Η υγειονομική κρίση απέδειξε με τον πλέον καταλυτικό τρόπο ότι ορισμένα ζητήματα παραμένουν αδιαπραγμάτευτα. Η υγεία είναι ένα απ’ αυτά. Και όταν μιλάμε για την υγεία των πολλών, τότε το κέρδος δεν μπορεί να μπαίνει σε καμιά εξίσωση. Είτε πρόκειται για φτωχούς είτε για πλούσιους, είτε για δεξιούς είτε για αριστερούς, είτε για θρησκευόμενους είτε για άθρησκους, είτε για άντρες είτε για γυναίκες, όποιος τέλος πάντων διαχωρισμός και αν υπάρξει, η υγεία αποτελεί κοινωνικό αγαθό στο οποίο επιβάλλεται όλοι οι άνθρωποι να έχουν πρόσβαση σ’ αυτό.
Όμως, οι φιλελεύθεροι, οι θιασώτες της αγοράς δεν τα βλέπουν έτσι. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα από τις ΗΠΑ και την εκεί υγειονομική κρίση δεν υπάρχει. Πολυτελή νοσοκομεία, εξαιρετικές κλινικές και εντυπωσιακά διαγνωστικά κέντρα. Μόνο που δυστυχώς έχουν πρόσβαση όσων τα οικονομικά το επιτρέπουν. Οι υπόλοιποι, ε, αν ελαττωθεί και λίγο ο πλανήτης από την… πλέμπα, τη φτώχεια, δεν τρέχει τίποτα. Μια ματιά στα στατιστικά στοιχεία θανάτων εκεί λόγω COVID-19 γίνεται εύκολα αντιληπτό σε ποιους κτυπάει την πόρτα ο Χάρος. Γιατί και στο θάνατο υπάρχουν διακρίσεις. Ναι, όλοι πεθαίνουμε, αλλά κάποια τάξη παρατείνει τη ζωή της, καθώς διαθέτει το χρήμα και αγοράζει ό,τι πωλείται.
Στα εγχώρια πράγματα, δεν υπάρχει αγαθό για αγαθό το οποίο οι κυβερνώντες θεωρούν ότι πρέπει να παραμείνει δημόσιο. Η θεοποίηση του ιδιωτικού και κατά συνέπεια του κέρδους διατηρείται μονότονα ως ιδεολογική τους αρχή. Μια θέση η οποία καταδικάζει τους πολλούς και αποτελεί ευκαιρία για τους λίγους. Ζήσαμε στο παρελθόν το Νεώριο της Σύρου. Η αμμοβολή αύξανε επικίνδυνα τα κρούσματα καρκίνου στο πανέμορφο νησί. Όσοι μιλούσαν για μετεγκατάσταση, ωστόσο, αντιμετώπιζαν την κυνική δικαιολογία ότι το κόστος ήταν μεγάλο και δεν μπορούσε να το επωμιστεί ο ιδιώτης. Σάμπως αυτός κινδύνευε; Το ζήσαμε έντονα στη Χαλκιδική και ειδικά στις Σκουριές. Η αποψίλωση δασώδους έκτασης και η… παρέμβαση στο περιβάλλον του υπέροχου αυτού νομού ουδόλως αφορούσαν τους φιλελεύθερους. Σημασία είχε να δημιουργηθούν νέες θέσεις στην εργασιακή γαλέρα, προκειμένου να μην πεθαίνουν από την πείνα οι… τυχεροί που τραβάνε κουπί.
Πού να κοιτάξεις και να μη σε πιάσει θλίψη αλλά και θυμός με ό,τι επιχειρείται. Και το έχουν βαφτίσει αυτό ανάπτυξη και δημόσιο συμφέρον… Στην Κρήτη η μεγάλη μάχη γίνεται για τις εξορύξεις. Η πρωτοβουλία των κατοίκων για να διατηρήσουν το νησί τους ανθρώπινο τόπο αφήνει σε όλους μας ελπίδα. Στην πατρίδα μου τη Θεσσαλία η μάχη δίνεται για τα ελεύθερα Άγραφα. Την περήφανη αυτή οροσειρά που κάποιοι ορέγονται και επιδιώκουν την εγκατάσταση αιολικών πάρκων. Γιατί η… κονόμα είναι μεγάλη. Ποιος τώρα θα ασχοληθεί με τις επιπτώσεις στο περιβάλλον. Το μόνο ελπιδοφόρο είναι η αντίσταση των κατοίκων, ώστε τα Άγραφα να παραμείνουν ελεύθερα, αδούλωτα, όπως εκατοντάδες χρόνια.
Η εγκατάσταση ανεμογεννητριών στο νησί της «Μεγαλόχαρης» αλλά και στα υπόλοιπα νησιά των Κυκλάδων ήταν η επόμενη μάχη που δόθηκε με όλους αυτούς που επιμένουν ότι το ατομικό κέρδος πρέπει να τοποθετείται πάνω από το συλλογικό όφελος. Ο αγώνας των κατοίκων της Τήνου και οι διαρκείς συγκρούσεις με τα ΜΑΤ ανάγκασαν τον όμιλο Κοπελούζου να ακυρώσει τη… μεγαλεπήβολη επένδυσή του. Εσχάτως, πλέον, αρχίζει δειλά-δειλά η συζήτηση για την ιδιωτικοποίηση του νερού. Από κοινωνικό αγαθό να μετατραπεί σε εμπόρευμα στα χέρια ολίγων. Προφανώς και δεν ενδιαφέρει τους κυβερνώντες αν η ΕΥΔΑΠ είναι κερδοφόρα ή όχι. Ούτε σκοτίζονται πώς θα γίνει ορθολογική, αποδοτική εταιρία και περισσότερο κοινωνικά ωφέλιμη. Οι εταιρίες κοινωνικών αγαθών δεν μπορεί να μπαίνουν στη ζυγαριά, αν παρουσιάζουν κέρδη ή ζημιές. Δεν γίνεται να αντιμετωπίζονται καθαρά λογιστικά, αλλά αν είναι κοινωνικά αναγκαίες ή όχι. Όλη αυτή η συζήτηση θα σταματήσει να είναι συζήτηση, όταν επιχειρηθεί κάποιοι να βάλουν χέρι σ’ αυτό το κοινωνικό αγαθό. Γιατί θα βρουν απέναντί τους όλη την κοινωνία και θα αντιμετωπίσουν τις αντιδράσεις της. Τελικά, οι… εραστές της αγοράς, αν μπορούσαν, θα ιδιωτικοποιούσαν ακόμη και τον αέρα που αναπνέουμε. Θα μας καλούσαν να τον πληρώσουμε με βάση τα τιμολόγια του ελεύθερου ανταγωνισμού. Ιδιωτικοποιήσεις αναγκαίων κοινωνικών αγαθών, λοιπόν; Όχι, ευχαριστούμε, αλλά δεν θα πάρουμε…
Αλέξανδρος Αρβανιτάς
