Η υλική βάση πάνω στην οποία διαμορφώνεται η μοίρα ολόκληρης της ανθρωπότητας, η παγκόσμια οικονομία, γνωρίζει σήμερα πρωτοφανή φαινόμενα, που μας προϊδεάζουν για την εκδήλωση μιας σοβαρής παγκόσμιας κρίσης.
Προς ένα νέο, αλλά καταστροφικότερο 2008
Ένα από αυτά υπήρξε το 43ήμερο «shutdown» στις ΗΠΑ, δηλαδή η παράλυση όλων των κρατικών υπηρεσιών εξαιτίας της υπέρβασης των προβλεπόμενων ορίων στο κρατικό χρέος. Αυτό ήταν το μεγαλύτερο «shutdown» στην αμερικανική ιστορία, με το συνολικό του κόστος κατά δήλωση του Τραμπ να φτάνει στα 1,5 τρισ. δολάρια, με 1,2 εκατ. υπαλλήλους να μένουν απλήρωτοι, με τα κουπόνια τροφίμων από τα οποία σιτίζονται 42 εκατ. φτωχοί να μένουν αδιάθετα, και με το πρόγραμμα επιδότησης θέρμανσης που ζεσταίνει 6 εκατ. φτωχά νοικοκυριά αλλά και το κρατικό πρόγραμμα προσχολικής αγωγής να συνεχίζουν να είναι «παγωμένα» για τις επόμενες αρκετές εβδομάδες.
Αυτό το σκηνικό πολυήμερης επιστροφής στον Μεσαίωνα μέσα στην καρδιά του παγκόσμιου καπιταλισμού και σ’ ένα κράτος που έχει αστρονομικό κρατικό χρέος ύψους 38 τρισ. δολαρίων (122,5% του ΑΕΠ), αποτέλεσε την «πρόβα» μιας επερχόμενης χρεοκοπίας, και ταυτόχρονα, μια προειδοποίηση για το πόσο εύθραυστη είναι η όποια, μίζερη και άθλια «σταθερότητα» που μπορεί να εξασφαλίσει για τους ανθρώπους του μόχθου σήμερα ο καπιταλισμός.
Και την ώρα που το αμερικάνικο κράτος λυγίζει από το βάρος των χρεών, το αμερικανικό χρηματιστήριο καταρρίπτει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, στο πλαίσιο μιας αχαλίνωτης κερδοσκοπίας με επίκεντρο τις «φουσκωμένες» τιμές των μετοχών του τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, που απειλεί άμεσα τις αποταμιεύσεις εκατομμυρίων μικρομεσαίων νοικοκυριών ή κεφάλαια που προορίζονται για συνταξιοδότηση.
Η νέα χρηματιστηριακή «φούσκα» έχει ανησυχήσει στρατηγικούς εκπροσώπους του κεφαλαίου, οι οποίοι προειδοποιούν για τον κίνδυνο μιας επικείμενης σοβαρής «διόρθωσης» (βλ. κατάρρευσης) που θα έχει ανυπολόγιστες συνέπειες παγκόσμια. Μάλιστα η αναπληρώτρια διευθύντρια του ΔΝΤ, Γκίτα Γκόπιναθ, σε άρθρο της στις 15/10 στον Economist υπολόγισε ότι σε μια «διόρθωση» ίσου μεγέθους με την κατάρρευση των εταιρειών dotcom το 2000 θα εξαλειφθούν πάνω από 20 τρισ. δολάρια πλούτου για τα αμερικανικά νοικοκυριά, που ισοδυναμούν με το 70% του αμερικανικού ΑΕΠ, ενώ οι ξένοι επενδυτές θα υποστούν απώλειες ύψους 15 τρισ. δολάρια, ίσες με το 20% του ΑΕΠ του υπόλοιπου κόσμου!
Επιπλέον, τις ανησυχίες των αστών αναλυτών έχει εντείνει η πρόσφατη χρεοκοπία δυο μεγάλων αμερικανικών εταιρειών, της Tricolor και της First Brands. Μεγάλη σημειολογική αξία έχει το γεγονός ότι αυτές οι εταιρείες εμπλέκονταν σε δάνεια «χαμηλής εξασφάλισης» (ως πάροχος η πρώτη και ως αποδέκτης η δεύτερη), στα γνωστά «sub-prime», το σκάσιμο της φούσκας των οποίων είχε αποτελέσει την αφορμή για την πυροδότηση της παγκόσμιας κρίσης του 2007-2008. Μάλιστα η περίπτωση της First Brands μοιάζει με εκείνη της Lehman Brothers, η οποία χρεοκόπησε το 2008 έχοντας χρησιμοποιήσει ένα λογιστικό κόλπο για να κρύψει τα δανειακά της ανοίγματα.
