Μέρος Α´ | Μέρος Β´
Η υποστήριξη εξασθενεί
Το ερώτημα είναι: ποια πλευρά θα εξαντληθεί πρώτη από τον πόλεμο; Είναι ξεκάθαρο πως ο χρόνος δεν είναι με το μέρος της Ουκρανίας, είτε από στρατιωτική, είτε από πολιτική σκοπιά. Και σε τελική ανάλυση, η τελευταία θα μετρήσει πιο πολύ στη ζυγαριά.
Η Ευρώπη πλήττεται από μεγάλες ελλείψεις φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες αποδυναμώνουν την υποστήριξη της κοινής νγώμης στον πόλεμο στην Ουκρανία. Ο θερμότερος από το αναμενόμενο καιρός επέτρεψε μια μερική και προσωρινή άμβλυνση, αλλά κάθε μήνα που συνεχίζονται οι κυρώσεις, τα προβλήματα θα μεγαλώνουν.
Η αμερικανική υποστήριξη επίσης δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη. Δημοσίως, η αμερικανική άρχουσα τάξη προβάλλει την εικόνα της ακλόνητης υποστήριξής της προς την Ουκρανία, αλλά στην πραγματικότητα, δεν είναι καθόλου πεπεισμένη για το αποτέλεσμα.
Καμία πλευρά δεν έχει διάθεση να διαπραγματευτεί κάτι ουσιαστικό προς το παρόν. Αλλά αυτό θα αλλάξει. Η δημαγωγία του Ζελένσκι, που επαναλαμβάνει διαρκώς ότι η Ουκρανία δεν θα παραδώσει ποτέ ούτε ένα μέτρο γης, είναι ξεκάθαρα σχεδιασμένη για να ασκεί πίεση στο ΝΑΤΟ και τον ιμπεριαλισμό των ΗΠΑ· μια επιμονή ότι οι Ουκρανοί θα πολεμήσουν μέχρι τέλους, πάντα με την προϋπόθεση ότι η Δύση θα συνεχίσει να στέλνει τεράστια χρηματικά ποσά και όπλα.
Ναι, ο Μπάιντεν θα ήθελε να παρατείνει την παρούσα σύγκρουση για να αποδυναμώσει και να υπονομεύσει τη Ρωσία. Αλλά όχι με οποιοδήποτε τίμημα, και σίγουρα όχι εάν αυτό περιλαμβάνει μια άμεση στρατιωτική σύγκρουση των ΗΠΑ με τη Ρωσία. Την ίδια στιγμή, η μία μετά την άλλη οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι σιγά σιγά η υποστήριξη της κοινής γνώμης στη Δύση για τον πόλεμο στην Ουκρανία μειώνεται.
Κόπωση της Ουκρανίας
Τον πρώτο μήνα του πολέμου, οι Ουκρανοί ήταν πρόθυμοι να διαπραγματευτούν με τη Ρωσία. Έκτοτε, ο Ζελένσκι έχει απορρίψει πλήρως την ιδέα των διαπραγματεύσεων. Έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι η Ουκρανία είναι διατεθιμένη να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία μόνο εάν τα στρατεύματά της εγκαταλείψουν όλα τα τμήματα της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας και των ανατολικών περιοχών του Ντονμπάς, που ελέγχονται ντε φάκτο από τη Ρωσία από το 2014, και εάν όσοι Ρώσοι που έχουν διαπράξει εγκλήματα στην Ουκρανία παραπεμφθούν σε δίκη.
Ο Ζελένσκι κατέστησε επίσης σαφές ότι δεν θα πραγματοποιήσει διαπραγματεύσεις με τη σημερινή ρωσική ηγεσία. Υπέγραψε μάλιστα ένα διάταγμα που λέει ρητά ότι η Ουκρανία θα διαπραγματευόταν μόνο με έναν Ρώσο πρόεδρο που έχει διαδεχθεί τον Βλάντιμιρ Πούτιν.
Αυτές οι συγκρουσιακές δηλώσεις προκάλεσαν μεγάλο εκνευρισμό στην Ουάσιγκτον. Η Washington Post αποκάλυψε ότι Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει ιδιωτικά την ουκρανική κυβέρνηση ότι η «κόπωση της Ουκρανίας» μεταξύ των συμμάχων θα μπορούσε να επιδεινωθεί εάν το Κίεβο συνεχίσει να μην διαπραγματεύεται με τον Πούτιν.
Αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει ότι η θέση της Ουκρανίας σχετικά με τις διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία χάνει υποστήριξη μεταξύ συμμάχων της που ανησυχούν για τις οικονομικές επιπτώσεις ενός παρατεταμένου πολέμου.
Στις ομιλίες του στο Κίεβο και τη Βαρσοβία, ο Μπάιντεν επανέλαβε τη γνωστή θέση ότι οι ΗΠΑ θα στηρίξουν την Ουκρανία «για όσο χρειαστεί». Ωστόσο, σύμμαχοι σε τμήματα της Ευρώπης, για να μην μιλήσουμε για την Αφρική και τη Λατινική Αμερική, ανησυχούν όλο και περισσότερο για την πίεση που ασκεί ο πόλεμος στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων, καθώς και στις αλυσίδες εφοδιασμού. «Η κόπωση της Ουκρανίας είναι πραγματικό ζήτημα για ορισμένους από τους εταίρους μας», δήλωσε ένας Αμερικανός αξιωματούχος.
