Το προηγούμενο Σάββατο η αμερικάνικη και παγκόσμια κοινωνία συνταράχθηκε από την είδηση της βίαιης επίθεσης στο σχολείο της πόλης Newtown στο Κονέκτικατ από τον 20χρονο Αντάμ Λάτζα. Ο απολογισμός της σφαγής αυτής είναι 28 νεκροί, μεταξύ των οποίων και 12 παιδιά. Αμέσως τα αμερικάνικα ΜΜΕ έκαναν λόγο για ένα παιδί ήσυχο μεν, αλλά «ικανό» να διαπράξει αυτό το έγκλημα (βάσει των λεγόμενων του περιγύρου του). Ο Λάτζα, σύμφωνα με άτομα που τον γνώριζαν, βρισκόταν αποκομμένος από όλες τις κοινωνικές δραστηριότητες, «ένα παιδί έξυπνο, αλλά μυστήριο».
Η συνταγή εξάλλου της διαταραγμένης προσωπικότητας είναι γνωστή σε κάθε περίπτωση μαζικών δολοφονιών, προκειμένου να μην εξετασθούν περεταίρω τα αίτια. Το ίδιο είχε συμβεί και με τη σφαγή της Νορβηγίας, όπου ο Μπρέιβικ παρουσιάζονταν σαν τρελός και όχι ως υπηρέτης μίας δολοφονικής ιδεολογίας, αυτής του φασισμού. Όμως, πέρα από τα ατομικά κίνητρα και την όποια διαταραγμένη ψυχολογία του Λάτζα, δύο είναι τα σημαντικά ζητήματα που σχετίζονται άμεσα με τη βίαιη αυτή σφαγή και με κάθε άλλη ανάλογη σφαγή στις Η.Π.Α μέχρι σήμερα. Αυτά της οπλοκατοχής και οπλοχρησίας αφενός, και της ίδιας της δομής της αμερικάνικης κοινωνίας και του αμερικάνικου ονείρου αφετέρου.
Η οπλοκατοχή και οπλοχρησία στις Η.Π.Α.
Η σφαγή στο Κονέκτικατ δεν αποτελεί μεμονωμένο και απροσδόκητο περιστατικό. Ήδη τα περασμένα χρόνια και ιδιαίτερα την τελευταία διετία η αμερικάνικη κοινή γνώμη έχει έρθει αντιμέτωπη με παρόμοιες μαζικές δολοφονίες. Συνολικά 94.338 ένοπλες επιθέσεις έχουν λάβει χώρα στις Ηνωμένες Πολιτείες, με πιο χαρακτηριστικές την επίθεση στο σχολείο της Οκλαχόμα το 1965, στο Columbine το 1999 και στο Πανεπιστήμιο Τέχνης και Πολιτισμού της Βιρτζίνια το 2007. Μόνο φέτος, η επίθεση στο σινεμά της Aurora στο Κολοράντο, στο ναό των Σιχ στην Μινεσότα και σε ένα πολυκατάστημα στο Πόρτλαντ έχουν συνταράξει την αμερικάνικη κοινωνία. Είναι λοιπόν ψυχολογικά διαταραγμένοι πολλοί Αμερικάνοι ή τα αίτια είναι βαθύτερα;
Σε κάθε μαζική σφαγή στις Η.Π.Α. ανοίγει ξανά και ξανά το θέμα της οπλοκατοχής και οπλοχρησίας. «Δεν μπορούμε να το ανεχόμαστε πια αυτό. Οι τραγωδίες αυτές πρέπει να σταματήσουν. Και για να τελειώνουμε πρέπει να αλλάξουμε», δήλωσε ο Μ. Ομπάμα την Κυριακή για το περιστατικό αυτό. Τι συμβαίνει όμως με την οπλοκατοχή στις Η.Π.Α; Τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους. 90 στους 100 πολίτες των Η.Π.Α κατέχουν νόμιμα όπλο και μάλιστα με μικρότερο δυνατό όριο ηλικίας τα 11 έτη, με την οπλοκατοχή να είναι συνταγματικώς κατοχυρωμένο δικαίωμα. Οι ίδιοι οι πολίτες των Η.Π.Α προτιμούν να λαμβάνουν το νόμο στα χέρια τους και θεωρούν καθήκον την κατοχή όπλων στα σπίτια τους. Η άδεια χρήσεως όπλων δίνεται στους ενδιαφερόμενους χωρίς κανέναν περιορισμό στις περισσότερες πολιτείες και μάλιστα χωρίς καν να υποβληθούν σε ψυχολογικές εξετάσεις.
