Όσοι υποστηρικτές της κυβέρνησης θεωρούν ότι αυτή ορθά υπέγραψε την συμφωνία με τους δανειστές στο Eurogroup της 20ης Φλεβάρη, επικαλούνται αρκετά επιχειρήματα. Η γενική όμως επιχειρηματολογία βασίζεται κυρίως στο τρίπτυχο: «έφυγε η τρόικα – τελείωσε το μνημόνιο», «κερδήθηκε χρόνος γιατί απομακρύνθηκε κατά 4 μήνες η διορία της 28ης Φλεβάρη και το ενδεχόμενο της χρεοκοπίας» και «υιοθετήθηκε μέρος του προγράμματος και των προεκλογικών δεσμεύσεων του ΣΥΡΙΖΑ» (μέσω της επακόλουθης «λίστας Βαρουφάκη» που εγκρίθηκε 4 ημέρες αργότερα, στις 24 Φλεβάρη). Δυστυχώς, το μόνο που είναι αληθές από όλα τα παραπάνω είναι ότι η κυβέρνηση υπέγραψε συμφωνία με τους δανειστές.
Παράταση του Μνημονίου
Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι η δανειακή σύμβαση είναι κάτι διαφορετικό από το μνημόνιο και πως το αίτημα της κυβέρνησης που τελικά έγινε αποδεκτό από τους δανειστές με την υπογραφή της συμφωνίας, αφορά στην τετράμηνη παράταση της δανειακής σύμβασης και όχι του μνημονίου, το οποίο «τελείωσε». Τα μνημόνια όμως, δεν είναι παρά οι όροι με βάση τους οποίους θεωρείται ισχύουσα η δανειακή σύμβαση και επομένως, ο διαχωρισμός τους αποτελεί ένα φτηνό τέχνασμα. Αυτό μάλιστα επιβεβαιώνεται αυτολεξεί και στο κείμενο της συμφωνίας που υπογράφηκε (οι υπογραμμίσεις δικές μας): «Το Eurogroup καταγράφει, στο πλαίσιο της ισχύουσας ρύθμισης, το αίτημα των ελληνικών αρχών για μια παράταση της Κύριας Σύμβασης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης (Master Financial Assistance Facility Agreement), η οποία θεμελιώνεται σε ένα σύνολο δεσμεύσεων. Ο σκοπός της παράτασης είναι η επιτυχής ολοκλήρωση της αξιολόγησης με βάση τους όρους της ισχύουσας ρύθμισης, με την καλύτερη δυνατή χρήση της ευελιξίας η οποία θα πρέπει να εξετασθεί από κοινού με τις ελληνικές αρχές και τους θεσμούς. Οι ελληνικές αρχές θα παρουσιάσουν μια πρώτη λίστα μεταρρυθμίσεων, βασισμένη στην ισχύουσα ρύθμιση, μέχρι την Δευτέρα 23 Φεβρουαρίου». Και πιο κάτω: «Υπό το πρίσμα αυτών των δεσμεύσεων, χαιρετίζουμε ότι σε μια σειρά τομείς, οι προτεραιότητες της πολιτικής της ελληνικής κυβέρνησης μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση και την καλύτερη εφαρμογή της ισχύουσας ρύθμισης».
Είναι προφανές ότι η αντικατάσταση των όρων «μνημόνιο» και «πρόγραμμα» με τον όρο «ισχύουσα ρύθμιση» δεν αναιρεί το γεγονός ότι περιγράφεται η αποδοχή των όρων και των δεσμεύσεων που συνοδεύουν την δανειακή σύμβαση, δηλαδή των μνημονίων. Μιλώντας μάλιστα με απόλυτη ακρίβεια, θα μπορούσε η επαναλαμβανόμενη δέσμευση της κυβέρνησης στην «ισχύουσα ρύθμιση» να έχει παραληφθεί στο κείμενο χωρίς αυτό να αναιρεί την αποδοχή των μνημονίων, καθώς η τήρηση τους αναφέρεται ρητά ως προϋπόθεση για κάθε χρηματοδότηση της Ελλάδας και στο κείμενο της ίδιας της Κύριας Σύμβασης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης (Master Financial Assistance Facility Agreement), της οποίας ζητήθηκε και εγκρίθηκε η παράταση.