Όπως είναι φυσικό, οι Αμερικανοί δεν μπορούν να παραδεχτούν δημόσια ότι ασκούν πίεση στον Ζελένσκι. Αντίθετα, διατηρούν μια εικόνα αταλάντευτης αλληλεγγύης προς το Κίεβο. Αλλά στην πραγματικότητα, πίσω από την πρόσοψη εμφανίζονται βαθιές ρωγμές.
Για την ουκρανική ηγεσία, η αποδοχή των διαπραγματεύσεων θα σήμαινε μια ταπεινωτική υποχώρηση μετά από τόσους μήνες πολεμικής ρητορικής σχετικά με την ανάγκη για μια αποφασιστική στρατιωτική νίκη επί της Ρωσίας προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια της Ουκρανίας μακροπρόθεσμα.
Μια σειρά από επιτυχίες στο πεδίο της μάχης το 2022, πρώτα στη βορειοανατολική περιοχή του Χαρκόβου και στη συνέχεια με την κατάληψη της Χερσώνας, ενθάρρυνε τον Ζελένσκι να πιστέψει στην πιθανότητα μιας «τελικής νίκης». Αλλά οι Αμερικανοί έχουν καλύτερη κατανόηση της πραγματικότητας και γνωρίζουν πολύ καλά ότι ο χρόνος δεν είναι απαραίτητα με το μέρος της Ουκρανίας.
Κινδυνεύει ο Πούτιν να ανατραπεί;
Η δυτική μηχανή προπαγάνδας επαναλαμβάνει συνεχώς την άποψη ότι ο Πούτιν σύντομα θα ανατραπεί από τον ρωσικό λαό, που έχει κουραστεί από τον πόλεμο. Αλλά αυτό είναι απλώς ευσεβής πόθος. Βασίζεται σε μια θεμελιωδώς εσφαλμένη αντίληψη. Προς το παρόν, ο Πούτιν έχει ακόμη μια αρκετά πλατιά βάση υποστήριξης. Δεν διατρέχει κανέναν άμεσο κίνδυνο ανατροπής.
Δεν υπάρχει σημαντικό αντιπολεμικό κίνημα στη Ρωσία και ό,τι υπάρχει καθοδηγείται και κατευθύνεται από τα αστικά-φιλελεύθερα στοιχεία. Αυτή ακριβώς είναι η κύρια αδυναμία του. Οι εργάτες ρίχνουν μια ματιά στα φιλοδυτικά διαπιστευτήρια αυτών των στοιχείων και απομακρύνονται βρίζοντας.
Ο πόλεμος έχει τη γενική υποστήριξη της πλειοψηφίας των Ρώσων, ιδιαίτερα των εργατών, ακόμα κι αν δεν υπάρχει μεγάλος ενθουσιασμός γι’ αυτόν. Η επιβολή κυρώσεων και η συνεχής αντιρωσική προπαγάνδα στη Δύση, καθώς και το γεγονός ότι το ΝΑΤΟ και οι Αμερικανοί προμηθεύουν με σύγχρονα όπλα την Ουκρανία, επιβεβαιώνουν την υποψία ότι η Ρωσία πολιορκείται από τους εχθρούς της.
Η μόνη πίεση στον Πούτιν προέρχεται, όχι από οποιοδήποτε αντιπολεμικό κίνημα, αλλά αντίθετα, από τους Ρώσους εθνικιστές και άλλους που θέλουν να συνεχιστεί ο πόλεμος με μεγαλύτερη δύναμη και αποφασιστικότητα. Ωστόσο, εάν ο πόλεμος διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς σημαντικές αποδείξεις μιας ρωσικής στρατιωτικής επιτυχίας, αυτό μπορεί να αλλάξει.
Ένα σημαντικό σύμπτωμα είναι οι διαμαρτυρίες των μητέρων των στρατιωτών που σκοτώθηκαν στην Ουκρανία. Αυτές οι διαμαρτυρίες είναι ακόμη μικρές σε μέγεθος και εντοπίζονται κυρίως στις ανατολικές Δημοκρατίες όπως το Νταγκεστάν, όπου τα υψηλά επίπεδα ανεργίας οδήγησαν μεγάλο αριθμό νεαρών ανδρών να καταταγούν εθελοντικά στο στρατό. Εάν η σύγκρουση παραταθεί, αυτές θα μπορούσαν να πολλαπλασιαστούν και να μεγαλώσουν, αποτελώντας απειλή, όχι μόνο για τον πόλεμο, αλλά και για το ίδιο το καθεστώς.
Εάν ο αριθμός των θανάτων αυξηθεί, μπορεί να δούμε διαμαρτυρίες μητέρων στη Μόσχα και την Πετρούπολη, τις οποίες ο Πούτιν δεν θα μπορεί να αγνοήσει και δεν θα είναι σε θέση να καταστείλει. Αυτό θα σήμαινε αναμφίβολα μια αλλαγή στην όλη κατάσταση. Αλλά δεν έχει υλοποιηθεί – ακόμα.
Οι πολεμικοί στόχοι της Ρωσίας
Ο δεδηλωμένος στόχος της Ρωσίας ήταν να αποτρέψει την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και να «αποστρατιωτικοποιήσει και αποναζιστικοποιήσει» τη χώρα. Επίσης, στο ξεκίνημα του πολέμου ο Πούτιν επεδίωκε μια ουδέτερη ή φιλορωσική κυβέρνηση στο Κίεβο.