Αυτές οι χρεοκοπίες ανέδειξαν τους συστημικούς κινδύνους που κρύβει η γιγάντωση της λεγόμενης «μη ρυθμισμένης» (δηλαδή νομότυπης αλλά ανεξέλεγκτης) αγοράς «ιδιωτικών πιστώσεων», με τη διευθύντρια του ΔΝΤ, Γκεοργκίεβα, να δηλώνει στις 16/10 ότι το ενδεχόμενο να ξεσπάσει κρίση σ’ αυτή την αγορά, η οποία σήμερα αποτιμάται σε 4 τρισ. δολάρια, την κρατάει άγρυπνη τη νύχτα.
Όλα αυτά αποδεικνύουν την ορθότητα της θεμελιώδους θέσης των κομμουνιστών ότι η «ρύθμιση» του καπιταλισμού, στην οποία ορκίζονται τόσο οι ρεφορμιστές διαχρονικά όσο και οι αστικές κυβερνήσεις μετά την κρίση του 2008, αποτελεί ουτοπία. Επιπλέον, επιβεβαιώνουν τις εκτιμήσεις των κομμουνιστών για το αναπόφευκτο μιας νέας μεγάλης διεθνούς κρίσης στο προσεχές μέλλον, αλλά με τα μέσα για την αντιμετώπισή της από τα αστικά κράτη να είναι πλέον λιγότερα από ποτέ, εξαιτίας των πολύ αυξημένων σημερινών επιπέδων κρατικού χρέους. Ενδεικτικά, σε σύγκριση με τις προηγούμενες διεθνείς κρίσεις του 2008 και του 2020 το συνολικό παγκόσμιο κρατικό χρέος είναι σήμερα αυξημένο κατά 100% και 20% αντίστοιχα.
Η πιθανή επέμβαση στη Βενεζουέλα και οι επιπτώσεις της
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, το αμερικανικό αεροπλανοφόρο «Φορντ», το μεγαλύτερο στον κόσμο, πλέει ανοικτά της Λατινικής Αμερικής με 4 μοίρες μαχητικών αεροσκαφών και συνοδευόμενο από 3 πυραυλοφόρα αντιτορπιλικά, για να υποστηρίξει, σύμφωνα με την κυβέρνηση Τραμπ, την «επιχείρηση κατά της διακίνησης ναρκωτικών». Ήδη από τον Αύγουστο οι ΗΠΑ έχουν αναπτύξει στην Καραϊβική άλλα 8 πολεμικά πλοία, πυρηνοκίνητο υποβρύχιο και αεροσκάφη F-35 στο Πουέρτο Ρίκο, έχοντας εξαπολύσει 20 αεροπορικά πλήγματα και σκοτώνοντας 76 ανθρώπους.
Φυσικά, όλοι κατανοούν ότι ο αληθινός στόχος του αμερικανικού ιμπεριαλισμού δεν είναι τα ναρκωτικά, αλλά η ανατροπή του μη ελεγχόμενου από αυτόν, μπολιβαριανού καθεστώτος της Βενεζουέλας, στο πλαίσιο μιας απόπειρας ανάκτησης του ελέγχου της Λ. Αμερικής και ανάσχεσης της αυξανόμενης οικονομικής και στρατιωτικής επιρροής της Κίνας και της Ρωσίας. Μάλιστα ο ίδιος ο Τραμπ, παραδέχθηκε δημόσια στις 15/10 ότι «ενέκρινε μυστικές επιχειρήσεις της CIA στο έδαφος της Βενεζουέλας».
Αν τελικά ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός επέμβει στρατιωτικά για να επιβάλει μια αλλαγή καθεστώτος, τότε αυτό θα αποδειχθεί, εκτός από μια ακραία αντιδραστική ενέργεια, και η πιο ανόητη πράξη στην ιστορία του. Διότι είναι βέβαιο ότι θα τροφοδοτήσει μια άνευ προηγουμένου αντιιμπεριαλιστική οργή και ριζοσπαστικοποίηση, όχι μόνο στη Λ. Αμερική, αλλά και στο εσωτερικό των ίδιων των ΗΠΑ.
