«Σε όφελος όλων;»
Ο περισσότερος κόσμος δεν πείθεται από τα επιχειρήματα των τραπεζιτών και των πολιτικών. Δυσφορούν για το γεγονός πως τα χρήματα που με τόσο κόπο κερδίζουν, δίνονται στους τραπεζίτες και τους πλουσίους. Όταν όμως προβάλλουν τις αντιρρήσεις τους, έρχονται αντιμέτωποι με την εκκωφαντική χορωδία των πολιτικών που τους λένε: «δεν υπάρχει εναλλακτική λύση». Αυτό το επιχείρημα επαναλαμβάνεται τόσο συχνά και με τέτοια επιμονή που καταπνίγει τις περισσότερες επικριτικές φωνές, πολύ περισσότερο αφού όλα τα κόμματα συμφωνούν με αυτή την άποψη.
Δημοκράτες και Ρεπουμπλικάνοι, Σοσιαλδημοκράτες και Χριστιανοδημοκράτες, Συντηρητικοί και Εργατικοί, όλοι έχουν ενώσει τις φωνές τους σε μια πραγματική συνωμοσία για να πείσουν το κοινό πως αυτό είναι σε «όφελος όλων». Πως οι απλοί εργαζόμενοι άνθρωποι θα πρέπει να ληστευθούν για να βάλουν περισσότερα χρήματα στα χέρια των συνεταιρισμένων γκάνγκστερ. «Χρειαζόμαστε ένα υγιές (που σημαίνει κερδοφόρο) τραπεζικό σύστημα», φωνάζουν. «Χρειάζεται να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη, αλλιώς θα έρθει η Αποκάλυψη αύριο το πρωί».
Αυτού του είδους τα επιχειρήματα αποσκοπούν στη δημιουργία μιας ατμόσφαιρας φόβου και πανικού, έτσι ώστε να καταστεί αδύνατη οποιαδήποτε λογική συζήτηση. Αλλά σε τι συνίσταται πραγματικά αυτό το επιχείρημα; Αν αφαιρέσουμε όλα τα στολίδια, το νόημά του είναι μόνο αυτό: αφού οι τράπεζες βρίσκονται στα χέρια των πλουσίων και αφού οι πλούσιοι θα «ρισκάρουν» μόνο αν πετύχουν υψηλό ποσοστό κέρδους, και αφού δεν έχουν κέρδη προς το παρόν αλλά μόνο απώλειες, η κυβέρνηση πρέπει να παρέμβει και να τους δώσει τεράστια ποσά χρημάτων για να αποκαταστήσουν την κερδοφορία τους και κατά συνέπεια την εμπιστοσύνη τους. Τότε όλα θα είναι μια χαρά.
Ο διάσημος Αμερικανός οικονομολόγος John Kenneth Galbraith συνόψισε αυτό το επιχείρημα με τον ακόλουθο τρόπο: «Οι φτωχοί έχουν πάρα πολλά χρήματα και οι πλούσιοι δεν έχουν αρκετά». Η ιδέα είναι ότι εάν οι πλούσιοι τα πάνε καλά, τότε μακροπρόθεσμα κάποιο μέρος από τον πλούτο θα διαρρεύσει προς τα κάτω και όλοι θα ωφεληθούν. Αλλά όπως είχε σημειώσει ο Κέινς: «Μακροπρόθεσμα όλοι είμαστε νεκροί». Επιπλέον, αυτή η θεωρία έχει αποδειχτεί λάθος στην πράξη.
Το επιχείρημα πως είναι απολύτως απαραίτητο να διοχετεύσουμε τεράστια χρηματικά ποσά στις τράπεζες ειδάλλως θα συμβεί καταστροφή, δεν πείθει τον μέσο σκληρά εργαζόμενο άνθρωπο. Διερωτάται κάτι πολύ απλό: γιατί πρέπει να πληρώσουν αυτοί για τα λάθη των τραπεζιτών; Εάν οι τραπεζίτες δημιούργησαν το χάος, οι ίδιοι θα πρέπει να το συγυρίσουν. Εκτός από την πολύ σημαντική απώλεια θέσεων εργασίας στον χρηματοοικονομικό τομέα και τον τομέα των υπηρεσιών, η τραπεζική κρίση επηρεάζει τις συνθήκες ζωής και με άλλους τρόπους. Η άνοδος στις αγορές έχει κατρακυλήσει τα χρηματιστήρια και έχει αφανίσει τις οικονομίες των εργατών και της μεσαίας τάξης.
