Και να που η Κύπρος μπήκε επίσημα στον «Μηχανισμό Στήριξης». Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ένα κράτος πολύ μικρό, με περίπου 900.000 κατοίκους. Ο κυρίαρχος μοχλός της οικονομίας της είναι ο χρηματοπιστωτικός τομέας, σε συνδυασμό με την διαχείριση του χαμηλότερου φορολογικού συντελεστή εταιρειών που συναντάται στην Ε.Ε. Άλλος βασικός κλάδος είναι ο τουρισμός και παλιότερα οι κατασκευές και η καλλιέργεια της γης. Κλασσικό παραγωγικό κλάδο όπως η ελαφριά, η βαριά βιομηχανία και η γεωργία, που να έχουν αξιόλογη συμμετοχή στην διαμόρφωση του ΑΕΠ, η Κύπρος δεν διαθέτει. Τέλος, ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο της κυπριακής οικονομίας για ειδικούς λόγους, είναι η ναυτιλία.
Από τον χαρακτήρα της οικονομίας της, δεν χρειάζεται να είναι κανείς οικονομολόγος, για να καταλάβει τον βαθμό εξάρτησης της καλής, ή κακής οικονομικής πορείας της Κύπρου, από τη γενικότερη ευρωπαϊκή και διεθνή κατάσταση.
Η Κύπρος κατέφυγε στον «Μηχανισμό Στήριξης» για δανειακή βοήθεια, για τον απλούστατο λόγο ότι τα έξοδα έχουν ξεπεράσει τα έσοδα στον ετήσιο προϋπολογισμό της, και πλέον τα επιτόκια δανεισμού της για να καλύπτει τα παλιότερα δάνεια που λήγουν έχουν φτάσει σε τόσο υψηλά επίπεδα, που καθιστούν την όποια προσπάθεια δανεισμού απαγορευτική. Γιατί έγινε όμως αυτό γιατί το «καμάρι του έθνους των Ελλήνων», γιατί ο «οικονομικός τίγρης της Ανατολικής Μεσογείου» έφτασε σε αυτό το σημείο;
Η απάντηση είναι πολύ απλή και έχει δύο σκέλη. Το πρώτο σκέλος έχει να κάνει με την γενικότερη οικονομική κρίση και το δεύτερο έχει να κάνει με την ιδεολογική και πολιτική ανεπάρκεια, και τον συντηρητικό μικροαστικό τρόπο προσέγγισης των πραγμάτων, εκ μέρους της τοπικής Αριστεράς, δηλ. του ΑΚΕΛ, το οποίο και κυβερνάει τα τελευταία τέσσερα περίπου χρόνια.
Κυρίαρχο ρόλο στα οικονομικά δρώμενα της νήσου, έπαιξε τα τελευταία χρόνια ο τραπεζικός τομέας. Η χωρίς κανένα όριο ανάπτυξή του στον ευρύτερο ελληνικό χάρτη, διαμόρφωσε ένα πλαίσιο λειτουργίας που ξεπερνούσε τη λογική, με μοναδικό στόχο την μεγιστοποίηση των κερδών.
Δάνειζαν όπου και όποιον ζητούσε χρήματα, λειτουργώντας παράλληλα και ως πλυντήρια ξεπλύματος μαύρου χρήματος, κάτι που ήταν απόρροια των πιο σκοτεινών μορφών του ελληνικού αστικού συστήματος (χαρακτηριστικό παράδειγμα-υπόθεση Τσοχατζόπουλου-Βατοπαίδι). Ποτέ δεν ασκήθηκε κανένας έλεγχος στη μεταφορά χρημάτων από την Ελλάδα στην Κύπρο. Ακόμα και η εξαγορά της δεύτερης μεγαλύτερης κυπριακής τράπεζας του νησιού, από τον πλέον αμφιλεγόμενο Έλληνα επιχειρηματία (Βγενόπουλος), έγινε σε μια απόλυτη ευκαιριακή βάση, χωρίς να τηρηθεί κανένας επενδυτικός κανόνας έλεγχου από κάποια αρχή, αποδεικνύοντας την χωρίς κανένα ηθικό φραγμό και πάνω από κάθε λογική, δίψα της ντόπιας άρχουσας τάξης για εύκολα κέρδη.
Η δίψα αυτή τους οδήγησε να αγοράζουν σε ασύλληπτους αριθμούς χρεογράφων του ελληνικού κράτους, γιατί από την μια πλευρά προσδοκούσαν σε ακόμα μεγαλύτερα κέρδη (που το βάσιζαν αυτό – άβυσσος η ψυχή του κύπριου αστού…) και από την άλλη βέβαια με αυτό τον τρόπο έρχονταν σε ένα έμμεσο συμβιβασμό με τις ελληνικές αρχές : αγοράζουμε ομόλογα δικά σας και εσείς μας αφήνετε να κάνουμε ότι θέλουμε με την ελληνική μας, ιδιωτική πελατεία. Και μετά «ήρθαν οι μέλλισες», η απόλυτη καταστροφή με το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων – και η πλήρης αδυναμία τους να καλύψουν με ίδια κεφάλαια τα ανοίγματα που είχαν κάνει οι μεγαλομέτοχοι και τα λοιπά τραπεζικά στελέχη. Η κάλυψη της «Μαρφίν-Λαικής» μόνο, ήταν 1.8 δις ευρώ, ποσό τεράστιο αν αναλογιστούμε ότι το κυπριακό ΑΕΠ είναι περίπου 17,5 – 20 δις σε ετήσια βάση.