Ο Πούτιν προφανώς έκανε λάθος υπολογισμό στην αρχή και οι Ρώσοι δεν είχαν επαρκείς δυνάμεις για να επιτύχουν αυτούς τους στόχους. Ακόμη και το να διατηρήσουν τις κατακτήσεις τους στο Ντονμπάς αποδείχθηκε δύσκολο, όπως φάνηκε ξεκάθαρα από την ουκρανική επίθεση στις αρχές του Σεπτεμβρίου του περασμένου έτους.
Όμως οι αποτυχίες στο μέτωπο λειτούργησαν ως το απαραίτητο ερέθισμα για αναπροσαρμογή. Έλαβαν μέτρα για να κινητοποιήσουν τις δυνάμεις που τους είναι αναγκαίες για να κάνουν ό,τι είναι απαραίτητο. Η Ρωσία πραγματοποιεί μια μαζική κινητοποίηση. Η αποστολή ακόμα 300.000 στρατιωτών στο μέτωπο θα αλλάξει αποφασιστικά το συσχετισμό δυνάμεων.
Η συχνά επαναλαμβανόμενη εκτίμηση ότι οι Ρώσοι ξεμένουν από πυρομαχικά είναι εντελώς ψευδής. Η Ρωσία έχει μια μεγάλη και ισχυρή πολεμική βιομηχανία. Έχουν πολύ σημαντικά αποθέματα όπλων και πυρομαχικών.
Δεν είναι η Ρωσία, αλλά οι Ουκρανοί και οι ιμπεριαλιστές υποστηρικτές τους που ξεμένουν από πυρομαχικά. Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους έχουν ήδη στείλει στο στρατό της Ουκρανίας βοήθεια και εξοπλισμό αξίας σχεδόν 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων μόνο το περασμένο έτος. Αλλά οι Ουκρανοί χρησιμοποιούν τις προμήθειες τους πολύ πιο γρήγορα από ό,τι μπορούν αυτές να αναπληρωθούν.
Ο Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ αναγκάστηκε να παραδεχτεί στην πιο πρόσφατη συνάντηση του ΝΑΤΟ ότι τόσο η Ουκρανία όσο και το ΝΑΤΟ κινδυνεύουν να ξεμείνουν από πυρομαχικά και ανταλλακτικά για βαρέα όπλα. Είπε ότι οι δυτικοί σύμμαχοι έπρεπε να εφοδιάσουν τα δικά τους οπλοστάσια, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι το Κίεβο λάμβανε τα όπλα που χρειαζόταν «για να κερδίσει αυτόν τον πόλεμο»:
«Δεν βλέπουμε σημάδια ότι ο πρόεδρος Πούτιν προετοιμάζεται για ειρήνη», είπε ο Στόλτενμπεργκ. «Αυτό που βλέπουμε είναι το αντίθετο, προετοιμάζεται για περισσότερο πόλεμο, για νέες επιθέσεις και νέες εφόδους».
«Αυτός ο πόλεμος έχει γίνει ένας παρατεταμένος πόλεμος φθοράς και ως εκ τούτου είναι επίσης μια μάχη υλικοτεχνικής υποστήριξης και οργάνωσης. Πρόκειται για μια τεράστια προσπάθεια των συμμάχων να μπορέσουν να παρασχεθούν πράγματι τα πυρομαχικά, τα καύσιμα, τα ανταλλακτικά που χρειάζονται».
Αυτές οι παραδοχές αναποδογυρίζουν όλη την ανοήτη προπαγάνδα που επαναλαμβάνεται ασταμάτητα εδώ και πολλούς μήνες.
Εν τω μεταξύ, οι Ρώσοι συνεχίζουν να κονιορτοποιούν στόχους σε όλη την Ουκρανία με πυροβολικό, ρουκέτες, drones και πυραύλους, να καταστρέφουν στρατιωτικά κέντρα διοίκησης, κόμβους μεταφορών και υποδομές, βάζοντας μεγάλα εμπόδια στη μετακίνηση στρατευμάτων και όπλων στο μέτωπο.
Οι παγκόσμιες σχέσεις
Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν μπορεί να ιδωθεί μεμονωμένα. Η παγκόσμια τάξη (ή ακριβέστερα, αταξία) που υπήρχε τα τελευταία 30 χρόνια μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, πλησιάζει στο τέλος της.
Ο ιμπεριαλισμός των ΗΠΑ προσπαθεί να διατηρήσει το ρόλο του ως η κυρίαρχη παγκόσμια δύναμη. Όμως συναντά αντίσταση. Η Ρωσία αμφισβητεί την υπαγορευόμενη από τις ΗΠΑ τάξη στην Ευρώπη, ενώ η Κίνα την αμφισβητεί στην Ασία.
Η Κίνα έχει επίσης πλησιάσει πολύ περισσότερο τη Ρωσία, καθώς και οι δύο ανταγωνίζονται τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό. Η Κίνα προειδοποίησε πρόσφατα τις δυτικές χώρες να μη «ρίξουν λάδι στη φωτιά» στην Ουκρανία και έκανε νέες εκκλήσεις για ειρηνευτικές συνομιλίες, ενόψει και της αναμενόμενης επίσκεψης στη Μόσχα του ανώτατου διπλωμάτη του Πεκίνου, Γουάνγκ Γι.
