Των Τομ Ρόλινγκς (από τη Μόσχα) και Φρανσέσκο Μέρλι
(μέλος της συντακτικής επιτροπής της ιστοσελίδας «IN DEFENCE OF MARXISM» – www.marxist.com)
Μετά από μήνες και χρόνια «ψυχρού πολέμου» και εξοπλισμού και των δύο πλευρών, ο πόλεμος στη Νότια Οσετία ξέσπασε τη νύχτα της 8ης Αυγούστου, όταν ο Γεωργιανός Πρόεδρος Μιχαήλ Σαακασβίλι διέταξε την εισβολή στην αυτόνομη Δημοκρατία και τον εγκληματικό βομβαρδισμό της πρωτεύουσάς της Τσινβάλι. Σύμφωνα με επίσημες ρωσικές πηγές πάνω από 1.600 πολίτες και ρώσοι στρατιώτες με ειρηνευτικά καθήκοντα σκοτώθηκαν στη μάχη πριν οι Ρωσικές δυνάμεις ανακαταλάβουν την αυτόνομη Δημοκρατία. Χιλιάδες προσφύγων εγκατέλειψαν τα υπάρχοντά τους και κατέφυγαν στη Βόρεια Οσετία σε ρωσικό έδαφος, καλώντας προς βοήθειά τους. Αυγούστου, όταν ο Γεωργιανός Πρόεδρος Μιχαήλ Σαακασβίλι διέταξε την εισβολή στην αυτόνομη Δημοκρατία
Αυτό ήταν η δικαιολογία που το Κρεμλίνο επικαλέστηκε για να επιλύσει παλιούς λογαριασμούς και να επανεπιβεβαιώσει το ρόλο του σαν περιφερειακή δύναμη. Η στιγμή δεν μπορούσε να είναι ευνοϊκότερη, με τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό καθηλωμένο στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν και χωρίς να είναι ικανός να ανοίξει ένα νέο μέτωπο στον Καύκασο.
Δεδομένης της ταχύτητας με την οποία ο ρωσικός στρατός έδρασε (μέσα σε λίγες ώρες μετά την Γεωργιανή επίθεση) είναι καθαρό ότι οι Ρώσοι στρατηγοί ανέμεναν την επίθεση και οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις που ήταν αναπτυγμένες στα σύνορα με τη Νότα Οσετία βρίσκονταν ήδη σε πόλεμο έτοιμες να απαντήσουν.
Παρά την σκληρή αντίσταση, οι Γεωργιανές δυνάμεις αποδείχθηκαν ανίκανες να εξασφαλίσουν τον έλεγχο της πρωτεύουσας της Νότιας Οσετίας Τσκινβάλι και υποχώρησαν. Η ρωσική αντεπίθεση στη Νότια Οσετία συνέτριψε το Γεωργιανό στρατό σε λιγότερο από 48 ώρες. Τη Δευτέρα, τα ρωσικά τανκς και στρατεύματα εισήλθαν στη Γεωργιανή επικράτεια προς την πόλη Γκόρι (επικίνδυνα κοντά στην πρωτεύουσα Τιφλίδα) για να δείξουν ότι μπορούν εύκολα να καταλάβουν τα στρατηγικά σημεία της χώρας, ενώ βομβάρδισαν στρατιωτικές υποδομές – κλειδιά και έκοψαν την δίοδο της Γεωργίας προς την Αμπχαζία, μια δεύτερη αυτόνομη Δημοκρατία που επιβουλεύεται η Γεωργία και προς τα λιμάνια της Μαύρης θάλασσας.
Η αντεπίθεση συμπεριλάμβανε υψηλής κλίμακας βομβαρδισμό που κατέστρεψε το Γκόρι, σκοτώνοντας δεκάδες πολιτών και έναν Ολλανδό καμεραμάν. Παρόμοιες σκηνές με αυτές που εμφανίστηκαν στη Νότια Οσετία, με χιλιάδες Γεωργιανούς πολίτες να εγκαταλείπουν τα σπίτια τους τρομοκρατημένοι από την Ρωσική αντεπίθεση μεταδόθηκαν από τα διεθνή ΜΜΕ.
Οι ιμπεριαλιστικοί διαξιφισμοί προκάλεσαν τον πόλεμο
Παρά τους ισχυρισμούς της Ρωσικής και της Γεωργιανής κυβέρνησης, ο πόλεμος δεν είχε τίποτα προοδευτικό και από τις δύο πλευρές. Ο τωρινός εφιάλτης του πολέμου και του εθνικισμού στον Καύκασο είναι το αποτέλεσμα των ιμπεριαλιστικών διαξιφισμών. Αλλά επίσης είναι και το αποτέλεσμα του εθνικού σωβινισμού της σάπιας πρώην Σοβιετικής γραφειοκρατίας, που με τις Μεγαλορωσικές σωβινιστικές ιδέες της προκάλεσε έναν περιφερειακό εθνικό σωβινισμό ενάντια στη Μόσχα. Αυτές οι φυγόκεντρες τάσεις ήταν ένας παράγοντας για την διάλυση της ΕΣΣΔ (όπως και της Γιουγκοσλαβίας) και οδήγησαν σε αιματηρό εμφύλιο πόλεμο σε πολλές από τις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες. Αυτές οι συγκρούσεις έως σήμερα διατηρούν μια σειρά από ανοιχτές πληγές, που μπορούν να οδηγήσουν σε εκρήξεις ανά πάσα στιγμή.
