Μετά από αυθόρμητες διαδηλώσεις που απαιτούσαν την παραίτηση του Προέδρου Γκότα την 1η Απριλίου στο Κολόμπο, την πρωτεύουσα της Σρι Λάνκα, οι προσδοκίες αυξάνονταν για το πώς θα εξελισσόταν αυτό το κίνημα στην κατεστραμμένη από την κρίση χώρα.
Ορισμένα κόμματα και ομάδες κάλεσαν σε διαδηλώσεις στις 3 Απριλίου, ως απάντηση στις οποίες ο νευρικός Πρόεδρος Γκότα κάλεσε σε απαγόρευση της κυκλοφορίας. Ολόκληρη η χώρα επρόκειτο να νεκρώσει από το Σάββατο 2 Απριλίου στις 18:00 έως τη Δευτέρα 4 Απριλίου στις 6:00. Ωστόσο, ομάδες νέων σε όλη τη χώρα αψήφησαν την απαγόρευση κυκλοφορίας – η μεγαλύτερη πράξη αμφισβήτησης έλαβε χώρα στην πόλη Κάντι, όπου χιλιάδες φοιτητές από το Πανεπιστήμιο Peradeniya ήρθαν αντιμέτωποι με κανόνια νερού.
Μόλις άρθηκε η απαγόρευση κυκλοφορίας το πρωί της Δευτέρας 4 Απριλίου, οι μάζες επέστρεψαν στους δρόμους. Παρά το γεγονός ότι ήταν μια εργάσιμη ημέρα, πολλά πλήθη συγκεντρώνονταν από τις 7:30 π.μ. Δεν προκηρύχθηκε απεργία από τα συνδικάτα, αλλά τα πλήθη γίνονταν όλο και περισσότερα ώρα με την ώρα, με τα αφεντικά σε πολλές περιοχές να μην έχουν άλλη επιλογή από το να δώσουν στους εργαζομένους την άδεια για να παρευρεθούν.
Πλήθος κόσμου συγκεντρώθηκε σε τοποθεσίες σε όλο το νησί. Σε κάθε γειτονιά του Κολόμπο υπήρχαν διαμαρτυρίες. Πλήθος κόσμου συγκεντρώθηκε στην Πλατεία Ανεξαρτησίας. Εξαγριωμένα πλήθη συγκεντρώθηκαν έξω από τις ιδιωτικές κατοικίες σχεδόν όλων των υπουργών της κυβέρνησης. Κάποια στιγμή, χιλιάδες διαδηλωτές διέρρηξαν ένα οδόφραγμα της αστυνομίας έξω από το Carlton House – την έδρα της οικογένειας Ρατζαπάξα στο Tangalle στις νότιες ακτές του νησιού.
Κάθε γωνιά της χώρας και κάθε στρώμα της κοινωνίας συμμετέχει στο κίνημα. Υπήρξαν διαμαρτυρίες των εργαζομένων σε φυτεία τσαγιού στις περιοχές των Ταμίλ ζητώντας την πτώση της κυβέρνησης στην κεντρική Σρι Λάνκα, καθώς και διαμαρτυρίες ομάδων Ταμίλ στο βορρά και την ανατολή, οι οποίες πρόσθεσαν τα δικά τους αιτήματα στην έκκληση για παραίτηση του Γκότα, συμπεριλαμβανομένου του αιτήματος για την κατάργηση του κατασταλτικού νόμου για την πρόληψη της τρομοκρατίας.
Φοιτητές του πανεπιστημίου έχουν βγει μαζικά στους δρόμους χρησιμοποιώντας συνθήματα όπως «τα έβαλες με τη λάθος γενιά», ενώ κινητοποιήσεις πραγματοποιήθηκαν έξω από νοσοκομεία σε όλο το νησί καθώς οι εργαζόμενοι στην υγεία διαδήλωσαν ζητώντας πρόσβαση σε φάρμακα, ιατρικό εξοπλισμό και τρόφιμα για τους ασθενείς.
