Πρακτικά Nο 25
Συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής της 10ης (23ης) Οκτωβρίου 1917
Παρόντες: Λένιν, Ζηνόβιεφ, Κάμενεφ, Τρότσκι, Στάλιν, Σβερντλώφ, Ουρίτσκι, Ντζερζίνσκι, Κολοντάι, Μπουμπνώφ, Σοκόλνικωφ, Λομώφ (Οππόκωφ).
Πρόεδρος: Σβερντλώφ.
Ημερήσια διάταξη:
1) Tο ρουμάνικο μέτωπο.
2) Oι Λιθουανοί.
3) Tο Μίνσκ και το μέτωπο του Βορρά.
4) H σημερινή κατάσταση.
5) Περιφερειακό συνέδριο.
6) H υποχώρηση του στρατού.
1) Tο ρουμάνικο μέτωπο
Η ανακοίνωση έγινε από τον σύντροφο Σβερντλώφ. Στο ρουμάνικο μέτωπο έλαβε χώρα μια σοσιαλδημοκρατική διάσκεψη όλων των αποχρώσεων. Δημιουργήθηκε μια μικτή επιτροπή. Η επιτροπή παρουσιάστηκε στην Κεντρική Επιτροπή (ενοποιημένη). Εγκρίθηκε. Ζητούν τώρα να μάθουν ποιά είναι η γνώμη της δικής μας Κεντρικής Επιτροπής στο θέμα: 4 μπολσεβίκοι σε 20 υποψηφίους.
Αποφασίζεται: λαμβάνοντας υπ’ όψιν την απόφαση του συνεδρίου, η δημιουργία συνασπισμών, όποια κι αν είναι, θεωρείται απαράδεκτη.
2) Oι Λιθουανοί
Εισηγητής: ο σύντροφος Σβερντλώφ.
Οι Λιθουανοί συγκρότησαν μια διάσκεψη στη Μόσχα που απέδειξε ότι πολύ συχνά οι οπαδοί της άμυνας κάνουν δηλώσεις αναφέροντας το Κόμμα. Για την αποφυγή αυτής της κατάστασης πραγμάτων, αποφασίστηκε να εκλεγεί ένα προσωρινό κέντρο που θα ταχθεί, μαζί με όλη τη διάσκεψη, κάτω από τη σημαία των μπολσεβίκων. Πρέπει να αναγνωριστεί αυτό το κέντρο.
O σύντροφος Λομώφ (Οππόκωφ) πιστεύει ότι θα πρέπει να αναγνωριστεί. Αλλά δεν πρέπει να παραβλέπεται το γεγονός ότι στη διάσκεψη συμμετέχουν και οργανώσεις «αμυνιτών». Αναγνωρίζεται το προσωρινό Γραφείο.
3) Μίνσκ και το μέτωπο του Βορρά
Εισηγητής: Σβερντλώφ
Από ορισμένες στρατιές του βόρειου μετώπου, έφτασαν αντιπρόσωποι και αναφέρουν ότι στο μέτωπο αυτό κυριαρχεί κατάσταση σύγχυσης εξαιτίας της υποχώρησης στρατιωτικών αποσπασμάτων προς το εσωτερικό. Από το Μίνσκ μας πληροφορούν ότι μια νέα κορνιλωφική ανταρσία προετοιμάζεται. Δεδομένου του χαρακτήρα της φρουράς, το Μίνσκ έχει κυκλωθεί από κοζάκικα αποσπάσματα. Διαπραγματεύσεις με ύποπτο χαρακτήρα διεξάγονται μεταξύ των Γενικών Επιτελείων και του Γενικού Στρατηγείου. Αγκιτάτορες κάνουν προπαγάνδα εναντίον των μπολσεβίκων ανάμεσα στους Οσέττες* και σε διάφορα στρατιωτικά αποσπάσματα. Στο μέτωπο ωστόσο τα πνεύματα είναι υπέρ των μπολσεβίκων και στρέφονται ενάντια στον Κερένσκι. Δεν κατέχουμε κανένα τεκμήριο. Θα μπορούσαμε να τα αποκτήσουμε αν καταλαμβάναμε το Γενικό Επιτελείο, πράγμα που από τεχνική άποψη είναι εντελώς δυνατό στο Μίνσκ. Η τοπική φρουρά μπορεί ταυτόχρονα να αφοπλίσει τον κλοιό των στρατιωτών. Το πυροβολικό αποσύρθηκε στα έλη του Πίσκ. Από το Μίνσκ μπορούν να στείλουν ένα σώμα στρατού στην Πετρούπολη.
