Με πανηγυρισμούς υποδέχθηκε η ελληνική αστική τάξη την, κατ’ όνομα μόνο, αμυντική συμφωνία με τη Γαλλία, η οποία περιλαμβάνει την αγορά πανάκριβων εξοπλιστικών προγραμμάτων, την αναφορά για παροχή στρατιωτικής βοήθειας σε περίπτωση που θα δεχθεί επίθεση κάποια από τις δύο χώρες, αλλά και την εμπλοκή του ελληνικού στρατού στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις της Γαλλίας και της ΕΕ στην Αφρική.
Η συμφωνία αυτή εντάσσεται στη συνολικότερη προσπάθεια της ελληνικής αστικής τάξης να αντισταθμίσει την στρατιωτική υπεροπλία της Τουρκίας – που έχει διαμορφωθεί από την πρότερη 20ετή εκρηκτική της οικονομική ανάπτυξη – με την σύναψη σειράς συμμαχιών. Είχαν προηγηθεί συμφωνίες και στρατιωτικές ασκήσεις με Αίγυπτο, Ισραήλ και Κύπρο. Επίσης η ελληνική αστική τάξη προσπάθησε να εκμεταλλευτεί τους ανταγωνισμούς που έχουν αναπτυχθεί το τελευταίο διάστημα ανάμεσα σε Τουρκία και σε ιμπεριαλιστικές δυνάμεις όπως η Γαλλία, αλλά και οι ΗΠΑ.
Από την πλευρά του, ο γαλλικός ιμπεριαλισμός φιλοδοξεί να καλύψει το κενό που αφήνει η σταδιακή απόσυρση του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού από τη Νοτιοανατολική (ΝΑ) Μεσόγειο και την Βόρεια Αφρική λόγω της ανάγκης του τελευταίου να επικεντρώσει τις δυνάμεις του στην αντιμετώπιση του βασικού του ανταγωνιστή, δηλαδή της Κίνας. Το κενό αυτό όμως επιδιώκουν να το εκμεταλλευτούν και άλλες περιφερειακές δυνάμεις όπως η Τουρκία κάτι που οδηγεί αναπόφευκτα στην όξυνση των περιφερειακών ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτών των ανταγωνισμών είναι η συμφωνία της γαλλικής πολυεθνικής Total με την κυπριακή κυβέρνηση για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στο τεμάχιο 7 της κυπριακής ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη), την οποία όμως δεν αναγνωρίζει η Τουρκία. Επιπρόσθετα οι ανταγωνισμοί γαλλικού και τουρκικού κράτους επεκτείνονται και στην Αφρική όπως είδαμε να συμβαίνει στην Λιβύη. Αυτή η σύγκρουση επεκτείνεται σε μία σειρά από χώρες, καθώς τα τελευταία 20 χρόνια η Τουρκία έχει αυξήσει σημαντικά την παρουσία της στην αφρικανική ήπειρο κάτι που την έχει φέρει σε σύγκρουση με τους Γάλλους ιμπεριαλιστές που παραδοσιακά δραστηριοποιούνται εκεί.
Της αμυντικής συμφωνίας Ελλάδας-Γαλλίας είχε προηγηθεί η αμυντική συμφωνία Γαλλίας- Κύπρου που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει τη μόνιμη παρουσία γαλλικού στρατού στην Κύπρο και την δέσμευση για την περιφρούρηση των επιχειρήσεων της Total.
