Τις τελευταίες μέρες γίνεται έντονη συζήτηση γύρω από την διακήρυξη της ελληνικής κυβέρνησης πως θα διεκδικήσει της γερμανικές πολεμικές αποζημιώσεις.
Οι οικονομικές οφειλές της Γερμανίας προς την Ελλάδα από την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αφορούν τις επανορθώσεις για καταστροφές προς το ελληνικό κράτος, τις αποζημιώσεις των θυμάτων των Ναζί (είχε δοθεί μέρος τους το 1960) και το αναγκαστικό «δάνειο» που δόθηκε στο γερμανικό κράτος την περίοδο της κατοχής. Οι διεθνώς αναγνωρισμένες αυτές οφειλές δεν διεκδικήθηκαν ποτέ από το ελληνικό μετεμφυλιακό κράτος, ενώ παράλληλα εκτυλισσόταν μια γενικευμένη «επιβράβευση» των «αγωνιστών» ελλήνων φασιστών και διαφόρων «φιλελλήνων» στελεχών των Ναζί, με αμνηστεύσεις και κρατικά και κυβερνητικά αξιώματα.
Ακόμα και την περίοδο της μεταπολίτευσης όμως, οι οφειλές αυτές δεν διεκδικήθηκαν για να μην διαταραχθούν οι άριστες πολιτικές σχέσεις της ελληνικής και της γερμανικής αστικής τάξης, καθώς και το κλίμα «εθνικής ομοψυχίας» που καλλιεργούσε η πρώτη και στο οποίο σκανδαλωδώς συναινούσαν οι ηγεσίες της Αριστεράς.
Τελικά το 2012 συστήθηκε διακομματική επιτροπή για την διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών. Η επιτροπή αυτή κατέληξε σε ένα πόρισμα που υπολογίζει το συνολικό ποσό των οφειλών, αφού γίνει η μετατροπή σε σημερινές αξίες, στα 162 δις ευρώ.
Η λανθασμένη μέθοδος της κυβέρνησης
Με πρόσφατη απόφασή της η κυβέρνηση προχώρησε στην επαναλειτουργία της διακομματικής επιτροπής και παράλληλα η Πρόεδρος της Βουλής δήλωσε πως ξεκινάει «πανευρωπαϊκή εκστρατεία με στόχο την ενημέρωση των ευρωπαϊκών Κοινοβουλίων και την ευαισθητοποίηση της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης σχετικά με το ζήτημα της διεκδίκησης των γερμανικών αποζημιώσεων». Η μέθοδος όμως που ακολουθεί η κυβέρνηση γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα είναι δυστυχώς λανθασμένη από πολλές απόψεις.
Είναι καταρχάς έκδηλος ο καιροσκοπικός τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιεί την διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων. Αφενός χρησιμοποιήθηκε ως επικοινωνιακός αντιπερισπασμός τις ημέρες που κατέφθασαν στην Αθήνα τα τεχνικά κλιμάκια της τρόικας για να κάνουν τους συνήθεις εξευτελιστικούς ελέγχους τους, οι οποίοι σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της νέας κυβέρνησης είχαν «τελειώσει» με την εκλογή της. Και αφετέρου, αποτελεί μια προσπάθεια της κυβέρνησης να αποσπάσει λίγο χρόνο και ελαστικότητα από τους δανειστές για τα όσα δεσμεύτηκε με την συμφωνία της 20ης Φλεβάρη, την στιγμή όμως που είναι διατεθειμένη να κάνει πίσω στην ουσία του ζητήματος όταν αυτοί αντιδράσουν, ακριβώς γιατί με την υπογραφή της συμφωνίας έχει αποδεχτεί το γενικότερο, αυστηρό πλαίσιο που έχουν θέσει.
Η κριτική αυτή σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί «κακοπροαίρετη» σχετικά με τις προθέσεις της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ. Ο υπουργός Δικαιοσύνης, με αφορμή αρχική του δήλωση για κατασχέσεις περιουσίας του γερμανικού κράτους, έσπευσε να διευκρινίσει πως «θα εξαρτήσω το χρόνο της υπογραφής (σ.σ. μιας σχετικής δικαστικής απόφασης) από την πολιτική διαπραγμάτευση του συγκεκριμένου θέματος των αποζημιώσεων». Ακόμα πιο χαρακτηριστικό όμως είναι το ίδιο το γεγονός ότι η κυβέρνηση εμφανίζεται να διεκδικεί από το γερμανικό κράτος ένα ποσό που η πληρωμή του προς το ελληνικό κράτος θα ισοδυναμεί με κούρεμά του χρέους κατά 50%, όταν η πρώτη της «διαπραγματευτική’ πράξη ήταν ακριβώς η συμφωνία στην απόρριψη κάθε συζήτησης για κούρεμα του ελληνικού χρέους.