Οι δικηγόροι έχουν οργανωθεί σε μεγάλο βαθμό. Οργάνωσαν μαζική διαμαρτυρία στο αστυνομικό τμήμα Mirihana, απαιτώντας την απελευθέρωση όσων συνελήφθησαν το βράδυ της 1ης Απριλίου για τη διαδήλωση έξω από την κατοικία του Γκότα, ενώ χιλιάδες δικηγόροι πραγματοποίησαν διαδηλώσεις έξω από τα δικαστήρια απαιτώντας τη δίωξη διεφθαρμένων πολιτικών.
Είναι τέτοιο το εύρος του κινήματος που ακόμη και οι ένοπλοι φορείς του κράτους παρουσιάζουν ρωγμές. Το βράδυ της 1ης Απριλίου, εμφανίστηκαν πλάνα στη Mirihana με τον οδηγό ενός αστυνομικού βαν να σηκώνει τη γροθιά του για να ενθαρρύνει τις διαμαρτυρίες, ενώ τη Δευτέρα δημοσιεύτηκε βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενός αστυνομικού στην Kottawa να συναδελφώνεται με τους διαδηλωτές και μάλιστα να παίρνει το μεγάφωνο για να πει: «Αν και φοράμε στολές, είμαστε μαζί σας».
Σε ένα περιστατικό, οι διαδηλωτές εξοργίστηκαν όταν είδαν μέλη των ενόπλων δυνάμεων με μοτοσυκλέτες να κουβαλούν αυτόματα όπλα και να κατευθύνονται προς τις διαδηλώσεις στο κτίριο του κοινοβουλίου, και εμπόδισε η αστυνομία τους στρατιωτικούς. Ένας διοικητής του στρατού ζήτησε οι αστυνομικοί να αντιμετωπίσουν πειθαρχικά μέτρα.
Αυτές είναι ρωγμές στο κράτος και δεν είναι επιθυμία να τις μεγαλοποιήσουμε, αλλά είναι σημαντικά συμπτώματα του πώς η διάθεση στην κοινωνία επηρεάζει επίσης ακόμη και τις τάξεις της αστυνομίας και του στρατού, τμήματα των οποίων θα μπορούσαν να περάσουν στο πλευρό των μαζών.
Η Βουλή σε κρίση
Η δράση των μαζών στο δρόμο άνοιξε μια βαθιά κρίση στην κυβέρνηση και το κοινοβούλιο. Τη Δευτέρα 4 Απριλίου, τα γεγονότα εξελίχθηκαν γρήγορα: ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Σρι Λάνκα, Nivard Cabraal, παραιτήθηκε. Έκτοτε, τα δικαστήρια του απαγόρευσαν την έξοδο από τη χώρα. Είκοσι έξι μέλη του υπουργικού συμβουλίου παραιτήθηκαν επίσης. Ο πρόεδρος Γκοταμπάγια Ρατζαπάξα και ο αδερφός του, ο πρωθυπουργός Μαχίντα Ρατζαπάξα, ήταν οι μόνοι που παρέμειναν στην κυβέρνηση!
Η διεφθαρμένη κλίκα γύρω από τους Ρατζαπάξα βρίσκεται στο επίκεντρο της απέχθειας των μαζών. Οι εργαζόμενοι και οι φτωχοί έχουν οδηγηθεί σε απόγνωση εξαιτίας της σοβαρής οικονομικής κρίσης. Εν τω μεταξύ, βλέπουν αυτή την κλίκα να τους καταληστεύει.
Οι πολιτικοί εκπρόσωποι της άρχουσας τάξης στη Σρι Λάνκα αντιμετωπίζουν τώρα ένα δίλημμα. Χρειάζονται απεγνωσμένα μια κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένου ενός νέου υπουργού Οικονομικών, προκειμένου να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις με το ΔΝΤ. Όλα τα κόμματα το αναγνωρίζουν αυτό. Τα κυβερνητικά κόμματα αλλά και η αντιπολίτευση μιλούν για την ανάγκη «εθνικής ενότητας» για έξοδο από αυτή την κρίση.
