Μια ιστορική έκδοση από τη Διεθνή Μαρξιστική Τάση. Το έργο του Λέον Τρότσκι με τίτλο «Στάλιν» εκδίδεται για πρώτη φορά στην πιο ολοκληρωμένη του μορφή. Διαβάστε περισσότερα γι’ αυτή την πρωτοβουλία και δείτε πως μπορείτε να την ενισχύσετε οικονομικά. Η Κομμουνιστική Τάση θα καταβάλει κάθε προσπάθεια ώστε η αγγλική έκδοση να μεταφραστεί το συντομότερο δυνατό και στα ελληνικά.
Στις 20 Αυγούστου του 1940 η ζωή του Τρότσκι τελείωσε βάναυσα, όταν ένας σταλινικός πράκτορας συνέτριψε το κεφάλι του με έναν παγοκόφτη. Ανάμεσα στα έργα του που έμειναν ημιτελή, ήταν το δεύτερο μέρος του «Στάλιν». Αυτό το έργο είναι ίσως το μοναδικό στη μαρξιστική βιβλιογραφία που προσπαθεί να εξηγήσει μερικά από τα πιο καθοριστικά γεγονότα του 20ου αιώνα, όχι μόνο από τη σκοπιά της οικονομίας και των κοινωνικών μετασχηματισμών, αλλά και από εκείνη της ατομικής ψυχολογίας εκείνων που εμφανίζονται ως πρωταγωνιστές σε ένα μεγάλο ιστορικό δράμα.
Η σχέση μεταξύ της ατομικής ψυχολογίας και των ιστορικών διεργασιών παρέχει ένα συναρπαστικό θέμα για τους μαθητές της Ιστορίας και αποτελεί τη βάση της παρούσας εργασίας. Πώς έγινε και ο Στάλιν, ο οποίος ξεκίνησε την πολιτική ζωή του ως επαναστάτης και Μπολσεβίκος, κατέληξε ένας τύραννος και ένα τέρας; Ήταν κάτι προαποφασισμένο, είτε από γενετικούς παράγοντες ή την παιδική ανατροφή;
Υπάρχουν ορισμένα γεγονότα στα πρώτα χρόνια της ζωής του Στάλιν, που με κόπο αναλύονται από τον Τρότσκι, που υποδηλώνουν ορισμένες τάσεις προς την εκδικητικότητα και τον φθόνο. Απομονωμένες όμως αυτές οι τάσεις ενός χαρακτήρα, δεν μπορούν να είναι αποφασιστικής σημασίας. Κάθε παιδί που κακοποιείται από έναν μεθυσμένο πατέρα, δεν γίνεται ένας σαδιστής δικτάτορας, όπως ακριβώς, κάθε αποτυχημένος καλλιτέχνης, αγανακτισμένος από την απόρριψη του από τη Βιεννέζικη κοινωνία, δεν γίνεται Αδόλφος Χίτλερ.
Για να συμβούν όμως τέτοιοι μετασχηματισμοί, είναι απαραίτητα μεγάλα ιστορικά γεγονότα και κοινωνικές αναταραχές. Στην περίπτωση του Χίτλερ ήταν η οικονομική κατάρρευση της Γερμανίας, που ακολούθησε το αμερικανικό κραχ και του έδωσε την ευκαιρία να οδηγήσει ένα μαζικό κίνημα κατεστραμμένων μικροαστών και κοινωνικά περιθωριοποιημένων λούμπεν προλετάριων. Στην περίπτωση του Στάλιν, ήταν η ύφεση του κινήματος που ακολούθησε τη Ρωσική Επανάσταση, η εξάντληση των μαζών από τους πολέμους και η απομόνωση της Επανάστασης σε συνθήκες φοβερής καθυστέρησης και φτώχειας, που οδήγησαν στην άνοδο μιας προνομιούχας γραφειοκρατίας.
Τα εκατομμύρια των διοικητικών υπαλλήλων που παραμέρισαν τους εργαζόμενους, εξελίχθηκαν σε μια προνομιούχα κάστα. Αυτοί οι «αστέρες» χρειάζονταν έναν ηγέτη που θα υπερασπιζόταν τα συμφέροντά τους. Αλλά αυτός ο ηγέτης έπρεπε να είναι ένας άνθρωπος με επαναστατικό παρελθόν. Η σοβιετική γραφειοκρατία βρήκε τον εκπρόσωπο της στο πρόσωπο του Ιωσήφ Τζουγκασβίλι, γνωστού σε μας ως Στάλιν.
Εκ πρώτης όψεως, ο Στάλιν δεν μοιάζει σαν μια προφανής επιλογή για την αντικατάσταση του Λένιν. Ο Στάλιν δεν είχε καμία ιδεολογία, εκτός από το να αποκτήσει δύναμη και να την κρατήσει. Σύμφωνα με τον Τρότσκι, μια επαναστατική εποχή απαιτεί ηρωικούς ηγέτες, μεγάλους συγγραφείς και ρήτορες, τολμηρούς στοχαστές οι οποίοι είναι σε θέση να μετατρέψουν τον πόθο των μαζών για τη αλλαγή της κοινωνίας, στα κατάλληλα συνθήματα. Αλλά μια αντεπαναστατική περίοδος χαρακτηρίζεται από εξαχρείωση. Η περίοδος αυτή απαιτεί ανθρώπους πολύ μικρότερου αναστήματος. Είναι η εποχή των οπορτουνιστών, των κομφορμιστών και των αποστατών. Υπό αυτές τις συνθήκες, τολμηροί οραματιστές και ηρωικά άτομα δεν χρειάζονται πια. Η μετριότητα είναι ο υπέρτατος κυρίαρχο, και ο Στάλιν ήταν η υπέρτατη μετριότητα.
