Αλλαγή συνείδησης
Κάποιος μπορεί να ρωτήσει τους υποστηρικτές της θεωρίας της επικράτησης του δυνατότερου μια απλή ερώτηση: γιατί οι τράπεζες που αποδείχτηκαν τελείως αδύναμες για να επιβιώσουν δεν αφήνονται να πεθάνουν αλλά θα πρέπει με κάθε κόστος να σωθούν από τη γενναιοδωρία της κοινωνίας που σύμφωνα με εσάς δεν έπρεπε να υπάρχει; Για να σωθούν οι αδύναμες τράπεζες που διοικούνται από ανάξιους τραπεζίτες, η δυνατή, έξυπνη και σκληρά εργαζόμενη κοινωνική πλειοψηφία θα πρέπει να θυσιαστεί πρόθυμα. Αλλά η κοινωνία δεν είναι καθόλου πεπεισμένη ότι για ένα τέτοιο «σημαντικό σκοπό», πρέπει να ξεχάσει πολυτέλειες όπως η παιδεία και η υγεία και να δεχτεί ένα τέτοιο βαρύ οικονομικό κλίμα, για να σωθούν οι τράπεζες.
Τα οικονομικά σοκ που καθημερινά αναγράφονται στις εφημερίδες και στις τηλεοράσεις αφηγούνται μια ιστορία με ευκατανόητο για όλους μήνυμα: το παρών σύστημα δεν λειτουργεί. Για να χρησιμοποιήσουμε μια Αμερικάνικη έκφραση: «δεν διανέμει τα αγαθά». Δεν υπάρχουν λεφτά για την υγεία, τα σχολεία ή τις συντάξεις, αλλά για τα χρηματιστήρια υπάρχουν αμέτρητα ποσά. Όπως γράφει και ο Gore Vidal, ο μεγαλύτερος εν ζωή Αμερικάνος συγγραφέας: «αυτό που έχουμε σήμερα είναι σοσιαλισμός για τους πλούσιους και ελεύθερη οικονομία για τους φτωχούς».
Πολλοί απλοί άνθρωποι καταλήγουν στα σωστά συμπεράσματα από αυτό. Αρχίζουν να αμφιβάλλουν για το Καπιταλιστικό σύστημα και κοιτούν γύρω τους για κάτι διαφορετικό. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν άμεσα εμφανείς εναλλακτικές λύσεις. Στις ΗΠΑ στρέφονται στον Ομπάμα και τους Δημοκρατικούς. Αλλά Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί είναι η δεξιά και η αριστερή μπότα των μεγάλων επιχειρήσεων. Πάλι, ο Gore Vidal είπε, «στη Δημοκρατία μας υπάρχει ένα μόνο κόμμα, το κόμμα της περιουσίας και έχει δυο δεξιές πτέρυγες». Ο Ομπάμα και ο Μακέην υποστήριξαν το σχέδιο βοήθειας των 700 δις δολαρίων προς τις μεγάλες επιχειρήσεις. Αντιπροσωπεύουν τα ίδια συμφέροντα με μόνο μικρές διαφορές στις τακτικές τους.
Αυτά τα δεδομένα θα έχουν ένα πολύ δυνατό αντίκτυπο στην συνείδηση του κόσμου. Το ότι η ανθρώπινη συνείδηση είναι ακραιφνώς συντηρητική, είναι μια βασική άποψη του Μαρξισμού. Στους ανθρώπους γενικά δεν αρέσει η αλλαγή. Συνήθεια, παράδοση και ρουτίνα παίζουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της στάσης ζωής των μαζών, που συνήθως αντιστέκονται στην ιδέα των μεγάλων αλλαγών στις ζωές τους και στις παραδόσεις τους. Αλλά όταν μεγάλα γεγονότα κλονίζουν την κοινωνία εκ θεμελίων, οι άνθρωποι είναι αναγκασμένοι να ξανασκεφτούν τις παλιές τους ιδέες, πιστεύω και προκαταλήψεις.
Τώρα έχουμε μπει σε μια τέτοια περίοδο. Η μεγάλη περίοδος σχετικής ευημερίας που κράτησε περίπου δυο δεκαετίες ή περισσότερο στις προηγμένες καπιταλιστικά χώρες άφησε τα σημάδια της, με εξαίρεση μια σχετικά μικρή κρίση το 2001. Παρ’ όλες τις καταφανείς αδικίες του Καπιταλισμού, παρ’ όλες τις ατελείωτες ώρες εργασίας, την εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης, την κατάφορη ανισότητα, τον παράλογο πλούτο των πλουσίων που χωρίς ντροπή παρελαύνουν μπροστά από τον αυξανόμενο όγκο των φτωχών και περιθωριοποιημένων – παρ’ όλ’ αυτά, οι περισσότεροι άνθρωποι πίστευαν ότι η οικονομία της αγοράς έχει πετύχει και ότι θα μπορούσε να ωφελήσει και αυτούς. Αυτό ήταν κυρίως αλήθεια στις ΗΠΑ. Αλλά για έναν αυξανόμενο αριθμό ανθρώπων έχει πάψει να είναι αλήθεια.