4) O λόγος για την παρούσα κατάσταση γίνεται από τον σύντροφο Λένιν.**
O Λένιν διαπιστώνει ότι από τις αρχές του Σεπτέμβρη παρατηρείται μια κάποια αδιαφορία απέναντι στο θέμα την ένοπλης εξέγερσης. Το γεγονός αυτό είναι απαράδεκτο, ωστόσο, αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε με σοβαρότητα το σύνθημα της κατάληψης της εξουσίας από τα Σοβιέτ. Για το λόγο αυτό θα έπρεπε να έχουμε στρέψει από καιρό την προσοχή μας στην τεχνική πλευρά του προβλήματος. Τώρα, όπως δείχνουν τα πράγματα, έχουμε χάσει πολύτιμο χρόνο.
Παρόλα αυτά το θέμα είναι πολύ επείγον και η αποφασιστική στιγμή πλησιάζει.
Αυτό που σκευωρείται με την υποχώρηση των στρατευμάτων μέχρι τον Νέβα και η παράδοση της Νάρβα και της Πετρούπολης, μας αναγκάζουν, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, να περάσουμε σε αποφασιστική δράση.
Η πολιτική κατάσταση μας ωθεί επίσης προς αυτή την κατεύθυνση με επιτακτικό τρόπο. Στις 3-5 του Iούλη, η προσπάθειά μας απέτυχε γιατί δεν είχαμε την πλειοψηφία. Από κει και πέρα η άνοδός μας υπήρξε αλματική.
Η αδιαφορία και η απάθεια των μαζών μπορούν να εξηγηθούν από το γεγονός ότι οι μάζες έχουν κουραστεί από τους λόγους και τις διακηρύξεις μας.
Η πλειοψηφία είναι τώρα μαζί μας. Από πολιτικής άποψης η κατάσταση είναι ώριμη για την κατάληψη της εξουσίας.
Το αγροτικό κίνημα ακολουθεί τον ίδιο δρόμο, γιατί είναι ξεκάθαρο πως θα χρειάζονταν τεράστιες δυνάμεις για να το καταπνίξουν. Το σύνθημα «Όλη η γη στους αγρότες» έγινε το γενικό σύνθημα των χωρικών. Συνεπώς η πολιτική κατάσταση είναι ώριμη. Πρέπει να δούμε την τεχνική πλευρά. Εδώ βρίσκεται όλο το θέμα. Κι όμως ακολουθώντας το παράδειγμα των «αμυνιτών» τείνουμε να θεωρήσουμε τη συστηματική προετοιμασία της εξέγερσης σαν ένα είδος πολιτικού αμαρτήματος.
Είναι τρέλα να περιμένουμε μέχρι τη σύγκληση της Συντακτικής Συνέλευσης που δε θα είναι σίγουρα με το μέρος μας· θα περιπλέκαμε περισσότερο τα πράγματα.
Πρέπει να επωφεληθούμε από το περιφερειακό συνέδριο και την πρόταση του Μίνσκ για να μπούμε σε αποφασιστική δράση.
O σύντροφος Λομώφ (Οππόκωφ) παίρνει το λόγο για να κάνει γνωστή τη θέση του Περιφερειακού Γραφείου και της Επιτροπής Μόσχας, καθώς και την γενική κατάσταση στη Μόσχα.
O σύντροφος Ουρίτσκι διαπιστώνει ότι είμαστε αδύνατοι όχι μονάχα από την τεχνική άποψη αλλά και σ’ όλους τους άλλους τομείς της εργασίας μας. Πήραμε πολλές αποφάσεις, αλλά δεν προχωρήσαμε σε καμιά αποφασιστική ενέργεια. Το Σοβιέτ της Πετρούπολης έχει αποδιοργανωθεί, γίνονται ελάχιστες συγκεντρώσεις κλπ.
Σε ποιές δυνάμεις στηριζόμαστε;
Oι εργάτες της Πετρούπολης διαθέτουν 40.000 όπλα, αλλά αυτό δεν λύνει το πρόβλημα: είναι πολύ λίγα.
Η φρουρά, μετά τα γεγονότα του Iούλη, δεν μας παρέχει πολλές ελπίδες. Εν πάση περιπτώσει όμως, αν προχωρούμε για ένοπλη εξέγερση. τότε θα πρέπει να κάνουμε κάτι προς αυτή την κατεύθυνση. Πρέπει να προχωρήσουμε σε καθορισμένες ενέργειες.