Αλλά όσο ο Γκοταμπάγια Ρατζαπάξα είναι στη θέση του, κανείς δεν είναι διατεθειμένος να αυτοκτονήσει πολιτικά και να υπηρετήσει υπό τον ίδιο ως υπουργός. Ακόμη και ο ανιψιός του Προέδρου, Ναμάλ Ρατζαπάξα, ήταν μεταξύ εκείνων των υπουργών που παραιτήθηκαν – δείχνοντας ότι ακόμη και οι Ρατζαπάξα δεν θέλουν να συνδέονται με τους Ρατζαπάξα! Η κωμωδία τελείωσε όταν ο Γκότα προσπάθησε να διορίσει νέο υπουργό Οικονομικών… μόνο για να παραιτηθεί αμέσως!
Και στις 5 Απριλίου, καθώς το κοινοβούλιο συνήλθε για να συζητήσει τη συνεχιζόμενη κρίση, 42 βουλευτές από τον συνασπισμό του Γκότα ανακοίνωσαν ότι θα ανεξαρτητοποιηθούν και θα αποσύρουν την υποστήριξή τους από την κυβέρνηση. Ως αποτέλεσμα, ο συνασπισμός του Γκοταμπάγια Ρατζαπάξα μειώθηκε σε 108 έδρες – λιγότερες από τις 113 έδρες που χρειάζεται για να σχηματίσει πλειοψηφία. Αλλά και καμία άλλη κοινοβουλευτική ομάδα δεν έχει πλειοψηφία.
Παρά το βάθος της κρίσης, κανείς δεν μπορεί να αναγκάσει τον Γκοταμπαγια Ρατζαπάξα να αποχωρήσει από την προεδρία. Και το έχει ξεκαθαρίσει: δεν πρόκειται να παραιτηθεί οικειοθελώς. Στην πραγματικότητα, καθώς οι διαμαρτυρίες συνεχίζονται, έχει αυξήσει την επιθετική του δράση.
Απόρριψη όλων των κομμάτων
Ένα ιδιαίτερα αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό των διαδηλώσεων που κλιμακώθηκαν αυτή την εβδομάδα ήταν η απόρριψη ολόκληρου του πολιτικού κατεστημένου και όλων των πολιτικών κομμάτων. Παράλληλα με το βασικό σύνθημα, «ο Γκότα πρέπει να φύγει», οι μάζες έχουν προσθέσει ένα άλλο σύνθημα, «πρέπει να φύγουν οι 225» – δηλαδή όλοι οι 225 βουλευτές που εκπροσωπούνται στο κοινοβούλιο πρέπει να φύγουν. Είναι όλοι τους σάπιοι.
Αυτή η διάθεση δείχνει ένα πολύ υγιές ένστικτο. Οι μάζες κατανοούν ότι όλα τα αστικά κόμματα που εκπροσωπούνται στο κοινοβούλιο – συμπεριλαμβανομένης της αντιπολίτευσης – αντιπροσωπεύουν απλώς διαφορετικές πτέρυγες των εκμεταλλευτών τους. Οι μάζες κατανοούν το παιχνίδι τους, που παίζεται χρόνο με το χρόνο, δηλαδή το να εναλλάσσονται στα υπουργικά χαρτοφυλάκια για να δώσουν την ψευδαίσθηση της αλλαγής. Δεν τους αποπροσανατολίζει το κύμα παραιτήσεων και κυκλοφορούν κυνικά αστεία για το πώς αυτοί οι ίδιοι χαρακτήρες θα επιστρέψουν στα νέα υπουργεία στον επόμενο ανασχηματισμό του υπουργικού συμβουλίου.
Εν τω μεταξύ, οι άνθρωποι στους δρόμους δικαίως αισθάνονται ότι οι οπορτουνιστές στην αντιπολίτευση είναι ψεύτικοι φίλοι που κρύβουν όπλα πίσω από το χαμόγελό τους.
