Στις 10 Αυγούστου 2020, ο Χασάν Ντιαμπ ανακοίνωσε την παραίτηση της κυβέρνησής του. Μίλησε υποκριτικά για την επιθυμία του να σταθεί στο πλευρό του λαού και συνέχισε, μιλώντας επί μακρόν για τις, υποτίθεται, τολμηρές μεταρρυθμίσεις που είχε επιδιώξει να εφαρμόσει. Τέλος, κατέληξε δηλώνοντας τρεις φορές, «Είθε ο Θεός να προστατεύσει τον Λίβανο».
Ο Λίβανος σίγουρα χρειάζεται προστασία – από την άρχουσα τάξη που έχει καταστρέψει τη χώρα. Η παραίτηση του πρωθυπουργού έρχεται ως αποτέλεσμα ενός μαχητικού μαζικού κινήματος στη Βηρυτό. Σε μια εντυπωσιακή επίδειξη δύναμης, χιλιάδες κόσμου ξεχύθηκαν στους δρόμους για τρεις συνεχόμενες ημέρες, χωρίς να πτοηθούν από την άγρια καταστολή με πλαστικές σφαίρες και δακρυγόνα. Στην πραγματικότητα, το κίνημα φούντωσε ακόμη περισσότερο μετά την καταστολή. Αδύναμη και διχασμένη, όπως πάντα, η κυβέρνηση του Λιβάνου γρήγορα δήλωσε ότι θα παραιτηθεί.
Αυτή είναι μια μεγάλη νίκη και δείχνει τη δύναμη του μαζικού κινήματος. Σε λιγότερο από έναν χρόνο, οι λιβανικές μάζες ανέτρεψαν όχι μία, αλλά δύο διεφθαρμένες κυβερνήσεις. Ωστόσο, είναι σημαντικό το κίνημα να μην εφησυχάσει μετά απ’ αυτή τη νίκη, αλλά να βγάλει τα απαραίτητα συμπεράσματα από τον μέχρι τώρα αγώνα. Ο Χασάν Ντιαμπ, δεν πρέπει να ξεχνάμε, εκλέχθηκε πρωθυπουργός, με την υπόσχεση μεταρρυθμίσεων στον Λίβανο. Αυτή αποδείχθηκε μία κενή υπόσχεση. Αντ’ αυτού, οι συνθήκες διαβίωσης των εργαζομένων στον Λίβανο επιδεινώθηκαν δραματικά. Η τελευταία σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν η έκρηξη της Βηρυτού, η οποία κατέστρεψε την πρωτεύουσα και άφησε πάνω από 300.000 ανθρώπους άστεγους. Αυτή η παραίτηση βρίσκει τον λιβανέζικο λαό σε παρόμοια κατάσταση με το προηγούμενο έτος, όταν η κυβέρνηση Χαρίρι παραιτήθηκε.
Έχει καταστεί σαφές ότι δεν αρκεί απλώς η ανατροπή της κυβέρνησης, κάτι περισσότερο πρέπει να γίνει.
Χασάν Ντισμπ: μια κληρονομιά αποτυχίας
Πριν την άνοδο της κυβέρνησης Ντιαμπ, υπήρξε μεγάλη συζήτηση στο κίνημα σχετικά με την ανάγκη για μια «τεχνοκρατική κυβέρνηση». Εκείνη την εποχή, εξηγήσαμε ότι αυτό δεν θα ήταν λύση. Είναι ουτοπικό όνειρο να πιστεύουμε ότι αμερόληπτοι κρατικοί διαχειριστές μπορούν να απομακρυνθούν από ένα διεφθαρμένο σύστημα και να δώσουν λύση στα πιεστικά προβλήματα του λιβανέζικου λαού. Για να το αντιληφθεί κανείς αυτό είναι, αρκετό να δει το ιστορικό της κυβέρνησης Ντιαμπ, η οποία ήταν γεμάτη με τεχνοκράτες που θεωρούνται επαγγελματίες και, υποτίθεται, δεν είχαν καμία σχέση με το πολιτικό κατεστημένο.
