Στο Βελιγράδι, στις 15 Μαρτίου, είχαμε αναμφίβολα τη μεγαλύτερη κινητοποίηση στην Ιστορία της Σερβίας. Σύμφωνα με το Αρχείο Δημοσίων Συγκεντρώσεων, αριθμούσε περίπου 300.000 άτομα, με πολλούς να εκτιμούν ότι ήταν ακόμη μεγαλύτερη.
Μετά από μεγάλες συγκεντρώσεις τον Φεβρουάριο στην Αουτοκομάντα, έναν βασικό κόμβο κυκλοφορίας στο Βελιγράδι, και στη Γέφυρα Ελευθερίας στο Νόβι Σαντ, οι φοιτητές συνέχισαν με νέες συγκεντρώσεις στο Κραγκούγιεβατς και τη Νις, προετοιμάζοντας την κινητοποίηση της 15ης Μαρτίου. Αν και οι φοιτητές ανακοίνωσαν ότι η συγκέντρωση της 15ης Μαρτίου δεν θα ήταν η τελευταία, πολλοί φαντάζονταν ότι θα ήταν η μέρα που θα έπεφτε το καθεστώς του Αλεξάνταρ Βούτσιτς.
Καθώς πλησίαζε η προγραμματισμένη ώρα της κεντρικής συγκέντρωσης, το πλήθος φαινόταν ατελείωτο. Σε ορισμένα βασικά σημεία, ήταν εξαιρετικά δύσκολο να τα προσπελάσεις. Τα φυλλάδιά μας έγιναν δεκτά με πραγματικό ενδιαφέρον από τους διαδηλωτές, οι οποίοι έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για την επαναστατική πολιτική.
Η διαμαρτυρία διεξήχθη σε δύο καίρια σημεία – στην πλατεία Σλάβιγια και μπροστά από το κτίριο του Κοινοβουλίου – αλλά στην πραγματικότητα ήταν αδύνατο να καθοριστεί η αρχή και το τέλος της συγκέντρωσης! Βετεράνοι πολέμου και μοτοσικλετιστές βοήθησαν τους φοιτητές να περιφρουρήσουν τη συγκέντρωση. Ομιλίες πραγματοποιήθηκαν στην πλατεία Σλάβιγια. Όπως έχει γίνει παράδοση στις διαδηλώσεις, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι τήρησαν 15 λεπτά σιγή για τα 15 θύματα που σκοτώθηκαν την 1η Νοεμβρίου 2024 όταν και κατέρρευσε ο τσιμεντένιος θόλος του σιδηροδρομικού σταθμού στο Νόβι Σαντ, για την αποτυχημένη ανοικοδόμηση του οποίου ήταν υπεύθυνο το καθεστώς.
Κάποια στιγμή στη διαμαρτυρία άρχισε να αυξάνεται η ένταση. Κουκουλοφόροι άρχισαν να πετούν πέτρες. Εξαιτίας όλων των απειλών του Βούτσιτς, πολλοί γνώριζαν ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν θύματα. Οι εκπρόσωποι των φοιτητών χρησιμοποίησαν μαρκαδόρους για να γράψουν στα χέρια τους αριθμούς τηλεφώνου των γονιών τους και την ομάδα αίματός τους, σε περίπτωση επικίνδυνου περιστατικού. Καθώς το θέμα φαινόταν ότι θα μπορούσε να κλιμακωθεί πέρα από τον έλεγχό τους, οι φοιτητές αποφάσισαν να τερματίσουν πρόωρα τη διαμαρτυρία, προκειμένου να αποτρέψουν τη βία.
Αποτίμηση της συγκέντρωσης
Αυτό το απότομο τέλος της διαμαρτυρίας εξέπληξε πολλούς, αλλά οι περισσότεροι το δέχτηκαν χωρίς αντίρρηση. Με αυτή την απόφαση, η «ενέργεια» των συγκεντρωμένων έπεσε ξαφνικά. Σύντομα οι άνθρωποι άρχισαν να επιστρέφουν στα σπίτια τους και σε λιγότερο από μερικές ώρες, είχαμε ένα κανονικό βράδυ Σαββάτου στο Βελιγράδι. Αλλά από την επόμενη μέρα, ήταν σαφές ότι η διάθεση για αγώνα στη Σερβία δεν είχε υποχωρήσει.
