Ετήσια Έκθεση για την Ελληνική Οικονομία και την Απασχόληση
Επιμέλεια Γ. Κολλιάς
Η στασιμότητα στους ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη, η τεράστια αναδιανομή πλούτου σε βάρος των μισθωτών και των συνταξιούχων, η μεγάλη πτώση της ζήτησης και της επενδυτικής δραστηριότητας, η αλματώδης αύξηση της ανεργίας και η μείωση της απασχόλησης, καθώς και η διάλυση των προστατευτικού πλαισίου των εργατικών κατακτήσεων μέσω της κατάρρευσης των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και της πλήρους απασχόλησης αποτελούν βασικές διαπιστώσεις της ετήσιας Έκθεσης του ΙΝΕ για την Ελληνική Οικονομία και απασχόληση το 2013.
Πιο συγκεκριμένα:
-
Οι προοπτικές της ευρωζώνης, από τις πολιτικές λιτότητας που εφαρμόζονται με βασικό στοιχείο την μείωση των μισθών και των εισοδημάτων των λαϊκών στρωμάτων, είναι αναιμικές με ότι αυτό αρνητικό συνεπάγεται για το βιοτικό επίπεδο των Ευρωπαίων πολιτών. Οι ρυθμοί αύξησης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) Στην Ευρωζώνη για το 2013 θα κινηθούν από -0,3% έως 0,9% το 2014.
-
Η πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης (μείωσης μισθών και εισοδημάτων) αποδυναμώνει τις κινητήριες δυνάμεις της οικονομίας. Μιας οικονομίας που αντλεί την δυναμική της κατά βάση από την εσωτερική ζήτηση. Την ικανότητα δηλαδή του μισθωτού και του συνταξιούχου να καταναλώνει.
Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν σε σταθερές τιμές, 1990-2013
-
Στη διάρκεια της εφαρμογής των μνημονίων όχι μόνο οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών δεν κατέστησαν κινητήριες δυνάμεις της ανάπτυξης αλλά παρουσίασαν και επιδείνωση ως προς την συμβολή τους στη μεγέθυνση του ΑΕΠ. Επομένως ο στόχος της πολιτικής της εσωτερικής υποτίμησης να δημιουργηθεί ένα εξωστρεφές μοντέλο ανάπτυξης στην Ελλάδα δεν έχει επιτευχθεί. Η θετική συμβολή του εξωτερικού εμπορίου στη διαμόρφωση του ΑΕΠ οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στη μείωση των εισαγωγών.
-
Η πτώση της εγχώριας ζήτησης από το 2009 και μετά είναι δραματική και ανήλθε συνολικά σε 31,3%. Το επίπεδο της εγχώριας ζήτησης έχει πλέον επιστρέψει 14 χρόνια πριν, δηλαδή στο επίπεδο του 1999. Η σύγκλιση των πραγματικών μισθών έναντι του μέσου όρου της ΕΕ-15 έχει οπισθοχωρήσει περίπου κατά μία τριακονταετία, σε επίπεδα της δεκαετίας του 1980. Οι μέσες ετήσιες αποδοχές στην Ελλάδα το 2013 ήταν μικρότερες από αυτές της Σλοβενίας και της Κύπρου. Ανέρχονταν σε 22.325 ευρώ έναντι περίπου 34.000 στην Ισπανία, 38.000 στην Γερμανία, 49.000 στην Γαλλία και 45.000 στην Ιρλανδία.
Η εγχώρια ζήτηση σε τιμές του έτους 2005 (1992-2013)
-
Η επενδυτική δραστηριότητα γνώρισε μεγάλη πτώση και σε ιδιωτικό και σε δημόσιο τομέα η οποία ήταν της τάξης του -10% του ΑΕΠ, ενώ το ΑΕΠ μειώθηκε 20,8% Κατά τα έτη 2010-2013 ο αριθμός των απασχολούμενων μειώθηκε κατά 18,6% ως επακόλουθο της μείωσης κατά 20,8% του ΑΕΠ. Ο μεγάλος βαθμός αποεπένδυσης και η καταστροφή της εργασίας με την τεράστια αύξηση της ανεργίας συνιστούν ουσιαστικά την καταστροφή του παραγωγικού δυναμικού της χώρας.
ΑΕΠ και αριθμός απασχολουμένων
-
Σε τρέχουσες τιμές, οι αποδοχές εργασίας μισθωτών και αυτοαπασχολουμένων μειώθηκαν κατά 41 δισ. ευρώ έναντι του 2009, από την οποία μείωση τα 37 δισ. ευρώ αφορούν τους μισθωτούς και τα 4 δισ. ευρώ αφορούν τους αυτοαπασχολούμενους.
