Πολλοί άνθρωποι, ανεξοικείωτοι με τη διαλεκτική σκέψη, δυσκολεύονται να δεχτούν την έννοια του απείρου. Βρίσκεται σε τέτοια διάσταση με τον πεπερασμένο κόσμο των καθημερινών αντικειμένων, όπου τα πάντα έχουν μια αρχή και ένα τέλος, ώστε φαίνεται παράξενη και ακατανόητη. Εξάλλου, βρίσκεται σε διάσταση με τις διδασκαλίες των περισσότερων μεγάλων θρησκειών. Οι περισσότερες από τις αρχαίες θρησκείες είχαν τον δικό τους μύθο της Δημιουργίας. Οι Εβραίοι λόγιοι του Μεσαίωνα τοποθετούσαν την ημερομηνία της Δημιουργίας στο 3760 π.Χ. και, πράγματι, το Εβραϊκό Ημερολόγιο έχει αυτό ως πρώτο έτος. Το 1658, ο επίσκοπος Ούσερ κατέληξε ότι το Σύμπαν δημιουργήθηκε το 4004 π.Χ. Ολόκληρο τον 18ο αιώνα, θεωρούσαν ότι το Σύμπαν έχει ηλικία έξι ή επτά χιλιάδων ετών το πολύ.
Ωστόσο – ίσως αντιτείνετε – η επιστήμη του εικοστού αιώνα δεν έχει τίποτε το κοινό με όλους αυτούς του μύθους περί Δημιουργίας! Με τις σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους, μπορούμε να έχουμε ακριβή εικόνα του μεγέθους και της αφετηρίας του Σύμπαντος. Δυστυχώς, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Πρώτον, παρά τις τεράστιες προόδους, η γνώση μας για το παρατηρήσιμο Σύμπαν περιορίζεται από τα όρια της δυνατότητας ακόμη και των μεγαλύτερων τηλεσκοπίων, ραδιοσημάτων και διαστημικών οχημάτων εξερεύνησης να παρέχουν πληροφόρηση. Δεύτερον και σοβαρότερο, είναι ο εξαιρετικά υποθετικός τρόπος με τον οποίο ερμηνεύονται αυτά τα αποτελέσματα και οι παρατηρήσεις, που αγγίζει πολλές φορές τα όρια του καθαρού μυστικισμού. Πάρα πολύ συχνά, έχει κανείς την εντύπωση ότι έχουμε παλινδρομήσει στη σφαίρα του μύθου της Δημιουργίας (Μεγάλη Έκρηξη), μαζί με την αναπόσπαστη συνοδό της, την ημέρα της Τελικής Κρίσεως (Μεγάλη Σύνθλιψη).
Ξεκινώντας με την εφεύρεση του τηλεσκοπίου, η ανάπτυξη της τεχνολογίας προωθεί τα σύνορα του Σύμπαντος όλο και μακρύτερα. Οι κρυστάλλινες σφαίρες, οι οποίες την εποχή του Αριστοτέλη και του Πτολεμαίου κυριαρχούσαν στο μυαλό των ανθρώπων, έγιναν τελικά θρύψαλα, μαζί με όλα τα άλλα εμπόδια που είχαν τοποθετήσει στον δρόμο της προόδου οι θρησκευτικές προκαταλήψεις του Μεσαίωνα.
Το 1755, ο Καντ υπέθεσε την ύπαρξη μακρινών συλλογών από άστρα, τις οποίες ονόμασε «νησίδες – σύμπαντα». Μέχρι το 1924, όμως, θεωρούταν ότι η διάμετρος του Σύμπαντος είναι μόνο 200.000 έτη φωτός και αποτελείται μόνο από τρεις γαλαξίες – τον δικό μας και τους δύο γειτονικούς. Κατόπιν, ο Αμερικανός κοσμολόγος Έντγουιν Π. Χαμπλ, χρησιμοποιώντας το καινούργιο τηλεσκόπιο 100 ιντσών στο όρος Γουίλσον στη Νότια Καλιφόρνια, έδειξε ότι το νεφέλωμα της Ανδρομέδας βρίσκεται πολύ έξω από τον γαλαξία μας. Αργότερα, ανακαλύφθηκαν κι άλλοι γαλαξίες, ακόμη μακρύτερα. Η υπόθεση του Καντ για τις «νησίδες – σύμπαντα» αποδείχτηκε ορθή. Το Σύμπαν, λοιπόν, «επεκτάθηκε» ραγδαία – στο μυαλό των ανθρώπων – και από τότε συνεχίζει να επεκτείνεται, καθώς ανακαλύπτονται όλο και πιο μακρινά αντικείμενα. Αντί 200.000 ετών φωτός, σήμερα θεωρείται ότι αριθμεί δεκάδες δισεκατομμύρια έτη φωτός από το ένα στο άλλο άκρο, και ο χρόνος θα δείξει ότι ακόμη και οι σημερινοί υπολογισμοί απέχουν πολύ από την πραγματικότητα. Διότι το Σύμπαν, όπως πίστευαν ο Νικόλαος Κουζάνος και άλλοι, είναι άπειρο. Πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο πίστευαν ότι η ηλικία του Σύμπαντος είναι μόνο δύο δισεκατομμύρια χρόνια. Επρόκειτο για μια κάπως καλύτερη εκτίμηση από εκείνη του επισκόπου Ούσερ. Ήταν όμως και αυτή απελπιστικά λανθασμένη. Σήμερα, υπάρχει έντονη διαμάχη ανάμεσα στους υποστηρικτές της Μεγάλης Έκρηξης γύρω από την υποτιθέμενη ηλικία του Σύμπαντος. Θα επανέλθουμε σ’ αυτό αργότερα.
