Η περίοδος της καραντίνας μας αποστέρησε την δυνατότητα να παρακολουθήσουμε με ένα συστηματικό τρόπο την εκδοτική δραστηριότητα της περιόδου του covid. Έτσι πολλά βιβλία δεν πήραν την προσοχή που τους άρμοζε. Ένα από αυτά τα βιβλία είναι και το βιβλίο του Δημήτρη Λιβιεράτου «Οι γραμματείς του ΣΕΚΕ και του ΚΚΕ (1918 – 1991)» που κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 2021 από τις εκδόσεις Κουκκίδα.
Οι εκδόσεις Κουκκίδα, με την ευρείας θεματικής εκδοτική δραστηριότητα τους, διακρίνονται και για το εκδοτικό τους ενδιαφέρον πάνω σε ζητήματα που αφορούν την ιστορία του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα. Έχουν συμβάλει παράλληλα και στην επανέκδοση σχεδόν του συνόλου των βιβλίων του Μίμη Λιβιεράτου.
Το εντυπωσιακό με την έκδοση αυτού του βιβλίου, είναι ότι πραγματοποιήθηκε όταν ο συγγραφέας ήταν 94 χρονών! Να σημειώσουμε ότι έχει βγάλει στα 92 του ένα ακόμα σημαντικό βιβλίο από τις ίδιες εκδόσεις με τον τίτλο «Περιδιάβαση στην ελληνική ιστορία και οικονομία», προϊόν εντατικής μελέτης του συγγραφέα με την ιστορία του ελληνικού καπιταλισμού. Ένα βιβλίο που δεσμευόμαστε να αποτελέσει αντικείμενο μιας ξεχωριστής παρουσίασης. Αυτό που μας εντυπωσιάζει πάντως είναι η διάθεση για συγγραφή και εκδοτική δραστηριότητα από έναν μαχόμενο ιδεολόγο αγωνιστή και συγγραφέα που έχει ξεπεράσει τα 90 χρόνια ζωής…
Το βιβλίο του Δ. Λιβιεράτου καλύπτει μία θεματική με την οποία δεν έχει καταπιαστεί μέχρι τώρα κάποιος ερευνητής. Ασχολείται με τους γραμματείς του ΣΕΚΕ και του ΚΚΕ, από το 1918 μέχρι το 1991. Πρόκειται για μία εύχρηστη συνοπτική μελέτη, που μέσα σε περίπου 130 σελίδες παρουσιάζεται η διαδοχή στις ηγετικές θέσεις παράλληλα και το στίγμα του κάθε γραμματέα καθώς και η μετέπειτα διαδρομή του.
Είναι μια αξιόλογη μελέτη αρκετά καλά τεκμηριωμένη. Πρόκειται να βοηθήσει ένα νέο αγωνιστή να κατανοήσει την ιστορική διαδρομή του ΚΚΕ. Τις αντιπαραθέσεις που γινόταν στα ανώτερα κλιμάκια, καθώς και τις πολιτικές αντιλήψεις που πρέσβευε καθένας από αυτούς τους γραμματείς. Σίγουρα θα κεντρίσει το ενδιαφέρον μιας νέας γενιάς επαναστατών προλετάριων που διψούν να μάθουν για την ιστορία του εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος.
Συνήθως από την επίσημη ιστοριογραφία του ΚΚΕ απουσιάζουν πολλοί από τους γραμματείς της περιόδου του μεσοπολέμου. Σε αυτήν την ντοκουμενταρισμένη μελέτη του Μίμη Λιβιεράτου μπορεί κανείς να μάθει για τον Παντελή Πουλιόπουλο, τον διανοητή με το εντυπωσιακό εύρος γνώσεων, το βάθος μαρξιστικής σκέψης και τον αγωνιστή με το μεγάλο ηθικό ανάστημα. Να μάθει για τον Παστία Γιατσόπουλο, τον Αγχιαλίτη γραμματέα του ΚΚΕ, που έμεινε πιστός στις κομμουνιστικές ιδέες μέχρι το τέλος της ζωής του. Παράλληλα βρίσκουμε εκτενή αναφορά στον Θωμά Αποστολίδη, σε μία αγνοημένη προσωπικότητα του κομμουνιστικού κινήματος με μεγάλη δράση στο μεσοπόλεμο, καθώς και την περίοδο της κατοχής. Σημαντικές οι συμβολές κειμένων του ιστορικού Γαβριήλ Λαμπάτου καθώς και ένα παλαιότερο άρθρο του Κώστα Αναστασιάδη στενού συντρόφου του Θωμά Αποστολίδη, την περίοδο που εκδίδαν την εφημερίδα «Κόκκινη Σημαία» σαν ΕΣΚΚΕ.