Πράγματι, εκεί που αυτοί οι οπορτουνιστές προσπάθησαν να εμφανιστούν και να προσποιηθούν ότι δείχνουν συμπάθεια στις διαδηλώσεις, διώχτηκαν γρήγορα από τους δρόμους. Για παράδειγμα, ο αντιδραστικός βουδιστής μοναχός Battaramulle Seelarathana Thero – ηγέτης του σινχαλέζικου σοβινιστικού κόμματος Janasetha Peramuna, το οποίο έχει ιστορικό υποστήριξης των Ρατζαπάξα – κυνηγήθηκε μέχρι το πολυτελές αυτοκίνητό του και ακούγονταν οι εξής φωνές: «Είναι εξαιτίας ανθρώπων σαν εσάς, που υποφέρουμε σήμερα έτσι!».
Αλλού, μέλη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το Samagi Jana Balawegaya (το SJB, ένα κόμμα που αναδύθηκε από τα ερείπια του απαξιωμένου παραδοσιακού κόμματος των καπιταλιστών της Σρι Λάνκα, του UNP), βρέθηκαν επίσης κυνηγημένοι. Δικαίως έχουν απορριφθεί από τις μάζες.
Στους δρόμους, έχει αποδειχθεί δύσκολο για αυτούς τους εκπροσώπους του κεφαλαίου να περνούν ως «πρωταθλητές του λαού». Αλλά στην κλιματιζόμενη αίθουσα του κοινοβουλίου, κάτω από το λατρευτικό βλέμμα του καπιταλιστικού Τύπου, πέρασαν πολύ πιο εύκολα.
Το σκάνδαλο που διαδραματίζεται εντός του κοινοβουλίου δείχνει ότι ο λαός έχει πολύ δίκιο να απορρίπτει όλους αυτούς τους εγκληματίες.
Στις 6 Απριλίου, μέλη του SJB σήκωσαν ακόμη και πλακάτ στο κοινοβούλιο και μιμήθηκαν τα συνθήματα στο δρόμο που καλούσαν τον Γκότα να φύγει! «Δεν μπορεί να υπάρξει φωνή που να έρχεται σε αντίθεση με αυτή τη φωνή που ακούγεται στους δρόμους. Είμαστε εδώ για να εκπροσωπήσουμε τον λαό», δήλωσε ο αρχηγός του SJB, Σατζίθ Πρεμαντάσα.
Και δεν είναι μόνο η αντιπολίτευση που, σαν λύκος με ένδυμα προβάτου, προσπαθεί να εξευμενίσει την κίνηση των μαζών. Ακόμη και οι μεγάλοι καπιταλιστές της Σρι Λάνκα έχουν τώρα ταχθεί «υπέρ» των διαδηλώσεων. Ο εκπρόσωπος της μεγαλύτερης αλυσίδας σούπερ-μάρκετ της Σρι Λάνκα, ο όμιλος John Keells, ο οποίος επωφελείται από τα δεινά του λαού καθώς αυξάνει τις τιμές των τροφίμων για να διατηρήσει τα κέρδη του, δήλωσε (χωρίς προφανή ειρωνεία) το πως «αναγνωρίζει τις δυσκολίες και τις πιέσεις του τρέχοντος περιβάλλοντος που επιβαρύνει τους πολίτες και τα μέλη της ομάδας μας».
Οι μεγαλύτεροι εξαγωγείς ενδυμάτων και ο μεγαλύτερος εργοδότης του ιδιωτικού τομέα, η MAS Holdings, που έχει πλουτίσει από τον ιδρώτα των εργαζομένων που δεν έχουν πλέον ούτε την οικονομική δυνατότητα να φάνε, όχι μόνο εξέφρασαν τη συμπάθειά τους για τις μάζες, αλλά εξήγησαν το πώς «αντέχουν και σεβόμαστε τους πολίτες μας και το δικαίωμα της ομάδας μας να συμμετέχει σε ειρηνικές διαδηλώσεις και να εκφράζεται ελεύθερα».
Ένα tweet συνόψιζε πολύ συνοπτικά τη στάση των μαζών σε αυτό το παιχνίδι αντιπολίτευσης που παίζει τώρα η άρχουσα τάξη:
«Μην σας ξεγελούν οι παίκτες του κρίκετ, τα δημόσια πρόσωπα που εργάζονται δίπλα στους Ρατζαπάξα που φτάνουν αργά στο πάρτι. Σημειώστε τα hashtags που λείπουν #GoHomeRajapkshas #gohomegota από τις επιπόλαιες δηλώσεις τους. Ακόμα και ο Ναμάλ Ρατζαπάξα τα παράτησε. Απλώς παίζουν μαζί για να σώσουν τις επιχειρήσεις τους».