Αυτή η κινητοποίηση έθεσε στο προσκήνιο ορισμένα σημαντικά ζητήματα. Το κύριο ζήτημα προκύπτει από το γεγονός ότι ο Βούτσιτς προφανώς δεν θα παραιτηθεί από την εξουσία, ακόμη και όταν βρεθεί αντιμέτωπος με μια μεγάλη διαμαρτυρία (είναι πολύ πιθανό στις 15 Μαρτίου να συγκεντρώθηκε μόλις σε μια πόλη περισσότερο από το 5% του συνολικού πληθυσμού της Σερβίας).
Από την άλλη, θέτει επειγόντως το ζήτημα της ανάγκης για ξεκάθαρη πολιτική ηγεσία μεταξύ των φοιτητών. Στις 15 Μαρτίου, τα σχέδια για την κύρια τοποθεσία της διαδήλωσης άλλαξαν ξαφνικά πολλές φορές, οδηγώντας σε συμβιβασμό με την κυβέρνηση όσον αφορά τη διεξαγωγή της τόσο στην πλατεία Σλάβιγια όσο και μπροστά από το Κοινοβούλιο. Αυτό συμβαίνει επειδή δεν υπάρχει σαφώς καθορισμένη ανώτατη φοιτητική ηγεσία που να είναι εκλεγμένη από φοιτητικούς συλλόγους.
Αυτό που έγινε επίσης σαφές είναι ότι αν και οι φοιτητές βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του κινήματος, δεν του έχουν δώσει σαφή πολιτική κατεύθυνση. Εδώ και τρεισήμισι μήνες ζητούν τη δημοσίευση εγγράφων και στοιχείων σχετικά με την πτώση του θόλου. Όμως, παρά τους τρεισήμισι μήνες αξιέπαινης προσπάθειας και αγώνα, δεν έχουν υπάρξει αποτελέσματα. Το καθεστώς του Βούτσιτς είναι φοβισμένο, αλλά έχει παραμείνει ουσιαστικά άθικτο.
Με μια τέτοια επιρροή στην κοινωνία λόγω του ηρωικού ρόλου των φοιτητών στο κίνημα, οι φοιτητές θα πρέπει να σταθούν επικεφαλής του κινήματος και πολιτικά. Έχουν ήδη προχωρήσει πολύ προς τη σωστή κατεύθυνση με τα καλέσματά τους για γενική απεργία και ακόμη περισσότερο με το κάλεσμα για γενικές συνελεύσεις εργαζομένων και πολιτών.
Αλλά για να έχει πραγματικά απήχηση αυτό το κάλεσμα, πρέπει να σχηματίσουν ένα κεντρικό όργανο από τις συνελεύσεις τους, με εθνική ηγεσία και πολιτικό πρόγραμμα. Οι συνελεύσεις πρέπει να οργανωθούν όχι μόνο σε πανεπιστημιακό επίπεδο, αλλά και με τη συγκρότηση μόνιμων επίσημων κοινών φορέων σε επίπεδο πόλεων και σε εθνικό επίπεδο, που θα έχουν την εντολή να υλοποιούν τη βούληση των φοιτητών.
Η εργατική τάξη έχει εμπλακεί πιο ενεργά σε απεργιακές δραστηριότητες, τις οποίες έχουμε δει στα σχολεία, το δικαστικό σώμα, στο αεροδρόμιο «Νίκολα Τέσλα», στα Ταχυδρομεία, στη GSP Βελιγραδίου και στην Ελεκτροπριβρέντα Σέρμπιγιε. Αυτές οι απεργίες μπορεί να προαναγγέλλουν ένα μεγαλύτερο κίνημα της εργατικής τάξης.
Το καθεστώς του Βούτσιτς έχει χάσει το μεγαλύτερο μέρος της νομιμοποίησής του. Είναι καιρός η εργατική τάξη, ως η τάξη που εργάζεται στους κύριους οικονομικούς μοχλούς της κοινωνίας και συνεπώς διαθέτει την απαραίτητη δύναμη για να ανατρέψει την κυβέρνηση, να βοηθήσει τους φοιτητές και τη νεολαία για να παλέψουν από κοινού και να νικήσουν τον Βούτσιτς και το εγκληματικό του καθεστώς.
Ζβόνκο Νταν, μέλος της Επαναστατικής Κομμουνιστικής Ένωσης – Γιουγκοσλαβικού τμήματος της Επαναστατικής Κομμουνιστικής Διεθνούς
Μετάφραση τμήματος του άρθρου από την ιστοσελίδα www.marxist.com: Κωνσταντίνος Αυγέρος