Η κυβέρνηση των αφεντικών στη Χιλή, κηρύσσοντας πόλεμο στους φτωχούς, επέβαλε τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, καθώς και την απαγόρευση κυκλοφορίας στις μεγάλες πόλεις. Αυτό το μέτρο είχε να χρησιμοποιηθεί από το 1987, την εποχή δηλαδή της δικτατορίας του Πινοσέτ. Έως τώρα, αρκετοί θάνατοι έχουν ήδη επιβεβαιωθεί. Αυτή η τεράστια λαϊκή εξέγερση έχει απειλήσει σοβαρά την κυβέρνηση, η οποία αντιδρά απελπισμένα. Πρόκειται για μια ιστορική κινητοποίηση, σε ένα επίπεδο που δεν έχει προηγούμενο, από την εποχή των διαδηλώσεων που ανέτρεψαν τον δικτάτορα Πινοσέτ.
Στις αρχές του Οκτωβρίου, ο επιχειρηματίας-πρόεδρος της Χιλής Σεμπαστιάν Πινιέρα, υποστήριξε πως η Χιλή είναι μια «πραγματική όαση εν μέσω μιας ταραγμένης Λατινικής Αμερικής», αναφερόμενος στις κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές κρίσεις που κυριαρχούν στις χώρες της περιοχής. Το βράδυ της Παρασκευής 18 Οκτώβρη, η ειδυλλιακή αυτή εικόνα εξαφανίστηκε, καθώς η χώρα κηρύχθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Οι ένοπλες δυνάμεις πήραν τον έλεγχο ορισμένων περιοχών -ξεκινώντας από τη μητροπολιτική περιφέρεια της πρωτεύουσας-, ενώ μέσα στις επόμενες ώρες επέκτειναν τον έλεγχό τους σε όλες τις κύριες περιοχές της χώρας. Αντιμέτωπη με τη μαζικότητα των διαδηλώσεων το βράδυ του Σαββάτου 19 Οκτώβρη, η κυβέρνηση ανακοίνωσε την ακύρωση της αύξησης στις τιμές των εισιτηρίων, ενώ όμως ίδια στιγμή κήρυξε την κατάσταση έκτακτης ανάγκης και την απαγόρευση κυκλοφορίας. Στα μέτρα αυτά αντιστάθηκε η πλειοψηφία των πολιτών, οι οποίοι εξακολουθούν να αρνούνται να αφήσουν τους δρόμους στον έλεγχο του στρατού.
Η τελευταία αύξηση των τιμών των εισιτηρίων για τα μέσα μεταφοράς, οδήγησε την τιμή τους στα 830 χιλιανά πέσος* τις ώρες αιχμής (περισσότερο από 1 δολάριο ΗΠΑ, μια τιμή που το καθιστά το ακριβότερο εισιτήριο στη Λατινική Αμερική), ποσό που αντιστοιχεί σε περίπου 50.000 χιλιανά πέσος το μήνα. Αυτό αποτελεί μέρος μίας σημαντικής αύξησης του κόστους ζωής, αν υπολογίσουμε ότι το 54% των εργαζομένων αμείβονται με λιγότερα από 350.000 πέσος**. Δεν αποτελεί επομένως έκπληξη το γεγονός ότι ήταν οι μαθητές Λυκείου αυτοί που άναψαν τη σπίθα της μαζικής άρνησης πληρωμής εισιτηρίου την περασμένη Δευτέρα. Ξεκινώντας από τους σταθμούς του μετρό, στο κέντρο της πόλης του Σαντιάγο, το κύμα οργής, στο οποίο πρωτοστατεί η νεολαία, επεκτάθηκε και στην περιφέρεια της πόλης, και ένα επαναστατικό κίνημα άρχισε να αναπτύσσεται, θέτοντας νέα αιτήματα.