Το ιστορικό της κυβέρνησης δεν είναι δύσκολο να εξεταστεί – ακριβώς επειδή τίποτα δεν έχει αλλάξει. Ο Χασάν Ντιαμπ καυχιόταν μετά τις πρώτες 100 ημέρες της κυβέρνησής του ότι είχαν γίνει πολλές αλλαγές. Η κυβέρνηση ψήφισε μία σειρά νόμων κατά της διαφθοράς, συμπεριλαμβανομένου ενός ελέγχου στην Κεντρική Τράπεζα, ο οποίος θα βοηθούσε στην καταπολέμηση της διαφθοράς, θα έβαζε τον Λίβανο στο δρόμο της οικονομικής ανάκαμψης, καθώς θα κέρδιζε υποτίθεται την εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών, οι οποίοι θα προσέτρεχαν να επενδύσουν στην οικονομία του Λιβάνου. Ωστόσο, αυτή η νομοθεσία δεν πέτυχε τίποτα στην πράξη. Περιορίστηκε στο κοινοβούλιο, και οι εφαρμοστικοί νόμου που πέρασαν δεν εφαρμόστηκαν από τους διεφθαρμένους αξιωματούχους. Όπως και παλιότερα, η άρχουσα τάξη του Λιβάνου χρησιμοποίησε κάθε μέσο που είχε στη διάθεσή της, για να παρεμποδίσει τις μεταρρυθμίσεις.
Αυτό δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη . Πολλοί από τους ίδιους τους τεχνοκράτες ήταν στην πραγματικότητα συνδεδεμένοι με το πολιτικό κατεστημένο και απρόθυμοι να το αντιπαλέψουν.
Ο Ντιάμπ ήταν σύμμαχος της Χεζμπολάχ, η οποία υποστήριξε την κυβέρνηση. Ο πρόεδρος Μισέλ Αούν παρέμεινε επίσης σταθερά στην κυβέρνηση. Το να ζητάει κανείς απ’ αυτή την κυβέρνηση να μεταρρυθμίσει το σύστημα ισοδυναμεί με το να ζητά από μια λεοπάρδαλη να αλλάξει θέση στις βούλες της. Είναι οι ίδιοι απατεώνες και εγκληματίες που επωφελούνται και συνεχίζουν να επωφελούνται από τη διαφθορά που μαστίζει τον Λίβανο. Με άλλα λόγια, είναι η ίδια άρχουσα τάξη.
Καθώς ο Ντιαμπ και οι φίλοι του στην εξουσία απολάμβαναν τις «καρέκλες» τους, οι μάζες συνέχιζαν να λιμοκτονούν. Είναι προφανές γιατί το συνεχιζόμενο κίνημα ονομάστηκε «Επανάσταση των πεινασμένων», καθώς η χώρα κατευθύνεται σε συνθήκες πείνας μέσα στους επόμενους μήνες. Παρά τις δυσκολίες, το κίνημα συνεχίστηκε με σποραδικές διαμαρτυρίες καθ’ όλη τη διάρκεια της κυβέρνησης του Ντιαμπ. Μετά την έκρηξη της Βηρυτού, το κίνημα αναζωπυρώθηκε με δεκάδες χιλιάδες στους δρόμους. Αυτό το κίνημα φώναξε ξανά το σύνθημα «Όλοι σημαίνει όλοι», το οποίο είναι θεμελιωδώς σωστό. Εδώ βρίσκεται η απάντηση στα δεινά του Λιβάνου. Το πρόβλημα στον Λίβανο δεν είναι εκείνος ή ο άλλος πολιτικός, αλλά ολόκληρο το διεφθαρμένο σύστημα και η άρχουσα τάξη. Οι τεχνοκράτες δεν είναι η απάντηση, και η κυβέρνηση Ντιαμπ το έχει δείξει αυτό.
