Στις 11 Απριλίου 2020 έφυγε από την ζωή, μετά από νοσηλεία στο νοσοκομείο, λόγω προβλημάτων υγείας, ο σημαντικός αγωνιστής και διανοούμενος της Αριστεράς Περικλής Κοροβέσης. Ο Περικλής Κοροβέσης, ήταν σημαντική μορφή του αγώνα κατά της Δικτατορίας, ενεργός αγωνιστής μέχρι το τέλος της ζωής του, συγγραφέας και δημοσιογράφος, ενώ είχε διατελέσει και βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, από το 2007 έως το 2009.
Δικαίως, μπορεί να χαρακτηριστεί ένας ασυμβίβαστος αγωνιστής της Αριστεράς μέχρι το τέλος του, αταλάντευτος εχθρός της καπιταλιστικής εξουσίας, αλλά και της διάβρωσης της Αριστεράς από αυτήν και του συμβιβασμού της με αυτήν. Αυτό το γεγονός δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς, ανεξαρτήτως αν συμφωνούσε ή διαφωνούσε με τις συνολικές πολιτικές του τοποθετήσεις, τις κατά καιρούς επιλογές του και τη συνολική ιδεολογική του τοποθέτηση.
Σε αντίθεση με πολλούς άλλους αγωνιστές της γενιάς του και ιδιαίτερα τα πιο προβεβλημένα στελέχη της Αριστεράς, μέσα στα οποία συγκαταλέγεται, δεν προσπάθησε να εξαγοράσει την προβολή αυτή και τις περγαμηνές της αγωνιστικής του δράσης, ούτε με κρατικές θέσεις, ούτε με κοινοβουλευτικά έδρανα, ούτε με τις οικονομικές ανέσεις που τα ακολουθούσαν. Επίσης δεν συμβιβάστηκε με τον «ρεαλισμό» του σλόγκαν «δεν υπάρχει εναλλακτική άλλη από την διαχείριση του συστήματος» και δεν σταμάτησε να ασκεί κριτική με την πένα και το λόγο του, στους φορείς και τους διαχειριστές της εξουσίας, είτε προέρχονταν από τα αστικά κόμματα, είτε από τη ρεφορμιστική Αριστερά.
Παρέμεινε τοποθετημένος ενάντια σε κάθε μορφή καταπίεσης και δίπλα στα θύματα της και σε όσους αγωνίζονταν ενάντια σε αυτήν. Ο ίδιος δήλωνε:«Δεν είμαι πολιτικός. Είμαι καταρχάς κοινωνικός ακτιβιστής. Στην πολιτική αρένα είχα βγει για το “μπούγιο”, για να ενισχύσω την Αριστερά». Η δήλωση αυτή αναφερόταν στην εκλογή του ως βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ το 2007, θέση την οποία δεν δίστασε να εγκαταλείψει, όταν το 2009 διαφώνησε με τις επιλογές της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ για τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2010 και τη διαφαινόμενη από τότε γενικότερη δεξιά στροφή της πλειοψηφίας της ηγεσίας, αποχωρώντας από τον ΣΥΡΙΖΑ (ακολούθησε τότε το Μέτωπο Αλληλεγγύης και Ανατροπής, με επικεφαλής τον Α. Αλαβάνο), στον οποίο δεν επέστρεψε έκτοτε, παρότι κάτι τέτοιο θα ήταν εύκολο αν το ήθελε και παρά την ανοδική πορεία του τελευταίου.
Ο Περικλής Κοροβέσης γεννήθηκε το 1941 στο Αργοστόλι Κεφαλληνίας. Σπούδασε θέατρο με τον Δημήτρη Ροντήρη, σημειολογία με τον Ρολάν Μπαρτ και παρακολούθησε μαθήματα των Πιερ Βιντάλ-Νακέ, Μαρσέλ Ντετιέν, Κορνήλιου Καστοριάδη και άλλων στο Παρίσι. Μετείχε από μικρή ηλικία στο κίνημα της Αριστεράς και επί χούντας φυλακίστηκε και εξορίστηκε. Πριν την περίοδο της Χούντας, εργάστηκε ως ηθοποιός.
Αρχικά ενταγμένος στην ΕΔΑ, ήταν από αυτούς που έκαναν το «βήμα» από τη νόμιμη δράση της εποχής της ΕΔΑ και των Ιουλιανών, προς την παράνομη δράση της πρώιμης αντιδικτατορικής αντίστασης. Για την παράνομη δράση του, συνελήφθη, φυλακίστηκε και υπέστη άγριο βασανισμό από την Δικτατορία. Τις εμπειρίες του αυτές, περιέγραψε στους «Ανθρωποφύλακες», το βιβλίο – μαρτυρία του, που κυκλοφόρησε το 1969 και έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στην γνωστοποίηση στο εξωτερικό, της αγριότητας της καταστολής και των βασανιστηρίων που υπέστησαν οι συλληφθέντες από την Χούντα και ως εκ τούτου, έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στον αγώνα κατά της δικτατορίας.