Μέχρις στιγμής τα προγράμματα συνταξιοδότησης των Αμερικανών έχουν χάσει ήδη πάνω από 2 τρις δολάρια. Αυτό σημαίνει πως άνθρωποι που εργάστηκαν σκληρά για ολόκληρη τη ζωή τους και εξοικονόμησαν κάποια χρήματα με την ελπίδα να πετύχουν μια σχετικά άνετη συνταξιοδότηση, τώρα είναι αναγκασμένοι να ακυρώσουν τα σχέδια τους και να καθυστερήσουν τη συνταξιοδότησή τους. Περισσότεροι από τους μισούς που απάντησαν σε μια πρόσφατη δημοσκόπηση είπαν πως ανησυχούν πως θα πρέπει να εργαστούν για περισσότερα χρόνια, επειδή η αξία των συνταξιοδοτικών τους αποθεμάτων έχει πέσει και σχεδόν ένας στους τέσσερις έχει αυξήσει τον αριθμό των ωρών που εργάζεται.
Πολύς κόσμος κινδυνεύει να χάσει το σπίτι του. Εάν μια οικογένεια μείνει στο δρόμο, λέγεται πως είναι αποτέλεσμα της απληστίας και της έλλειψης προνοητικότητας. Οι αδυσώπητοι νόμοι της αγοράς και της «επιβίωσης του καταλληλότερου» τους καταδίκασαν να μείνουν άστεγοι. Είναι προσωπικό τους πρόβλημα και δεν αφορά την κυβέρνηση. Αλλά εάν μια τράπεζα καταστραφεί λόγω της ακόρεστης κερδοσκοπίας των τραπεζιτών, αυτό είναι τραγική κακοτυχία για ολόκληρη την κοινωνία και για το λόγο αυτό ολόκληρη η κοινωνία θα πρέπει να ενωθεί για να τη σώσει. Αυτή είναι η αντεστραμμένη λογική του καπιταλισμού!
Αυτή η ντροπιαστική προσπάθεια να μεταφερθούν τα βάρη της κρίσης στους ώμους αυτών που έχουν τη μικρότερη δυνατότητα να την αντέξουν, πρέπει να συναντήσει αντίσταση. Για την επίλυση της κρίσης είναι απαραίτητο να πάρουμε ολόκληρο το τραπεζικό και χρηματοοικονομικό σύστημα από τα χέρια των κερδοσκόπων και να το θέσουμε κάτω από τον δημοκρατικό έλεγχο της κοινωνίας, έτσι ώστε να υπηρετήσει τα συμφέροντα της πλειοψηφίας και όχι των πλουσίων.
Απαιτούμε:
1) Όχι άλλα σχέδια σωτηρίας για τους πλουσίους. Καμία επιβράβευση για τις παχιές γάτες! Εθνικοποίηση των τραπεζών και των ασφαλιστικών εταιριών κάτω από το δημοκρατικό έλεγχο και διαχείριση των εργατών. Οι τραπεζικές αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται σε όφελος της πλειοψηφίας της κοινωνίας, όχι της μειοψηφίας των πλουσίων κηφήνων. Αποζημίωση για τις εθνικοποιημένες τράπεζες και άλλες εταιρίες πρέπει να δοθούν μόνο στις περιπτώσεις που υπάρχει αποδεδειγμένη ανάγκη για τους μικρούς επενδυτές. Η εθνικοποίηση των τραπεζών είναι ο μόνος τρόπος για να εγγυηθούμε τα αποθεματικά και τις οικονομίες των απλών ανθρώπων.
2) Δημοκρατικός έλεγχος των τραπεζών. Η σύνθεση της διεύθυνσης πρέπει να είναι η ακόλουθη: ένα τρίτο να εκλέγεται από τους εργαζόμενους στις τράπεζες, ένα τρίτο από τα συνδικάτα που αντιπροσωπεύουν τα συνολικά συμφέροντα της εργατικής τάξης και το ένα τρίτο από την κυβέρνηση.
3) Άμεση διακοπή των εξωφρενικών μπόνους. Οι διευθυντικές πληρωμές θα πρέπει να περιορίζονται στον μισθό του ειδικευμένου εργάτη. Γιατί πρέπει ένας τραπεζίτης να αξίζει περισσότερο από ένα γιατρό ή έναν οδοντογιατρό; Εάν οι τραπεζίτες δεν είναι έτοιμοι να υπηρετήσουν τη θέση τους με λογικούς όρους, να τους δείξουμε την πόρτα της εξόδου και να τους αντικαταστήσουμε με ειδικευμένους πτυχιούχους, πολλοί από τους οποίους αναζητούν εργασία και επιθυμούν να υπηρετήσουν την κοινωνία.
4) Άμεση μείωση των επιτοκίων, τα οποία θα πρέπει να περιορίζονται στα απαραίτητα έξοδα των τραπεζικών λειτουργιών. Φθηνός δανεισμός πρέπει να διατίθεται σε αυτούς που τον χρειάζονται: σε μικρές επιχειρήσεις και εργάτες που αγοράζουν σπίτια, όχι σε τραπεζίτες και καπιταλιστές.
5) Το δικαίωμα στην κατοικία. Άμεση διακοπή των πλειστηριασμών. Γενική μείωση των ενοικίων και ένα τεράστιο κατασκευαστικό πρόγραμμα προσιτής κοινωνικής στέγασης.