Η επανάσταση πρέπει να συνεχιστεί
Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι γιορτάζουν την ανατροπή αυτής της κυβέρνησης, ο Χασάν Ντιαμπ δεν έχει αποχωρήσει ακόμη από το αξίωμα. Παραμένει για ένα διάστημα σε μια μεταβατική κυβέρνηση, η οποία θα επιβλέπει τις διαπραγματεύσεις μεταξύ όλων των πτερύγων των πολιτικών εκπροσώπων της άρχουσας τάξης. Αυτές οι διαπραγματεύσεις θα διαρκέσουν μήνες ή περισσότερο, και αναμφίβολα θα οδηγήσουν σε αναδιάταξη του καθεστώτος και στη δημιουργία μιας «νέας» κυβέρνησης. Αυτή η κυβέρνηση θα αποτελείται από τμήματα της ίδιας άρχουσας τάξης, που έφερε τον Λίβανο σ’ αυτό το αδιέξοδο και αναμφίβολα θα είναι τόσο ανίσχυρη να δώσει ουσιαστικές λύσεις όσο η κυβέρνηση του Χάσεν Ντιαμπ πριν απ’ αυτήν.
Μερικά μέλη της άρχουσας τάξης έχουν χρησιμοποιήσει αυτή την ευκαιρία, για να επαναφέρουν στο τραπέζι πως, όποια κι αν είναι η κυβέρνηση, πρέπει να μπορεί διαπραγματευτεί με το ΔΝΤ. Τα κόμματα που ανατράπηκαν από την επανάσταση τον Οκτώβριο του περασμένου έτους επιδιώκουν ξανά να επιστρέψουν στην εξουσία. Αντιμετωπίζοντας τον λιμό, μια οικονομική κατάρρευση και μια τεράστια υποτίμηση του νομίσματος, πολλοί θέτουν τις ελπίδες τους στο ΔΝΤ για τη διάσωση της οικονομίας. Ωστόσο, το ΔΝΤ έχει αποδείξει ότι δεν θα πραγματοποιήσει μία τέτοια «διάσωση» χωρίς «σημαντικές μεταρρυθμίσεις», δηλαδή άγρια λιτότητα. Με άλλα λόγια, η άρχουσα τάξη στον Λίβανο θα συνεχίσει να διοικεί τη χώρα, ενώ οι λιβανικές μάζες πληρώνουν για την κρίση. Φυσικά, όλα υπό την επίβλεψη του ΔΝΤ. Αυτό δεν θα δώσει λύση στη φτώχεια και την πείνα που αντιμετωπίζει ο Λίβανος.
Υπάρχει όμως ένας άλλος τρόπος. Η λύση στα προβλήματα του Λιβάνου δεν είναι να βασιστεί στο ΔΝΤ ή στην υπάρχουσα άρχουσα τάξη, αλλά να συνεχίσει την επανάσταση και η εργατική τάξη να πάρει την εξουσία στα χέρια της. Οι μάζες στον Λίβανο έχουν δώσει ένα ηρωικό αγώνα. Έχουν αντισταθεί σε προσπάθειες διχασμού και έχουν ανατρέψει πολλές κυβερνήσεις. Τώρα, δεν πρέπει μόνο να ανατρέψουν αυτήν την κυβέρνηση, αλλά να την αντικαταστήσουν. Η επανάσταση πρέπει να αγκαλιάσει όλα τα τμήματα των εργατών και των φτωχών ανεξάρτητα από θρήσκευμα και να φέρει στην εξουσία μία επαναστατική κυβέρνησης της εργατικής τάξης. Με μία δημοκρατικά σχεδιασμένη οικονομία, ο Λίβανος μπορεί να χρησιμοποιήσει τους πόρους που τώρα ληστεύονται από την άρχουσα τάξη για την ανοικοδόμηση της Βηρυτού. Ο πλούτος των εκατομμυριούχων και δισεκατομμυριούχων του Λιβάνου, περιουσίες που χτίστηκαν από τη διαφθορά, θα πρέπει να κατασχεθεί απ’ αυτή τη νέα εργατική κυβέρνηση και να χρησιμοποιηθεί για την ανοικοδόμηση του Λιβάνου. Μόνο έτσι μπορεί ο Λίβανος να ξεπεράσει το αδιέξοδο και να τερματίσει μόνιμα τη διαφθορά.
Άνταμ Ζαϊνεντίν
11 Αυγούστου 2020
Μετάφραση: Ηλίας Κυρούσης