Αυτά τα σχόλια ερμηνεύτηκαν στην Ουάσιγκτον ως απειλή ότι η Κίνα μπορεί να προμηθεύσει όπλα στη Ρωσία. Οι ΗΠΑ εξέδωσαν μια οργισμένη προειδοποίηση προς το Πεκίνο ότι αυτό θα είχε σοβαρές συνέπειες. Αυτό με τη σειρά του απαντήθηκε με μια ακόμη πιο οργισμένη ανακοίνωση από το Πεκίνο. Γιατί η Αμερική και οι σύμμαχοί της έχουν ελεύθερα τη δυνατότητα να στείλουν τεράστιες προμήθειες όπλων στην Ουκρανία αλλά απαγορεύουν στην Κίνα να στείλει όπλα στη Ρωσία;
Μια πολύ καλή ερώτηση, για την οποία ακόμα περιμένουμε μια πολύ καλή απάντηση.
Έχει ξεκινήσει μια γεωπολιτική μετάβαση, που μοιάζει με τις μετατοπίσεις στις τεκτονικές πλάκες στην επιφάνεια της Γης. Και όπως αυτές, θα παράγει σεισμούς.
Από τις στάχτες της παλιάς τάξης πραγμάτων, θα προκύψει τελικά μια νέα ισορροπία δυνάμεων. Αλλά αυτό θα πάρει χρόνο και δεν θα επιτευχθεί εύκολα ή ειρηνικά. Μια νέα περίοδος αναταράξεων και ταραχών έχει ξεκινήσει.
Παρότι ένας παγκόσμιος πόλεμος αποκλείεται υπό τις παρούσες συνθήκες, θα υπάρξουν πολλοί «μικροί» πόλεμοι και πόλεμοι δι’ αντιπροσώπων όπως αυτός στην Ουκρανία. Αυτό θα εντείνει τη γενική αστάθεια και θα ρίξει λάδι στις φλόγες της παγκόσμιας αταξίας.
ΗΠΑ και Ευρώπη
Στην Ευρώπη, οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν τη σύγκρουση στην Ουκρανία για να πετύχουν το στόχο τους να αναγκάσουν τους Ευρωπαίους να κόψουν τους δεσμούς τους με τη Ρωσία, και έτσι να ενισχύσουν τον ασφυκτικό έλεγχο του αμερικανικού ιμπεριαλισμού σε ολόκληρη την ήπειρο.
Πριν από αυτό, η γερμανική άρχουσα τάξη, ουσιαστικά, χρησιμοποιούσε τους δεσμούς της με τη Ρωσία ως μοχλό για να εξασφαλίσει τουλάχιστον μια μερική ανεξαρτησία έναντι των ΗΠΑ.
Ο άλλος κύριος μοχλός της ήταν η ντε φάκτο κυριαρχία της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την οποία ήλπιζε να χτίσει ως εναλλακτικό μπλοκ δυνάμεων, ικανό να επιδιώξει τους δικούς του σκοπούς και συμφέροντα σε παγκόσμιο επίπεδο.
Κάτω από την επιφάνεια της «δυτικής ενότητας», υπάρχουν αυξανόμενες εντάσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης, οι οποίες έχουν μάλιστα επιδεινωθεί από αυτόν τον πόλεμο. Οι εντάσεις αυτές επανεμφανίστηκαν γύρω από το πρόσφατο προστατευτικό νομοσχέδιο για τις υποδομές των ΗΠΑ, το οποίο ασκεί πρόσθετη πίεση στη βιομηχανική παραγωγή της ΕΕ.
Οι εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης δεν είναι νέο φαινόμενο. Αναδείχθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ και πιο πρόσφατα ως προς τις σχέσεις με το Ιράν. Οι ηγέτες της Γαλλίας και της Γερμανίας ήταν πάντα καχύποπτοι για τις στενές σχέσεις της Αμερικής με τη Βρετανία, την οποία δικαίως θεωρούσαν ως αμερικανικό Δούρειο Ίππο μέσα στο ευρωπαϊκό στρατόπεδο.
Οι Γάλλοι, που ποτέ δεν έκρυψαν τις δικές τους φιλοδοξίες να κυριαρχήσουν στην Ευρώπη, ήταν παραδοσιακά πιο θορυβώδεις στην αντιαμερικανική ρητορική τους. Οι Γερμανοί, που είναι τα πραγματικά αφεντικά της Ευρώπης, ήταν πιο προσεκτικοί, προτιμώντας την πραγματικότητα της δύναμης από την κενή αυταρέσκεια.
Οι Αμερικανοί δεν εξαπατήθηκαν. Έβλεπαν τη Γερμανία, και όχι τη Γαλλία, ως τον κύριο αντίπαλό τους, και ιδιαίτερα ο Τραμπ δεν έκρυψε την ακραία δυσπιστία και αντιπάθειά του προς το Βερολίνο.
