Σε μια περίοδο τεχνολογικής έκρηξης, όπου υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις που θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν την ικανοποίηση όλων των βασικών αναγκών της κοινωνίας δημιουργώντας συνθήκες ευημερίας, η αδυναμία των εργαζόμενων μαζών για κατανάλωση των στοιχειωδών αγαθών που αφορούν την επιβίωσή τους εξαιτίας της ακρίβειας, εκφράζει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο τον παρασιτικό ρόλο του καπιταλιστικού συστήματος, του συστήματος της αναρχίας, του ανταγωνισμού και της παραγωγής με σκοπό το κέρδος.
Οι παράγοντες που οδηγούν στην ακρίβεια
Σε ενάμιση χρόνο σημειώθηκαν στην αγορά αυξήσεις τιμών εκατοντάδων βασικών καταναλωτικών προϊόντων, οι οποίες κυμάνθηκαν από 4,17% έως 16,67%! Τα σημερινά φαινόμενα ακρίβειας στην ελληνική αγορά έχουν ένα σαφή χαρακτήρα κερδοσκοπίας. Δεν έχουμε δηλαδή αυξήσεις των τιμών σαν αποτέλεσμα της αύξησης των μισθών και άρα της πραγματικής βελτίωσης της καταναλωτικής δυνατότητας των μαζών. Η αστική τάξη προσπαθεί να βγάλει τα μεγαλύτερα δυνατά κέρδη μειώνοντας τους μισθούς, εντατικοποιώντας την εργασία και επιμηκύνοντας τα ωράρια, ενώ ταυτόχρονα αυξάνει συνεχώς τις τιμές στα εμπορεύματα.
Σημαντικός παράγοντας για την ακρίβεια είναι ο μονοπωλιακός έλεγχος που ασκεί στους μεγάλους τομείς της παραγωγής μια χούφτα καπιταλιστών. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ελληνική αγορά οι τρεις πρώτοι βιομηχανικοί προμηθευτές των 55 κατηγοριών προϊόντων που πωλούνται στα σούπερ μάρκετ, έχουν πάνω από το 70% του συνολικού τζίρου (Ελευθεροτυπία 22-3-05).
Αποφασιστικά επίσης επηρεάζουν την άνοδο των τιμών και οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ που ελέγχουν την αγορά τροφίμων και βασικών καταναλωτικών αγαθών, οι οποίες μετακυλύουν το κόστος των αυξήσεων των τιμών στην βιομηχανία στον ίδιο των καταναλωτή μέσα από διαρκείς ανατιμήσεις. Πρόσφατο παράδειγμα ήταν τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν σε εφτά αλυσίδες σούπερ μάρκετ, το κόστος των οποίων μάλιστα θρασύτατα ανακοίνωσαν ότι θα το φορτώσουν στις πλάτες των καταναλωτών.
Έτσι λοιπόν ο μονοπωλιακός έλεγχος της παραγωγής αλλά και της διανομής των βασικών καταναλωτικών αγαθών από μια πολύ μικρή μερίδα αστών διευκολύνει τα κερδοσκοπικά τους σχέδια και πιέζει τις τιμές προς τα πάνω. Επιμέρους αιτία για την σημερινή έξαρση της ακρίβειας αποτελεί και η μεγάλη αύξηση των τιμών του πετρελαίου, η οποία όμως σε τελική ανάλυση είναι αποτέλεσμα του μονοπωλιακού ελέγχου της παραγωγής και εκμετάλλευσης του πετρελαίου και των προϊόντων του από μια χούφτα πετρελαϊκών εταιριών.
Είναι λύση η «λειτουργία του ανταγωνισμού»;
Οι αστοί και η κυβέρνηση μιλούν για την ανάγκη να «λειτουργήσει ο ανταγωνισμός» για να μειωθούν οι τιμές των προϊόντων και να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο των «υπερβολών» των μονοπωλιακών συμφερόντων. Αυτό όμως που ξεχνούν είναι ότι η μονοπωλιοποίηση της οικονομίας που πυροδοτεί την ακρίβεια προήλθε σαν φυσική κατάληξη του ελεύθερου ανταγωνισμού. Ήταν ακριβώς η κυριαρχία του ελεύθερου ανταγωνισμού η οποία έβαλε τις βάσεις για τα σημερινά μονοπώλια και έτσι αποτελεί τραγική ειρωνεία να μιλά κανείς στη σημερινή φάση της οικονομίας για «απρόσκοπτη λειτουργία του ελεύθερου ανταγωνισμού».