Το 2002 το ντοκιμαντέρ «Bowling for Columbine» ξεκινούσε με τον Michael Moore να ανοίγει λογαριασμό σε μια τράπεζα του Μίσιγκαν, η οποία έδινε ως δώρο ένα όπλο! Στην πολιτεία μάλιστα της Φλόριντα ανακοινώθηκε με υπερηφάνεια και εορταστικό τόνο η παροχή της εκατομμυριοστής άδειας οπλοφορίας και οπλοχρησίας!
Τι κάνει όμως η άρχουσα τάξη πέρα από το να χύνει «κροκοδείλια δάκρυα» και να μοιρολογεί περί αναπαύσεως των νεκρών παιδιών; Όλα αυτά τα χρόνια όσο εύκολο και αν είναι να ανοίξει το θέμα της οπλοφορίας, τόσο εύκολα ξεχνιέται. Ο λόγος είναι απλός. Πίσω από όλη αυτή τη φρενίτιδα κρύβονται τα οικονομικά συμφέροντα της βιομηχανίας των όπλων. Πίσω από τις επικλήσεις στο Σύνταγμα, τα δημοκρατικά δικαιώματα και την εθνική ασφάλεια, βρίσκονται τα μονοπώλια και το εμπόριο των όπλων.
Η πολεμική βιομηχανία των Η.Π.Α είναι ισχυρότατη και δεν θα αφήσει έτσι εύκολα να καταστραφεί η κυριαρχία της. «Δεν θα γίνει αυτό ούτε τώρα, ούτε ποτέ, οι πολιτικοί μας τρέμουν τα λόμπυ των όπλων», είχε δηλώσει ο πατέρας ενός εκ των θυμάτων του Columbine στη «Wall Street Journal». Και είχε δίκιο. Ο αμερικάνικος καπιταλισμός στηριζόμενος σε επιχειρήματα περί εθνικής ασφάλειας, μιλώντας για «δημοκρατία», αλλά και τρομοκρατώντας την αμερικάνικη εργατική τάξη σχετικά με την «εγκληματικότητα» των μαύρων πολιτών, πλουτίζει μέρα με τη μέρα μέσα από αυτή τη βιομηχανία αίματος που έχει στηθεί στις πλάτες των Αμερικάνων πολιτών.
Οι κοινωνικές δομές των Η.Π.Α και το «American Dream»
«Στη χώρα με τα μεγαλύτερα ποσοστά οπλοχρησίας επιβάλλονται οι μεγαλύτερες πολιτικές λιτότητας χωρίς καμία αντίδραση», ανέφερε η ιστοσελίδα In defense of Marxism σε αντίστοιχο άρθρο της για το Columbine το 1999 (http://www.marxist.com/bowling-for-columbine-review.htm). Πράγματι, παρόλο που η Αμερική δε φημίζεται για την οξύτητα της έκφρασης της ταξικής πάλης, η καπιταλιστική εκμετάλλευση είναι εντονότατη, η μεσαία τάξη κατακερματίζεται και το βιοτικό επίπεδο των μαζών καταστρέφεται μέρα με τη μέρα. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την ανυπαρξία ισχυρών συνδικάτων οδήγησε την αμερικανική εργατική τάξη σε έναν ατομικιστικό δρόμο. Οι εργάτες συχνά απελπισμένοι αποφασίζουν να πάρουν στα χέρια τους το νόμο για να «λύσουν» τα προβλήματά τους.