Ουκρανία: το ΝΑΤΟ στην τελική ευθεία για μια οδυνηρή ήττα
Η τροπή της πολεμικής σύγκρουσης στην Ουκρανία κάθε μέρα που περνά φαίνεται ότι φέρνει πιο κοντά για την αντιδραστική μαριονέτα της Δύσης, τον Β. Ζελένσκι, το δίλημμα «παράδοση ή συντριβή». Και μαζί με αυτό, έρχεται πιο κοντά η οριστικοποίηση της οδυνηρής ήττας του δυτικού ιμπεριαλισμού, η παραδοχή της οποίας άλλωστε, έχει ήδη γίνει με την αποφασιστική αλλαγή της τακτικής του αμερικανικού ιμπεριαλισμού έναντι της Ρωσίας επί Τραμπ, παρότι αυτή καμουφλάρεται συχνά με «επιθετικές» δηλώσεις, υποσχέσεις για παροχή περισσότερων όπλων στην Ουκρανία ή για επιβολή νέων οικονομικών κυρώσεων στη Ρωσία, που όμως έχουν ήδη αποδειχθεί αναποτελεσματικές.
Την ίδια στιγμή, ο Ουκρανός πρόεδρος μαζί με κυβερνητικούς και άλλους συνεργάτες του, ερευνώνται επίσημα από τις ουκρανικές αρχές για σκάνδαλα ύψους 100 εκατ. δολαρίων, με κατηγορίες μάλιστα για μίζες στον τομέα της ενέργειας την ώρα που ο ουκρανικός λαός αντιμετωπίζει καθημερινά παρατεταμένες διακοπές ρεύματος. Εκτός από την ακραία διαφθορά του καθεστώτος, αυτές οι έρευνες αντανακλούν την ίδια την αυξανόμενη δυσαρέσκεια του ουκρανικού λαού ενάντια στο ΝΑΤΟ και τις εγχώριες μαριονέτες του, που έχουν τη βασική ευθύνη για ένα παρατεταμένο αιματοκύλισμα που έχει στοιχίσει έως σήμερα τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητα εκατοντάδων χιλιάδων Ουκρανών, στο βωμό της αντιπαράθεσης του δυτικού με τον ρωσικό ιμπεριαλισμό.
Γάζα: η εκεχειρία – κοροϊδία καταρρέει
Στη Γάζα, παρά τις διαβεβαιώσεις του αρχιτέκτονα της πρόσφατης συμφωνίας «εκεχειρίας» Ντόναλντ Τραμπ ότι «όλα πάνε καλά», μια έρευνα του Al Jazeera που δημοσιοποιήθηκε στις 12/11 έδειξε πως από τις 10/10 έως τις 10/11, ο ισραηλινός στρατός έχει παραβιάσει την «εκεχειρία» τουλάχιστον 282 φορές, έχει κάνει στρατιωτικές επιθέσεις τις 25 από τις 31 ημέρες, και σύμφωνα με στοιχεία του Παλαιστινιακού Υπουργείου Υγείας έχει σκοτώσει τουλάχιστον 242 Παλαιστίνιους.
Σύμφωνα επίσης με το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Τροφίμων (WFP), μόνο η μισή από την απαιτούμενη επισιτιστική βοήθεια φτάνει αυτή τη στιγμή στη Γάζα, ενώ το Ισραήλ έχει απαγορεύσει την εισαγωγή περισσότερων από 350 θρεπτικών τροφίμων, συμπεριλαμβανομένου του κρέατος, των γαλακτοκομικών και των λαχανικών.
Αυτή η παράταση της σιωνιστικής βαρβαρότητας στη Γάζα με το μανδύα της «εκεχειρίας» είναι το καλύτερο που μπορεί να αναμένεται πάνω σε καπιταλιστικό έδαφος για τα στοιχειώδη δικαιώματα εκατοντάδων χιλιάδων Παλαιστινίων. Όσο η Μέση Ανατολή παραμένει υπό τον έλεγχο του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, του βάναυσου σιωνιστικού του χωροφύλακα και των υποτακτικών σε αυτούς, δεσποτικών αραβικών καθεστώτων που συνυπέγραψαν την απατηλή «εκεχειρία», ο αγώνας των Παλαιστινίων για τη δική τους πατρίδα θα μένει αδικαίωτος.