Η κυβέρνηση των επιχειρηματιών του Πινιέρα δεν είναι σε θέση να κατανοήσει τις ανάγκες του λαού. Από την αρχή του κινήματος αυτού, περιγράφει τους εξεγερμένους πολίτες ως «τρομοκράτες», ενώ χαρακτηρίζει τις αυθόρμητες δημόσιες εκδηλώσεις αλληλεγγύης σε αυτό το τεράστιο μαζικό κίνημα, ως υποκινούμενες από εξτρεμιστικές ομάδες. Οι κυβερνητικές αρχές δε σταματούν να προσβάλουν τη νοημοσύνη των εργαζομένων, οι οποίοι γίνονται μάρτυρες της ατιμωρησίας, λόγω της οποίας οι πλούσιοι φοροδιαφεύγουν, την ίδια στιγμή που οι ένοπλες δυνάμεις και οι “carabineros***” κλέβουν δισεκατομμύρια.
Η πραγματικότητα είναι πως αυτή η δεύτερη περίοδος διακυβέρνησης του Πινιέρα, η οποία άρχισε το Μάρτιο του 2018, έχει σημαδευτεί από κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας διαφόρων κοινωνικών ομάδων. Αναφέροντας ορισμένες από τις σημαντικότερες, είχαμε τις διαδηλώσεις ενάντια στο ιδιωτικό συνταξιοδοτικό σύστημα, με κεντρικό σύνθημα “Όχι άλλο AFP”, βάσει του οποίου, το 79% των συντάξεων είναι χαμηλότερες από τον κατώτατο μισθό, και το 44% κάτω από το όριο της φτώχειας. Στη συνέχεια, είχαμε τον “φεμινιστικό Μάιο”, ο οποίος ανέδειξε την πρωτοφανή δυσαρέσκεια της νεολαίας ενάντια στον σεξισμό που επικρατεί στα αναχρονιστικά, “παραδοσιακά” ήθη. Είχαμε ακόμα τον ξεσηκωμό των λιμενεργατών, οι οποίοι χρησιμοποίησαν μεθόδους εργατικής πάλης, μέσα σε μια τρομερή πανεθνική απεργία. Πραγματοποιήθηκε ακόμη, μια απεργία των δασκάλων, η οποία αποτέλεσε ορόσημο για την κινητοποίηση των εκπαιδευτικών στη Χιλή. Εκτός αυτών, είχαμε την κοινωνική και περιβαλλοντική κρίση Quintero-Puchuncaví, και επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις ενάντια στην ιδιωτικοποίηση των φυσικών πόρων, εν μέσω της κρίσης του νερού και της συνεχιζόμενης καταστολής της αντίστασης στην περιοχή Wallmapu, η οποία είναι η γη των προγόνων των Μαπούτσε. Η Χιλή, με λίγα λόγια, δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση την όαση που παρουσιάζει ο Πινιέρα.
Οι μαθητές Λυκείου στοχοποιούνται ως τρομοκράτες και εγκληματίες, με τον κλασικό δεξιό λόγο****, ο οποίος καταδικάζει τη νεολαία μιας χώρας, μία νεολαία η οποία στερείται ευκαιριών ανάπτυξης των δεξιοτήτων της, και έκφρασης των προβληματισμών της. Η κυβέρνηση έχει τροποποιήσει τα προγράμματα σπουδών, κόντρα στις εισηγήσεις εκπαιδευτικών και ειδικών. Πιο συγκεκριμένα, σε μεγάλα Λύκεια της περιοχής του κέντρου του Σαντιάγκο, αγόρια και κορίτσια έχουν δεχθεί επιθέσεις σωματικής βίας μέσα στις ίδιες τις αίθουσες διδασκαλίας, λόγω της πολιτικής «Ασφαλής Τάξη».