Αντιδρώντας στη συμβιβαστική ρεφορμιστική πολιτική του ΚΚΕ και του ΚΚΕ εσωτερικού και αναζητώντας τον δρόμο για τη συγκρότηση ενός επαναστατικού κόμματος της Αριστεράς, απαλλαγμένου από αυτά τα χαρακτηριστικά, επηρεασμένος από τον Γαλλικό Μάη του 1968 και το Ιταλικό φθινόπωρο του 1969, εντάχτηκε στις προσπάθειες της λεγόμενης Άκρας Αριστεράς, να συγκροτήσει ένα νέο επαναστατικό πόλο μέσα στο εργατικό κίνημα της εποχής.
Εντάχτηκε και έπαιξε ηγετικό ρόλο στην οργάνωση «Επαναστατικές Σοσιαλιστικές Ομάδες» (ΕΣΟ), στην εξορία της Δυτικής Ευρώπης. Σύμφωνα με στοιχεία του ιστορικού Γιώργου Αλεξάτου, στη συνέχεια, το 1972 ίδρυσε μαζί με άλλους, την Οργάνωση Ελλήνων Επαναστατών Κομμουνιστών (ΟΕΕΚ), που το 1975 συμμετείχε μαζί με την ομάδα «Μπολσεβίκοι» κι ένα τμήμα της ΣΕΠ (Σοσιαλιστική Επαναστατική Πάλη), στην ίδρυση του Ελληνικού Λενινιστικού Επαναστατικού Κινήματος (ΕΛΕΚ), που αυτοδιαλύθηκε το 1977.
Οι οργανώσεις αυτές, είχαν διάφορες ιδεολογικές αναφορές, Μαοϊσμός, Τροτσκισμός, Γκεβαρισμός, Ιταλική Αυτονομία κ.α., ένα χαρακτηριστικό που συναντιόταν σε όλη την Ευρώπη την συγκεκριμένη ιστορική περίοδο (τέλη ’60- αρχές ’70), αντανακλώντας την έντονη ιδεολογική αναζήτηση ενός από τα πιο μαχητικά τμήματα της πρωτοπορίας και ιδιαίτερα της νεολαίας, να βρει τις ιδέες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην επανάσταση, έξω από τα πλαίσια των εκφυλισμένων μαζικών ΚΚ και της Σοσιαλδημοκρατίας. Οι περισσότερες οργανώσεις αυτού του είδους, ήταν βραχύβιες και το δυναμικό των αγωνιστών που συσπείρωναν, στην πλειοψηφία του επέστρεψε αργότερα στις οργανωμένες δυνάμεις ή τον περίγυρο των μαζικών αριστερών κομμάτων ή απορροφήθηκε από μεταγενέστερες μεγαλύτερες διασπάσεις τους.
Ο Περικλής Κοροβέσης δεν οργανώθηκε έκτοτε σε κάποιο από τα κόμματα ή τις οργανώσεις της Αριστεράς, αλλά παρέμεινε ενεργός ακτιβιστής και δημοσιογράφος, αρθρογραφώντας σε εφημερίδες και έντυπα της Αριστεράς (έχει εργαστεί ως αρθρογράφος στις εφημερίδες «Ελευθεροτυπία», «Η Εποχή» και στην «Εφημερίδα των Συντακτών», επίσης, έχει συνεργαστεί με διάφορα περιοδικά, πολιτικά ή λογοτεχνικά, όπως η «Γαλέρα»), ενώ αναζητούσε πάντοτε μια ενωτική παρέμβαση της Αριστεράς, που θα μπορούσε να παίξει ρόλο στις εξελίξεις, χωρίς όμως να παραιτείται από το προγραμματικό και ιδεολογικό του φορτίο και να κάνει συμβιβασμούς απλώς για να στεγαστεί κάπου πολιτικά.
Το 1998 εκλέχθηκε δημοτικός σύμβουλος στο Δήμο Αθηναίων, με το συνδυασμό του Λέοντα Αυδή , στηριζόμενο από το ΚΚΕ. Αργότερα, προς τα μέσα της δεκαετίας του 2000 ασχολήθηκε ενεργά με τον ΣΥΡΙΖΑ, όταν αποτελούσε συμμαχία οργανώσεων με τον ΣΥΝ και πριν την μετεξέλιξη του σε ενιαίο κόμμα και το 2007 εκλέχθηκε με αυτόν, βουλευτής στην Α΄ Αθηνών. Το 2009 αποχώρησε από τον ΣΥΡΙΖΑ, διαφωνώντας με τις επιλογές της ηγετικής ομάδας, συμπορεύτηκε για λίγο με τον Α. Αλαβάνο και το «Μέτωπο Αλληλεγγύης και Ανατροπής» και από όταν το τελευταίο αυτοδιαλύθηκε, παρέμεινε ανένταχτος αλλά πάντα ενεργός στα κοινωνικά κινήματα και παρεμβαίνοντας με τα άρθρα και τις τοποθετήσεις του στις εξελίξεις.