Αυτοί οι εγκληματίες προσπαθούν να φορτώσουν τον ρόλο τους στην παρούσα κρίση στους ώμους των Ρατζαπάξα και μόνο. Αλλά δεν είναι μόνο οι Ρατζαπάξα που ευθύνονται για τα σημερινά δεινά του λαού της Σρι Λάνκα. Μάλλον, ολόκληρη η τάξη στην οποία ανήκουν οι Ρατζαπάξα –η καπιταλιστική τάξη – είναι υπεύθυνη.
Η «εκτελεστική προεδρία»
Οι μάζες έχουν δίκιο να είναι καχύποπτοι για τους ελιγμούς όχι μόνο του κυβερνώντος κόμματος, αλλά και της φιλομεγαλοεπιχειρηματικής αντιπολίτευσης. Αυτή τη στιγμή, η αντιπολίτευση προσπαθεί να εστιάσει το σύνολο της προσοχής των μαζών στη μεταρρύθμιση της καπιταλιστικής δημοκρατίας της Σρι Λάνκα. Αλλά αυτό είναι μια πλήρης εξαπάτηση. Όλη η συζήτηση για τη μεταρρύθμιση της δημοκρατίας στη Σρι Λάνκα, όσο υπάρχει ο καπιταλισμός, δεν μπορεί παρά να είναι απλή ρητορική που στοχεύει στην κοροϊδία των μαζών.
Ο αρχηγός του SJB Σατζίθ Πρεμαντάσα μας έδωσε πολλά παραδείγματα τέτοιας ρητορικής την προπερασμένη εβδομάδα. Το κόμμα του έχει δηλώσει ότι το κύριο πρόβλημα είναι η φύση της προεδρίας, με την ακραία συγκέντρωση εξουσιών στα χέρια του ίδιου του Προέδρου:
«Ήρθε η ώρα να καταργηθεί η Εκτελεστική Προεδρία», είπε στο κοινοβούλιο. «Ας χρησιμοποιήσουμε αυτήν την ευκαιρία για να αλλάξουμε αυτό το σύστημα και να εισαγάγουμε ένα σύστημα με ελέγχους και ισορροπίες. Ας χρησιμοποιήσουμε όλα τα διαθέσιμα συνταγματικά εργαλεία έκτακτης ανάγκης και ας θέσουμε εντός αυτής της εβδομάδας νόμους για την κατάργηση της Εκτελεστικής Προεδρίας».
Αυτή η απαίτηση έγινε δεκτή από αρκετούς άλλους νομοθέτες και ειδικούς των μέσων ενημέρωσης. Ποιο είναι όμως το πραγματικό της περιεχόμενο; Σίγουρα το σύνταγμα της Σρι Λάνκα απέχει πολύ από το να είναι δημοκρατικό. Το κοινοβούλιο διαθέτει σχετικά λίγες εξουσίες δίπλα στην «Εκτελεστική Προεδρία».
Το σύνταγμα έχει πολλά από τα χαρακτηριστικά αυτού που οι μαρξιστές αναφέρουν ως «βοναπαρτισμό» – ένα καθεστώς που έχει παρατηρηθεί σε άλλα μέρη και σε άλλες εποχές στην ιστορία, όταν η καπιταλιστική τάξη έχει γίνει πολύ σάπια και απαξιωμένη για να κυβερνήσει, αλλά όπου η εργατική τάξη δεν έχει ακόμη αρκετά ανεπτυγμένη ταξική συνείδηση για να κυβερνήσει.
Δεν είναι τυχαίο ότι το σύνταγμα της Σρι Λάνκα τείνει προς αυτή την κατεύθυνση, ούτε ότι οι τελευταίες εξουσίες που απέκτησε η προεδρία με την 20ή τροποποίηση του Γκοταμπάγια Ρατζαπάξα ήταν η αρχή αυτής της διαδικασίας.
