Η πορεία από το 18ο Συνέδριο και τα διεθνή θέματα
Η πορεία του ΚΚΕ από το 18ο Συνέδριο χαρακτηρίζεται θετική αν και υπάρχουν (και πρέπει να εξαντληθούν) μεγάλα περιθώρια βελτίωσης. Στα πλαίσια ενός καπιταλισμού σε κρίση και δύο δεκαετίες μόνο μετά τις ανατροπές του σοσιαλισμού στις χώρες που τον οικοδομούσαν, το ΚΚΕ κατάφερε να διατηρήσει τον μαρξιστικό λενινιστικό του χαρακτήρα, να μελετήσει βαθύτερα τα αίτια των ανατροπών και πάνω απ’ όλα να διατηρήσει τους δεσμούς του με την εργατική τάξη, τη στιγμή που άλλα ΚΚ ανά τον κόσμο μετατρέπονταν σε ρεφορμιστικές δυνάμεις και έχαναν μεγάλο μέρος της δυναμικής τους.
Το ΚΚΕ ήταν που τράβηξε μόνο του ακόμα και στους καιρούς της υποτιθέμενης ανάπτυξης, τον αγώνα ενάντια στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ, που μπήκε μπροστά και συχνά μόνο του στην πάλη απέναντι στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και που κράτησε απόσταση από την υποτιθέμενη αραβική άνοιξη, τη στιγμή που αντικαπιταλιστικές δυνάμεις και ο αναρχικός χώρος καλούσαν σε στήριξη ανθρώπων εξοπλισμένων και εκπαιδευμένων από το ΝΑΤΟ και τις μεγαλύτερες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.
Το ΚΚΕ μελέτησε την ιστορία του με σειρά διαλέξεων, ομιλιών και συζητήσεων στις οργανώσεις, εξέδωσε το δεύτερο τόμο του δοκίμιο και ανέβασε πολύ το ιδεολογικό του επίπεδο. Μπήκε μπροστά στην ανασυγκρότηση των σωματείων και του συνδικαλισμού, δεν έκρυψε ποτέ τις θέσεις του για την επικείμενη σοσιαλιστική επανάσταση στην Ελλάδα. Μελετήθηκε ακόμα η δυνατότητα σοσιαλιστικής ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας μετά τη νίκη της εργατικής τάξης και συνοψίζοντας, το ΚΚΕ δικαίωσε τον τίτλου του καλύτερα οργανωμένου και θωρακισμένου ιδεολογικά εργατικού κομμουνιστικού κόμματος στην Ελλάδα.
Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν και αρκετά αρνητικά σημεία. Δεν προχώρησε καθόλου ή προχώρησε ελάχιστα η μελέτη της σοσιαλιστικής οικοδόμησης σε άλλες χώρες πλην της ΕΣΣΔ. Ο σοσιαλισμός πήρε πολλές μορφές ιστορικά (επιτυχημένες ή αποτυχημένες), από την Τσεχοσλοβακία, τη Γιουγκοσλαβία και τη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας ως την Κίνα και τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας. Το κόμμα δείχνει να μη μελετάει αυτά τα παραδείγματα, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις δεν αναγνωρίζει την πείρα από χώρες που έστω και προσωρινά οικοδόμησαν το σοσιαλισμό, όπως η Κίνα και η Γιουκοσλαβία. Αποσιωπούνται ενίοτε ξεκάθαρες παραβιάσεις των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής ακόμα και στην ίδια τη Σοβιετική Ενωση.
Αντιφατική είναι και η στάση του κόμματος σε σημερινά διεθνή θέματα. Ενώ κόβει τους δεσμούς με οπορτουνιστικά πρώην κομμουνιστικά κόμματα του εξωτερικού (Ισπανία – Γαλλία) κρατάει αυτούς με το πλέον μνημονιακό ΑΚΕΛ ενώ δε μελετάει όσο θα έπρεπε την πείρα της Μπολιβαριανής Επανάστασης στη Λατινική Αμερική (άσχετο το αν αυτή η μελέτη θα καταλήξει ή όχι σε απόρριψη). Στα θετικά, η κριτική μας απέναντι στις μεταρρυθμίσεις που γίνονται στη σοσιαλιστική Κούβα, κρίνεται τουλάχιστον συνεπής μαρξιστική και επαναστατική.
Η σοσιαλιστική οικοδόμηση στην Ελλάδα
Το ΚΚΕ είναι το κατεξοχήν εργατικό επαναστατικό κόμμα στην Ελλάδα. Σε περίπτωση δημιουργίας επαναστατικής κατάστασης θα είναι αυτό που θα κληθεί να κρατήσει το τιμόνι της επανάστασης. Το κόμμα έχει πρόγραμμα και σχέδιο για τον άλλο δρόμο ανάπτυξης υπέρ της εργατικής τάξης και κατά των μονοπωλίων το οποίο δε δίστασε να ανοίξει όπου έφτανε η φωνή των δυνάμεών του.
