Για πέμπτο στη σειρά Σάββατο, οι διαδηλωτές των κίτρινων γιλέκων βγήκαν στους δρόμους της Γαλλίας, στις 15 Δεκεμβρίου, σε αυτό που ονόμασαν «Πράξη V» του κινήματος. Αυτό συνέβη μετά τις ανακοινώσεις του Μακρόν για «παραχωρήσεις» στις 10 Δεκεμβρίου και σε μία εβδομάδα που είδε μια κινητοποίηση των φοιτητών και μια «εθνική ημέρα δράσης» που κάλεσε η εργατική συνομοσπονδία CGT. Μετά από πέντε εβδομάδες, σε ποιο στάδιο έφτασε το κίνημα και ποιες είναι οι προοπτικές του;
Τα επίσημα νούμερα από το Υπουργείο Εσωτερικών αναφέρονται σε 66.000 διαδηλωτές σε ολόκληρη τη Γαλλία το σαββατοκύριακο, πράγμα που θα σήμαινε 50% μείωση σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Όπως έχουμε ήδη εξηγήσει, αυτά τα επίσημα νούμερα αποτελούν πολύ μεγάλη υποτίμηση του πραγματικού αριθμού των ανθρώπων που βρίσκονται στους δρόμους. Αλλά είναι αλήθεια πως υπήρχε κάποια μείωση στη συμμετοχή. Γιατί συνέβη αυτό;
Πράξη 5η
Οι αριθμοί αποκρύπτουν ένα σημαντικό γεγονός: τη χρήση ισχυρής αστυνομικής καταστολής προκειμένου οι διαδηλώσεις να μη λάβουν χώρα. Στο Παρίσι, δεκάδες σταθμοί του Μετρό είχαν κλείσει «προληπτικά», αποτρέποντας τον κόσμο να φτάσει στον τόπο της συγκέντρωσης. Η αστυνομία είχε στήσει σημεία ελέγχου σε περιοχές – κλειδιά στην πρωτεύουσα, όπου οι διαδηλωτές υποβάλλονταν σε σωματική έρευνα και σε ορισμένες περιπτώσεις, συλλαμβάνονταν «προληπτικά» (παρ’ όλο που αυτό έγινε σε μικρότερους αριθμούς σε σχέση με τις προηγούμενες εβδομάδες).
Άνθρωποι που μαζεύονταν στην Όπερα «Γκαρνιέ» στο Παρίσι, ένα από τα σημεία συγκέντρωσης για τις διαδηλώσεις του Σαββάτου, είχαν περικυκλωθεί από την αστυνομία για περισσότερες από τέσσερις ώρες και στη συνέχεια κλήθηκαν να διασκορπιστούν (πώς θα μπορούσαν άραγε να συμμορφωθούν;), μόλις πριν τα ΜΑΤ στραφούν ενάντια στο πλήθος.
Όπως και την προηγούμενη εβδομάδα, εκατοντάδες διαδηλωτές που είχαν συγκεντρωθεί στον Σταθμό «St. Lazare» είχαν επίσης περικυκλωθεί και μπόρεσαν με πολύ μεγάλη δυσκολία να ξεφύγουν από τον αστυνομικό κλειό.
Εκτός από τη χρήση δακρυγόνων, «κανονιών» νερού, θωρακισμένων οχημάτων και μεγάλου αριθμού δυνάμεων των ΜΑΤ (CRS) από τις εφεδρείες για να αποτρέψουν την πραγματοποίηση των διαδηλώσεων των κίτρινων γιλέκων, ολόκληρη την εβδομάδα υπήρχε μια ενορχηστρωμένη καμπάνια αποθάρρυνσης του κόσμου, χρησιμοποιώντας σαν δικαιολογία την τρομοκρατική επίθεση που συνέβη στο Στρασβούργο την προηγούμενη εβδομάδα (κατά την οποία ένας ένοπλος σκότωσα και τραυμάτισε αρκετούς ανθρώπους).
Φυσικά, ο δράστης της επίθεσης στο Στρασβούργο, είχε ήδη σκοτωθεί από την αστυνομία, αλλά υπήρχαν ακόμα «ανησυχίες περί ασφάλειας», οι οποίες οδηγούσαν προσωπικότητες της κυβέρνησης και τα ΜΜΕ να καλούν τα κίτρινα γιλέκα να μείνουν στα σπίτια τους και να μη διαδηλώσουν. Σε ορισμένες πόλεις, τοπικοί άρχοντες προσκείμενοι στην κυβέρνηση έφτασαν στο σημείο να απαγορεύσουν κάθε συγκέντρωση.
