Το πρώτο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ διεξάγεται σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη κοινωνική πραγματικότητα. Ο αδύναμος ελληνικός καπιταλισμός, επηρεασμένος από την παγκόσμια καπιταλιστική κρίση, “καταρρέει”. Βρίσκεται σε αδιέξοδο σε κάθε τομέα και για να επιβιώσει σπρώχνει στην εξαθλίωση την πλειοψηφία της κοινωνίας. Σε αυτές τις συνθήκες τα καθήκοντα και οι ευθύνες της Αριστεράς είναι πολλά.
Γι’ αυτόν τον λόγο ένα σοβαρό και πλήρες συνεδριακό κείμενο οφείλει να περιλαμβάνει μία ανάλυση της συγκυρίας, μία σκιαγράφηση των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών τάσεων και εν τέλει να προτείνει μία πολιτική και προγραμματική διέξοδο. Απαιτείται να δείχνει το δρόμο τόσο για την ανατροπή της υπάρχουσας κυβέρνησης και την αντικατάσταση της με μία κυβέρνηση της Αριστεράς, όσο και τα απαραίτητα εκείνα μέτρα που θα κάνουν παρελθόν το σημερινό σάπιο σύστημα και θα θέτουν τις βάσεις για τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας.
Δυστυχώς, το κείμενο των Θέσεων της Κ.Ε. αδυνατεί να εκπληρώσει αυτά τα καθήκοντα. Είναι περιγραφικό και γενικόλογο, επαναλαμβάνεται σε πολλά σημεία, ενώ η ανάλυσή του είναι επιφανειακή και πολλές φορές αποδεικνύεται λανθασμένη από τα ίδια τα γεγονότα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ανάλυση της οικονομικής κρίσης. Στο τμήμα του κειμένου των Θέσεων “Η κρίση σήμερα”, η σημερινή κρίση παρουσιάζεται κυρίως ως αποτέλεσμα κάποιων κακών νεοφιλελεύθερων πολιτικών, με αποτέλεσμα να στοχοποιείται ένα “μοντέλο” του καπιταλιστικού συστήματος, ο “νεοφιλελευθερισμός”, κι όχι το ίδιο το σύστημα και οι θεμελιώδεις αντιφάσεις του, στο οποίο γίνεται απλώς μια σύντομη αναφορά.
Τα παραπάνω έχουν αποτέλεσμα την υιοθέτηση ρεφορμιστικών πολιτικών και προγραμματικών στόχων που δεν έρχονται σε ρήξη με το υπάρχον σύστημα, αλλά αποσκοπούν σε μία καλύτερη διαχείρισή του. Ο σοσιαλισμός είναι αναγκαίος κι επίκαιρος, όχι από κάποια ιδεολογική εμμονή, αλλά γιατί αποτελεί τη μόνη λύση απέναντι στο σάπιο και βάρβαρο καπιταλιστικό σύστημα. Η αδυναμία του καπιταλισμού να διαδραματίσει κάποιον ελάχιστο προοδευτικό ρόλο για την ανθρωπότητα σήμερα αποτελεί το βασικό κριτήριο για την ανάγκη υιοθέτησης ενός σοσιαλιστικού προγράμματος.
Ας αναρωτηθούμε όμως: Υπάρχει ιστορικά κάποιο παράδειγμα επιτυχημένων προοδευτικών μέτρων με ορίζοντα τον σοσιαλισμό; Το βασικό επιχείρημα που μπορεί να φέρει κανείς είναι το παράδειγμα της Βενεζουέλας. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Η Βενεζουέλα είναι μία χώρα όπου έχουν παρθεί προοδευτικά, φιλολαϊκά μέτρα, τα οποία έχουν ανακουφίσει τους εργαζόμενους, έχουν πραγματοποιηθεί κοινωνικά προγράμματα, έχει μειωθεί ο αναλφαβητισμός και η εγκληματικότητα, χωρίς την ανατροπή του καπιταλισμού.