Ακόμα πιο θλιβερή είναι η απόπειρα να υποστηριχτεί ότι αλλάζει η ουσία της επιτήρησης της εφαρμογής της λιτότητας από τους δανειστές, επειδή η αξιολόγηση θα πραγματοποιείται από «τρεις θεσμούς», την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το ΔΝΤ και όχι από τους υπαλλήλους τους που αποτελούσαν την γνωστή «τρόικα». Η συμφωνία μάλιστα, αναφέρει ρητά πως «η ελληνική κυβέρνηση δεσμεύεται να μην ακυρώσει κανένα μέτρο και να μην προχωρήσει σε καμιά μονομερή αλλαγή χωρίς την έγκριση των θεσμών», όχι μόνο τέτοιες «που θα επηρεάσουν αρνητικά την δημοσιονομική σταθερότητα», όπως ψευδώς ισχυρίζονται πολλοί απολογητές της μνημονιακής στροφής της νέας κυβέρνησης, αλλά και την «οικονομική ανάκαμψη και την χρηματοπιστωτική σταθερότητα».
Τι σημαίνει αυτό; Ότι η κυβέρνηση παραιτήθηκε από κάθε προσπάθεια όχι μόνο να προχωρήσει σε αλλαγές που θα επηρεάσουν την κατάσταση των κρατικών ταμείων, αλλά και οποιασδήποτε άλλης ουσιαστικής φιλολαϊκής αλλαγής. Είναι βέβαιο για παράδειγμα, ότι οι «θεσμοί» θα θεωρήσουν ότι η αύξηση του βασικού μισθού ή η ανάκτηση βασικών εργασιακών δικαιωμάτων αποτελούν μέτρα που θα επηρεάσουν αρνητικά την «οικονομική ανάκαμψη» και δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτά… Η πραγματικότητα λοιπόν, σε σχέση με την τρόικα και τα μνημόνια, είναι ότι η κυβέρνηση αποδέχτηκε το ρόλο του συνεχιστή της λιτότητας κάτω από την επιτήρηση των δανειστών.
Η χρηματοδότηση κράτους και τραπεζών τους επόμενους 4 μήνες
Κάποιοι λένε, πως ακόμα κι αν η συμφωνία ήταν αποτέλεσμα πολλών υποχωρήσεων της κυβέρνησης, ακόμα κι αν ένα μέρος ή ολόκληρο το προεκλογικό πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης μπήκε στο «ψυγείο», τουλάχιστον η κυβέρνηση πέτυχε την αποφυγή της χρεοκοπίας και της κατάρρευσης των τραπεζών που θα έρχονταν αν δεν υπήρχε συμφωνία με τους δανειστές μέχρι τις 28 Φλεβάρη. Κι έτσι «κερδήθηκε χρόνος», ώστε να συνεχιστεί για 4 ακόμα μήνες η διαπραγμάτευση με σκοπό το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ να γίνει αποδεκτό από τους δανειστές. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
Η νέα συμφωνία δεν προβλέπει καμιά απολύτως δέσμευση των δανειστών για συγκεκριμένη χρηματοδότηση της Ελλάδας, πέρα από τη γενική παράταση της δανειακής σύμβασης με προϋπόθεση την τήρηση όρων, όπως αυτοί που προαναφέρθηκαν, από την ελληνική κυβέρνηση. Αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε στιγμή «σκοντάψει» η αξιολόγηση ή θεωρηθεί από τους «θεσμούς» ότι αθετούνται οι όροι της συμφωνίας, η Ελλάδα μπορεί να σπρωχτεί έξω από το ευρώ και στη χρεοκοπία μέσα από το πάγωμα κάθε χρηματοδότησης.
Ο χρόνος που «κερδήθηκε» επομένως, δεν δίνει περιθώρια για καμιά συνέχιση της διαπραγμάτευσης, αλλά αντίθετα, μόνο για να αποδείξει στην πράξη η νέα κυβέρνηση την υποταγή της στους δανειστές και την πίστη της στα μνημόνια και τη λιτότητα. Το πρόγραμμα και οι προεκλογικές δεσμεύσεις δεν μπαίνουν μερικά ή εξ ολοκλήρου στο «ψυγείο», αλλά πετιούνται στα σκουπίδια για να αντικατασταθούν από το πρόγραμμα της προηγούμενης κυβέρνησης και τις απαιτήσεις δανειστών… Δηλαδή, δεν έχουμε τίποτα διαφορετικό – και ίσως έχουμε στην πράξη κάτι χειρότερο και πιο αόριστο – από αυτό που θα περιελάμβανε μια συμφωνία που θα υπέγραφαν οι δανειστές με μια αντιδραστική κυβέρνηση σαν αυτή του Σαμαρά.