Σε ορισμένες περιφερειακές πόλεις, υπήρξαν ειρηνικές διαδηλώσεις, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις, δέχθηκαν επίθεση από τα ΜΑΤ, με ριπές δακρυγόνων. Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση έχει ντε φάκτο καταργήσει το δικαιώμα στη διαμαρτυρία στη Γαλλία. Φυσικά, τα ΜΜΕ και η γαλλική κυβέρνηση πανηγυρίζουν με πρωτοσέλιδους τίτλους που λένε ότι «το κίνημα εξαντλείται». Παρ’ όλα αυτά, δεκάδες χιλιάδες διαδήλωσαν σε ολόκληρη τη χώρα: στη Μαρσέιγ, στην Τουλούζ, στο Μπορντώ, στη Ναντ, τη Λιλ, τη Ντιζόν, στη Χάβρη και σε δεκάδες ακόμα μικρές και μεγάλες πόλεις.
Μαζί με τις διαδηλώσεις, πολλοί αποκλεισμοί δρόμων συνεχίζουν και υπήρχαν επίσης δράσεις που επέτρεπαν τη δωρεάν διέλευση των οδηγών από του σταθμούς διοδίων.
Η εβδομάδα που ξεκίνησε με τις παραχωρήσεις που έκανε με «μισή καρδιά» ο Μακρόν, είδε επίσης τους μαθητές των σχολείων να κατεβαίνουν σε αποχή: πραγματοποιήθηκε διαδήλωση εκατοντάδων σχολείων, σε μια κινητοποίηση που ονομάστηκε «Μαύρη Τρίτη». Στην περιοχή του Παρισιού οι μαθητές είχαν την υποστήριξη από το συνδικάτο των καθηγητών.
Έπειτα, την Πέμπτη, έλαβε χώρα μια εθνική κινητοποίηση των φοιτητών, οι οποίοι σε πολλές μέρη της χώρας οργάνωσαν μαζικές Γενικές Συνελεύσεις και υιοθέτησαν ψηφίσματα υποστήριξης του κινήματος των κίτρινων γιλέκων, ενώ κατέβηκαν σε απεργία με τα δικά τους αιτήματα.
Η CGT
Στις 14 Δεκεμβρίου, ημέρα Παρασκευή, η CGT κάλεσε για μια «εθνική ημέρα απεργιών» (όχι γενική απεργία) με μια σειρά από αιτήματα που περιλάμβαναν τη γενική αύξηση των μισθών και των συντάξεων. Έγιναν ορισμένες απεργίες, με πιο σημαντικές αυτές στα λιμάνια και στον ενεργειακό τομέα, αλλά η ημέρα δράσης ήταν κάτι πολύ λιγότερο από αυτό που χρειαζόταν αυτή τη στιγμή και συγκεκριμένα, από μια 24ωρη γενική απεργία, σαν αφετηρία για μια γενικευμένη επίθεση των εργαζομένων ενάντια στον Μακρόν. Η ηγεσία της CGT κάλεσε αυτή την «ημέρα των απεργιών» σε μια προσπάθεια να εκτονώσει την πίεση που είχε συσσωρευτεί, καθώς πολλά μέλη της βάσης του συνδικάτου ήταν έξαλλοι με τη θέση που πήρε ο γενικός γραμματέας, Martinez, ο οποίος αρνήθηκε τη συμμετοχή του συνδικάτου στο κίνημα των κίτρινων γιλέκων.
Σε ορισμένες περιοχές, όπου η τοπική CGT είχε υποστηρίξει ανοιχτά τη συμμετοχή στο κίνημα, υπήρχαν ευμεγέθεις συγκεντρώσεις (Μασσαλία, Τουλούζη, κ.α.) με έναν μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων να είναι μαθητές και φοιτητές. Αυτό δείχνει την προοπτική που υπάρχει για ένα πλατύτερο κίνημα, αλλά την ίδια στιγμή, αποκαλύπτει την ανεπάρκεια της στάσης των ηγετών της CGT.