Η συμφωνία Ελλάδας-Γαλλίας έγινε δεκτή από τις ΗΠΑ χωρίς ιδιαίτερα σχόλια. Στην πραγματικότητα η συμφωνία δε συμβαδίζει με τις επιδιώξεις των Αμερικάνων ιμπεριαλιστών. Όπως έχουμε εξηγήσει σε παλαιότερες αναλύσεις μας, οι Αμερικάνοι ιμπεριαλιστές, παρά τις διαμάχες τους με το τουρκικό καθεστώς, θεωρούν την Τουρκία κομβικής σημασίας κράτος για την παρουσία τους στη Μέση Ανατολή, αλλά και για την αντιπαράθεσή τους με την Ρωσία. Μία συμφωνία όπως αυτή που υπογράφηκε ανάμεσα σε Γαλλία και Ελλάδα, που στρέφεται ξεκάθαρα ενάντια στην Τουρκία, δεν εξυπηρετεί τον σκοπό του ξανακερδίσματος της Τουρκίας σταθερά στο πλευρό των ΗΠΑ.
Μάλιστα οι ΗΠΑ προσπάθησαν ανοιχτά να σαμποτάρουν τη συμφωνία επιδιώκοντας να αποτρέψουν την αγορά γαλλικών φρεγατών από την Ελλάδα και κάνοντας μία αντιπαραθετική προσφορά σε πολεμικά πλοία, την οποία όμως η κυβέρνηση της ΝΔ αρνήθηκε. Από την πλευρά τους οι Γερμανοί καπιταλιστές, αν και δεν το εξέφρασαν ανοιχτά, δεν είναι ικανοποιημένοι με μία συμφωνία που αυξάνει την ένταση ανάμεσα σε Ελλάδα, Γαλλία και Τουρκία. Όλο το προηγούμενο διάστημα προσπάθησαν να παίξουν τον ρόλο του πυροσβέστη στα ελληνοτουρκικά. Έχουν πολύ μεγαλύτερα οικονομικά συμφέροντα μέσα στην Τουρκία. Επιπρόσθετα, τούς ενδιαφέρει πολύ περισσότερο το μεταναστευτικό και η σχετική συμφωνία με τον Ερντογάν παρά οι υδρογονάνθρακες στη Μεσόγειο και οι γαλλικές επιχειρήσεις στην Αφρική.
Η υποκρισία της ελληνικής αστικής τάξης και η ουσία της συμφωνίας
Η συμφωνία ανάμεσα στο ελληνικό και το γαλλικό κράτος περιλαμβάνει μία από τις μεγαλύτερες αγορές στρατιωτικών εξοπλισμών των τελευταίων δεκαετιών. Συγκεκριμένα η συμφωνία προβλέπει την αγορά 6 ακόμα μαχητικών «Rafale» (επιπρόσθετα στα 18 που είχαν αγοραστεί). Την αγορά 3 φρεγατών «FDI Belharra» και τη δρομολόγηση της παραγγελίας 3 κορβετών «Gowind».
Ο λογαριασμός γι’ αυτά τα πανάκριβα πολεμικά παιχνίδια ξεπερνά τα 5 δισ. ευρώ. Θα πληρωθούν από ένα κράτος με δημόσιο χρέος που ξεπερνά το 230% του ΑΕΠ, εν μέσω έξαρσης της πανδημίας και ενώ η κυβέρνηση της ΝΔ ισχυρίζεται πως δεν υπάρχουν αρκετά χρήματα για γιατρούς, ΜΕΘ, φάρμακα, ούτε για άλλα «ασήμαντα» πράγματα όπως πυροσβέστες και οχήματα για την αντιμετώπιση των καταστροφικών πυρκαγιών που είδαμε το περασμένο καλοκαίρι.
Τα επιχειρήματα της ελληνικής αστικής τάξης πως η παραπάνω συμφωνία επιβαλλόταν από την ανάγκη να αποτραπεί η τουρκική επιθετικότητα είναι υποκριτικά. Κατ’ αρχάς, όπως έχουμε εξηγήσει σε παλαιότερες αναλύσεις μας, η ελληνική αστική τάξη δεν βρίσκεται στην θέση του αμυνόμενου. Έχει συνάψει σειρά συμμαχιών και έχει οργανώσει στρατιωτικές ασκήσεις που στοχοποιούν ξεκάθαρα την Τουρκία και επιδιώκουν μεταξύ άλλων να την αποκλείσουν από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων της Νοτιοανατολικής (ΝΑ) Μεσογείου και να επιβάλλουν τις αξιώσεις των Ελλήνων αστών έναντι της τουρκικής αστικής τάξης.