Όμως, η γενιά δεν υποκύπτει εύκολα στην καταστολή. Δεν πρόκειται να σταματήσει να αναζητά τον τρόπο, με τον οποίο θα ξεφορτωθεί την “κληρονομιά” της δικτατορίας, η οποία συνεχίζει να διέπει τους νόμους, την οικονομία, και την καθημερινή ζωή των Χιλιανών. Για μερικές εβδομάδες μετά την ανακοίνωση της αύξησης της τιμής του εισιτηρίου, οι μαθητές στο κέντρο του Σαντιάγκο, και συγκεκριμένα αυτοί του Instituto Nacional, άρχισαν να οργανώνουν ανθρώπινες “χιονοστιβάδες”, προκειμένου να περνούν τα τις περιστρεφόμενες μπάρες του μετρό, παρακινώντας και τους υπόλοιπους πολίτες να κάνουν το ίδιο. Ώς συνήθως, τα στελέχη της κυβέρνησης, χαρακτήρισαν τις πράξεις αυτές, ως “τρομοκρατικές” και “βίαιες”. Η αλήθεια είναι, πως η αποφυγή πληρωμής κομίστρου δεν αποτελεί έγκλημα, παρά μόνο μία διοικητική παράβαση, η οποία επισύρει την επιβολή προστίμου. Μια τέτοια παράβαση δε δικαιολογεί την αποστολή ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας στους σταθμούς του μετρό, πόσο μάλλον το ξύλο σε άοπλους νέους, οι οποίοι υπερασπίζονται τα συμφέροντα της πλειοψηφίας του λαού, το οποίο αποτελεί αντικείμενο εκμετάλλευσης. Είναι όμως συνήθης πρακτική της δεξιάς να απαντά στις διαδηλώσεις, με τη συκοφάντηση των κινητοποιημένων μαζών στα μέσα ενημέρωσης, και την καταστολή. Όμως, αυτή η τακτική εκφοβισμού του λαού από διαβόητους διεφθαρμένους πολιτικούς, αντί να στρέφει τους ανθρώπους ενάντια στους διαδηλωτές, έχει ενθαρρύνει την αλληλεγγύη προς αυτούς.
Καθώς οι διαμαρτυρίες άρνησης πληρωμής εισιτηρίου επεκτείνονταν, ανακοινώθηκε το απόγευμα της προηγούμενης Παρασκευής, το κλείσιμο των σταθμών του μετρό. Τότε, χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους. Με απολυταρχικό τρόπο, ο υπουργός των εσωτερικών Andrés Chadwick (δεξιό στέλεχος της εποχής της δικτατορίας του Πινοσέτ) ανακοίνωσε την εφαρμογή του Νόμου Εσωτερικής Ασφάλειας κατά των συλληφθέντων διαδηλωτών, οι οποίοι βάσει αυτού, βρίσκονται αντιμέτωποι με ποινές που φτάνουν μέχρι και τα 10 χρόνια φυλάκισης. Οι εργάτες που επέστρεψαν στα σπίτια τους, αντί να στραφούν εναντίον των διαδηλωτών, όπως η κυβέρνηση περίμενε, άρχισαν να χτυπούν κατσαρόλες από τις 8:30 μ.μ. αψηφώντας την απαγόρευση κυκλοφορίας. Πλέον οι διαδηλώσεις έχουν φτάσει μέχρι και την περιφέρεια του Σαντιάγκο, σε περιοχές οι οποίες συνήθως δεν επηρεάζονται από πολιτικές κινητοποιήσεις που γίνονται κατά περιόδους στο κέντρο της πόλης. Οι άνθρωποι δείχνουν συμπάθεια αλλά και θαυμασμό προς τη νέα γενιά, η οποία έχει αποβάλει το φόβο και εναντιώνεται στην αδικία, ενώ προσπαθεί να αφυπνίσει και τις παλαιότερες γενιές, οι οποίες έχουν βυθιστεί στον κομφορμισμό. Με όλα αυτά, έχει συντελεστεί ένα ποιοτικό άλμα από την εποχή -περισσότερο από 10 χρόνια πριν- που, διαδηλώσεις και μαζικές κινητοποιήσεις, άλλαξαν το τοπίο της μετα-δικτατορικής Χιλής,
Ο απολογισμός δείχνει ότι τουλάχιστον 41, από τους σχεδόν 140 σταθμούς του μετρό, καταστράφηκαν το βράδυ της Παρασκευής. Συμπληρωματικά, πραγματοποιήθηκε λεηλασία και εμπρησμός εγκαταστάσεων με ιδιαίτερο συμβολισμό, οι οποίες αντιπροσωπεύουν την κακοποίηση που ο λαός δέχεται από τον καπιταλισμό: το κεντρικό κτίριο της ιδιωτικοποιημένης εταιρείας ηλεκτρισμού, ιδιωτικές λεωφόροι, φαρμακευτικές αλυσίδες, σούπερ μάρκετ και τράπεζες, επιχειρήσεις οι οποίες, για πολλά χρόνια έχουν συνωμοτήσει εναντίον της εργατικής τάξης. Συνεχίζοντας την πολιτική καταστολής, η κυβέρνηση ενεργοποίησε την κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Πρόκειται για την πρώτη φορά συμβαίνει αυτό από την εποχή της δικτατορίας Πινοσέτ, σε περιστάσεις που δεν αφορούν φυσικές καταστροφές. Όπως είναι φυσικό, το θέαμα αρμάτων μάχης και στρατιωτών στους δρόμους, προκάλεσε μια πολύ ισχυρή συναισθηματική αντίδραση στη Χιλή. Τα χέρια της δεξιάς είναι λερωμένα με αίμα, και το αντιδημοκρατικό και εγκληματικό παρελθόν παραμένει στις μνήμες των ανθρώπων.