Με εγκληματικό τρόπο ο Αμερικάνικος και ο Ρωσικός ιμπεριαλισμός έχουν υποδαυλίσει αυτές τις συγκρούσεις προς όφελος της αντιπαράθεσής τους για την εξασφάλιση σφαιρών επιρροής και για την προάσπιση των στρατηγικών τους συμφερόντων, με τον Αμερικάνικο ιμπεριαλισμό να μετατρέπει τη Γεωργία σε πολιορκητικό κριό ενάντια στη Ρωσία στο Νότιο Καύκασο. Η Ρωσία με τη σειρά της χρησιμοποιεί την Νότια Οσετία και την Αμπχαζία σαν πιόνια στην μάχη της για την επανάκτηση των σφαιρών επιρροής της, που συνδέονται με την στρατηγική σημασία της Γεωργίας σαν δίοδος για το πετρέλαιο και πιθανά και για φυσικό αέριο στο μέλλον.
Ο Άλαν Γουντς εξήγησε αυτή τη διαδικασία στο άρθρο του με τίτλο «Γεωργία : η λεγόμενη ειρηνική επανάσταση προμηνύει νέες συγκρούσεις» στην ιστοσελίδα «In Defence of Marxism – www.marxist.com» το Νοέμβριο του 2003, κατά την στιγμή της ανόδου του Σαακασβίλι στην εξουσία:
«Με την παραίτηση του Γεωργιανού Πρόεδρου Σεβαρτνάτζε, η φιλοαμερικανική αντιπολίτευση ήρθε στην εξουσία στην Τιφλίδα. Αυτό είναι μέρος ενός γενικότερου σχεδιασμού για την αύξηση της επιρροής της Ουάσιγκτον στον Καύκασο, αλλά θα έχει σαν αποτέλεσμα να ενεργοποιήσει τα αντανακλαστικά του Κρεμλίνου. Οι Ρώσοι δεν θα μείνουν με σταυρωμένα χέρια καθώς τα νότια σύνορά τους θα περνούν κατευθείαν στο στρατόπεδο του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Αυτά τα γεγονότα θα προετοιμάσουν το δρόμο για μεγαλύτερες συγκρούσεις και αποσύνθεση στη Γεωργία. Οι Ρώσοι θα εντείνουν την πίεση στη Γεωργία. Οι αποκαλούμενες ανεξάρτητες περιοχές και οι φιλορώσοι πολιτικοί ηγέτες είναι πρόθυμοι να κηρύξουν τον πόλεμο στο νέο ηγέτη της Γεωργίας. Από τη στιγμή που καμία πλευρά δεν απολαμβάνει την υποστήριξη της μεγάλης πλειοψηφία του λαού, το χάος και η βία θα επικρατούν, επιφέροντας ακόμα μεγαλύτερες εντάσεις, πολέμους, αιματοχυσίες και δυστυχία στην όμορφη αλλά δύστυχη αυτή περιοχή και σαμποτάροντας τα σχέδια των ΗΠΑ να ελέγξουν τη δίοδο των πετρελαίων της Κασπίας.
Η Νίνο Μπουρντχαμάντζε έδωσε την πρώτη της τηλεοπτική δήλωση μετά την παραίτηση του Έντβαρντ Σεβαρντνάτζε. «Έχουμε καταφέρει να ανακάμψουμε από την μεγαλύτερη κρίση της πρόσφατης ιστορίας της Γεωργίας χωρίς να χυθεί αίμα». Αλλά είναι τόσο νωρίς. Οι ίντριγκες των ιμπεριαλιστών θα προκαλέσουν μεγάλη αιματοχυσία πριν η κρίση λυθεί με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Δήλωσε επίσης ότι η χώρα πρέπει να εξομαλύνει τις σχέσεις της με τις γειτονικές χώρες και ιδιαίτερα «με το μεγάλο κράτος της Ρωσίας». Αλλά τα ωραία λόγια δεν εντυπωσιάζουν το Κρεμλίνο. Η Ρωσία θα παρακολουθεί πολύ στενά την πολιτική της νέας κυβέρνησης Σαακασβίλι και θα είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμη να επέμβει. Το αποτέλεσμα θα είναι νέοι πόλεμοι, χάος και τρόμος χωρίς τέλος.»
Και ο Άλαν Γουντς συμπλήρωνε :
« Η Ουάσιγκτον και η Μόσχα χρησιμοποιούν τα μικρά, αδύναμα και διασπασμένα Καυκασιανά κράτη σαν πιόνια στο παιχνίδι ελέγχου της περιοχής, που γι’ αυτούς είναι μια μεγάλη σκακιέρα. Η Αμερική κάνει μια κίνηση, η Ρωσία απαντά και το αποτέλεσμα είναι πόλεμος, δολοφονίες, έκρηξη στρατιωτικού πραξικόπηματος ή μια «αναίμακτη επανάσταση». Τώρα περιμένουμε την επόμενη κίνηση στο παιχνίδι. Δεν ξέρουμε πότε και που η Ρωσία θα απαντήσει αλλά ξέρουμε ένα πράγμα : οι χαμένοι θα είναι οι απλοί άνθρωποι, οι φτωχοί και οι ανυπεράσπιστοι.
Στην εποχή του ιμπεριαλισμού, τα μικρά έθνη όπως η Γεωργία ή η Οσετία είναι πολύ αδύναμα για να παίξουν έναν ανεξάρτητο ρόλο. Εθνική ανεξαρτησία κάτω από τον καπιταλισμό γι’ αυτά τα έθνη δεν σημαίνει ελευθερία, αλλά ακόμα πιο μεγάλη στρατιωτικοποίηση και καταπίεση για τα συμφέροντα της μιας ή της άλλης μεγάλης δύναμης.»