Για να εξασφαλίσουν την ανεξαρτησία τους από την Ουάσιγκτον, οι Γερμανοί καπιταλιστές σύναψαν στενές σχέσεις με τη Μόσχα. Αυτό εξόργισε τους «συμμάχους» τους στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, αλλά τους εξασφάλισε σημαντικά οφέλη με τη μορφή φθηνών και άφθονων προμηθειών πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Μια αποστέρηση από αυτά θα ήταν πολύ μεγάλο τίμημα απλά για να κρατηθούν ικανοποιημένοι οι Αμερικανοί. Υπό την Άνγκελα Μέρκελ, η Γερμανία διατήρησε με ζήλο τον ανεξάρτητο ρόλο της. Χρειάστηκε ένας πόλεμος στην Ουκρανία για να κάνει τη Γερμανία να ευθυγραμμιστεί – τουλάχιστον προς το παρόν.
Προς το παρόν, οι ΗΠΑ έχουν καταφέρει να χρησιμοποιήσουν τον πόλεμο για να εντείνουν τον έλεγχό τους στην Ευρώπη. Αλλά δεν είναι καθόλου σαφές πόσο θα κρατήσει η υπομονή των Γερμανών και των άλλων Ευρωπαίων. Οι αντιφάσεις που δημιουργούνται από αυτήν την κατάσταση θα γίνουν ξεκάθαρες μόνο όταν διευθετηθεί η ουκρανική υπόθεση.
Ποια νίκη;
Στον σημερινό πόλεμο, πάνω απ’ όλα, είναι λάθος να μιλάμε είτε για ρωσική είτε για ουκρανική νίκη. Πρώτα πρέπει να ορίσουμε τι σημαίνει νίκη.
Από την ουκρανική πλευρά, η απάντηση είναι απλή: να επιφέρει τη στρατιωτική ήττα της Ρωσίας και να επιβάλει την αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων από όλα τα κατεχόμενα εδάφη, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας. Αλλά παρόλο που μπορεί να φαίνεται απλό, οι περισσότεροι στρατιωτικοί ειδικοί συμφωνούν ότι πρόκειται για έναν στόχο που είναι απίθανο να επιτευχθεί.
Για τη Ρωσία τα πράγματα είναι ακόμα πιο απλά. Θεωρητικά, ο Πούτιν θα μπορούσε να ισχυριστεί νίκη εάν η Ρωσία καταφέρει να πάρει τον έλεγχο ολόκληρου του Ντονμπάς και της χερσαίας γέφυρας προς την Κριμαία. Αλλά σίγουρα θα ήθελε περισσότερα, για παράδειγμα, να καταλάβει την Οδησσό και την ακτή της Μαύρης Θάλασσας.
Αυτό θα στραγγάλιζε οικονομικά την Ουκρανία και θα την έριχνε σε κατάσταση υποτέλειας. Θα ήταν ένα συντριπτικό πλήγμα για το ΝΑΤΟ και θα αποκάλυπτε τα όρια της ισχύος των ΗΠΑ. Φυσικά, οι Αμερικανοί θα κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να το αποτρέψουν. Αλλά δεν είναι σίγουρο ότι μπορούν να το κάνουν.
Ο Μπάιντεν μόλις πρόσφατα ανακοίνωσε νέα βοήθεια προς την Ουκρανία. Αλλά δεν θα είναι αρκετή για να αλλάξει τη ροή του πολέμου, που τώρα κυλά προς την πλευρά της Ρωσίας. Αυτό που θέλει η Ουάσιγκτον είναι να συνεχίσει να παρέχει αρκετά όπλα ώστε να συνεχιστεί η σύγκρουση στην Ουκρανία και έτσι να υπονομεύσει τη Ρωσία.
Παρ’ όλη τη δημόσια επίδειξη αυτοπεποίθησης, ωστόσο, οι σοβαροί στρατηγοί έχουν καταλάβει ότι είναι αδύνατο η Ουκρανία να νικήσει τη Ρωσία. Ο στρατηγός Μαρκ Α. Μίλεϊ είναι ο 20ος Πρόεδρος του Γενικού Επιτελείου, ο πιο υψηλόβαθμος στρατιωτικός αξιωματούχος των ΗΠΑ. Οι απόψεις του πρέπει, επομένως, να ληφθούν πολύ σοβαρά υπόψη όταν λέει:
«Λοιπόν, με όρους πιθανοτήτων, η πιθανότητα μιας ουκρανικής στρατιωτικής νίκης, οριζόμενης ως εκδίωξη των Ρώσων από όλη την Ουκρανία συμπεριλαμβανομένου αυτού που ορίζουν ή ισχυρίζονται ότι είναι η Κριμαία – η πιθανότητα να συμβεί αυτό σύντομα δεν είναι μεγάλη, στρατιωτικά».
Οι ιμπεριαλιστές συνεχίζουν να παίζουν το μακάβριο παιχνίδι τους. Τροφοδοτούν τις φωτιές του πολέμου, αρκετά ώστε να τις κρατούν αναμμένες, αλλά χωρίς να παρέχουν στους Ουκρανούς τα απαραίτητα μέσα για να κερδίσουν.
Το γεγονός ότι αυτό το σενάριο σημαίνει αναπόφευκτα την πιο φρικιαστική καταστροφή, δυστυχία, θάνατο και βάσανα για αμέτρητους ανθρώπους, του είναι απολύτως αδιάφορο. Για όλα τα πράγματα υπάρχουν όμως όρια.