Η επόμενη μέρα ξημέρωσε με το ντροπιαστικό σκηνικό του στρατού στους δρόμους της πρωτεύουσας. Όμως αυτό δεν τρόμαξε το λαό, που αμέσως αναζήτησε τρόπους αντεπίθεσης. Γενικά, αστυνομία και ο στρατός υπόκεινται στις συνήθεις προσβολές, τις οποίες έχουν κερδίσει επάξια μέσα από την ιστορία τους, η οποία είναι γεμάτη από τις δολοφονίες που έχουν διαπράξει. Υπάρχουν όμως και οι φωνές, οι οποίες προσπαθούν να μιλήσουν σε αυτό το ανθρώπινο ον, που ενδεχομένως υπάρχει μέσα στη στολή. Το παράδειγμα της εξέγερσης στο Εκουαδόρ, κατά την οποία έσπασαν οι ταξικές γραμμές του στρατού, είναι ζωντανό στο μυαλό των διαδηλωτών. Οι λαοί της Λατινικής Αμερικής μοιράζονται μια κληρονομιά καταστολής προερχόμενης από τις ακραία αυταρχικές τοπικές ολιγαρχίες και τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό. Πλέον, ένας Λατινοαμερικάνικος Κόκκινος Οκτώβρης βρίσκεται εν εξελίξει. Η άποψη ότι στη Λατινική Αμερική συντελείται μία δεξιά στροφή, έχει συντριβεί στην πράξη.
Η ταξική πάλη βρίσκεται στους δρόμους. Προκειμένου όμως να διατηρήσει την εξουσία της, η κυβέρνηση χρησιμοποιεί το παλιό αφήγημα της “τάξης και της εθνικής ενότητας”. Όμως το κίνημα εξακολουθεί να μεγαλώνει και η εξέγερση έχει αρχίσει να αποκτά πανεθνικό χαρακτήρα. Έτσι, τα ξημερώματα του Σαββάτου 19 Οκτώβρη, η κυβέρνηση Πινιέρα κατέληξε σε δυο σημαντικά μέτρα: από τη μία πλευρά ανακοινώθηκε η αναστολή της αύξηση της τιμής του εισιτηρίου, ενώ από την άλλη, επιβλήθηκε περαιτέρω απαγόρευση της κυκλοφορίας στο Σαντιάγκο, το Βαλπαραΐσο και το Κονσεπσιόν. Η τελευταία φορά που συνέβη αυτό, ήταν το 1987, τον καιρό της δικτατορίας. Περίπου 10.000 στρατιωτικοί έχουν αναπτυχθεί μόνο στην πρωτεύουσα.