Γιατί επιτέθηκε η Γεωργία ;
Από την πλευρά της Γεωργιανής άρχουσας ελίτ, η επίθεση στη Νότια Οσετία ήταν ένα στοίχημα στο οποίο υπολόγιζε ότι θα είχε υποστήριξη. Ο Σαακασβίλι «επέζησε» από ένα μεγάλο κίνημα τον περασμένο Δεκέμβρη ενάντια στη διαφθορά. Είχε προσπαθήσει να καταγγείλει αυτό το κίνημα σαν Ρωσική συνομωσία και είχε κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ενώ από την άλλη προκήρυσσε εσπευσμένες προεδρικές εκλογές για τον Γενάρη, στις οποίες τελικά επικράτησε. Τον Απρίλιο ο Ρώσος Πρόεδρος Πούτιν έκανε μια συμφωνία με την Αμπχαζία και τη Νότια Οσετία που προέβλεπε ειδικές σχέσεις με την Ρωσική Ομοσπονδία. Αυτή η κίνηση έσπρωξε τον Σαακασβίλι να αναλάβει δράση. Ο Γεωργιανός πρόεδρος δεν μπορούσε να περιμένει παθητικά και να παρακολουθεί την ανάμιξη της Ρωσίας στον Καύκασο να αναβαθμίζεται μπροστά στη μύτη του.
Αυτό στο οποίο ποντάριζε ο Σαακασβίλι ήταν η ιδέα ότι η Γεωργία δεν θα μπορούσε να επαναφέρει στον έλεγχό της τη Νότια Οσετία χωρίς να την καταλάβει στρατιωτικά, σε μια προσπάθεια παράλληλα να συσπειρώσει τον Γεωργιανό λαό σε μια εθνικιστική ατζέντα. Περίμενε ότι παρά τις διαμαρτυρίες, οι Ρώσοι θα εισέπρατταν την προσβολή, όπως έκαναν στο Κόσοβο ή με την ένταξη των χωρών της Βαλτικής στο ΝΑΤΟ, αλλά δεν θα τολμούσαν μια άμεση στρατιωτική επέμβαση ενάντια σε έναν στενό σύμμαχο των ΗΠΑ όπως η Γεωργία. Εκτός αυτού, σκέφθηκαν ότι αυτή ήταν έως τώρα η στάση της Ρωσίας όποτε τα συμφέροντά της συγκρούονταν με αυτά του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού.
Αλλά υπάρχει και κάτι επιπλέον. Είναι πολύ δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι ο Σαακασβίλι ξεκίνησε την επίθεση ενάντια στη θέληση του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Η Γεωργιανή κυβέρνηση είναι εξαρτημένη από τη βοήθεια των ΗΠΑ και οι στρατηγοί των ΗΠΑ ενθάρρυναν τον Σαακασβίλι κάτι που αποδείχθηκε σοβαρό λάθος από την πλευρά τους. Αλλά το έκαναν για τους δικούς τους ιμπεριαλιστικούς σκοπούς, για να δοκιμάσουν την αντίδραση της Ρωσίας. Τώρα που έχουν καταστροφικά χάσει το στοίχημα, έχουν δύο επιλογές : είτε να αποδεχθούν το λάθος τους και να δεχθούν πως ο συσχετισμός δύναμης ανάμεσα στη Ρωσία και τις ΗΠΑ έχει αλλάξει στην περιοχή ή να ισχυριστούν ότι η Γεωργιανή κυβέρνηση τους κορόιδεψε κρύβοντας τις προθέσεις της. Αλλά ακόμα και αν πιστέψουμε ότι οι Γεωργιανοί έδρασαν από δική τους πρόθεση μόνο, πώς ο Σαακασβίλι μπόρεσε να κρύψει ένα τέτοιο μυστικό από τους Αμερικάνους χωρίς να καταλάβουν τις πολεμικές του προετοιμασίες; Μπορούμε να πιστέψουμε ότι οι Ρώσικες στρατιωτικές δυνάμεις ήταν καλύτερα ενημερωμένες από τις εκατοντάδες αμερικανών συμβούλων και διπλωματών που βρίσκονται στην Τιφλίδα; Και στις δύο περιπτώσεις ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός βγαίνει από αυτή τη κρίση με παθητικό.
Ο Ρώσικος ιμπεριαλισμός ισχυροποιήθηκε
Από την άλλη πλευρά, η Ρωσία δεν είναι η ίδια με αυτήν που ήταν 10 χρόνια πριν. Έχει ανακάμψει από την προηγούμενη αδύναμη θέση της από οικονομική και στρατιωτική σκοπιά και τα τελευταία χρόνια αναζητά έναν τρόπο να σπάσει την κυκλωτική τακτική του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ μετά από την κατάρρευση της ΕΣΣΔ.
Για πάνω από 15 χρόνια ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός κατάφερε να επωφεληθεί από την κρίση της Ρωσίας για να εγκαθιδρύσει ισχυρούς δεσμούς και συμμαχίες με πρώην συμμάχους και εταίρους της ΕΣΣΔ που αποσχίσθηκαν από αυτή στην Κεντρική Ασία, στον Καύκασο, στην Ανατολική Ευρώπη και στη Βαλτική. Η επέκταση του ΝΑΤΟ στην Πολωνία, την Ουγγαρία και την Τσεχία το 1998 και πάλι το 2004, με την δεύτερη επέκταση που συμπεριλάμβανε τους υπόλοιπους από τους πρώην δορυφόρους της ΕΣΣΔ στην Κεντρική Ευρώπη και τα 3 Κράτη της Βαλτικής, όλα αυτά έγιναν αντιληπτά αμέσως σαν στρατηγικές απειλές για την Ρωσική στρατιωτική ελίτ και έπεισαν το Κρεμλίνο ότι θα έπρεπε να αξιοποιήσει κάθε ευκαιρία για να αντιστρέψει την κατάσταση.