Ωστόσο, είναι λάθος να κρίνουμε τα πράγματα έξω από το πλαίσιο στο οποίο συμβαίνουν. Τα παραπάνω έγιναν πραγματικότητα για δύο βασικούς λόγους: Η περίοδος της μπολιβαριανής επανάστασης ήταν μια περίοδος διεθνούς καπιταλιστικής ανάπτυξης και η Βενεζουέλα είχε τη δυνατότητα άμεσης εκμετάλλευσης της πετρελαϊκής παραγωγής της. Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν πραγματοποιήθηκαν ομαλά και ήρεμα, αλλά παρατηρήσαμε αποτυχυμένα (ευτυχώς) πραξικοπήματα της αντίδρασης, σαμποτάζ, δολοφονίες αγωνιστών από παραστρατιωτικές ομάδες, οικονομικό πόλεμο.
Τι έκανε ο Τσάβες για να τα αντιμετωπίσει όλα αυτά; Κινούμενος με πραγματική διάθεση υπηρέτησης των καταπιεσμένων μαζών εφάρμοσε αποσπασματικά κάποια σοσιαλιστικά μέτρα, όπως η εθνικοποίηση επιχειρήσεων με εργατικό έλεγχο! Βλέπουμε δηλαδή ότι αυτό που έσωσε μέχρι σήμερα την μπολιβαριανή επανάσταση είναι η ριζοσπαστικοποίησή της και η υιοθέτηση ξεκάθαρα σοσιαλιστικών μέτρων, κι όχι η αναμονή για ένα μακρινό σοσιαλιστικό μέλλον.
Μάλιστα, για τους ίδιους ακριβώς λόγους “διστακτικότητας”, σήμερα το μέλλον της Βενεζουέλας κρέμεται από ένα σκοινί. Η αύξηση του πληθωρισμού, ο έλεγχος των τιμών από τα μονοπώλια, η ανάπτυξη γραφειοκρατών μηχανισμών στο σύστημα διοίκησης απειλούν την πορεία της μπολιβαριανής επανάστασης και οφείλονται στην έλλειψη ενός σοσιαλιστικού προγράμματος που θα οδηγήσει σε μία κοινωνικοποιημένη, δημοκρατικά σχεδιασμένη οικονομία.
Εφόσον είναι ξεκάθαρη η αναγκαιότητα ενός τέτοιου προγράμματος, προκύπτει ένα διαφορετικό ζήτημα. Διάφοροι σύντροφοι αντιτάσσουν: “Καλά αυτά που λέτε, αλλά προέχουν τα άμεσα, αυτά καταλαβαίνει ο κόσμος”. Γεννάται λοιπόν το ερώτημα πώς θα παλέψεις και θα πείσεις τους εργαζόμενους στην ανάγκη ενός σοσιαλιστικού προγράμματος.
Η “Κομμουνιστική Πλατφόρμα”, το κείμενο που προσυπογράφουμε 130 σύντροφοι και συντρόφισσες από όλη την Ελλάδα, δεν ακολουθεί τη λογική των σταδίων αφήνοντας ασύνδετα τα άμεσα μέτρα με τον στρατηγικό στόχο του σοσιαλισμού. Αντίθετα, προτείνει ένα σοσιαλιστικό πρόγραμμα, που περιέχει τα κατάλληλα εκείνα μεταβατικά αιτήματα, που αποτελούν τη γέφυρα ανάμεσα στις σημερινές διεκδικήσεις των εργαζόμενων και τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας! Εν κατακλείδι, ζούμε σε μια εποχή που καλούμαστε να απαντήσουμε στο ιστορικό δίλημμα “Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα” ανατρέποντας αυτό το σύστημα που μας κλέβει τις ζωές.
Μάριος Καλομενόπουλος – ΣΥΡΙΖΑ Νέας Σμύρνης
{fcomment}