Η αναστολή της αύξησης της τιμής του εισιτηρίου αποτελεί ελιγμό της κυβέρνησης, με στόχο να διχάσει τον λαό, και να σπείρει τον πανικό με εικόνες χάους και καταστροφής με εικόνες που προβάλλει στα μέσα ενημέρωσης, έτσι ώστε να διαχωριστούν τα πιο συντηρητικά στοιχεία, από εκείνους που κατανοούν την απάτη που κρύβεται πίσω από αυτό το μέτρο. Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση χρησιμοποιεί νομικά μέσα που έχει κληρονομήσει από από την εποχή της δικτατορίας Πινοσέτ, προκειμένου να ισοπεδώσει την εξέγερση αυτή, όπως τον νόμο “εσωτερικής ασφάλειας” της χώρας και την κατάσταση έκτακτης ανάγκης, έτσι ώστε “να επαναφέρει τη δημόσια τάξη”, όπως και φυσικά την απαγόρευση κυκλοφορίας, η οποία περιορίζει την προσωπική ελευθερία μετακίνησης. Αν και ο στόχος είναι να αποτελέσει επίδειξη δύναμης απέναντι στους πολίτες, στην πραγματικότητα, εκθέτει, όχι μόνο τις αδυναμίες μιας προβληματισμένης κυβέρνησης, αλλά και έναν συσχετισμό δυνάμεων, ο οποίος είναι υπέρ της πλειοψηφίας της εργατικής τάξης σε σχέση με τη μειοψηφία των ολιγαρχών.
Αυτή τη στιγμή, είναι σαφές ότι οι κινητοποιήσεις δεν αφορούν μόνο τις αυξήσεις στα εισιτήρια, αλλά αποτελούν μία εξέγερση ενάντια στην καταλήστευση, την αδικία, και σε ένα καθεστώς που αποτελεί συνεχιστή της δικτατορίας παρά τη λεγόμενη «δημοκρατική μετάβαση». Οι καπιταλιστές έχουν κάνει μπίζνες με όλα τα θεμελιώδη αγαθά: νερό, υγεία, στέγαση, συντάξεις και εκπαίδευση. Και όσοι διαμαρτύρονται έρχονται αντιμέτωποι με την σκληρή κρατική καταστολή-ακριβώς όπως κατά τη διάρκεια της δικτατορίας.
«Γενική Απεργία! Τέλος στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης! Κάτω ο Πινέρα!»
Το συνδικάτο λιμενεργατών, κάλεσε σε γενική απεργία. Αυτό το αίτημα βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση, και στηρίζεται επίσης από τους ανθρακωρύχους. Αυτή τη στιγμή, είναι σημαντικό οι βαριές μεραρχίες της εργατικής τάξης να μπουν στον αγώνα.
Υπάρχει μια έκκληση για γενική απεργία στις 21 Οκτώβρη (το άρθρο γράφτηκε πριν τις 21 του Οκτώβρη. ΣτΜ). Θα πρέπει να διεξαχθούν συνελεύσεις σε όλες τις γειτονιές και τους χώρους εργασίας και τα πανεπιστήμια, ώστε να συζητηθούν τα επόμενα βήματα για να είναι νικηφόρος ο αγώνας. Πρέπει επίσης, να επιδιωχθεί ο εθνικός συντονισμός όλων αυτών των τοπικών συμβουλίων. Ταυτόχρονα, είναι απολύτως απαραίτητη η οργάνωση για την αυτοάμυνα του κινήματος απέναντι στις δυνάμεις καταστολής. Επίσης, είναι αναγκαία η οργάνωση διανομής τροφίμων και φαρμάκων -ειδικά για παιδιά, ηλικιωμένους και άτομα με ειδικές ανάγκες-. Η εργατική τάξη ξέρει πώς να διευθύνει την οικονομία και την κοινωνία, πολύ καλύτερα από τους διεφθαρμένους πολιτικούς και τους στρατιωτικούς.
Είναι απαραίτητο το κίνημα να αποκτήσει συγκεκριμένο πρόγραμμα. Οι μαζικές διαδηλώσεις είναι απαραίτητες για να ενισχύσουν την αυτοπεποίθηση των μαζών. Από μόνες τους όμως δεν είναι αρκετές, ώστε να αντιμετωπίσουν την κρατική καταστολή και την προπαγάνδα των ΜΜΕ, ούτε είναι αρκετές για να ξεπεράσουν τα εμπόδια που θα θέσουν οι διεφθαρμένες ηγεσίες των μαζικών οργανώσεων. Αν αυτή η τρομερή λαϊκή εξέγερση ( που δείχνει την αποφασιστικότητα του αγωνιζόμενου λαού) μπορέσει να αναδείξει μία αποφασιστική ηγεσία που θα χρησιμοποιήσει ταξικές μεθόδους πάλης, είναι απόλυτα εφικτό να ανατραπεί η κυβέρνηση Πινέρα.