Η αλλαγμένη προσέγγιση και η αναπτυσσόμενη οικονομική δύναμη της Ρωσικής κυβέρνησης επισφραγίστηκε τα τελευταία χρόνια από τις μονομερείς αποφάσεις της Ρωσίας να κόψει την προμήθεια σε αέριο στην Ουκρανία και την Τσεχία, αλλά πριν από την 8η Αυγούστου ποτέ δεν είχε προβεί στην χρήση στρατιωτικής δύναμης. Τι συνέβη; Μια επίκαιρη γεωπολιτική ανάλυση του ινστιτούτου πολιτικών μελετών Stratfor σχολιάζει σχετικά :
« Οι Ρώσοι έχουν αλλάξει δραματικά, μαζί με τους συσχετισμούς δύναμης στην περιοχή. Καλωσόρισαν την ευκαιρία να εδραιώσουν τη νέα πραγματικότητα, η οποία ήταν να εισβάλουν στη Γεωργία και οι ΗΠΑ και η ΕΕ δεν μπορούσαν να απαντήσουν. Δεν είδαν αυτή την εισβολή σαν ρίσκο. Στρατιωτικά δεν υπήρχε λόγος να μη ρισκάρουν. Οικονομικά η Ρωσία είναι εξαγωγέας ενέργειας, οι Ευρωπαίοι έχουν ανάγκη τη Ρωσική ενέργεια περισσότερο από ότι η Ρωσία έχει ανάγκη να τους την πουλάει. Πολιτικά όπως θα δούμε, οι Αμερικάνοι χρειάζονται τους Ρώσους περισσότερο από ότι οι Ρώσοι χρειάζονται τους Αμερικάνους. Οι υπολογισμοί της Ρωσίας σήμαναν ότι αυτή ήταν η ώρα να δράσει. Οι Ρώσοι είχαν προετοιμαστεί γι’ αυτό για μήνες ..και άστραψαν.»
Η Γεωργία συνέβη να είναι ο αδύναμος κρίκος στην αλυσίδα του δικτύου συμμάχων του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού στην περιοχή και η επίθεση σε αυτή ήταν ο καλύτερος τρόπος για τη Ρωσία να δείξει στον κόσμο (και πάνω από όλους στις γειτονικές χώρες) ότι ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός δεν είναι έτοιμος να παρέχει ό,τι υπόσχεται, δηλαδή να προστατέψει τους αδύναμους πρώην δορυφόρους της ΕΣΣΔ από τον πανίσχυρο γείτονά τους. Ο διευθυντής του Stratfor George Friedman ξανά σημειώνει : « Οι Ρώσοι ήξεραν ότι οι ΗΠΑ θα καταγγείλουν την επίθεσή τους. Αυτό μετατράπηκε σε παιχνίδι στα χέρια τους. Όσο πιο ηχηρή θα ήταν η καταγγελία τους, τόσο μεγαλύτερη θα ήταν η απόδειξη ότι οι Αμερικάνικες εγγυήσεις είναι κούφια λόγια».
Οδυνηρή έκπληξη για τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό
Ο πόλεμος στη Γεωργία ώθησε σε ξαφνική αναγνώριση της πραγματικότητας. Η Ρωσία έχει αναδειχθεί σε μια περιφερειακή ιμπεριαλιστική δύναμη αρκετά ισχυρή για να διεκδικήσει τις πρώην δικές της σφαίρες επιρροής από τις ΗΠΑ. Το αλαζονικό σχόλιο «Δεν είναι σπουδαία δύναμη είναι μια Σαουδική Αραβία με δέντρα», πιο σημαντικό γιατί έρχεται από έναν Αμερικανό διπλωμάτη (τον πρώην Αμερικανό πρέσβη στα Ηνωμένα Έθνη) που έδωσε συνέντευξη στον BBC στις 13 Αύγουστου, εξηγεί το γιατί οι αμερικάνοι ιμπεριαλιστές πιάστηκαν προ εκπλήξεως από αυτή την εξέλιξη.
Ο Μπους δεν είναι ο πιο έξυπνος άνθρωπος στον κόσμο, αλλά σχετικά με την Γεωργία ωθήθηκε από πιο έξυπνους συμβούλους στο να υιοθετήσει μια προσεχτική γραμμή. Παρότι χρησιμοποίησε τη γνωστή ρητορική για να δηλώσει ότι «η Ρωσία θα αποβληθεί από τον σύγχρονο κόσμο του 21ου αιώνα αν δεν αλλάξει το ύφος της», δεν ανήγγειλε καμία συγκεκριμένη μορφή δράσης, εκτός από ανθρωπιστική βοήθεια που θα μεταφερθεί από τους Αμερικάνους στρατιωτικούς στη Γεωργία.
Τη Τρίτη 12 Αυγούστου ο Γάλλος πρόεδρος Σαρκοζί, προσωρινά επικεφαλής της ΕΕ, επισκέφθηκε την Μόσχα και μετά την Τιφλίδα για να επιτύχει μια συμφωνία ειρήνης. Αλλά αυτό που ήδη είπαμε για τις ΗΠΑ είναι ακόμα πιο αληθινό για την ΕΕ : δεν μπορεί η ΕΕ να επιβάλει στην Ρωσία καμία συμφωνία. Μια συμφωνία μπορεί να επιτευχθεί μόνο πάνω στο έδαφος των στόχων που έχει επιτύχει η Ρωσία στον πόλεμο.
Σοβινιστικό δηλητήριο
Στη Ρωσία η άρχουσα ελίτ που έχει τον έλεγχο στα ΜΜΕ έχει δημιουργήσει ένα κύμα υστερίας. Η ταλαιπωρία του πληθυσμού της Νότιας Οσετίας έχει χρησιμοποιηθεί για να χειραγωγηθεί η κοινή γνώμη και να δικαιολογηθεί η αντεπίθεση, αλλά επίσης η προπαγάνδα στοχεύει και σε μια βαθιά ριζωμένη δυσαρέσκεια της ρωσικής εργατικής τάξης για τον Αμερικάνικο ιμπεριαλισμό. Οι ηγέτες των συνδικάτων και του Κομμουνιστικού Κόμματος έχουν αιχμαλωτιστεί από το Κρεμλίνο στον πόλεμο, όπως ακριβώς συμβαίνει και στην ειρήνη. Αντί για την εφαρμογή της ταξικής γραμμής της εργατικής τάξης, έχουν προσχωρήσει στην αστική ιδεολογία και την έχουν εισάγει στο εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα. Αυτή η έλλειψη είναι ιδιαίτερα καθαρή στο ζήτημα του πολέμου. Η έλλειψη εναλλακτικής λύσης πρόσκαιρα θα αυξήσει την υποστήριξη για τον Πούτιν.