Η «λίστα Βαρουφάκη»
Πολλοί σύντροφοι, χαρακτήρισαν «βιαστική» την άμεση, ξεκάθαρη και τεκμηριωμένη κριτική της Κομμουνιστικής Τάσης στην υπογραφή από την κυβέρνηση της συμφωνίας υποταγής. Υποστήριξαν πως θα πρέπει να περιμένουμε για να δούμε τι θα σημαίνει αυτή στην πράξη. Οι πιο καλοπροαίρετοι από αυτούς αναγνώρισαν έμμεσα ή άμεσα το λάθος τους όταν διάβασαν τα μέτρα λιτότητας που περιέχονταν στην περίφημη «λίστα Βαρουφάκη». Άλλοι, κατά κύριο λόγο συνειδητοί απολογητές της μνημονιακής στροφής της κυβέρνησης, επιμένουν να «βαφτίζουν το κρέας ψάρι» υποστηρίζοντας πως και η «λίστα Βαρουφάκη» είναι στα πλαίσια των προεκλογικών δεσμεύσεων της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ και πως σε αυτήν περιλαμβάνεται σημαντικό μέρος του προγράμματος της Θεσσαλονίκης.
Φυσικό επακόλουθο της συμφωνίας της 20ης Φλεβάρη, η «λίστα Βαρουφάκη» όχι μόνο επιβεβαιώνει την εγκατάλειψη των προεκλογικών δεσμεύσεων, αλλά γίνονται ξεκάθαρες αναφορές στη συνέχιση και την ένταση της πολιτικής της λιτότητας, επιβεβαιώνοντας ότι η τετράμηνη παράταση κάθε άλλο παρά «ανακωχή» αποτελεί.
Η λίστα περιλαμβάνει αναφορές στην προοπτική περικοπών στις δαπάνες κράτους και ασφαλιστικών ταμείων (επιδόματα, παιδεία, υγεία, τοπική αυτοδιοίκηση, συντάξεις), ξεκάθαρη απόρριψη κάθε αλλαγής στο ιδιοκτησιακό καθεστώς τον τραπεζών, καθώς και της προστασίας της πρώτης κατοικίας, αποδοχή των πραγματοποιούμενων ιδιωτικοποιήσεων και προοπτική για νέες, διατήρηση και επέκταση του ΤΑΙΠΕΔ, συνέχιση της επισφαλούς εργασίας και αναστολή της αλλαγής στον βασικό μισθό. Ο ισχυρισμός λοιπόν ότι αποφεύχθηκαν τα μέτρα λιτότητας του «e-mail Χαρδούβελη» που προγραμμάτιζε η προηγούμενη κυβέρνηση γίνεται άνευ ουσίας όταν διαβάσει κανείς τη «λίστα Βαρουφάκη».
Η διολίσθηση της κυβέρνησης σε μια στροφή 180 μοιρών, προς την κατεύθυνση της αποδοχής μνημονίων και λιτότητας, αποτελεί φυσική συνέχεια αφενός της συμφωνίας που η κυβέρνηση υπέγραψε, αλλά και της ίδιας της αποδοχής της λογικής του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού, του πρωτογενούς πλεονάσματος (ανεξαρτήτως αν ο στόχος θα είναι το ανέφικτο 3% του ΑΕΠ ή το εφικτό με σκληρή λιτότητα 1,5%) και φυσικά της εξυπηρέτησης του χρέους. Η αποδοχή των τριών αυτών στοιχείων (που φυσικά οι δανειστές φρόντισαν να περιλαμβάνονται εμφατικά στα κείμενα που υπέγραψε η κυβέρνηση), οδηγεί στην αποδοχή του γεγονότος ότι η λιτότητα είναι «αναγκαία». Είναι μάλιστα πιθανό, οι δανειστές να επιδιώξουν την περαιτέρω ταπείνωση της νέας κυβέρνησης, με το να μην επιμείνουν στην εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων λιτότητας, αλλά να αφήσουν την ίδια την κυβέρνηση να επινοήσει και να φέρει προς ψήφιση οποιαδήποτε «ισοδύναμα» μέτρα λιτότητας, κάτω από την πίεση για την εξυπηρέτηση του χρέους και την ύπαρξη πρωτογενούς πλεονάσματος.