O σύντροφος Σβερντλώφ μας δίνει πληροφορίες, από στοιχεία που μπόρεσε να συγκεντρώσει, για τη γενική κατάσταση στη Ρωσία.
Πάρθηκε η ακόλουθη απόφαση:
H Κεντρική Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η διεθνής θέση της ρώσικης επανάστασης (η ανταρσία στο γερμανικό στόλο, σαν ακραία ένδειξη της πορείας, σ’ ολόκληρο τον ευρωπαϊκό χώρο, της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης, ύστερα από την απειλή ειρήνης των ιμπεριαλιστών, που είχε σαν σκοπό της την κατάπνιξη της επανάστασης στην Ρωσία), ότι η στρατιωτική κατάσταση (η αναμφισβήτητη απόφαση της ρώσικης μπουρζουαζίας, του Κερένσκι και Σία να παραδώσουν την Πετρούπολη στους Γερμανούς), το γεγονός ότι το Κόμμα του προλεταριάτου κατάκτησε την πλειοψηφία στα Σοβιέτ, – όλα αυτά σε συνδυασμό με το ξεσήκωμα των αγροτών και με την εμπιστοσύνη του λαού που στράφηκε προς το Kόμμα μας (εκλογές στη Μόσχα) – και, τέλος, η προετοιμασία ενός δεύτερου κορνιλωφικού πραξικοπήματος (αποχώρηση στρατευμάτων από την Πετρούπολη, πορεία των κοζάκων προς την Πετρούπολη, κύκλωση του Μίνσκ από τους κοζάκους κλπ.), όλα γενικά θέτουν σε πρώτο επίπεδο την ένοπλη εξέγερση.
«Αναγνωρίζοντας έτσι ότι η ένοπλη εξέγερση είναι αναπόφευκτη και ότι έφτασε ήδη σ’ ένα στάδιο πλήρους ωριμότητας, η Κεντρική Επιτροπή προτείνει σε όλες τις οργανώσεις του Kόμματος να στρέψουν την προσοχή τους προς αυτή την κατεύθυνση και να επιλύσουν όλα τα πρακτικά προβλήματα μέσα σ’ αυτή την προοπτική (συνέδριο των Σοβιέτ της Περιοχής του Βορρά, αποχώρηση στρατού από την Πετρούπολη, επέμβαση των Μοσχοβιτών και του πληθυσμού του Μίνσκ, κλπ.)
10 μέλη τάχθηκαν υπέρ της απόφασης, 2 κατά.***
O σύντροφος Ντζερζίνσκι προτείνει την σύσταση ενός Πολιτικού Γραφείου, αποτελούμενου από μέλη της Κεντρικής Επιτροπής, που θα είναι σε θέση να εξασφαλίσει την πολιτική κατεύθυνση στις μέρες που έρχονται.
Ύστερα από ανταλλαγή γνωμών η πρόταση εγκρίνεται.
Το Πολιτικό Γραφείο συστήνεται και περιλαμβάνει 7 συντρόφους (Επιτροπή Σύνταξης, συν δύο ακόμα πρόσωπα, συν Μπουμπνώφ).
Σε συνέχεια τίθεται το θέμα δημιουργίας Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής. Αποφασίζεται η δημιουργία του γραφείου από τους παρακάτω εφτά συντρόφους: Λένιν, Ζηνόβιεφ, Κάμενεφ, Τρότσκι, Στάλιν, Σοκόλνικωφ, Μπουμπνώφ.
Πρακτικά Nο 27
Συνεδρίαση της κεντρικής επιτροπής της 20ης Οκτωβρίου (2 Νοεμβρίου) 1917
Παρόντες: Τρότσκι, Στάλιν, Σοκόλνικωφ, Ντζερζίνσκι, Ουρίτσκι, Γιόφε, Σβερντλώφ, Μιλιούτιν, αργότερα η συντρόφισσα Κολοντάι.
Ημερήσια Διάταξη:
1) Δήλωση του συντρόφου Λένιν.
2) Δήλωση του Στρατιωτικού Γραφείου.
3) Δήλωση του Τρότσκι.
4) Επιτροπή ασφαλείας.
5) Δήλωση πάνω σ’ ένα άρθρο του συντρόφου Λένιν.
1) H δήλωση του συντρόφου Λένιν.
O σύντροφος Σβερντλώφ διαβάζει το γράμμα του συντρόφου Λένιν προς την Κεντρική Επιτροπή.