-
Η σύγκλιση των πραγματικών μισθών έναντι του μέσου όρου της ΕΕ-15 έχει οπισθοχωρήσει περίπου κατά μία τριακονταετία, σε επίπεδα της δεκαετίας του 1980. Από το 2010 αρχίζει η διαδικασία απόκλισης της παραγωγικότητας της ελληνικής οικονομίας έναντι της αντίστοιχης στις 15 πιο προηγμένες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ο δείκτης έχει υποχωρήσει από το 91% στο 83%.
-
Ο κατώτατος μηνιαίος μισθός στην Ελλάδα αποκλίνει πλέον σημαντικά και υστερεί ακόμη περισσότερο έναντι των κατώτατων μισθών των πλουσιότερων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεδομένου ότι μετά την μείωση κατά 22% τον Φεβρουάριο του 2012 ανέρχεται πλέον μόλις στο 46% του αντίστοιχου κατώτατου μισθού της πρώτης ομάδας χωρών.
-
Το δημόσιο χρέος δεν κατέστη βιώσιμο και διαχειρίσιμο παρά την αναδιάρθρωσή του με τη διαδικασία του PSI, με αποτέλεσμα να κρίνεται επιβεβλημένη μια νέα διαδικασία απομείωσής του.
-
Ο αριθμός των εργαζομένων, το 2008 και το 2009, ανερχόταν σε 4,8 εκατομμύρια άτομα ενώ το 2013 ήταν μόλις 3,9 εκατομμύρια. Μετά από την συνεχή πτώση οκτώ ετών (2001-2008), το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε δραματικά κατά το 2009-2013 στο 27,0% σε μέσο επίπεδο (με βάση τον ορισμό της Eurostat). Οι εκτιμήσεις του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ είναι ότι η ανεργία κατά το 2013 θα αυξηθεί από 24,2% το 2012 στο 29%-30% και το 2014 στο 31,5%. Σήμερα σε κάθε τρεις εργαζόμενους αντιστοιχεί και ένας άνεργος.
-
Οι εργασιακές σχέσεις Ο πυρήνας των παρεμβάσεων στις εργασιακές σχέσεις μετά την περίοδο εφαρμογής των πολιτικών της εσωτερικής υποτίμησης στην Ελλάδα, αποσκοπεί στην αποτελεσματική και μεσο-μακροπρόθεσμη συρρίκνωση των δαπανών (κόστους) εργασίας και εστιάζεται στην απορρύθμιση των όρων διαμόρφωσης των μισθών, του συστήματος των συλλογικών διαπραγματεύσεων και των συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Στο πλαίσιο αυτό, κατά την περίοδο 2009-2013, παρατηρείται, εκτός των σημαντικών μισθολογικών εισοδημάτων και της εκρηκτικής αύξησης της ανεργίας, η συνεχής μείωση του γενικού συνολικού αριθμού των νέων συμβάσεων εργασίας (προσλήψεις), η μείωση του αριθμού των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης, η αύξηση του αριθμού των συμβάσεων μερικής απασχόλησης και εκ περιτροπής εργασίας και η υπερδιπλάσια αύξηση των ευέλικτων μορφών εργασίας στην Ελλάδα (από 21% το 2009 σε 45% το 2012, ενώ οι συμβάσεις πλήρους εργασίας από 79% το 2009 σε 45% το 2012) καθώς και η σημαντική μείωση της τυπικής εργασίας και αύξησης της άτυπης εργασίας στα κράτη – μέλη τόσο της νότιας, όσο και της βόρειας Ευρώπης. Η ανασφάλιστη και αδήλωτη εργασία παρουσιάζει σημαντική αύξηση, το ποσοστό της οποίας υπερβαίνει (2012) το 36%.
Κατά την ίδια περίοδο πενταπλασιάσθηκε η αύξηση των επιχειρησιακών συμβάσεων εργασίας (από 238 το 2010 σε 976 το 2012) από τις οποίες το 72,6% υπογράφεται με ενώσεις προσώπων και μόνο το 17,4% υπογράφεται από επιχειρησιακά σωματεία, με αποτέλεσμα οι επιχειρησιακές συμβάσεις σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, ύφεσης και υψηλής ανεργίας να αποτελούν έναν από τους βασικούς μηχανισμούς επιβολής μισθολογικών μειώσεων.
{fcomment}