Ήταν στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και στις αρχές της δεκαετίας του 1980, υπό το καθεστώς του JR Jayewardene του Ενωτικού Εθνικού Κόμματος (UNP) – του προκατόχου της αντιπολίτευσης SJB – που εισήχθη η εκτελεστική προεδρία.
Η τάση προς τον βοναπαρτισμό και η συγκέντρωση της πολιτικής εξουσίας στα χέρια του ισχυρού άνδρα-προέδρου είναι σύμπτωμα της αδυναμίας του καπιταλισμού της Σρι Λάνκα. Είναι αποτέλεσμα των εξαιρετικά έντονων κοινωνικών ανταγωνισμών στην κοινωνία που η άρχουσα τάξη αναγκάζεται να συγκεντρώσει όλη την εξουσία στα χέρια ενός ατόμου μόνο και μόνο για να εξασφαλίσει μια μικρή πολιτική σταθερότητα για τον εαυτό της.
Αλλά τα προβλήματα εμφανίζονται όταν ο «ισχυρός άνδρας» γίνεται αποσταθεροποιητικός παράγοντας της κατάστασης, όπως έχει γίνει τώρα ο Γκότα. Είναι πολύ δύσκολο για την άρχουσα τάξη να απαλλαγεί από αυτό το αγκάθι στα πλευρά της, το οποίο έχει προικίσει με τεράστια ποσότητα δύναμης.
Οι συζητήσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης για «ελέγχους και ισορροπίες» και «απαλλαγή από την εκτελεστική προεδρία» έχουν θεμελιώδη στόχο να απομακρύνουν τις μάζες, τις οποίες περιφρονούν και φοβούνται, από τους δρόμους! Θέλουν να σχηματίσουν μια κυβέρνηση με κάποια νομιμότητα για να διαπραγματευτούν με το ΔΝΤ και τους άλλους ιμπεριαλιστές πιστωτές της Σρι Λάνκα. Σε όποιο σύστημα και αν καταλήξουν – και φαίνεται ότι μπορούν να καταλήξουν σε πολύ λίγα αυτή τη στιγμή! – θα παλέψουν για να βρουν ένα ψήγμα νομιμότητας ανάμεσά τους.
Ας είμαστε ξεκάθαροι – η ιδέα ότι είναι δυνατή η εγκαθίδρυση μιας «τέλειας» δημοκρατίας στη Σρι Λάνκα υπό τον καπιταλισμό είναι μια ψευδαίσθηση. Τα βοναπαρτιστικά χαρακτηριστικά του είναι ένα σύμπτωμα της κρίσης του καπιταλισμού στο νησί και ένα σημάδι ότι ο καπιταλισμός και ολόκληρο το αστικό καθεστώς είναι ώριμα για να ανατραπούν.
Αργεντινή 2001 και Σρι Λάνκα 2022
Οι μάζες έχουν δίκιο να μην εμπιστεύονται κανένα από τα αστικά και μικροαστικά κόμματα και τους πολιτικούς. Αυτή είναι η δυνατή πλευρά του συνθήματος «οι 225 πρέπει να φύγουν!».
Το σύνθημα όμως έχει και μια αδύναμη πλευρά. Για να φανεί αυτό το σημείο, αξίζει να δούμε μια εποχή που ένα πολύ παρόμοιο σύνθημα χρησιμοποιήθηκε από τις μάζες σε άλλο χρόνο και τόπο. Το 2001, οι μάζες της Αργεντινής ξεχύθηκαν στους δρόμους και έριξαν το σύνθημα: «que se vayan todos!» («διώξτε τους όλους έξω!»).
Υπάρχουν αρκετοί παραλληλισμοί μεταξύ της παρούσας κατάστασης στη Σρι Λάνκα και της κατάστασης που αναπτύχθηκε στην Αργεντινή το 2001. Εκείνη την εποχή, η Αργεντινή αντιμετώπιζε μια χρεοκοπία και αναγκάστηκε να στραφεί επανειλημμένα στο ΔΝΤ. Προκειμένου να αποπληρώσει τα χρέη της, το ΔΝΤ ζήτησε από την κυβέρνηση της Αργεντινής να εφαρμόσει βάναυσους προϋπολογισμούς λιτότητας με μηδενικό έλλειμμα – δηλαδή να πληρώσουν οι εργαζόμενοι και οι φτωχοί για την κρίση. Αυτό τελικά οδήγησε σε μια κατάσταση στην οποία οι μάζες δεν μπορούσαν να αντέξουν άλλο και η οργή τους εξερράγη με μαζικές διαμαρτυρίες.