Αυξανόμενη εξαθλίωση made in Greece και συσσώρευση αντισυστημικής οργής
Μέσα σ’ αυτό το διεθνές περιβάλλον πρωτοφανούς αστάθειας και αβεβαιότητας, ο αδύναμος κρίκος του ευρωπαϊκού καπιταλισμού, η καπιταλιστική Ελλάδα συνιστά μια «εργαστηριακή απόδειξη» της αυξανόμενης εργατικής εξαθλίωσης για την οποία είχε γράψει ο Μαρξ.
Τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Eurostat (για το 2024) που δημοσιεύθηκαν στα μέσα Νοέμβρη έδειξαν ότι η Ελλάδα κατατάσσεται προτελευταία στην ΕΕ ως προς τον μέσο ετήσιο εργατικό μισθό, ξεπερνώντας μόνο τη Βουλγαρία. Όλες οι χώρες που μέχρι πρότινος είχαν χαμηλότερα επίπεδα μισθών όπως η Ρουμανία, η Πολωνία και η Σλοβακία, έχουν πλέον ξεπεράσει την Ελλάδα. Γενικότερα, η έρευνα έδειξε ότι ο μέσος Έλληνας εργαζόμενος αμείβεται κατά 220% χαμηλότερα από τον μέσο Ευρωπαίο εργαζόμενο. Επιπρόσθετα, παρά την επίσημη αποκλιμάκωση του πληθωρισμού (1,8% τον Νοέμβριο), στα τρόφιμα ο πληθωρισμός παραμένει υψηλότερος (2,1%), αποτελώντας μια μόνιμη και ασφυκτική πίεση στα εισοδήματα.
Στη χειρότερη μοίρα εμφανίζεται σήμερα η εργαζόμενη νεολαία της χώρας. Παρά τις υποκριτικές εξαγγελίες της κυβέρνησης περί εκστρατείας επίλυσης του δημογραφικού προβλήματος και αναστροφής της μόνιμης τάσης για μετανάστευση μορφωμένου νεαρού εργατικού δυναμικού, τα αποτελέσματα της πανελλαδικής έρευνας του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ σε νέους εργαζόμενους έως 29 ετών μιλούν από μόνα τους: το 70% δηλώνει ότι τα εισοδήματά του δεν καλύπτουν τις βασικές ανάγκες, το 72% δεν διαβλέπει επαγγελματικές προοπτικές στην Ελλάδα, μόλις το 20% ζει αυτόνομα, μόνο το 9% δηλώνει ικανοποιημένο από τις επαγγελματικές του ευκαιρίες και το 65% δηλώνει ότι δεν μπορεί να δημιουργήσει οικογένεια.
Όμως το πιο ενδιαφέρον στοιχείο στην έρευνα είναι η κατάρρευση της εμπιστοσύνης στους κρατικούς θεσμούς (15%) και το υψηλό ποσοστό (67%) που δηλώνει ότι θα συμμετείχε σε συλλογικές διαμαρτυρίες για δίκαια αιτήματα. Αυτή η ριζοσπαστική και αντισυστημική διάθεση δείχνει ότι η Ελλάδα βρίσκεται πολύ κοντά στο να γίνει ο επόμενος σταθμός των αυθόρμητων εξεγέρσεων της λεγόμενης Generation Ζ.
Μάλιστα η προοπτική αυτή φαντάζει πιθανότερη, καθώς η συνδικαλιστική γραφειοκρατία και οι σημερινές αριστερές ηγεσίες, συμπεριλαμβανομένης της ηγεσίας του ΚΚΕ, δείχνουν επίμονα την απροθυμία τους να ηγηθούν σ’ έναν μαζικό αγώνα που θα έχει την αναγκαία διάρκεια και κλιμάκωση για να οδηγήσει σε νίκες. Έτσι, ως αποτέλεσμα αυτής της στάσης και των απανωτών ηττών που αποφέρει, τα συνδικάτα και τα αριστερά κόμματα αντιμετωπίζονται με βαθιά δυσπιστία από τις πλατιές μάζες της εργατικής τάξης και της νεολαίας.