Αλλά ο μιλιταρισμός είναι μια παγίδα για τον Ρωσικό λαό. Η αντεπίθεση στη Γεωργία είναι ένα σημάδι ότι οι ιμπεριαλιστικές διαθέσεις του Κρεμλίνου και η επιθετικότητα της ολιγαρχίας μπορούν να οδηγήσουν σε νέες περιπέτειες. Μεγάλοι ρωσικοί πληθυσμοί ζουν στην Κριμαία, σε Βαλτικές χώρες και στο Καζακστάν. Πού θα τελειώσει η διαδικασία προστασίας των Ρωσικών πληθυσμών στο εξωτερικό; Οι οικονομικές προοπτικές για τη Ρωσία είναι αβέβαιες. Η κυβέρνηση και οι καπιταλιστές ετοιμάζουν μια ακόμα επίθεση στην εργατική τάξη με περικοπές στο επίπεδο διαβίωσης και περιστολή των δικαιωμάτων και ιδιαίτερα των συνδικαλιστικών.
Το σοβινιστικό δηλητήριο είναι το όπλο που πάντα χρησιμοποιεί η ρώσικη άρχουσα τάξη για να κάνει τους ρώσους εργάτες και τον υπόλοιπο απλό λαό να αποδεχθεί την ιδέα ότι ο στρατός έρχεται πρώτα, ενώ ο λαός ανήκει στους δεύτερης κατηγορίας πολίτες.
Στη Γεωργία, όπου υπάρχουν ήδη χιλιάδες προσφύγων από τον πρώτο πόλεμο με την Νότια Οσετία το 1992-94, υπάρχει βαθιά οργή για την ήττα στη Νότια Οσετία. Την Τρίτη ένα πλήθος 150.000 συγκεντρώθηκε στην Τιφλίδα να εκφράσει την υποστήριξή του στον Σαακασβίλι, σε ένα κλίμα εθνικής αλληλεγγύης που προέκυψε από την μισητή Ρωσική επιθετικότητα. Ακόμα το μέλλον του Σαακασβίλι, παρά την υψηλή δημοτικότητά του προς το παρόν, είναι αβέβαιο. Οι πολιτικές του, της εξάρτησης του από τη Δύση για να χτυπήσει τη Ρωσία, έχουν οδηγηθεί σε αποτυχία. Πολλοί διαδηλωτές έδειξαν την οργή τους καταλογίζοντας στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό ότι άφησε αβοήθητη τη Γεωργία.
Η προπαγάνδα, το Κόσσοβο και το ζήτημα του ΝΑΤΟ
Η ρώσικη κυβέρνηση υποστήριξε ότι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Νότια Οσετία διεξήχθησαν από ανθρωπιστικά κίνητρα. Σε αυτό το θέμα το Κρεμλίνο χρησιμοποίησε τη λογική που χρησιμοποίησε το ΝΑΤΟ για να δικαιολογήσει την επίθεση στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Αλλά οι στρατηγοί του ΝΑΤΟ απαντούν ότι από τη στιγμή που η Ρωσία εναντιώθηκε στον πόλεμο του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια και τα επιχειρήματα του ΝΑΤΟ ήταν λάθος στο ζήτημα του Κοσόβου, τότε γιατί τα επιχειρήματα των Ρώσων να είναι σωστά για τη Νότια Οσετία; Εδώ η Ρώσικη απάντηση είναι πιο ισχυρή από τα ψέματα του ΝΑΤΟ το 1999. Πάνω από το 90% του πληθυσμού της Νότιας Οσετίας είναι Ρώσοι υπήκοοι και οι Ρωσικές ειρηνευτικές δυνάμεις δέχθηκαν επίθεση. Τίποτα από αυτά δεν ίσχυε για το ΝΑΤΟ. Η ρωσική κυβέρνηση έχει λοιπόν το άλλοθι ότι νομότυπα έδρασε στην υπεράσπιση της Νότια Οσετίας από τη Γεωργιανή επιθετικότητα.
Δύο συμπεράσματα προκύπτουν. Πρώτον, η ήττα της Γεωργίας είναι μια υποχώρηση για το ΝΑΤΟ και τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό που αδυνατίζει το ΝΑΤΟ στον Καύκασο. Δεύτερον οι εργαζόμενοι και ο λαός της Γεωργίας, συμπεριλαμβανομένων και των εσωτερικών προσφύγων που έφυγαν από τη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία σε προηγούμενες μάχες, δεν μπορούν να υπολογίζουν στον ιμπεριαλισμό στον αγώνα για τα δικαιώματά τους. Έχουν όλοι χρησιμοποιηθεί σαν πιόνια στη σκακιέρα των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Η μόνη εναλλακτική λύση είναι η ταξική πάλη, ξεκινώντας από τον ταξικό αγώνα ενάντια στους Ρώσους και τους Γεωργιανούς ολιγάρχες.
Στην υπεράσπιση της Νότιας Οσετίας
Η δολοφονία απλών πολιτών στη Νότια Οσετία είναι εγκληματική και εντελώς αντιδραστική. Αλλά δεν δικαιολογεί την επίσης εγκληματική δολοφονία απλών πολιτών στη Γεωργία. Αντιθέτως αυτό θα συντελέσει στο να προκληθούν ακόμα περισσότερες εθνικιστικές δολοφονίες στο μέλλον.