Είναι επίσης ιδιαίτερα ειρωνικό και προσβλητικό για τη νοημοσύνη των εργαζόμενων να γίνεται λόγος, στις παρούσες συνθήκες ελέγχου και διαμόρφωσης των τιμών από τα μεγάλα μονοπώλια, για την «δύναμη των καταναλωτών» και την «ανάγκη να επιλέγουν ψάχνοντας καλύτερα»! Αυτό που μπορεί να διασφαλίσει τους μισθούς από την ακρίβεια δεν είναι η αντικατάσταση του ανεξέλεγκτου ρόλου των μονοπωλίων από τις επίσης ανεξέλεγκτες δυνάμεις του ελεύθερου ανταγωνισμού που με μαθηματική ακρίβεια οδηγούν στα μονοπώλια, αλλά το πέρασμα του ελέγχου της παραγωγής και της διανομής από τα χέρια της αστικής τάξης στα χέρια της εργαζόμενης κοινωνίας.
Ο ρόλος του κράτους
Ιδιαίτερα αποφασιστικό ρόλο στην έκρηξη της ακρίβειας παίζει το ίδιο το κράτος μέσω της αύξησης των έμμεσων φόρων και των τιμολογίων στις δημόσιες υπηρεσίες, που επιβλήθηκαν ουσιαστικά για να γίνει κατορθωτό να υλοποιηθούν οι φοροαπαλλαγές και η μείωση του φόρου στα κέρδη των ανώνυμων εταιριών από 35% σε 25%!
Η αύξηση του ΦΠΑ από 8% σε 9% (για τρόφιμα, φάρμακα κ.λ.π) και από 18% σε 19% επιβαρύνει πρώτα και κύρια τους εργαζόμενους. Λόγω των αλλεπάλληλων κυβερνητικών μέτρων φέτος οι εργαζόμενοι θα υποστούν μείωση της αγοραστικής τους δύναμης ακόμη και κατά 2,5% την ίδια στιγμή που οι αυξήσεις στους μισθούς κυμαίνονται κάτω από τα όρια του πληθωρισμού! Το ίδιο ισχύει και με το αντιλαϊκό μέτρο της αύξησης της τιμής των φθηνών ελληνικών τσιγάρων, ένα μέτρο που υιοθετήθηκε κατά παραγγελία πολυεθνικών όπως η «Φίλιπ Μόρις», που είδαν τα κέρδη τους να συρρικνώνονται.
Ουσιαστικά πρόκειται για την εφαρμογή της επιθετικά αντεργατικής λογικής της μεταφοράς πόρων από τους εργαζόμενους στους καπιταλιστές για να επιδοτηθεί η ανάπτυξη της κερδοφορίας τους. Έτσι βλέπουμε ότι η φύση του αστικού κράτους, που λειτουργεί σαν αγωγός παροχής κερδών για το κεφάλαιο, συντελεί αποφασιστικά στην έκρηξη στης ακρίβειας.
Η θέση των μαρξιστών
Η ακρίβεια αποτελούσε και αποτελεί συστατικό στοιχείο του καπιταλισμού που πηγάζει από την αναρχία στην παραγωγή και από την παραγωγή με σκοπό το κέρδος. Οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να ανέχονται την αύξηση των τιμών περιμένοντας πότε θα “λειτουργήσει ο ανταγωνισμός” ή περιμένοντας πότε οι “επιτροπές ανταγωνισμού” θα λύσουν το πρόβλημα, γιατί πολύ απλά καμία κρατική επιτροπή στα πλαίσια της διαχείρισης ενός συστήματος που γεννά το ίδιο την ακρίβεια δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα.
Οι εργαζόμενοι πρέπει να διεκδικήσουν την Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (Α.Τ.Α) των μισθών τους ανάλογα με την αύξηση των τιμών των βασικών ειδών κατανάλωσης. Ο έλεγχος των τιμών που διαμορφώνουν τα μεγάλα μονοπώλια δεν μπορεί να είναι έργο γραφειοκρατικών επιτροπών του κράτους, αλλά εκλεγμένων επιτροπών των εργαζομένων, κάτι που με την σειρά του βάζει το καθήκον του αγώνα για κοινωνικοποίηση και έλεγχο της παραγωγής στις επιχειρήσεις που ελέγχουν το μεγαλύτερο μέρος της οικονομίας από τους ίδιους τους παραγωγούς του κοινωνικού πλούτου, τους ίδιους τους εργαζόμενους.
Χρειάζεται επίσης η δραστική περικοπή των έμμεσων φόρων και παράλληλα, η επιβολή βαριάς φορολογίας στο κεφάλαιο, για να καλυφθούν τα ελλείμματα και να βρεθούν οι πόροι για άσκηση κοινωνικής πολιτικής για τους εργαζόμενους μέσω της δραστικής μείωσης των τιμών των υπηρεσιών στις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας.