Τα στοιχεία αυτά αποτυπώθηκαν για μία ακόμα φορά στην αποτυχία των αναιμικών 24ωρων, δήθεν γενικών, απεργιών του περασμένου Οκτωβρίου, ενάντια στο νόμο για το 13ωρο, η χαμηλή συμμετοχή στις οποίες υπήρξε απόλυτα αναντίστοιχη με τις πραγματικές διαθέσεις μαζικής αντισυστημικής οργής που συναντά κανείς στην πραγματική ζωή και που καταγράφουν οι έρευνες γνώμης, ακόμα και των φιλικότερων στην κυβέρνηση δημοσκοπικών εταιρειών. Αυτές οι διαθέσεις φάνηκαν γλαφυρά στη φυγάδευση του Μητσοτάκη στις 12/11 από την «πίσω πόρτα» του αεροδρομίου της Αλεξανδρούπολης για να γλιτώσει από την οργή συγκεντρωμένων αγροτών και κτηνοτρόφων που διαμαρτύρονταν για τις καθυστερούμενες επιδοτήσεις εξαιτίας του κυβερνητικού σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Πολυδιάσπαση στο αστικό – συστημικό στρατόπεδο, πολιτικό κενό στο εργατικό
Η αυξανόμενη εξαθλίωση από τη φτώχεια και την ακρίβεια σε συνδυασμό με την επίδραση των απανωτών κυβερνητικών σκανδάλων στη συνείδηση του λαού, έχουν δημιουργήσει συνθήκες σοβαρής κρίσης στο αστικό-συστημικό στρατόπεδο. Η Ν.Δ της ακραία διεφθαρμένης ηγετικής ομάδας Μητσοτάκη, στις παραμονές ίδρυσης νέου κόμματος από τον πρώην πρόεδρό της, αντιδραστικό Σαμαρά, κατρακυλάει σε ιστορικά χαμηλά ποσοστά υποστήριξης, που κινούνται πλέον ακόμα και κάτω από το μισό της προ διετίας εκλογικής της επιρροής.
Ταυτόχρονα, η συστημική κεντροαριστερά (ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, Νέα Αριστερά, κόμμα Κασσελάκη) παραδέρνει σ’ ένα τέλμα πολυδιάσπασης. Αυτό επιτείνεται από το εγχείρημα ίδρυσης νέου κόμματος από τον Αλέξη Τσίπρα, προς διάψευση του τμήματος εκείνου της άρχουσας τάξης που το προωθεί με την προσδοκία της δημιουργίας ενός βιώσιμου και ισχυρού εναλλακτικού κυβερνητικού πόλου για το αστικό καθεστώς.
Παρά την ύπαρξη ενός σεβαστού ποσοστού ανθρώπων του εργαζόμενου λαού – σχεδόν αποκλειστικά μέσης ηλικίας – το οποίο ως αποτέλεσμα της απελπισίας από τις απανωτές ήττες των τελευταίων δεκαετιών στο ταξικό και πολιτικό πεδίο, αλλά και της δίκαιης απέχθειας για την ακραία διεφθαρμένη κυβέρνηση Μητσοτάκη, εμφανίζεται διατεθειμένο (χωρίς κανέναν ενθουσιασμό) να στηρίξει εκλογικά τον Τσίπρα, η μεγάλη πλειονότητα των εργαζόμενων, ιδίως οι αντισυστημικά σκεπτόμενοι νέοι της εργατικής τάξης, τον αντιμετωπίζει με ψυχρότητα και βαθιά δυσπιστία.
Το ένστικτο αυτών των νέων ανθρώπων δεν κάνει λάθος. Η αντικατάσταση στην κυβέρνηση ενός διεφθαρμένου αστού από έναν συστημικό καριερίστα, ο οποίος με τις πολιτικές του επιλογές παρέτεινε την εξαθλίωση του εργαζόμενου λαού και βύθισε το ίδιο του το κόμμα που συγκέντρωνε αυξημένες λαϊκές προσδοκίες σ’ ένα τέλμα απαξίωσης και διάλυσης, δεν είναι δυνατό να αντιπροσωπεύει μια προοδευτική εναλλακτική λύση.
Δεν θα αλλάξουμε ριζικά την άθλια μοίρα που μας επιφυλάσσει ο καπιταλισμός ακολουθώντας αλαζονικούς και αμετανόητους ψευτοσωτήρες! Θα την αλλάξουμε με τις δικές μας δυνάμεις, με τη δική μας συλλογική δράση και τις γνήσια αντισυστημικές ιδέες του επαναστατικού, διεθνιστικού κομμουνισμού. Συσπειρωθείτε στην Επαναστατική Κομμουνιστική Διεθνή, οργανωθείτε στο ελληνικό της τμήμα την Επαναστατική Κομμουνιστική Οργάνωση!