Η συστηματική προετοιμασία για πόλεμο από τη Γεωργιανή και τη Ρωσική πλευρά φανερώνει ότι και οι δύο πλευρές φροντίζουν για τα δικά τους αντιδραστικά συμφέροντα. Στις 17 Ιουλίου πάνω από 8000 ρώσοι στρατιώτες και 700 μονάδες βαρέως οπλισμού πήραν μέρος σε μια προπαρασκευαστική άσκηση αποκαλούμενη «Καύκασος 2008». Η άσκηση περιελάμβανε την αντιμετώπιση τρομοκρατών στη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία και συμπεριλάμβανε ακόμα προετοιμασίες για την υποδοχή προσφύγων. Μια μέρα πριν, 600 Γεωργιανοί στρατιώτες συμμετείχαν σε στρατιωτική άσκηση με 1.000 αμερικανούς στρατιώτες που αποκαλούταν «Γρήγορη αντίδραση 2008».
Η αλήθεια είναι ότι για το Κρεμλίνο το ζήτημα της Νότιας Οσετίας και τα δικαιώματα των Οσετών είναι δευτερεύουσας σημασίας. Το γεγονός ότι το θέατρο του πολέμου επεκτάθηκε πολύ μακρύτερα από την Νότια Οσετία και την Αμπχαζία επίσης υπογραμμίζει ότι η προσπάθεια των ρώσων ιθυνόντων ήταν όχι να υπερασπίσουν τον λαό της Οσετίας, αλλά ήθελαν να επιφέρουν ένα χτύπημα στη Γεωργία και να υπονομεύσουν την σταθερότητά της σαν ανεξάρτητη οντότητα, για να προκαλέσουν μια αλλαγή καθεστώτος στην Τιφλίδα. Οι χάρτες πιο πάνω δείχνουν τις περιοχές των μαχών και των Ρωσικών βομβαρδισμών.
Το ζήτημα των ειρηνικών σχέσεων στον Καύκασο δεν θα επιλυθεί από την παρουσία κανενός αριθμού στρατών στην περιοχή. Ο Πούτιν δήλωσε πως η Νότια Οσετία δεν θα ανακαταληφθεί από την Γεωργία. Είναι επίσης καθαρό ότι η Νότια Οσετία είναι τόσο μικρή για να λειτουργήσει σαν ανεξάρτητο κράτος με βιωσιμότητα και έτσι κάθε ανακήρυξη εθνικής ανεξαρτησίας θα είναι ένα βήμα προς την ένταξή της στην Ρωσική Ομοσπονδία.
Ο ιμπεριαλισμός και ο καπιταλισμός είναι μέρη του προβλήματος, όχι η λύση. Το εθνικό ζήτημα απλά δεν μπορεί να λυθεί στον καπιταλισμό. Αυτή είναι η αλήθεια κι όχι ένα ιδεολόγημα. Ο Λένιν περιέγραψε το εθνικό ζήτημα σαν ζήτημα ψωμιού. Ο μόνος τρόπος να λυθεί είναι μέσα από την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την απελευθέρωση από τον ιμπεριαλιστικό έλεγχο και μόνο διαμέσου της απαλλοτρίωσης της ιδιοκτησίας των ιμπεριαλιστικών εταιρειών και της ντόπιας ιλιγαρχίας και του αρμονικού σχεδιασμού των παραγωγικών δυνάμεων κάτω από τον δημοκρατικό έλεγχο και τη διεύθυνση των εργατών.
Πώς μπορεί το ζήτημα της επιστροφής των προσφύγων να λυθεί πάνω σε καπιταλιστική βάση ; Αν θεωρήσουμε ότι αυτό μπορεί να γίνει μέσα στο πλαίσιο τους καπιταλισμού, τότε θα σημαίνει αυξανόμενο ανταγωνισμό για λίγες δουλειές, λίγα σπίτια, περιορισμένη ιατρική βοήθεια, εκπαίδευση και άλλες υπηρεσίες. Θα προκαλέσει ακόμα πιο οξείες εντάσεις πάνω σε εθνικές ή θρησκευτικές γραμμές. Η ανεξαρτησία για την Νότια Οσετία και η ένταξή της στην Ρωσική Ομοσπονδία θα σημάνει αναπόφευκτα εθνικές εκκαθαρίσεις της γεωργιανής μειοψηφίας στη Νότια Οσετία κάτι που με τη σειρά του θα οδηγήσει στην ισχυροποίηση του Γεωργιανού πληθυσμού και θα προετοιμάσει νέες εντάσεις και πολέμους.
Η περιπλοκή του εθνικού ζητήματος στον Καύκασο
Ο Καύκασος ήταν για χιλιάδες χρόνια το σταυροδρόμι διαφορετικών λαών, γλωσσών και θρησκειών. Η προοπτική ενός φυσικού διαχωρισμού των διαφόρων λαών σαν «λύση» στο εθνικό ζήτημα είναι μια αντιδραστική τρέλα.
Ας δούμε για παράδειγμα την περίπτωση της Βόρειας Οσετίας σήμερα. Με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ οι Βόρειοι Οσετοί που ήταν Ρώσοι πολίτες πολέμησαν ενάντια στους Ινγκουσέτιους γείτονές τους που ήταν επίσης Ρώσοι πολίτες. Αυτός ο πόλεμος ήταν το τραγικό αποτέλεσμα των καταστροφικών πολιτικών του Στάλιν στο εθνικό ζήτημα. Εκατοντάδες χιλιάδες Ινγουσέτιων (επίσης και Τσετσένων) εξορίστηκαν από τις εστίες τους στη δεκαετία του 1940.
Η περισσότερη από τη γη των Ιγκουσέτιων δεν τους έχει ακόμα επιστραφεί. Χιλιάδες Ινγουσέτιων ακόμα ζουν σε πρωτόγονες συνθήκες κύρια σε στρατόπεδα προσφύγων. Η δυνατότητα για βία οποιαδήποτε στιγμή εξηγεί γιατί οι τρομοκράτες διάλεξαν το Μπεσλάν, μια πόλη της Βόρειας Οσετίας για μια τρομακτική επίθεση σε σχολείο τον Σεπτέμβριο του 2004 κάτι που μπορεί να συμβεί και στο μέλλον. Ήθελαν οι Οσετοί να συμπεράνουν ότι οι τρομοκράτες ήταν Ινγουσέτιοι για να προκαλέσουν έναν νέο εμφύλιο πόλεμο που θα μπορούσε να έχει συμβεί τον 2004 και μπορεί να συμβεί πιθανά στο μέλλον.