Κομβικής σημασίας στην ανάλυση του Δημήτρη Λιβιεράτου είναι και η στρατηγική στροφή που συντελείται με την 6η ολομέλεια του 1934, όπου και αλλάζει ο στρατηγικός προσανατολισμός του ΚΚΕ, με την υποχώρηση των καθηκόντων της σοσιαλιστικής επανάστασης με το κέντρο των καθηκόντων να μετατοπίζεται στην αστικοδημοκρατική φάση της επανάστασης. Μία στρατηγική που αλλάζει την μέχρι τότε πορεία του ΚΚΕ, και η οποία διατρέχει όλη την μετέπειτα ιστορία του ΚΚΕ.
Διαφωτιστική είναι και η αναφορά στην διαδοχή Σιάντου – Ζαχαριάδη καθώς και στην μετέπειτα Ζαχαριάδη – Κολίγιαννη. Επίσης διευκρινίζονται οι ιστορικές ανακρίβειες από την μεριά του περιβάλλοντος Ζαχαριάδη για τον Βασίλη Νεφελούδη. Παρουσιάζεται με συντομία, αλλά με σαφήνεια το ιστορικό και πολιτικό κλίμα που γίνονται οι τριβές και οι διαδοχές ανάμεσα σε αυτά τα πρόσωπα. Διαδοχές που δεν είναι ποτέ ασύνδετες με τα γεγονότα των εκάστοτε εξελίξεων στο Κ.Κ.Σ.Ε., και στις εκεί διαμάχες για την κατάκτηση της κομματικής και κρατικής ιεραρχίας.
Αξίζει να αναφερθεί ότι στο βιβλίο αυτό εμπεριέχεται και απόσπασμα από το συμπερασματικό κείμενο που συνέταξε στις 17/5/1988 η Επιτροπή Πρωτοβουλίας “για την αποκατάσταση της μνήμης των αγωνιστών της αριστεράς που συκοφαντήθηκαν και εξοντώθηκαν από τμήμα της ηγεσίας της”. Τα μέλη της επιτροπής είναι παλαιά στελέχη με κύρος μέσα στο ευρύτερο αριστερό κίνημα και που ανάμεσα τους κάποιοι πέρασαν από ηγετικές θέσεις του ΚΚΕ. Μέλη της επιτροπής ήταν οι: Κ. Αναστασιάδης, Τ. Βουρνάς, Γ. Δαμασκόπουλος, Μ. Δρακόπουλος, Γ. Ζαρόγιαννης, Γ. Λαμπάτος, Β. Νεφελούδης.
Ο Μίμης Λιβιεράτος κλείνει το βιβλίο του αυτό, με τον μεταπολιτευτικό γραμματέα του ΚΚΕ, Χαρίλαο Φλωράκη. Την στρατηγική που βλέπουμε το 1934, την ξαναβρίσκουμε στο ΚΚΕ του 1973 όπου παρουσιάζεται το ενδιάμεσο στάδιο πριν την σοσιαλιστική επανάσταση όπου πλέον ονομάζεται «Νέα Δημοκράτια». Όνομα που δόθηκε σε αυτό το στάδιο πριν την δημιουργία του δεξιού κόμματος της ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Όμως η παραμονή σε μία στρατηγική αντίληψη που υπάρχει ήδη από το 1934. Και που με διάφορες θεωρητικές ακροβασίες έφτασε να δικαιολογεί και την συγκυβέρνηση με το αστικό δεξιό κόμμα της ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ.
Το βιβλίο του Μίμη Λιβιεράτου διαβάζεται ευχάριστα. Έχει μία γλώσσα προσιτή, και είναι ένα κείμενο με ροή. Κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη που ενδιαφέρεται να μάθει την ιστορική αλήθεια από μία οπτική που δεν θα συναντήσει στα απολογητικά επίσημα κείμενα της κομματικής ιστοριογραφίας του ΚΚΕ.
Χάρης Κωστούλας
Αναδημοσίευση από το blog «Σημαία του Σοσιαλισμού»