Υπήρχε άλλος δρόμος
Είναι όμως αυτή η πορεία της κυβέρνησης μονόδρομος, όπως πολλοί υποστηρίζουν; Η απάντηση είναι όχι, αλλά ο εναλλακτικός δρόμος απαιτεί σύγκρουση με το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα. Αν τα μέτρα της «λίστας Βαρουφάκη» ήταν η φυσική συνέπεια της συμφωνίας που υπέγραψε η κυβέρνηση την 20η Φλεβάρη, η υπογραφή μιας τέτοιας συμφωνίας ήταν με τη σειρά της φυσική συνέπεια της αποδοχής από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ της λογικής της καπιταλιστικής οικονομίας και της πεισματικής άρνησής της να συγκρουστεί με αυτήν. Όπως η Κομμουνιστική Τάση εξηγεί υπομονετικά τα τελευταία χρόνια, ο μόνος τρόπος να υλοποιηθούν οι προεκλογικές δεσμεύσεις της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ και να μπει τέλος στη λιτότητα, είναι η εφαρμογή ενός συνολικού προγράμματος ρήξης με τον καπιταλισμό και σοσιαλιστικού μετασχηματισμού.
Πράγματι, η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ μέσα στα πλαίσια του καπιταλισμού – ένα ενδεχόμενο που κάθε άλλο παρά έχει αποφευχθεί – θα είχε καταστροφικές συνέπειες για το βιοτικό επίπεδο της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας, όσο και αν ισχυρίζονται πολλοί εντός και εκτός της Αριστεράς. Αλλά η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ σαν αποτέλεσμα της επιμονής της κυβέρνησης να υλοποιήσει τις προεκλογικές δεσμεύσεις της εφαρμόζοντας ένα πρόγραμμα κοινωνικοποίησης των τραπεζών και των μεγάλων επιχειρήσεων – δηλαδή ένα πρόγραμμα σοσιαλιστικό – καθώς και η έκκληση στους λαούς της Ευρώπης και του κόσμου αρχικά να υποστηρίξουν και στη συνέχεια να ακολουθήσουν το επαναστατικό, σοσιαλιστικό παράδειγμα της Ελλάδας, όχι μόνο δεν θα είχε συνέπειες καταστροφικές αλλά ήταν και παραμένει ο μόνος ρεαλιστικός δρόμος τερματισμού της φτώχειας και της ανεργίας.
«Δεν πρόκειται ποτέ κάτι τέτοιο να κερδίσει την υποστήριξη της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού» υποστηρίζουν πολλοί σύντροφοι. Αυτό είναι λάθος. Ο ελληνικός λαός απέδειξε όλα τα προηγούμενα χρόνια τη διάθεση να δώσει σκληρούς αγώνες και παράλληλα εκτόξευσε εκλογικά και τελικά έφερε στην κυβέρνηση ένα αριστερό κόμμα. Κάτω από τα χτυπήματα της κρίσης, έχουν καταρρεύσει γερά ριζωμένες αυταπάτες και η συνείδηση ριζοσπαστικοποιείται γοργά. Οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι, οι νέοι, οι τσακισμένοι μικροεπιχειρηματίες της πόλης και της υπαίθρου δεν είναι βέβαιοι για το τι θέλουν, αλλά ξέρουν πολύ καλά τι δεν θέλουν: την λιτότητα και την ανεργία.
Το καθήκον των ηγεσιών της Αριστεράς και του εργατικού κινήματος είναι να εξηγήσουν υπομονετικά ότι ο μόνος δρόμος για να αποφύγουν την φτώχεια και την ανεργία είναι ο επαναστατικός αγώνας για την ανατροπή του παρηκμασμένου καπιταλιστικού συστήματος και για την μετάβαση στο σοσιαλισμό και να προτείνουν τα συγκεκριμένα αιτήματα και το πρόγραμμα εξουσίας που πηγάζει από αυτό το γεγονός. Είναι βέβαιο πως ο ελληνικός λαός δεν πρόκειται να πει «όχι, δεν θέλουμε μισθό που να εξασφαλίζει την επιβίωσή μας, θέλουμε να παραμείνουμε άνεργοι, θέλουμε οι μικρές επιχειρήσεις μας να κλείσουν, αρκεί να μην θίξετε τα κέρδη και τον πλούτο των τραπεζιτών και των βιομηχάνων»!
** Η “λίστα Βαρουφάκη” της 24ης Φλεβάρη στα ελληνικά:
http://www.enikos.gr/economy/300090,Oloklhrh_h_lista_Baroyfakh.html
Πάτροκλος Ψάλτης – Μέλος ΟΜ Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ Βορειοανατολικών Προαστίων