Ακόμα οι Οσετοί που πήγαν στη γη τους και δούλεψαν σε αυτήν για δύο με τρεις γενιές και οι οποίοι δεν είχαν πού αλλού να πάνε, έχουν κι αυτοί δικαιώματα εκεί, που πρέπει να αναγνωριστούν. Αυτό είναι λοιπόν ένα περιπλεγμένο και ευαίσθητο ζήτημα.
Πίσω στον Λένιν!
Στο βιβλίο του «Ρωσία από την επανάσταση στην αντεπανάσταση, γραμμένο το 1996, ο Τεντ Γκραντ συνόψισε την προσέγγιση του Λένιν και των Μπολσεβίκων στο εθνικό ζήτημα:
«Η Τσαρική Ρωσία ήταν μια φυλακή εθνοτήτων. Ένας από τους λόγους – κλειδιά για την επιτυχία της μπολσεβίκικης επανάστασης ήταν η προσέγγιση της στο εθνικό ζήτημα. Ο Λένιν συνειδητοποίησε ότι ο δρόμος για μια νέα σοσιαλιστική ομοσπονδία μπορεί να χτιστεί μόνο στην βάση της απόλυτης ισότητας των εθνικών μειονοτήτων που συγκροτούσαν τη Ρωσία. Δεν θα μπορούσε να υπάρχει καταπίεση ενός έθνους από άλλο. Μια σοσιαλιστική δημοκρατία μπορεί να εγκαθιδρυθεί μόνο σε εθελοντική βάση, σαν εθελοντική ένωση των εθνοτήτων. Σαν συνέπεια, το δικαίωμα των εθνοτήτων στην αυτοδιάθεση έως και τον κρατικό αποχωρισμό ήταν γραμμένο στη σημαία του κόμματος και της νέας σοβιετικής δημοκρατίας.
Ο Λένιν υποστήριξε την ενότητα των εθνών της πρώην Τσαρικής αυτοκρατορίας, αλλά αυτή θα έπρεπε να είναι μια εθελοντική ενότητα. Γι’ αυτό επέμενε από την αρχή στο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης. Αυτή η ιδέα συχνά ερμηνεύεται σαν διεκδίκηση για διαχωρισμό, αλλά αυτό είναι ολοκληρωτικά λαθεμένο. Οι μπολσεβίκοι δεν υποστήριζαν τον διαχωρισμό, αλλά υπεράσπιζαν την ευρύτερη δυνατή δυνατότητα της εθνικής αυτοδιάθεσης, συμπεριλαμβανομένης και της επιλογής του εθνικού αποχωρισμού. Κανένας δεν έχει το δικαίωμα να υποχρεώσει έναν λαό να ζήσει μέσα στα όρια ενός κράτους, όταν η πλειοψηφία του δεν το θέλει αυτό. Αλλά το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης δεν σημαίνει τον αποχωρισμό, όπως το δικαίωμα για διαζύγιο δεν σημαίνει πως όλα τα ζευγάρια πρέπει να χωρίζουν ή το δικαίωμα στην έκτρωση δεν σημαίνει ότι όλα τα παιδιά δεν πρέπει να γεννιούνται». Αλλά είναι επίσης σπουδαίο να σημειώσουμε ότι :
«Το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση ήταν ένα σημαντικό κομμάτι του προγράμματος του Λένιν, ιδιαίτερα από τη στιγμή που δηλώνει ανοιχτά και καθαρά στους καταπιεσμένους εργάτες της Πολωνίας, της Γεωργίας, της Λετονίας, και της Ουκρανίας ότι οι Ρώσοι εργάτες δεν έχουν συμφέρον να τους καταπιέσουν και μπορούν σταθερά να υπερασπίσουν το δικαίωμα να ορίζουν την πορεία τους. Αλλά αυτό ήταν μόνο το μισό του προγράμματος του Λένιν για το εθνικό ζήτημα. Το άλλο μισό ήταν το ίδιο σημαντικό, η ανάγκη να προασπιστεί η ενότητα του προλεταριάτου πέρα από όλες τις εθνικές, γλωσσικές ή θρησκευτικές διαφορές. Ο Λένιν πάντα εναντιώνονταν σε κάθε τάση να διασπαστεί το κόμμα (και το εργατικό κίνημα γενικά) σε εθνικές γραμμές.»
Ο Λένιν ήταν αντίθετος σε κάθε εκδήλωση του Μεγαλορώσικου σωβινισμού. «Κηρύττω τον πόλεμο μέχρι το θάνατο του Μεγαλορώσικου σωβινισμού», έγραφε στον Κάμενεφ και αντίκριζε αυτό το ζήτημα σαν τόσο σημαντικό ώστε να επιβάλει το πλήρες «σπάσιμο» του με τον Στάλιν όταν ήταν ήδη βαριά άρρωστος πάνω στο ζήτημα της ντροπιαστικής συμπεριφοράς του Στάλιν και του Ντζερζίνσκι ενάντια στην αντιπολίτευση των Γεωργιανών Κομμουνιστών στα σχέδια για Ομοσπονδία. Όπως ο Τεντ Γκραντ εξήγησε :
"Μετά την επανάσταση, ο Λένιν ήλπιζε ότι θα μπορούσε να υπάρχει μια εθελοντική και αδελφική ένωση των λαών της πρώην Τσαρικής αυτοκρατορίας στη μορφή της Σοβιετικής Ομοσπονδίας. Μέχρι το τέλος της ζωής του, απαιτούσε οι εθνότητες να αντιμετωπίζονται με εξαιρετική ευαισθησία. Κάθε εκδήλωση Μεγαλορώσικου εθνικισμού έπρεπε να παταχθεί. Σαν συνέπεια αυτού, για κάποιο διάστημα μετά τον Οκτώβρη η λέξη «Ρωσία» εξαφανίστηκε από τα επίσημα κείμενα. Το επίσημο όνομα της πατρίδας ήταν απλά «το εργατικό κράτος».