Το μέγεθος των διαδηλώσεων και η επίθεση που υφίστανται τα δημοκρατικά δικαιώματα των πολιτών , θέτουν στόχους στο κίνημα που ξεπερνούν οποιαδήποτε νομοθετική ρύθμιση, ή αλλαγή προέδρου. Θέτουν με λίγα λόγια το καθήκον της ανατροπής ενός αντιδημοκρατικού καθεστώτος που υπερασπίζει τα συμφέροντα μιας μικρής ολιγαρχίας, και την ανατροπή του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος, το οποίο απειλεί την ίδια την ύπαρξη της ανθρωπότητας στον πλανήτη.
Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε η εξουσία και ο πλούτος της χώρας να παραμείνουν στα χέρια μιας αδαούς και διεφθαρμένης ελίτ. Οι νόμοι της Χιλής δεν μπορούν να κάνουν τίποτα άλλο από το να υπερασπιστούν τα καπιταλιστικά συμφέροντά αυτής της ολιγαρχίας αυτής. Είναι καιρός οι εργαζόμενοι να υπερασπιστούν τα συμφέροντά μας. Γι ‘ αυτό, οι βασικοί μοχλοί της οικονομίας πρέπει να τεθούν υπό τον έλεγχο των μαζών. Το νερό πρέπει να γίνει ξανά δημόσιο αγαθό και να επιστραφεί στις κοινότητες. Οι υδροηλεκτρικές, δασικές και εξορυκτικές εταιρείες, που τρομοκρατούν τους ιθαγενείς, πρέπει να απαλλοτριωθούν. Πρέπει να ανακτήσουμε και να εθνικοποιήσουμε την παραγωγή χαλκού, να σχεδιάσουμε ένα σύστημα μεταφορών υπό τον έλεγχο των εργαζομένων, να θέσουμε τέλος στο ιδιωτικό συνταξιοδοτικό σύστημα, να θεσπίσουμε δωρεάν και υψηλής ποιότητας συστήματα εκπαίδευσης και υγείας. Όλα αυτά είναι αιτήματα που υποστηρίζονται ευρέως από την πλειονότητα της Χιλιανών
Το μέγεθος του κινήματος ξεπέρασε τα όρια των υπαρχόντων οργανώσεων. Αυτό το κίνημα πρέπει να βασίζεται μόνο στις δικές του δυνάμεις. Τώρα χρειάζεται μια σαφής και αποφασισμένη ηγεσία, εκλεγμένη από λαϊκές συνελεύσεις, η οποία θα οργανώσει τον αγώνα και θα προβάλει ένα πρόγραμμα που θα ενοποιεί όλα τα βασικά αιτήματα του χιλιανού λαού, ώστε να προετοιμάσει το έδαφος για μία εργατική κυβέρνηση που θα θέσει τέλος στη ληστεία της χώρας από τους καπιταλιστές και θα αξιοποιήσει τον πλούτο της Χιλής για να καλύψει τις ανάγκες του λαού, και όχι μιας παρασιτικής ελίτ.
Να αποσυρθεί ο στρατός από τους δρόμους!
Κάτω η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης!
Κάτω ο Πινιέρα!
Για τον εθνικό συντονισμό των οργανώσεων στον αγώνα!
Για μία εργατική κυβέρνηση!
Ζήτω οι λαοί του Ισημερινού, της Αϊτής και της Ονδούρας, που αγωνίζονται επίσης!
* ΣτΜ.: περισσότερο από 1€.
** ΣτΜ.: το μήνα.
*** ΣτΜ.: πρόκειται για την εθνική αστυνομία της Χιλής, σώμα το οποίο έχει δικαιοδοσία σε ολόκληρη τη χώρα.
**** ΣτΜ.: discourse στο πρωτότυπο
Κάρλος Χερνάν
Μετάφραση από την ιστοσελίδα www.marxist.com-επιμέλεια: Γιώργος Λάλας-Γρηγόρης Καραγιαννίδης