Από την άλλη πλευρά, τα όπλα που αγοράζει η κυβέρνηση δεν είναι αμυντικά αλλά καθαρά επιθετικά. Είναι φτιαγμένα για να ενεργούν στις ανοιχτές θάλασσες, κάτι που υποδηλώνει και τον στόχο τους: να περιφρουρήσουν τα κοιτάσματα των υδρογονανθράκων, τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα των Γάλλων συμμάχων τους και τις αξιώσεις της ελληνικής αστικής τάξης για χάραξη ΑΟΖ.
Το κείμενο άλλωστε υποδεικνύει πως ένα κεντρικό σημείο της συμφωνίας είναι η υπεράσπιση των επιχειρήσεων για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στην ΝΑ Μεσόγειο, γι’ αυτό αναφέρει πως τα δύο μέρη «ενισχύουν ιδίως τις μεταξύ τους ανταλλαγές αναλύσεων επί ενεργειακών θεμάτων στη Μεσόγειο καθώς αυτά συνιστούν σημαντική παράμετρο για τη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής».
Πανηγυρίστηκε ιδιαίτερα από την κυβέρνηση και τα αστικά ΜΜΕ η υποτιθέμενη δέσμευση για παροχή στρατιωτικής βοήθειας από τη Γαλλία σε περίπτωση που η Ελλάδα δεχθεί επίθεση από την Τουρκία. Η διατύπωση της αμυντικής συμφωνίας όμως είναι εσκεμμένα θολά γραμμένη – με πολλά εφόσον και εάν – για να εξασφαλίζει ότι η επέμβαση των γαλλικών δυνάμεων θα γίνει μόνο στην περίπτωση που θα θιγούν άμεσα τα συμφέροντα των Γάλλων ιμπεριαλιστών. Συγκεκριμένα αναφέρει πως τα δύο μέρη θα «παρέχουν το ένα στο άλλο βοήθεια και συνδρομή, με όλα τα κατάλληλα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους, κι εφόσον υφίσταται ανάγκη με τη χρήση ένοπλης βίας, εάν διαπιστώσουν από κοινού ότι μία ένοπλη επίθεση λαμβάνει χώρα εναντίον της επικράτειας ενός από τα δύο».
Με μεγαλύτερη σαφήνεια είναι διατυπωμένη η αναφορά για την εμπλοκή ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων σε θέατρα επιχειρήσεων των Γάλλων ιμπεριαλιστών. Συγκεκριμένα προβλέπει τη «συμμετοχή σε κοινές αναπτύξεις δυνάμεων ή αναπτύξεις σε θέατρα επιχειρήσεων προς υποστήριξη κοινών συμφερόντων, όπως, για παράδειγμα, τις υπό γαλλική διοίκηση επιχειρήσεις στο Σαχέλ» (ζώνη που συνδέει την κεντρική με τη βόρεια Αφρική όπου η Γαλλία έχει στρατηγικά οικονομικά συμφέροντα και βρίσκεται σε αντιπαράθεση με την Τουρκία), «αμοιβαία υποστήριξη αναφορικά με τη συμμετοχή σε πολυεθνικές αμυντικές δομές, όπως, για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Επέμβασης».
Φυσικά η ελληνική αστική τάξη δεν σύρεται σε αυτή τη συμφωνία ως η άρχουσα τάξη κάποιας εξαρτημένης χώρας στους Γάλλους ιμπεριαλιστές. Παρότι αποτελεί τον αδύναμο εταίρο στην συμφωνία, επιδιώκει να προωθήσει τα δικά της συμφέροντα στην περιοχή. Ακόμα και στην Αφρική, οι Έλληνες αστοί πολύ πιθανά προσβλέπουν σε διπλωματικά ανταλλάγματα και κέρδη που είναι διατεθειμένοι να τα πληρώσουν με το αίμα Ελλήνων στρατιωτών.