Ποιοί θα πληρώσουν τον λογαριασμό; ο συνήθης ύποπτος ο εργαζόμενος λαός – μέσω της Κυπριακής Δημοκρατίας που αναγκάζεται να καλύψει την ανεπαρκή χρηματοοικονομική κατάσταση της τράπεζας, με χρήματα που δεν έχει και γι’ αυτό το λόγο, καταφεύγει στον «Μηχανισμό Στήριξης».
Ένας άλλος κλάδος πάνω στον οποίο βασίστηκε η ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας και ο οποίος έσβησε με το φούντωμα της κρίσης, ήταν ο τομέας των κατασκευών. Έχτιζαν και πωλούσαν με τρομακτικούς ρυθμούς ιδιωτικά ακίνητα σε ξένους (κυρίως σε άγγλους συνταξιούχους). Όμως η ευρωπαϊκή κρίση έσβησε αυτή τη δραστηριότητα, δημιουργώντας χιλιάδες ανέργους και καταστρέφοντας δεκάδες επιχειρηματίες που στήριζαν τις δραστηριότητες τους σε δάνεια, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο τον τραπεζικό τομέα και στερώντας από το κράτος έσοδα εκατομμυρίων.
Η είσοδος της Κύπρου στην Ε.Ε και στη Ζώνη του ευρώ και κάποιες διακρατικές συμφωνίες – όπως η αναγκαστική ενοποίηση του φορολογικού της συντελεστή στο 10% και για τις υπεράκτιες από το 3% -5% επέδρασε και αυτή αντικειμενικά στην μείωση των κρατικών εσόδων.
Η μείωση των φορολογικών εσόδων από τον κλάδο της ναυτιλίας, σε μια χώρα που προσωποποιεί αυτό που ονομάζουμε σημαία ευκαιρίας, έπαιξε και αυτή τον ρόλο της.
Εξίσου στρατηγικό ρόλο στη διαρκή επιδείνωση της οικονομικής θέσης του κυπριακού λαού έπαιξε η μη εφαρμογή ενός προοδευτικού σοσιαλιστικού σχεδίου διακυβέρνησης από το ΑΚΕΛ. Και να τι εννοούμε :
1. Δεν κατάφεραν να επανασχεδιάσουν το φορολογικό σύστημα, με αποτέλεσμα η μεγάλη περιουσία στην Κύπρο να είναι η πλέον αφορολόγητη σε όλη την Ε.Ε.
2. Δεν κατάφεραν εξαιτίας ενός μικροαστικού καθωσπρεπισμού να μετασχηματίσουν την κρατική μηχανή σε ένα κεντρικό στρατηγικό μοχλό ανάπτυξης της οικονομίας, που στο κέντρο του θα είναι η εξυπηρέτηση των συμφερόντων του λαού.
3. Η ρεφορμιστική τους ανεπάρκεια τους εμπόδισε να χτυπήσουν στον βαθμό που θα έπρεπε την ισχυρή συντηρητική δημοσιοϋπαλληλική γραφειοκρατία, με αποτέλεσμα κάποιοι μηχανισμοί του κράτους να λειτουργούν με τρόπο που αποφέρει ζημιά στην κυπριακή οικονομία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η καταστροφή στο Μάρι και οι ευρύτερες επιπτώσεις της.
4. Η πλήρης αποτυχία τους να δώσουν ένα σχέδιο ειρηνικής επίλυσης του κυπριακού – συνδέοντας το εθνικό με το ταξικό ζήτημα, στέρησε τον τόπο από τον πλέον δυναμικό τρόπο οικονομικής ανάπτυξης.
5. Η μη επίλυση του εθνικού, είχε ως συνέπεια τη συνέχιση της πέρα από κάθε λογική οικονομικής ενίσχυσης της «ΕΘΝΙΚΗΣ ΦΡΟΥΡΑΣ» (κυπριακός στρατός), στερώντας πόρους από άλλα πολύ πιο ουσιαστικά πεδία της οικονομίας.
Η λύση σε όλα αυτά δεν μπορεί παρά να είναι ο μετασχηματισμός των παραγωγικών δόμων με στόχο τη στρατηγική ενίσχυση της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων. Η πλήρης αποστρατικωποίηση του νησιού, το συντομότερο δυνατό, θα απελευθέρωνε πόρους σημαντικότατους για την ενίσχυση του λαϊκού εισοδήματος.
Ο κοινωνικά δίκαιος εξορθολογισμός του φορολογικού συστήματος θα οδηγούσε σε μια κατάσταση όπου ο κάθε Κύπριος θα πληρώνει φόρους με βάση τις δυνατότητες του. Όλα τα παραπάνω προϋποθέτουν την επίλυση του εθνικού προβλήματος, στην βάση ενός σοσιαλιστικού μοντέλου κοινωνικής οργάνωσης, που θα κάνει τις δυο κοινότητες, ένα λαό ενιαίο και κυρίαρχο.
Που θα εγγυάται την προκοπή και την ασφάλεια του κάθε Κύπριου, ανεξάρτητα από τη γλώσσα που μιλάει. Γιατί δεν μπορεί να υπάρξει Κύπρος οικονομικά ευημερούσα πάρα μόνο αν αποκτήσει χαρακτήρα σοσιαλιστικό, μέσα σε μια Ευρώπη σοσιαλιστική και δημοκρατική με σεβασμό και ανάπτυξη για όλο το λαό.
Γιάννης Ξύδης – Λευκωσία
{fcomment}