Επίσης, ανέπτυξε πλούσιο συγγραφικό έργο. Εκτός από το πιο γνωστό του βιβλίο «Ανθρωποφύλακες» (1969), όπου περιγράφονται τα βασανιστήρια στα οποία προέβαινε η Χούντα των Συνταγματαρχών και η προσωπική του εμπειρία, έχει δημοσιεύσει και άλλα βιβλία, όπως «Αριστερή Ανακύκλωση», «Παράπλευρες καθημερινές απώλειες», «Γυναίκες ευσεβείς του πάθους», «Η πολιτική βία είναι πάντοτε φασιστική», «Στο κέντρο του περιθωρίου», κ.ά.Εκτός από πεζά, έχει συγγράψει και θεατρικά (πχ. Tango Bar), αλλά και παιδικά έργα.
Σε αντίθεση με πολλά στελέχη και τμήματα της Αριστεράς, που συμβιβάστηκαν με την λογική της διαχείρισης του αστικού κράτους και ιδιαίτερα μετά τις αλλαγές του 1989-1990, ο ίδιος παρέμεινε ένας πολέμιος του κράτους αυτού. Το 2014 σε συνέντευξη του δήλωνε: «Δυστυχώς, οι Ανθρωποφύλακες δεν έχασαν σε επικαιρότητα. Το ίδιο “βαθύ κράτος” που εξέθρεψε τις χούντες του Μεταξά και του Παπαδόπουλου συντηρεί και τη Χρυσή Αυγή. Ρωτάτε γιατί ο κόσμος δεν αντέδρασε στη χούντα – μήπως αντιδρά στη φασίζουσα συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ; Όταν την αποκαλούσα έτσι, με λέγανε εξτρεμιστή, αλλά να που η υπόθεση Μπαλτάκου το επιβεβαιώνει. Το ακαταλόγιστο για ασφαλίτες και βασανιστές παραμένει: «Κάνε ό,τι θες, θα είσαι και μάγκας». Καμία συνέπεια, καμία τιμωρία». Σε άλλη πρόσφατη συνέντευξη του το 2018 δήλωνε: «Το κράτος είναι ενιαίο, είτε είναι δικτατορικό είτε είναι δημοκρατικό, είτε φασιστικό είτε ναζιστικό, είναι το ίδιο μηχάνημα. Παίζει διαφορετικούς ρόλους. Οπότε είναι αλληλέγγυο, το δημοκρατικό κράτος με το προηγούμενο, το φασιστικό κράτος…» .
Αυτές οι απλές, αλλά τόσο σημαντικές αλήθειες, τις οποίες απαρνείται, ξεχνά ή συγκαλύπτει πάντοτε ο ρεφορμισμός και οδηγεί έτσι, από την μία ήττα στην άλλη, ας μείνουν μια διαρκής υπόμνηση του σ. Περικλή Κοροβέση, στις νεότερες γενιές της Αριστεράς, μαζί με την διαρκή αναζήτηση του για μια Αριστερά που θα μένει στο πλάι των καταπιεσμένων και δεν θα περνάει στο στρατόπεδο της αστικής εξουσίας , αλλά και μαζί με την στάση ζωής του και το ηθικό του παράδειγμα, που θα αποτελούν πάντοτε πηγή έμπνευσης.
Παναγιώτης Κολοβός
Το άρθρο γράφτηκε με πληροφορίες από τις εξής πηγές:
Ο Περικλής Κοροβέσης (1941 – 2020) αφηγείται την ταραχώδη του ζωή
Ο Περικλής Κοροβέσης απαντά για τους νεκρούς του Πολυτεχνείου
Πέθανε ο Περικλής Κοροβέσης – Τα βασανιστήρια που υπέστη στην ταράτσα της Μπουμπουλίνας
Περικλής Κοροβέσης: Η ομάδα του Τσίπρα κατόρθωσε να εξαφανίσει την Αριστερά
Ο Κοροβέσης πέρα από τους Ανθρωποφύλακες
Έφυγε από τη ζωή ο συγγραφέας Περικλής Κοροβέσης
46 αντιδικτατορικές οργανώσεις
Ιστορικό λεξικό του ελληνικού εργατικού κινήματος