Ενώ ο Μαρτίνεζ (ηγέτης της CGT) μιλούσε για την ανάγκη για «απεργίες παντού», επιμελώς απέφευγε να αναφέρει τις λέξεις «γενική απεργία». Η ημέρα δράσης καλέστηκε, χωρίς οποιαδήποτε σύνδεση με τις διαδηλώσεις των κίτρινων γιλέκων και δεν έγινε καμιά σοβαρή προσπάθεια σε εθνικό επίπεδο για την κινητοποίηση των δυνάμεων της CGT. Αυτή είναι μια τακτική στην οποία οι Γάλλοι γραφειοκράτες των συνδικάτων έχουν γίνει πολύ δεξιοτέχνες: όταν συσσωρεύεται πίεση από τα κάτω, καλούν μια ημέρα δράσης, χρησιμοποιούν ριζοσπαστική αλλά κενή περιεχομένου γλώσσα, δεν κάνουν τίποτα για τη σοβαρή της οργάνωση και στη συνέχεια γυρνούν και λένε: «Βλέπετε, δεν υπάρχει διάθεση για μια γενική απεργία, οι συνθήκες δεν είναι ώριμες».
Λαμβάνοντας υπόψη όλους τους παραπάνω παράγοντες όπως η διάρκεια του κινήματος, η απουσία σοβαρής στάσης απέναντί του από τους ηγέτες των συνδικάτων, η άγρια κρατική καταστολή, καθώς επίσης και η επίδραση των παραχωρήσεων της κυβέρνησης (η οποία, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε, κατήργησε ήδη την αύξηση του φόρου καυσίμων που είχε προκαλέσει το ξέσπασμα του κινήματος), δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση ότι οι διαδηλώσεις αυτού του Σαββάτου ήταν ένα βήμα πίσω σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Πολλοί από τους συμμετέχοντες στο κίνημα αναρωτιούνται ποιες είναι οι προοπτικές για τα κίτρινα γιλέκα και πού πηγαίνουν. Χωρίς μια ξεκάθαρη ηγεσία και με την άρνηση των εθνικών ηγετών της CGT να προσφέρουν οποιαδήποτε ηγεσία, δεν προκαλεί εντύπωση ότι το κίνημα δείχνει να χάνει σε δύναμη.
Ωστόσο, ακόμα και σ’ αυτό το στάδιο, υπάρχει τεράστια υποστήριξη για το κίνημα. Ακόμα και στη μέγιστη φάση της δύναμής τους, τα κίτρινα γιλέκα, παρόλο που κινητοποίησαν μικρότερους αριθμούς από προηγούμενες μάχες των συνδικάτων, είχαν υποστήριξη που κυμαινόταν σταθερά στο 65-75%, ανάλογα με τη δημοσκόπηση και αυτοί οι αριθμοί παραμένουν. Είναι επίσης, αλήθεια ότι το ποσοστό του λαού που υποστηρίζει τη συνέχιση του κινήματος έχει μειωθεί σημαντικά σε σχέση με το άνω του 70% που ήταν κατά την κορύφωση του κινήματος. Παρ’ όλα αυτά, παραμένει πάνω από 50% σήμερα, δείχνοντας ότι αυτές οι διαμαρτυρίες εκφράζουν βαθιά δυσαρέσκεια για το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι άνθρωποι πληρώνουν για την κρίση του καπιταλισμού, την ώρα που οι πλούσιοι συνεχίζουν να συσσωρεύουν τεράστια κέρδη.
Ο Μακρόν έχει αποδυναμωθεί, η οργή έχει δυναμώσει
Τώρα η CGT κάλεσε για ακόμα μία «ημέρα δράσης» στις 18 Δεκεμβρίου και τα κίτρινα γιλέκα καλούν για την Πράξη VI του κινήματος το Σάββατο. Μένει να δούμε εάν ένας συνδυασμός παραγόντων (κούραση, παραχωρήσεις της κυβέρνησης, καταστολή, έλλειψη ηγεσίας) θα οδηγήσει στο τέλος αυτής της φάσης του κινήματος. Ακόμα και αν συμβεί αυτό, τίποτα από όσα προκάλεσαν αυτή τη βαθιά οργή και τον θυμό δεν έχει επιλυθεί.