O σύντροφος Ντζερζίνσκι προτείνει ν’ απαιτήσουμε από τον Κάμενεφ ν’ απέχει από κάθε πολιτική δραστηριότητα, δεδομένου ότι ο Ζηνόβιεφ αποσύρθηκε ήδη και δεν παίρνει μέρος στις εργασίες του Kόμματος.
O σύντροφος Στάλιν πιστεύει ότι για την πρόταση του συντρόφου Λένιν πρέπει ν’ αποφασίσει η Ολομέλεια και προτείνει να μην παρθεί απόφαση για την ώρα.
O σύντροφος Μιλιούτιν συντάσσεται με την άποψη του συντρόφου Στάλιν, αλλά βεβαιώνει ότι στο βάθος δεν συνέβη τίποτε το ιδιαίτερο.
O σύντροφος Ουρίτσκι κάνει την έκθεσή του για το ηθικό στην επαρχία. Δηλώνει ότι στην Μόσχα οι περισσότεροι αντιπρόσωποι έχουν κηρυχτεί ενάντια στην ένοπλη εξέγερση. Όσον αφορά το πρόβλημα Κάμενεφ και Ζηνόβιεφ ζητάει κι αυτός να παραπεμφθεί στην Ολομέλεια.
O σύντροφος Σβερντλώφ δείχνει την τεράστια διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στην θέση του Κάμενεφ και στην θέση του Ίλιτς. Πιστεύει ότι τίποτε δε δικαιολογεί τη θέση του πρώτου. Ωστόσο η Κεντρική Επιτροπή δεν έχει δικαίωμα διαγραφής από το Kόμμα. Έχει την γνώμη ότι το πρόβλημα θα πρέπει να λυθεί αμέσως· το κύρος του παρόντος σώματος δεν αμφισβητείται και συνεπώς θα πρέπει ν’ αποφασίσει τόσο για την δήλωση του συντρόφου Λένιν, όσο και για την δήλωση του Κάμενεφ σχετικά με την αποχώρησή του από την Κεντρική Επιτροπή. Η παραίτηση του Κάμενεφ πρέπει να γίνει δεκτή.
O σύντροφος Τρότσκι εξηγεί ότι αιτία για την δήλωσή του ενώπιον του Σοβιέτ, είναι ο σύντροφος Κάμενεφ. Πιστεύει ότι η τωρινή κατάσταση είναι ανυπόφορη και ότι τα δύο γράμματα που προορίζονταν για το κεντρικό δημοσιογραφικό όργανο (του Ζηνόβιεφ και του Λουνατσάρσκι, καθώς κι ένα σημείωμα της συντακτικής επιτροπής) δημοσιεύονται… Πιστεύει ότι η παραίτηση του Κάμενεφ πρέπει να γίνει αποδεκτή.
O σύντροφος Γιοφφέ προτείνει να δηλώσουμε ότι ο Ζηνόβιεφ και ο Κάμενεφ δεν αποτελούν πλέον μέλη της Κεντρικής Επιτροπής και να πάρουμε απόφαση σύμφωνα με την οποία κανένα μέλος του Kόμματος δεν μπορεί να εναντιώνεται στις αποφάσεις του Kόμματος, διαφορετικά το Kόμμα θα μεταβληθεί σε πανδαιμόνιο.
O σύντροφος Στάλιν πιστεύει ότι ο Κάμενεφ και ο Ζηνόβιεφ θα υποταχθούν στις αποφάσεις του Kόμματος κι εκφράζει τη γνώμη ότι η κατάστασή μας είναι πολύ αντιφατική. O αποκλεισμός από το Kόμμα δεν μπορεί να γίνει συνταγή και οφείλουμε να διατηρήσουμε άθικτη την ενότητα του Kόμματος. Προτείνει να υποχρεώσουμε τους δύο συντρόφους να υποταχθούν και να τους κρατήσουμε στην Κεντρική Επιτροπή.
O σύντροφος Σοκόλνικωφ δηλώνει ότι δεν έλαβε μέρος στη δήλωση της συντακτικής επιτροπής σχετικά με τα γράμματα του Ζηνόβιεφ, κλπ. Πιστεύει ότι η δήλωση αυτή ήταν λάθος.
O σύντροφος Τρότσκι ζητά να σημειωθεί στα πρακτικά η δήλωσή του που εξηγεί τις συνθήκες της παρέμβασης του στο Σοβιέτ, δηλαδή: να γραφτεί ότι αναγκάστηκε να πάρει το λόγο μετά την επέμβαση του Κάμενεφ ο οποίος εξεδήλωσε την πρόθεσή του να κοινοποιήσει δημόσια την απόφασή του.