Το επιχείρημα επίσης ότι αυτή η συμφωνία και οι νέοι εξοπλισμοί απομακρύνουν την προοπτική του πολέμου είναι αστείο. Η ιστορία δείχνει πως τα «ράλι» στρατιωτικών εξοπλισμών δεν απέτρεψαν ποτέ κάποιον πόλεμο. Η ιστορία των δύο Παγκοσμίων Πολέμων είναι αρκετή για να καταδείξει αυτό το γεγονός. Το μόνο που κάνουν οι νέοι εξοπλισμοί είναι να φροντίζουν οι πόλεμοι να είναι πιο καταστροφικοί όταν τελικά ξεσπάσουν.
Αντί να φέρνει πιο κοντά την ειρήνη, η συμφωνία αυτή αυτό, που βάζει στο στόχαστρο ξεκάθαρα την Τουρκία, αυξάνει την πολεμική ένταση και τους ανταγωνισμούς στην περιοχή. Την ίδια στιγμή, από μόνη της η ύπαρξη ενός μεγάλου οπλοστασίου, αντί να απομακρύνει την προοπτική του πολέμου, αποτελεί έναν μόνιμο πειρασμό για την εκάστοτε άρχουσα τάξη να τον χρησιμοποιήσει την κατάλληλη στιγμή ώστε να αποκομίσει οφέλη.
Η συμφωνία αυτή λοιπόν είναι απόλυτα αντιδραστική. Δεν έχει καμία σχέση με την «άμυνα της πατρίδας», αλλά μόνο με τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα της Γαλλίας και τις περιφερειακές ιμπεριαλιστικές επιδιώξεις των Ελλήνων αστών. Φορτώνει δυσβάσταχτα οικονομικά βάρη στην εργατική τάξη και τα φτωχότερα λαϊκά στρώματα, τόσο για την αγορά όσο και για την συντήρηση και τη λειτουργία αυτών των πανάκριβων οπλικών συστημάτων. Εμπλέκει τον ελληνικό στρατό στις ιμπεριαλιστικές αποστολές στην Αφρική, κάτι που αργά ή γρήγορα θα επιφέρει επιπρόσθετο κόστος σε νεκρούς στρατιώτες. Το εργατικό κίνημα πρέπει να παλέψει για την άμεση κατάργηση αυτής της συμφωνίας, την απεμπλοκή της χώρας από τις ιμπεριαλιστικές αποστολές στην ευρύτερη περιοχή και για το χτίσιμο ισχυρών διεθνιστικών δεσμών με το εργατικό κίνημα στην Τουρκία και την ευρύτερη περιοχή.
Όπως έχουμε εξηγήσει σε παλαιότερες αναλύσεις μας, οι αντιθέσεις ανάμεσα στην ελληνική και την τουρκική αστική τάξη είναι αγεφύρωτες και δεν μπορούν να λυθούν σε διπλωματικό επίπεδο. Οι άρχουσες τάξεις σε Ελλάδα και Τουρκία καταλαβαίνουν ότι οι περισσότερες από αυτές τις διαφορές μπορούν να λυθούν μόνο με πόλεμο. Αυτό το αποδεικνύουν με την προετοιμασία τους για πόλεμο μέσω των υπέρογκων στρατιωτικών δαπανών. Παρότι, για λόγους που έχουμε εξηγήσει σε παλαιότερα άρθρα μας, η προοπτική του πολέμου δεν είναι άμεση, o πόλεμος θα γίνει κάποια στιγμή αναπόφευκτος αν η εργατική τάξη δεν ανατρέψει τον καπιταλισμό και στις δύο πλευρές του Αιγαίου.
Ηλίας Κυρούσης