Σε αντίθεση με τους ιμπεριαλιστές υποκριτές, η εργατική τάξη στη Δύση αισθάνεται γνήσια συμπόνια για τα τρομερά δεινά εκατομμυρίων δύσμοιρων ανθρώπων στην Ουκρανία. Δωρίζουν χρήματα, ρούχα και τρόφιμα, πάνω από τις δυνάμεις τους, για να βοηθήσουν τα θύματα του πολέμου. Ανοίγουν αβίαστα τα σπίτια τους και μοιράζονται ό,τι έχουν με τους άστεγους πρόσφυγες. Και αυτό είναι προς τιμή τους.
Αλλά είναι άλλο πράγμα η έκφραση αλληλεγγύης στα θύματα του πολέμου, και είναι εντελώς διαφορετικό η υποστήριξη, άμεσα ή έμμεσα, της κυνικής πολιτικής του ιμπεριαλισμού, που εκμεταλλεύεται τη δυστυχία εκατομμυρίων ανδρών, γυναικών και παιδιών για να παρατείνει σκόπιμα τη σύγκρουση για τα δικά του ιδιοτελή συμφέροντα.
Πυρηνικός πόλεμος;
Το ένα πραγματικά νέο στοιχείο στην πρόσφατη ομιλία του Πούτιν ήταν η ανακοίνωσή του σχετικά με την αναστολή της συμμετοχής της Ρωσίας στις συνομιλίες για μια συνθήκη ελέγχου των πυρηνικών όπλων. Ανήγγειλε επίσης ότι νέα στρατηγικά συστήματα είχαν τεθεί σε πολεμική ετοιμότητα και απείλησε να ξεκινήσει ξανά τις πυρηνικές δοκιμές εάν οι ΗΠΑ τις ξεκινούσαν πρώτες.
Ο υπαινιγμός του Πούτιν ότι μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο χρήσης πυρηνικών όπλων ήταν σχεδόν σίγουρα μπλόφα, αλλά τα λόγια του προκάλεσαν άμεσα συναγερμό στην Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες. Η όψη του Στόλτενμπεργκ, του ανέκφραστου Νορβηγού που αρέσκεται να αυτοαποκαλείται Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, πρόδωσε αυτή τη φορά κάποια αμυδρά σημάδια συναισθημάτων για τις δηλώσεις του Πούτιν.
Όποιες και αν είναι οι προθέσεις των Αμερικανών, ένας πραγματικός πόλεμος με τη Ρωσία δεν περιλαμβάνεται σε αυτές. Μια ευθεία αντιπαράθεση μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας, με όλες τις πυρηνικές της πιθανές επιπτώσεις, θα αποφευχθεί και από τις δύο πλευρές με κάθε κόστος.
Οι Αμερικανοί δεν έχουν σκοπό να αφήσουν τα πράγματα να πάνε τόσο μακριά. Ακριβώς για αυτόν τον λόγο έχουν ανοιχτούς πολλούς διαύλους επικοινωνίας με τη Ρωσία, προκειμένου να αποτρέψουν κάθε πιθανότητα ανεξέλεγκτων γεγονότων που μπορεί να οδηγήσουν σε ανεπιθύμητες εξελίξεις.
Όλα αυτά θα προσδώσουν επιπλέον βάρος στις προσπάθειες ανθρώπων όπως ο Πρόεδρος του Γενικού Επιτελείου στρατηγός Μαρκ Μίλεϊ να ασκήσουν πίεση στον Ζελένσκι να ξεκινήσει συνομιλίες με τη Ρωσία. Αλλά αυτό είναι «το φιλί του θανάτου» από την ουκρανική σκοπιά.
«Όταν υπάρχει μια ευκαιρία για διαπραγμάτευση, όταν μπορεί να επιτευχθεί ειρήνη, άδραξέ την, άδραξε τη στιγμή», είπε ο Μίλεϊ.
Αν, όμως, οι διαπραγματεύσεις δεν πραγματοποιηθούν ποτέ ή αποτύχουν, ο Μίλεϊ λέει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνεχίσουν να εξοπλίζουν την Ουκρανία, ακόμη και αν η πλήρης στρατιωτική νίκη οποιασδήποτε πλευράς φαίνεται ολοένα και πιο απίθανη.
«Πρέπει να υπάρξει μια αμοιβαία αναγνώριση ότι η στρατιωτική νίκη με την πραγματική έννοια είναι πιθανά μη επιτεύξιμη με στρατιωτικά μέσα, και ως εκ τούτου πρέπει να στραφεί κανείς σε άλλα μέσα», είπε. Αυτή είναι μια σαφής προειδοποίηση προς τον Ζελένσκι ότι η συνεχής υποστήριξη από τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη. Και αυτό, όχι οι ρητορείες του Τζο Μπάιντεν στο Κίεβο και τη Βαρσοβία, είναι που θα καθορίσει τελικά τη μοίρα της Ουκρανίας.
Υπάρχουν, στην πραγματικότητα, σαφή όρια στην προθυμία των ΗΠΑ να συνεχίσουν να πληρώνουν το λογαριασμό για έναν ακριβό πόλεμο χωρίς τέλος στον ορίζοντα. Η Ουάσιγκτον υπήρξε εξαρχής απρόθυμη να προμηθεύσει το Κίεβο με το είδος των προηγμένων όπλων που ζητά.
Αυτό έχει σκοπό να στείλει ένα μήνυμα στη Μόσχα ότι οι ΗΠΑ δεν είναι διατεθιμένες να παράσχουν όπλα που θα μπορούσαν να κλιμακώσουν την αντιπαράθεση, δημιουργώντας το ενδεχόμενο μιας ευθείας στρατιωτικής σύγκρουσης μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ.