Αυτός ο ατομικισμός των Αμερικάνων επίσης τροφοδοτείται παραδοσιακά και από το πρότυπο του λεγόμενου «αμερικάνικου ονείρου» που επιτάσσει έναν Αμερικανό ισχυρό, ευτυχή και πάνω από όλα πιστό στρατιώτη, πάντα έτοιμο και πρόθυμο να υπερασπιστεί την πατρίδα του. Ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός για να διατηρήσει την κυριαρχία του έχει δημιουργήσει μια στενή σχέση με τους Αμερικάνους. Μία σχέση που έχει όμως σφραγισθεί με το αίμα των θυμάτων του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Για πολλά χρόνια η αμερικανική εργατική τάξη και ο λαός έχουν βομβαρδιστεί με τις ειδήσεις για τις αμερικάνικες επεμβάσεις στη Συρία, τη Γάζα, τη Μέση Ανατολή και για τους «ήρωες» στρατιώτες που προασπίζουν την ελευθερία και την ειρήνη έναντι της τρομοκρατίας. Φυσικά στην ουσία δεν υπερασπίζονται τίποτε παραπάνω από τα ίδια τα ιμπεριαλιστικά τους συμφέροντα. Η «δημοκρατική και ελεύθερη χώρα» είναι η χώρα των επεμβάσεων, των Νατοϊκών βάσεων και της μιλιταριστικής νοοτροπίας, περνώντας τη νοοτροπία αυτή και στις μάζες. Και το γεγονός αυτό αποδεικνύεται αν αναλογισθούμε πως πολλές επιθέσεις διεξήχθηκαν από πρώην στρατιώτες, οι δολοφόνοι του Columbine φορούσαν παραλλαγή και πολλά από τα όπλα που χρησιμοποιήθηκαν σε προηγούμενα εγκλήματα χρησιμοποιούνται και σε στρατιωτικές αποστολές.
Ένα κράτος λοιπόν που προασπίζεται ιμπεριαλιστικά συμφέροντα και είναι υπεύθυνο για τα δεινά και το αίμα πολλών ανθρώπων, είναι αδύνατο να μη βιώνει μια ανάλογη κρίση βίας στην επικράτειά του. Οι πολίτες των Η.Π.Α έχουν μεγαλώσει μέσα στις μνήμες πολέμων, βίας, επεμβάσεων και αίματος. Είναι λογικό, ο χαρακτήρας και η προσωπικότητα ορισμένων από αυτούς να διαμορφώνονται ανάλογα.
Είναι ξεκάθαρο πως τέτοια συμβάντα είναι άτοπο και επικίνδυνο να ερμηνεύονται μόνο με ψυχολογικά επιχειρήματα. Τα αίτια είναι πολύ βαθύτερα, είναι κοινωνικά και σχετίζονται με τις ίδιες τις δομές και τις σχέσεις εκμετάλλευσης του αμερικάνικου καπιταλισμού και τις επιπτώσεις που αυτή έχει στις εργαζόμενες μάζες της Αμερικής. Το πρόβλημα δε λύνεται με μονάδες ψυχολογικής υποστήριξης και προσανατολισμού- όπως ισχυρίζεται ο Μ. Ομπάμα, αλλά με την αναζήτηση και το τσάκισμα των καπιταλιστικών αιτίων που οδηγούν σε τέτοια ξεσπάσματα βίας.
Η αναπόφευκτη άνοδος της αγωνιστικής διάθεσης του αμερικανικού εργατικού κινήματος, στο φως της επίδρασης που θα έχει στην αμερικάνικη κοινωνία η όξυνση της ταξικής πάλης σε ολόκληρη την αμερικάνικη ήπειρο αλλά και παγκόσμια – όπως είδαμε στοιχειακά στους αγώνες του κινήματος Occupy, στο Ουισκόνσιν και στην πρόσφατη απεργία των δασκάλων στο Σικάγο – θα αλλάξει ριζικά τα δεδομένα στην κοινωνία των ΗΠΑ θα φέρει στο προσκήνιο τις ιδέες της επανάστασης και του σοσιαλισμού. Οι ΗΠΑ, όπως και ολόκληρος ο δυτικός καπιταλιστικός κόσμος σε αυτές τις συνθήκες, θα τείνουν να μεταβληθούν από θέατρο αντικοινωνικής βίας, σε πεδίο ανάδειξης παραδειγμάτων αγώνα και αλληλεγγύης για ολόκληρο τον κόσμο.
Πολυχρόνη Αλεξάνδρα