Η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης αντιπροσωπεύει πραγματικά ένα μύθο της Δημιουργίας (ακριβώς όπως το πρώτο βιβλίο της «Γένεσης»). Υποστηρίζει ότι το Σύμπαν εμφανίστηκε 15 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, πριν συμβεί αυτό δεν υπήρχε ούτε Σύμπαν ούτε ύλη ούτε χώρος και, αν αγαπάτε, ούτε χρόνος. Ισχυρίζονται ότι, την εποχή εκείνη, όλη η ύλη του Σύμπαντος ήταν συγκεντρωμένη σε ένα και μοναδικό σημείο. Η αόρατη αυτή κουκκίδα, γνωστή στους λάτρεις της Μεγάλης Έκρηξης ως «ιδιομορφία», εξερράγη στη συνέχεια με τόση βιαιότητα, ώστε να καταλάβει ολόκληρο το Σύμπαν, το οποίο εξακολουθεί από τότε να επεκτείνεται. Ειρήσθω εν παρόδω, εκείνη ήταν η στιγμή που «άρχισε ο χρόνος». Σε περίπτωση που αναρωτιέστε αν πρόκειται για κάποιο αστείο, ξεχάστε το. Αυτό ακριβώς δηλώνει η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης. Σ’ αυτό πιστεύει η μεγάλη πλειονότητα των πανεπιστημιακών καθηγητών, με τις γεμάτες διακριτικούς τίτλους μακριές αράδες που ακολουθούν το όνομά τους. Στα γραπτά ενός μέρους της επιστημονικής κοινότητας υπάρχει σαφέστατη ένδειξη στροφής προς τον μυστικισμό. Τα τελευταία χρόνια, παρακολουθούμε μια πλημμύρα βιβλίων γύρω από την επιστήμη, τα οποία, με το πρόσχημα της εκλαΐκευσης των πιο πρόσφατων θεωριών για το Σύμπαν, προσπαθούν να περάσουν λαθραία θρησκευτικές αντιλήψεις κάθε είδους, κυρίως σε σχέση με τη λεγόμενη θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης.
Το περιοδικό “The New Scientist” (7 Μαΐου 1994) δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο «Εν αρχή ην η Έκρηξη». Ο συγγραφέας του, Κόλιν Πράις, εκπαιδεύτηκε και εργάστηκε ως επιστήμονας, σήμερα όμως είναι κληρικός του Προτεσταντισμού. Ξεκινάει με το ερώτημα: «Είναι η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης ανατρεπτικώς βιβλική; Ή, τοποθετώντας το διαφορετικά, είναι ο μύθος της Γένεσης ανατρεπτικά επιστημονικός;». Και καταλήγει με τη γεμάτη αυτοπεποίθηση διαβεβαίωση: «Κανείς δεν θα εκτιμούσε περισσότερο την ιστορία της Μεγάλης Έκρηξης από τους συγγραφείς των δύο πρώτων κεφαλαίων του βιβλίου της ‘‘Γένεσης’’». Αυτό είναι ένα τυπικό παράδειγμα της μυστικιστικής φιλοσοφίας που βρίσκεται πίσω από αυτό που περιγράφει ο κ. Πράις, αναμφίβολα ειρωνικά αλλά με απόλυτη ακρίβεια, ως ιστορία της Μεγάλης Έκρηξης.