Η προσπάθεια να αποδοθούν τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα σε μεμονωμένες προσωπικότητες είναι επιφανειακή και συνήθως αντανακλά μια ανικανότητα προσέγγισης της Ιστορίας από μια επιστημονική σκοπιά. Ο διαλεκτικός υλισμός αντιλαμβάνεται ότι η κινητήρια δύναμη της ιστορίας είναι η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων. Αλλά αυτό δεν αρνείται το ρόλο της προσωπικότητας στην Ιστορία. Αντιθέτως, αναγνωρίζει ότι οι ιστορικές διεργασίες εκφράζονται μέσα από τη συλλογική δράση των ανθρώπων. Μήπως η προσωπικότητα του Στάλιν καθόρισε τη μοίρα της ΕΣΣΔ; Αρκεί να θέσουμε το ερώτημα για να εκθέσουμε την πλήρη αβασιμότητά του. Η ήττα της ευρωπαϊκής επανάστασης σήμαινε ότι το καθεστώς της δημοκρατίας των εργαζομένων που προέκυψε από την Οκτωβριανή Επανάσταση δεν θα μπορούσε να επιβιώσει. Το βιβλίο «Στάλιν» συνιστά μια συναρπαστική μελέτη του τρόπου με τον οποίο ο ιδιόμορφος χαρακτήρας ενός ατόμου, τα προσωπικά χαρακτηριστικά και η ψυχολογία του, αλληλοεπιδρούσαν με μεγάλα γεγονότα. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, είχε τους επικριτές του. Είναι πολύ σύνηθες οι ακαδημαϊκοί ιστορικοί να κρύβονται πίσω από μια υποτιθέμενη αμεροληψία. Αλλά στην πραγματικότητα, κάθε ιστορικός γράφει από μια συγκεκριμένη οπτική γωνία. Κάποιος πρέπει να ασχοληθεί επί της ουσίας για να βγάλει τη μάσκα της ακαδημαϊκής αντικειμενικότητας, αποκαλύπτοντας τα παραμορφωμένα χαρακτηριστικά ενός φανατικού αντι-κομμουνιστή.
Κανείς δεν μπορεί ποτέ να ισχυριστεί ότι έχει πραγματοποιήσει την οριστική έκδοση του «Στάλιν». Ήταν ημιτελές την ημέρα της δολοφονίας του Τρότσκι και σε τελική ανάλυση θα παραμείνει ημιτελές για πάντα. Αυτό που μπορούμε να πούμε, χωρίς το φόβο της αντίφασης είναι ότι αυτή η νέα έκδοση είναι η πιο ολοκληρωμένη έκδοση του βιβλίου που έχει ποτέ δημοσιευθεί. Υπήρξαν κι άλλες εκδόσεις του βιβλίου, που δεν ήταν ικανοποιητικές, και μερικές ήταν παραπλανητικές. Κατά την προετοιμασία για το έργο αυτό, συγκρίναμε τις μεταφράσεις άλλων εκδόσεων, εκ των οποίων όλες ήταν ανεπαρκείς.
Αν ο Τρότσκι είχε προλάβει να τελειώσει το έργο, είναι σίγουρο ότι θα είχε διαμορφώσει μια απείρως καλύτερη εργασία. Παρ ‘όλες τις δυσκολίες, το έργο αυτό έχει μεγάλη εκπαιδευτική αξία. Έχουμε βρει σε πολλά τμήματα που απορρίφθηκαν ως τμήματα χωρίς ενδιαφέρον, συναρπαστικές ιδέες του Τρότσκι. Πλέον διατίθεται για πρώτη φορά, ένα μεγάλο μέρος του υλικού που αποκλείστηκε αυθαίρετα από την πιο πρόσφατη έκδοση, παρέχοντας μια πληθώρα νέων και πολύτιμων αναλύσεων στη νέα γενιά, που προσπαθεί να βρει τις ιδέες και το πρόγραμμα για να αλλάξει τον κόσμο. Αυτό είναι η μόνη κληρονομιά που θα ήθελε να αφήσει ποτέ ο Τρότσκι.
Η επιμέλεια της έκδοσης ανήκει στον Άλαν Γουντς και η φροντίδα για τη συγκέντρωση του απαραίτητου υλικού έγινε από τον Ρομπ Σιούελ.
Βοηθείστε οικονομικά να ολοκληρωθεί η έκδοση από την Διεθνή Μαρξιστική Τάση. Δείτε το πως εδώ.
Αλέξης Μητσόπουλος – σύνοψη της έκκλησης της Διεθνούς Μαρξιστικής Τάσης από την ιστοσελίδα www.marxist.com