Όπως η Σρι Λάνκα σήμερα, το κίνημα τότε κατέστησε την Αργεντινή χωρίς κυβέρνηση. Η χώρα μάλιστα άλλαξε πέντε προέδρους μέσα σε δύο εβδομάδες! Τελικά, όμως, οι μάζες εξαντλήθηκαν και επέστρεψαν σπίτι τους.
Τι έγινε μετά; Η κυβέρνηση αθέτησε τις πληρωμές για το χρέος της, το νόμισμα υποτιμήθηκε μαζικά και η ανεργία και ο πληθωρισμός συνέχισαν να επιδεινώνονται. Στην πραγματικότητα, αυτές ήταν οι μόνες δύο επιλογές που είχε η Αργεντινή στο έδαφος του καπιταλισμού: είτε να πληρώσει τα χρέη και να πραγματοποιήσει μαζικές επιθέσεις λιτότητας, είτε η χρεοκοπία και η εκτίναξη του πληθωρισμού και της ανεργίας. Είτε έτσι είτε αλλιώς, η εργατική τάξη θα αναγκαζόταν να πληρώσει για την κρίση του καπιταλισμού.
Και σήμερα η Αργεντινή επιστρέφει στην ίδια κατάσταση! Η κυβέρνηση της Αργεντινής απευθύνθηκε για άλλη μια φορά στο ΔΝΤ για βοήθεια, έχοντας πληγεί από την ίδια ακριβώς, παγκόσμια κρίση του καπιταλισμού που κυριεύει τη Σρι Λάνκα. Το ΔΝΤ ήταν πρόθυμο να «βοηθήσει»… με αντάλλαγμα υποσχέσεις από την κυβέρνηση να πραγματοποιήσει περαιτέρω επιθέσεις λιτότητας στην εργατική τάξη.
Εμπιστευτείτε τη δική σας δύναμη!
Όπως στην Αργεντινή το 2001, ελλείψει μιας πολιτικής εναλλακτικής, οι πολιτικοί της άρχουσας τάξης της Σρι Λάνκα μπορούν απλώς να περιμένουν να εξαντληθούν οι μάζες. Ένας αποκαλούμενος «αριστερός», o Βασουντέβα Ναναγιακάρα, ο οποίος ήταν μεταξύ των 42 βουλευτών που παραιτήθηκαν από τον κυβερνητικό συνασπισμό, εξέφρασε τη στρατηγική της άρχουσας τάξης ως εξής:
«Αυτή η κυβέρνηση δεν μπορεί να προχωρήσει τώρα. Πρέπει να υπάρξει μια κυβέρνηση με όλους να συμμετέχουν για τουλάχιστον 6 μήνες και μετά να γίνουν εκλογές».
Όλες οι κουβέντες για εκλογές στο απροσδιόριστο μέλλον πρέπει να αναγνωριστούν ως προς αυτό που είναι: μια προσπάθεια εκτόνωσης του κινήματος των μαζών – για να απομακρυνθούν από τους δρόμους και να απογοητευτούν στα κοινοβουλευτικά παιχνίδια. Άλλοι πολιτικοί παραπονιούνται ότι η διεξαγωγή νέων εκλογών εν μέσω μιας τόσο οξείας οικονομικής κρίσης θα ήταν μια ασυγχώρητη σπατάλη πόρων που δεν διαθέτει η χώρα. Υπάρχει απάντηση σε αυτό: εξοικονομήστε χρήματα περικόπτοντας τους φουσκωμένους μισθούς, τα έξοδα και τα υπουργικά αυτοκίνητα των ίδιων των βουλευτών! Κανένας βουλευτής δεν πρέπει να αμείβεται με περισσότερα από τον μέσο μισθό των εργαζομένων.