Το πιο επιζήμιο στοιχείο όμως, στον τρόπο με τον οποίο «ανακινεί» το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων η κυβέρνηση είναι ότι απουσιάζει από αυτόν οποιαδήποτε διεθνιστική έκκληση προς τους Γερμανούς εργαζόμενους. Η κυβέρνηση το προηγούμενο διάστημα προσπάθησε να δημιουργήσει συμμαχίες ενάντια στην γερμανική κυβέρνηση, με τις αστικές κυβερνήσεις του ευρωπαϊκού Νότου και με την κυβέρνηση των ΗΠΑ – κάτι που αναμενόμενα κατέληξε σε «φιάσκο» – ενώ την ίδια στιγμή δεν έχει πάρει καμιά σοβαρή διεθνιστική πρωτοβουλία απευθυνόμενη στους πραγματικούς της συμμάχους, τα συνδικάτα, τα Αριστερά κόμματα και τους εργαζόμενους της Ευρώπης και ιδιαίτερα της Γερμανίας – παρ’ ότι από τις εκλογές κι έπειτα, έχουν πραγματοποιηθεί πάμπολλες αυθόρμητες κινητοποιήσεις υποστήριξης του ΣΥΡΙΖΑ σε όλη την Ευρώπη, αλλά και σε άλλες χώρες του κόσμου.
Η μόνη περίπτωση που η νέα κυβέρνηση τοποθετήθηκε «διεθνιστικά» ήταν για να καλύψει την υποχώρησή της από την διεκδίκηση διαγραφής μέρους του χρέους, με την αιτιολόγηση ότι θα ζημιώσει τους Γερμανούς φορολογούμενους! Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς τη σύγχυση που προκαλεί μετά από μια τέτοια τοποθέτηση, λίγες εβδομάδες αργότερα, η διεκδίκηση της πληρωμής των αποζημιώσεων (που όπως προαναφέρθηκε ισοδυναμούν με το μισό χρέος), όχι από τους Γερμανούς καπιταλιστές, αλλά γενικά από «την Γερμανία». Δεν είναι τυχαίο ότι την τελευταία αυτή εβδομάδα, σύμφωνα με έρευνες γνώμης, το 50% των Γερμανών πολιτών έχει αρνητική γνώμη για τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης, από 40% που ήταν πριν.
Τι θα έπρεπε να γίνει
Είναι λοιπόν σωστό να έρχεται στην επιφάνεια το ζήτημα των γερμανικών οφειλών από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο; Η απάντηση είναι ναι, μόνο όταν αυτό εντάσσεται σε μια συνολική πολιτική σύγκρουσης με τους δανειστές Ευρωπαίους καπιταλιστές, αλλά και την ελληνική άρχουσα τάξη, σε συμμαχία με τους λαούς της Ευρώπης.
Η νέα κυβέρνηση θα έπρεπε να χρησιμοποιήσει τις συναντήσεις με τους «εταίρους» σαν βήμα για να αποκαλύψει μαχητικά τον ταξικό χαρακτήρα του χρέους, εξηγώντας ότι τα δάνεια προς την Ελλάδα διοχετεύτηκαν στους έλληνες καπιταλιστές και ζητείται να πληρωθούν από τον ελληνικό λαό. Δίνοντας μια αναλυτική εικόνα αυτής της κατάστασης θα μπορούσε να συμπληρώσει ότι τμήμα του χρέους έχει την πηγή του στη μη καταβολή των πολεμικών αποζημιώσεων από τους ταξικούς προγόνους των σημερινών Γερμανών καπιταλιστών και να καταλήξει τελικά στη διακήρυξη της μονομερής διαγραφής του χρέους.
Ταυτόχρονα, η ελληνική κυβέρνηση θα έπρεπε να καλέσει τους Ευρωπαίους εργαζόμενους να φορτώσουν το «βάρος» στους καπιταλιστές των χωρών τους, ενώ η ίδια θα συγκρουόταν με την ελληνική άρχουσα τάξη, δίνοντάς τους ένα φωτεινό, έμπρακτο παράδειγμα επαναστατικής σύγκρουσης με τη λιτότητα. Μια τέτοια προσέγγιση δεν θα εκλαμβανόταν ως επικοινωνιακό «πυροτέχνημα» από τους εργαζόμενους της Ελλάδας και την ίδια στιγμή, δεν θα σύγχυζε τον γερμανικό λαό σχετικά με το νόημα της διεκδίκησης των πολεμικών αποζημιώσεων.
Η ταξική και όχι εθνική προσέγγιση αυτή των γενικών καθηκόντων της νέας κυβέρνησης θα ένωνε τους Ευρωπαίους εργαζόμενους ενάντια στον κοινό εχθρό τους, τον ευρωπαϊκό καπιταλισμό, δείχνοντας έτσι τον μόνο δρόμο δικαίωσης τόσο για τα θύματα των Ναζί, όσο και για τα θύματα των μνημονίων και της λιτότητας: την απαλλοτρίωση των καπιταλιστών!
Πάτροκλος Ψάλτης – Μέλος Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ Βορειοανατολικών Προαστίων