Αυτό που είναι ξεκάθαρο, είναι ότι η κυβέρνηση του Μακρόν, η οποία παρουσιαζόταν ως μια ισχυρή «φιλελεύθερη» δύναμη, ικανή να φέρει σε πέρας τις «αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η γαλλική κοινωνία» (από τη σκοπιά της γαλλικής άρχουσας τάξης φυσικά) έχει εξασθενήσει αποφασιστικά από τις διαμαρτυρίες και η εξουσία της έχει πληγεί. Το τελευταίο μηνιαίο βαρόμετρο του IFOP που δημοσιεύτηκε στις 16 Δεκεμβρίου, τοποθετεί τη δημοτικότητα του Μακρόν περίπου στο 23%, ενώ εκείνοι που είναι δυσαρεστημένοι από την προεδρεία του να είναι στο 76%. Επιπλέον, η διάθεση εκείνων που είναι εναντίον του Μακρόν έχει σκληρύνει, με το ποσοστό των ανθρώπων που δηλώνει ότι είναι «πολύ δυσαρεστημένοι» ανέβηκε από το 39 στο 45% σε ένα μήνα. Για λόγους σύγκρισης, αναφέρεται ότι τα ποσοστά του Μακρόν ήταν 62% αμέσως μετά την εκλογή του τον Μάιο του 2017!
Τα κίτρινα γιλέκα, ωστόσο, όχι μόνο αμφισβήτησαν την κυβέρνηση των πλουσίων υπό τον Μακρόν, αλλά με έναν συγκεχυμένο και πρώιμο τρόπο, εξέφρασαν μια βαθιά δυσφορία για ολόκληρο το καθεστώς που κυριαρχεί στη γαλλική κοινωνία και έφεραν στην επιφάνεια τον αντιδραστικό χαρακτήρα της αστικής δημοκρατίας.
Και αυτά τα αισθήματα δεν περιορίζονται στη Γαλλία. Υπήρξε ένας αριθμός διαδηλώσεων κίτρινων γιλέκων στο Βέλγιο, την Ολλανδία, τον Καναδά, την Πολωνία, το Ισραήλ, την Τυνησία, την Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία, τη Μπουρκίνα Φάσο κ.λπ. Η Αιγυπτιακή κυβέρνηση έφτασε στο σημείο να απαγορεύσει συνολικά τα γιλέκα υψηλής ορατότητας, φοβούμενη παρόμοιες κινητοποιήσεις!
Ο πολιτικός χαρακτήρας και τα αιτήματα αυτών των διεθνών κινητοποιήσεων είναι μικτά (με δεξιά και αριστερά δείγματα). Ωστόσο, το γεγονός ότι τα κίτρινα γιλέκα υιοθετήθηκαν ως σύμβολο εξέγερσης δείχνει ότι οι ίδιες αντιθέσεις που πυροδότησαν το κίνημα στη Γαλλία, υπάρχουν σε παγκόσμια κλίμακα. Υπήρχαν επίσης και υποσχόμενα παραδείγματα διεθνούς εργατικής αλληλεγγύης προς τα κίτρινα γιλέκα. Για παράδειγμα, η Νοτιοαφρικανική Ομοσπονδία Συνδικάτων έστειλε μήνυμα αλληλεγγύης προς τους διαδηλωτές της Γαλλίας.
Ένα τμήμα των πιο προχωρημένων εργατών και νεολαίων θα έχει βγάλει σημαντικά πολιτικά συμπεράσματα από το κίνημα, με κύριο πιθανώς το ότι ο μόνος τρόπος για να πετύχει κανείς τα αιτήματά του, είναι μέσω ριζοσπαστικής, μαζικής και άμεσης δράσης στους δρόμους. Είναι επιτακτικό να βγουν και άλλα σημαντικά διδάγματα, ιδιαίτερα σχετικά με την ανάγκη ένα μαζικό κίνημα να έχει μια ενιαία, δημοκρατική ηγεσία που θα λογοδοτεί στη βάση και θα είναι εξοπλισμένη με ένα επαναστατικό, σοσιαλιστικό πρόγραμμα, το μόνο που μπορεί να προσφέρει μια ξεκάθαρη εναλλακτική λύση στην κρίση του καπιταλισμού.
Χόρχε Μαρτίν
Μετάφραση από την ιστοσελιδα www.marxist.com: Αγγελος Ηρακλείδης