Εν τούτοις, το κόμμα δείχνει να μην αναγνωρίζει το γεγονός ότι η Ελλάδα του 21ου αιώνα διαφέρει αρκετά από την Τσαρική Ρωσία, όπως και γενικώς ο δυτικός κόσμος έχει περάσει ορισμένες αλλαγές από τότε. Ενα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού δεν καλοβλέπει το μονοκομματικό σύστημα, επηρεασμένο και από τον αστικό κοινοβουλευτισμό. Το ΚΚΕ μιλάει βέβαια για ύπαρξη και άλλων οργανώσεων στο σοσιαλισμό αλλά βάζει το κριτήριο του πώς αυτές θα σταθούνε απέναντι στην εργατική τάξη.
Αυτό το κριτήριο είναι σωστό αλλά δεν αρκεί γιατί είναι τόσο γενικό που καθώς το κόμμα αποτελεί την οργανωμένη πρωτοπορία της εργατικής τάξης εύκολα μπορεί κάποιος να συμπεράνει ότι κριτήριο της ύπαρξης άλλης φωνής στο σοσιαλισμό θα είναι η έγκριση του κομμουνιστικού κόμματος. Αυτό θα οδηγήσει μοιραία στην ταύτιση της αντιπολίτευσης με την αντεπανάσταση καθώς και σε καταχρήσεις εξουσίας από τους εκλεγμένους από το λαό που θα υπάγονται στο Κομμουνιστικό κόμμα.
Ο πολυκομματισμός και δε ο αστικός δεν ταυτίζεται με τη δημοκρατία. Αλλά σίγουρα δεν είναι και έννοιες αντίθετες μεταξύ τους. Το δικαίωμα του εργάτη να εκλέγει τον διευθυντή του εργοστασίου του είναι βέβαια σημαντικό και τεράστιο βήμα από το παρόν σύστημα αλλά είναι ελάχιστο αν δεν μπορεί να έχει οργανωμένη άποψη ενάντια ή υπέρ στο νέο 5ετές πλάνο π.χ., άποψη την οποία ελεύθερα θα μπορεί να ανοίγει σε όλο τον πληθυσμό της σοσιαλιστικής χώρας.
Προσωπική μου άποψη είναι ότι ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός δεν μπορεί να είναι τρόπος οργάνωσης ολόκληρης της σοσιαλιστικής κοινωνίας παρά μόνο του Κομμουνιστικού Κόμματος. Σε καιρούς κρίσης η κοινωνία που θέλουμε να χτίσουμε σίγουρα θα πάρει μέτρα καταστολής (π.χ. σε εμφύλιο ή έξωθεν επέμβαση) αλλά σε περιόδους σχετικής ηρεμίας επιβάλλεται η μέγιστη δυνατή δημοκρατία η οποία θα επιτρέπει την ύπαρξη αντιπολίτευσης στα πλαίσια του σοσιαλισμού.
Θεωρώ λοιπόν ότι με την εξαίρεση των καιρών κρίσης, ο σοσιαλισμός πρέπει να κατοχυρώσει μια σειρά από δικαιώματα για τους εργαζόμενους, πρεσβευτής των οποίων πρέπει να γίνει το ίδιο το κομμουνιστικό κόμμα και να τα εντάξει στο πρόγραμμά του ενόψει 19ου Συνεδρίου.
Ελεύθερη λειτουργία κομμάτων και οργανώσεων που θα αποδέχονται το σοσιαλιστικό χαρακτήρα του κράτους και το Σύνταγμα που θα θεσπίσει ο εργαζόμενος λαός. Τα κόμματα αυτά θα ελέγχονται οικονομικά κλπ. από το ίδιο το λαϊκό κράτος.
Ελευθερία του Τύπου: Κάθε σωματείο και κάθε μαζικός φορέας πρέπει να έχει το δικαίωμα της διάδοσης των απόψεών του (με τον όρο να μην αντιτίθενται στο σοσιαλισμό) καθώς και χρόνο στα κρατικά ΜΜΕ.
Ελευθερία έκφρασης της γνώμης και ειρηνικής διαμαρτυρίας. Φυσικά απόψεις που θα καλούν σε επιστροφή στον καπιταλισμό, φασιστικές και ρατσιστικές απόψεις θα λογοκρίνονται χωρίς δεύτερη σκέψη, αλλά ο πλουραλισμός απόψεων πάνω στη σοσιαλιστική οικοδόμηση πρέπει να αναγνωριστεί και να ενθαρρυνθεί.
Τέλος, το θεωρητικό υπόβαθρο των παραπάνω, που είναι το γεγονός ότι το εργατικό κράτος δεν ταυτίζεται με το κομμουνιστικό κόμμα. Εχει τις δικές του δομές στις οποίες καλείται να κυριαρχήσει το κομμουνιστικό κόμμα. Δεν πρέπει να θεωρείται αυτονόητη η πλειοψηφία του ΚΚΕ στη σοσιαλιστική κοινωνία αλλά να επιδιώκεται.
Ξενοφώντας Μακρόπουλος
Φίλος του Κόμματος, Βριλήσσια
«Ριζοσπάστης» 2-2-2013
{fcomment}