Αυτό υπογραμμίζει τους κινδύνους που ελλοχεύουν εάν ο πόλεμος αφεθεί να συνεχιστεί. Υπάρχουν πάρα πολλά ανεξέλεγκτα στοιχεία στο παιχνίδι, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν το είδος της καθοδικής σπείρας που θα κατέληγε σε έναν πραγματικό πόλεμο μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας.
Ο κίνδυνος τέτοιων εξελίξεων υπογραμμίστηκε τον Νοέμβριο του 2022, όταν ο κόσμος άκουσε σοκαρισμένος τη δήλωση του Πολωνού προέδρου ότι η χώρα του χτυπήθηκε από πυραύλους ρωσικής κατασκευής, με τα δυτικά ΜΜΕ να υποστηρίζουν ότι η Ρωσία βρίσκεται πίσω από το χτύπημα.
Το ψέμα ξεσκεπάστηκε σύντομα όταν αποκαλύφθηκε από το ίδιο το Πεντάγωνο ότι ο πύραυλος που έπληξε μια πολωνική μονάδα επεξεργασίας σιτηρών σε ένα κτήμα κοντά στο χωριό Πρζεβοντόφ, κοντά στα σύνορα με την Ουκρανία, είχε εκτοξευθεί από τον ουκρανικό στρατό.
Το ΝΑΤΟ και οι Πολωνοί έσπευσαν να εξηγήσουν ότι ήταν «ένα ατυχές συμβάν». Όμως, παρά το γεγονός ότι ο πύραυλος ήταν αντιαεροπορικός πύραυλος S-300 με πολύ περιορισμένο βεληνεκές, που πολύ δύσκολα θα μπορούσε να είχε εκτοξευθεί από τη Ρωσία, ο Ζελένσκι απροκάλυπτα είπε ψέματα και επέμεινε ότι ήταν μια σκόπιμη επίθεση από τη Ρωσία.
Ήλπιζε ότι αυτό θα του παρείχε έναν ισχυρό μοχλό πίεσης για να απαιτήσει περισσότερα όπλα και χρήματα. Και στο καλύτερο σενάριο (από τη δικιά του σκοπιά) μπορεί να ωθούσε το ΝΑΤΟ να προχωρήσει σε αντίποινα εναντίον της Ρωσίας, με «ενδιαφέρουσες» συνέπειες.
Εάν αυτό το περιστατικό είχε ωθήσει το ΝΑΤΟ σε δράση κατά της Ρωσίας, θα μπορούσε να είχε πυροδοτήσει μια ασταμάτητη αλυσίδα γεγονότων που ίσως οδηγούσε σε ανοιχτή πολεμική σύγκρουση. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι θα βόλευε πολύ τον Ζελένσκι να δει το ΝΑΤΟ να μπαίνει στον πόλεμο και έτσι να βγάζει τα καυτά του κάστανα από τη φωτιά.
Μια γενική ευρωπαϊκή πυρκαγιά θα ήταν εφιάλτης για εκατομμύρια ανθρώπους. Αλλά για τον Ζελένσκι και την κλίκα του θα ήταν η απάντηση σε όλες τις προσευχές τους. Θα ήταν φυσικά αδύνατο για τους Αμερικανούς να σταθούν στο περιθώριο, ζεσταίνοντας τα χέρια τους στις φλόγες.
Θα έπρεπε να τοποθετηθούν αμερικανικά στρατεύματα στο έδαφος. Εξαιρετικά νέα από τη σκοπιά του καθεστώτος του Κιέβου, αλλά καθόλου από αυτή του Λευκού Οίκου και του Πενταγώνου. Αυτό δεν ήταν μέρος του σεναρίου!
Η προοπτική μιας νέας ρωσικής επίθεσης προκαλεί μεγάλη ανησυχία στους επικεφαλής στο Κίεβο. Αυτό εξηγεί την πρόσφατη όξυνση της διπλωματικής επίθεσης του Ζελένσκι: τα ξαφνικά ταξίδια στο Λονδίνο και την Ουάσιγκτον και τις μελοδραματικές εμφανίσεις του Μπάιντεν στο Κίεβο και τη Βαρσοβία.
Ο Ζελένσκι είναι ένας απελπισμένος άνθρωπος. Και οι απελπισμένοι άνθρωποι κάνουν απελπισμένα πράγματα. Στον ουκρανικό στρατό και τις μυστικές υπηρεσίες υπάρχουν εμφανώς στοιχεία που αναζητούν οποιαδήποτε δικαιολογία για να στήσουν μια προβοκάτσια ελπίζοντας ότι αυτή θα σύρει τελικά το ΝΑΤΟ σε άμεση συμμετοχή στον πόλεμο.
Το περιστατικό του πυραύλου που εκτοξεύτηκε σε πολωνικό έδαφος από μονάδα του ουκρανικού στρατού ήταν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Υπάρχει κάθε λόγος να πιστεύουμε ότι νέες, και ακόμη πιο σοβαρές προκλήσεις κατατρώνονται στο Κίεβο αυτή τη στιγμή.
