόκληρες πολιτικής πάλης δε με είχανε πείσει ότι η εντιμότητα των αντιπάλων είναι σπάνια εξαίρεση. Ο κ. Πλεχάνοφ χαρακτήρισε το λόγο μου στην εφημερίδα του σαν «παραλήρημα». Πολύ καλά κ. Πλεχάνοφ ! Αλλά πόση αδεξιότητα, αμηχανία και ουτοπία υπάρχει στην πολεμική σας! Αν επί δυο ολόκληρες ώρες «παραληρούσα», γιατί εκατοντάδες ακροατών ανέχονταν αυτό το «παραλήρημά» μου; Έπειτα, γιατί η εφημερίδα σας αφιέρωσε μια ολόκληρη στήλη για τη μετάδοση του «παραληρήματός» μου; Χοντροκοπιές, μεγάλες χοντροκοπιές!

Είναι βέβαια πολύ ευκολότερο να φωνάζει, να βρίζει και να ουρλιάζει κανένας αντί να δοκιμάσει να αναφέρει, να εξηγήσει, να υπενθυμίσει τι είπαν ο Μαρξ και ο Ένγκελς στα 1871, 1872 και 1875 για την πείρα της Παρισινής Κομμούνας και για το είδος του κράτους που χρειάζεται το προλεταριάτο.

Ο κ. Πλεχάνοφ, ο πρώην μαρξιστής, δε θέλει καθώς φαίνεται να θυμηθεί το μαρξισμό. Χρησιμοποίησε τις λέξεις της Ρόζας Λούξεμπουργκ που στις 4 Αυγούστου 1914 ονόμασε τη γερμανική σοσιαλδημοκρατία «βρωμερό πτώμα». Και οι κ.κ. Πλεχάνοφ. Γκόλντμπεργκ και Σία αισθάνθηκαν τον εαυτό τους «προσβεβλημένο». Για ποιο λόγο; Γιατί χαρακτηρίστηκαν σαν σωβινιστές οι Γερμανοί σωβινιστές!

Έχασαν ολωσδιόλου το μυαλό τους οι κακόμοιροι οι Ρώσοι σοσιαλσωβινιστές – σοσιαλιστές στα λόγια και σωβινιστές στην πράξη.