Οι μάζες έχουν ένα υγιές ένστικτο να μην εμπιστεύονται κανέναν από τους εκπροσώπους της σάπιας καπιταλιστικής τάξης. Οι εργαζόμενοι και οι φτωχοί πρέπει να εμπιστεύονται μόνο τις δικές τους δυνάμεις. Χρειάζονται όμως οργάνωση για να αξιοποιήσουν αυτή τη στοιχειώδη δύναμη. Σήμερα, η εξουσία βρίσκεται κυριολεκτικά στα χέρια των εργαζομένων και των φτωχών: είναι εκεί, στους δρόμους. Το πρόβλημα είναι ότι η εργατική τάξη δεν έχει επίγνωση αυτού του γεγονότος. Και αν δεν συνειδητοποιήσουν αυτό το γεγονός, το κίνημα αναπόφευκτα θα εξαντληθεί.
Ο Τρότσκι εξήγησε κάποτε πως «χωρίς μια καθοδηγητική οργάνωση, η ενέργεια των μαζών [θα] εξατμιστεί σαν ατμός που δεν περικλείεται μέσα σε ένα κουτί με πώμα». Αυτό που είναι απαραίτητο είναι να υπάρξει οργάνωση στο μαζικό κίνημα.
Σε όλους τους χώρους εργασίας, ανάμεσα στους αγρότες, στους αλιεργάτες και στις γειτονιές, πρέπει να σχηματιστούν επιτροπές εργατών και φτωχών για να συντονίσουν τον αγώνα. Συνδεδεμένες σε επίπεδο περιφέρειας και σε εθνικό επίπεδο, τέτοιες επιτροπές θα μπορούσαν να γίνουν τα όργανα μιας εναλλακτικής εξουσίας στο σάπιο κοινοβούλιο, την προεδρία και ολόκληρο το καπιταλιστικό κράτος της Σρι Λάνκα.
Αυτό που λείπει είναι ένα κόμμα στο οποίο οι μάζες μπορούν να έχουν εμπιστοσύνη και να οργανώνονται μέσα από αυτό. Οι μάζες απορρίπτουν όλα τα υπάρχοντα κόμματα, αλλά δεν έχουν δικό τους κόμμα. Η Σρι Λάνκα έχει μια μακρά παράδοση στα αριστερά κόμματα, αλλά απεμπόλησαν το κύρος που είχαν κάποτε ακριβώς επειδή συμμετείχαν σε κυβερνήσεις συνασπισμού με αστικά και μικροαστικά κόμματα, βρωμίζοντας έτσι τους εαυτούς τους με τα μέτρα λιτότητας των προηγούμενων κυβερνήσεων. Γι’ αυτό δεν έχουν καθόλου κύρος σήμερα.
Η Αριστερά στη Σρι Λάνκα θα πρέπει να κοιτάξει σοβαρά το παρελθόν της και να καταλάβει ότι αυτό που χρειάζεται σήμερα είναι μια πλήρης ρήξη με κάθε ιδέα ταξικής συνεργασίας. Η Αριστερά και τα συνδικάτα θα πρέπει να ενωθούν για να προωθήσουν τις εργατικές επιτροπές παντού και να τις συντονίσουν σε εθνικό επίπεδο για να εκφράσουν τη βούληση του λαού στους δρόμους. Αυτό, σε συνδυασμό με μια πανίσχυρη γενική απεργία σε ολόκληρη τη χώρα, θα γκρέμιζε ολόκληρο το σάπιο καθεστώς και θα προετοίμαζε το έδαφος για να καταλάβουν επιτέλους την εξουσία οι εργάτες, οι αγρότες, οι φτωχοί των πόλεων και όλα τα καταπιεσμένα στρώματα της κοινωνίας, να απαλλοτριώσουν τον πλούτο των λίγων προνομιούχων της άρχουσας τάξης και να τον χρησιμοποιήσουν προς όφελος της μάζας των εργαζομένων. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος!
Μετάφραση: Κωνσταντίνος Αυγέρος