Χθες, η Ρωσία ισχυρίστηκε ότι η Ουκρανία εντείνει τις προσπάθειες να εισβάλει στην Υπερδνειστερία, την υποστηριζόμενη από τη Μόσχα αυτονομιστική περιοχή της Μολδαβίας, και δήλωσε πως θα υπάρξει «απάντηση». Αυτό είναι πολύ πιθανό. Είτε πραγματοποιηθεί είτε όχι, κάποια επόμενη πρόκληση είναι απολύτως αναμενόμενη.
Και τώρα;
Το ρητό του Ναπολέοντα ότι ο πόλεμος είναι η πιο περίπλοκη απ’ όλες τις εξισώσεις διατηρεί την πλήρη ισχύ του. Ο πόλεμος είναι μια κινούμενη εικόνα με πολλές απρόβλεπτες παραλλαγές και πιθανά σενάρια.
Η παραλλαγή που προβλήθηκε με σιγουριά από τη δυτική μηχανή προπαγάνδας από την έναρξη των εχθροπραξιών φάνηκε να επιβεβαιώνεται από τις επιτυχίες της ουκρανικής αντεπίθεσης τον Σεπτέμβριο του 2022 και αργότερα από τη ρωσική απόσυρση από το δυτικό τμήμα της Χερσώνας.
Ωστόσο, πρέπει να αποφύγουμε τα ιμπρεσιονιστικά συμπεράσματα που εξάγονται από έναν περιορισμένο αριθμό γεγονότων. Η έκβαση των πολέμων σπάνια αποφασίζεται από μία μόνο μάχη – ή ακόμα και από πολλές μάχες.
Το ερώτημα είναι: μήπως αυτή η νίκη ή εκείνη η προέλαση μεταβάλλουν ουσιαστικά τον υποκείμενο συσχετισμό δυνάμεων, ο οποίος αυτός – και μόνο – μπορεί να καθορίσει το τελικό αποτέλεσμα; Αυτά τα θεμελιώδη ερωτήματα δεν έχουν ακόμη απαντηθεί. Είναι πιθανά διάφορα αποτελέσματα, ανάλογα με το πώς εξελίσσονται οι συνθήκες τόσο στη Ρωσία από τη μια πλευρά, όσο και στην Ουκρανία και τους δυτικούς αφέντες της από την άλλη.
Η Ρωσία ενισχύει τις δυνάμεις της στην Ανατολή, ισχυροποιώντας τη στρατιωτική της παρουσία στη Λευκορωσία και εντείνοντας τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς στρατιωτικών στόχων και των ήδη αποδυναμωμένων ουκρανικών υποδομών.
Μέχρι στιγμής, οι Ουκρανοί έχουν δείξει ένα αξιοσημείωτο επίπεδο αντοχής. Αλλά το πόσο καιρό μπορεί να διατηρηθεί το ηθικό τόσο του άμαχου πληθυσμού όσο και των στρατιωτών στο μέτωπο είναι ασαφές.
Ένα πράγμα όμως είναι ξεκάθαρο. Η επόμενη ρωσική επίθεση δεν θα είναι όπως η προηγούμενη, που αποτέλεσε μια ατιμωτική αποτυχία. Οι Ρώσοι θα επιτεθούν με όλους τους αριθμούς και τη δύναμη πυρός που έχουν στη διάθεσή τους. Και φαίνεται πολύ απίθανο οι Ουκρανοί, ήδη σοβαρά αποδυναμωμένοι από τις μεγάλες απώλειες και την καταστροφή των υποδομών τους, να μπορέσουν να αντισταθούν.
Ωστόσο, αυτό δεν θα σημάνει το τέλος των εχθροπραξιών. Για να εξασφαλίσουν μια ολοκληρωτική νίκη, οι Ρώσοι θα πρέπει να προχωρήσουν πολύ περισσότερο, μέχρι την πλήρη συντριβή της ικανότητας του ουκρανικού στρατού για μάχη. Είναι δυνατόν αυτό; Ναι είναι δυνατόν. Η Ρωσία έχει σημαντικά αποθέματα που δεν έχουν ακόμη χρησιμοποιηθεί και τα οποία δεν διαθέτει η Ουκρανία. Αλλά δεν θα είναι ούτε εύκολο ούτε γρήγορο.
Οι ειδήσεις για σοβαρά πισωγυρίσματα στο μέτωπο θα έχουν επίδραση στο ηθικό. Κάποια στιγμή, θα ξεσπάσουν διασπάσεις στο ηγετικό στρώμα στο Κίεβο μεταξύ των δεξιών εθνικιστών, που επιθυμούν να πολεμήσουν μέχρι το οδυνηρό τέλος, και των πιο πραγματιστικών στοιχείων, που βλέπουν ότι η περαιτέρω αντίσταση θα οδηγήσει στην ολοκληρωτική καταστροφή της Ουκρανίας και ότι κάποιου είδους διευθέτηση μέσω διαπραγματεύσεων είναι η μόνη διέξοδος.
Όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα, δεν μπορεί να υπάρξει επιστροφή στο στάτους κβο στην Ευρώπη. Μια νέα περίοδος ακραίας αστάθειας, πολέμων, εμφυλίων, επανάστασης και αντεπανάστασης έχει γεννηθεί.
Λονδίνο
24 Φεβρουαρίου 2023
Άλαν Γουντς
Μετάφραση από την ιστοσελίδα marxist.com: Πάτροκλος Ψάλτης
Μέρος Α´ | Μέρος Β´