Αποφασίζεται: να ληφθεί αμέσως απόφαση σχετικά με τους Κάμενεφ, Ζηνόβιεφ.
Αποδοχή της παραίτησης Κάμενεφ. Υπέρ – 5, κατά – 3.
Αναβολή της απόφασης μέχρι την Ολομέλεια: Απορρίφθηκε.
Επιβάλλεται στους Κάμενεφ και Ζηνόβιεφ ν’ απόσχουν από κάθε δήλωση έναντι στις αποφάσεις της Κεντρικής Επιτροπής και τη γραμμή δράσης που αυτή υποδεικνύει. Υπέρ – 6.
Η πρόταση του συντρόφου Μιλιούτιν σύμφωνα με την οποία κανένα μέλος της Κεντρικής Επιτροπής δεν έχει το δικαίωμα να εναντιώνεται στις αποφάσεις της Κεντρικής Επιτροπής επιδοκιμάστηκε ομόφωνα.
O σύντροφος Στάλιν δηλώνει ότι εγκαταλείπει τη συντακτική επιτροπή.
Αποφασίζεται: δεδομένου ότι η δήλωση του συντρόφου Στάλιν στο σημερινό φύλλο παρουσιάστηκε με το όνομα της συντακτικής επιτροπής και πρέπει να συζητηθεί μέσα στην συντακτική επιτροπή, αποφασίζεται να περάσουμε στα επόμενα θέματα, χωρίς να συζητήσουμε την δήλωση του συντρόφου Στάλιν και χωρίς να δεχτούμε την παραίτηση του.
2) H δήλωση του Στρατιωτικού Γραφείου
Η ανάγνωση έγινε από τον σύντροφο Σβερντλώφ.
O σύντροφος Γιοφφέ προτείνει να πάρουμε μια απόφαση και να απορρίψουμε την πρόταση του Στρατιωτικού Γραφείου, δεδομένου ότι όσοι θέλουν να εργαστούν, μπορούν να μπουν στο Επαναστατικό Κέντρο του Σοβιέτ.
O σύντροφος Τρότσκι προτείνει μια τροποποίηση: όλες οι οργανώσεις μας μπορούν να μπουν στο Επαναστατικό Κέντρο και να συζητήσουν, εντός της ομάδας μας, όλα τα θέματα που τις ενδιαφέρουν.
(H δήλωση επιδοκιμάστηκε μαζί με την πρόταση). Η συζήτηση αναβάλλεται για την επόμενη συνεδρίαση (αύριο).
5) H Επιτροπή Ασφαλείας (της Δημοτικής Δούμας)
O σύντροφος Ουρίτσκι εκθέτει τις απόψεις του για τις εργασίες αυτής της επιτροπής (το σχέδιο για οργάνωση μιας εθελοντικής φρουράς). Ρωτά αν μπορούμε να παραμείνουμε σ’ αυτή την επιτροπή.
O σύντροφος Τρότσκι προτείνει να πληροφορήσουμε την επιτροπή ότι είναι αναγκαίο να διατηρεί διαρκή επαφή με την Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή του Σοβιέτ. Aν αρνηθεί, οφείλουμε να την εγκαταλείψουμε.
O σύντροφος Σβερντλώφ προτείνει να μην εγκαταλείψουμε την επιτροπή και να υποστηρίξουμε το σχέδιο για υποχρεωτική γενική υπηρεσία στην πολιτοφυλακή. Η πρόταση επιδοκιμάστηκε.
6) H συντρόφισσα Κολοντάι κάνει την έκθεσή της για την κατάσταση στη Φινλανδία. Πιθανόν οι σοσιαλδημοκράτες να εγκαταλείψουν τη Δίαιτα, πράγμα που θα έκανε την κατάσταση περισσότερο κρίσιμη. Οι Φιλανδοί σοσιαλδημοκράτες σκέφτονται ότι δεν έχει έρθει ακόμα η στιγμή δημιουργίας σχίσματος με την Ρωσία δεδομένου ότι εμείς παλεύουμε για την εξουσία.
Αποφασίζεται η αναβολή και του παρόντος θέματος μέχρι αύριο.
* Λαός της περιοχής του Καυκάσου
** Στο πρωτότυπο κείμενο, γραμμένο με το χέρι, το όνομα του Λένιν είναι σβησμένο προσεκτικά.
*** Kατά της απόφασης ψήφισαν ο Ζηνόβιεφ και ο Κάμενεφ.
Πηγή: The Bolsheviks and the October Revolution – Central Committee August 1917-February 1918