Η στάση του Λένιν είναι το κλειδί για τη διέξοδο από αυτό τον εφιάλτη. Τόσο στον Καύκασο όσο και στην υπόλοιπη πρώην Σοβιετική Ένωση.
Για έναν νέο Οκτώβρη
Η ταξική πάλη σε όλες αυτές τις χώρες, ξεκινώντας από τη Ρωσία, είναι τώρα δηλητηριασμένη από το εθνικό ζήτημα. Οι Ρώσοι εργάτες δεν θα κερδίσουν τίποτα από τον πόλεμο στη Γεωργία εκτός από την ενδυνάμωση του Πούτιν και την δημιουργία χώρου για οργανώσεις νεο- Ναζί που θα επιδοθούν σε βιαιότητες ενάντια σε εργάτες από τον Καύκασο και ενάντια στους Ρώσους εργάτες και τις οργανώσεις τους στο μέλλον. Μόνο οι μαρξιστές μπορούν να παρέχουν ένα πρόγραμμα και μια προοπτική για την επίλυση του αινίγματος του εθνικού ζητήματος, που εξαρτάται από την πάλη της εργατικής τάξης για μια σοσιαλιστική ομοσπονδία των κρατών της πρώην ΕΣΣΔ και διεθνώς.
Η σοσιαλιστική εναλλακτική λύση μπορεί να μοιάζει μακρινή ή δύσκολη. Αλλά τα θεμέλια για αυτήν είναι ήδη έτοιμα κι έχουν τεθεί από την Οκτωβριανή επανάσταση. Αυτή είναι μια ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης για τον αγώνα ενάντια στον καπιταλισμό, τον ιμπεριαλισμό και τον εθνικισμό σήμερα. Σε κάθε διαφορετική περίπτωση ο καπιταλισμός θα επιφυλάσσει έναν τρόμο χωρίς τέλος.
Στην Γεωργία υπήρχε πρόσφατα μια αντίδραση απέναντι στους Γεωργιανούς ολιγάρχες, με μαζικές διαδηλώσεις στην Τιφλίδα προς τα τέλη του περασμένου χρόνου, οι οποίες συντρίφθηκαν βίαια από το Γεωργιανό κράτος. Προς στιγμή στην Γεωργία θα υπάρξει σύγχυση και σοκ από τον πόλεμο και την αποτυχία ενάντια στη Ρωσία. Αλλά η ταξική πάλη θα διασαλεύσει την υστερία. Η εθνικιστική δημαγωγία του Σαακασβίλι είναι ένα σημάδι της αδυναμίας του. Χωρίς αυτή δεν έχει στέρεη βάση υποστήριξης. Όλοι οι αστοί πολιτικοί και οι πολιτικές τους είναι αδιέξοδες. Οι εργάτες δεν έχουν άλλη επιλογή από το να αντεπιτεθούν.
Στην πραγματικότητα οι απειλές πολέμου που φοβίζουν τον πλανήτη δεν είναι μόνο ένα σημάδι αντίδρασης. Αυτοί οι πόλεμοι είναι κι ένα σημάδι της κρίσης του συστήματος σε παγκόσμια κλίμακα. Παγκοσμιοποίηση σημαίνει όχι μόνο ιμπεριαλισμός σαν ένα οικονομικό και στρατιωτικό φαινόμενο, αλλά επίσης και παγκοσμιοποιημένη κρίση του καπιταλισμού και βέβαια, δυνατότητες για τους εργάτες να αντεπιτεθούν ενάντια στην ασθένεια που λέγεται καπιταλισμός, σε κάθε χώρα. Αν ο Λένιν μιλούσε στους εργάτες σήμερα θα ξεκινούσε από την κρίση του καπιταλισμού και θα έκανε συγκεκριμένη την προοπτική της παγκόσμιας επανάστασης, η οποία ήδη έχει αρχίσει στη Λατινική Αμερική και βρίσκει ηχώ στην Βόρεια Αμερική, στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.
Αλλά όπως ακριβώς ο Λένιν θα υπογράμμιζε, υπάρχουν 2 «Αμερικές» – αυτή των καπιταλιστών και αυτή των εργατών, επίσης θα εξηγούσε σε κάθε ευκαιρία ότι υπάρχουν δύο «Ρωσίες». Η κοινωνική ανισότητα ποτέ δεν έχει φθάσει στο σημερινό μέγεθος στη Ρωσία. Η συνοικία Rublyovka κοντά στη Μόσχα έχει περισσότερους δισεκατομμυριούχους από κάθε άλλη περιοχή στον κόσμο, ακριβώς όπως η Ρωσική Δούμα είχε περισσότερους δισεκατομμυριούχους από οποιοδήποτε άλλο κοινοβούλιο στον κόσμο στις αρχές του προηγούμενου αιώνα.
Όλοι αυτοί οι νεόκοποι πλούσιοι με την ειδική αστυνομική προστασία δεν έχουν καμία πραγματική επαφή με τους απλούς ρώσους πολίτες, των οποίων τα έσοδα έχουν συρρικνωθεί από τον πληθωρισμό ή περικόπτονται από την βουλιμία των αφεντικών. Αυτή ήταν η πρόσφατα και η περίπτωση των ανθρακωρύχων του Severouralsk.
Μετά από 2 δεκαετίες επίθεσης στους Ρώσους εργάτες αυτοί θα αντεπιτεθούν. Αυτό ίσως θα ανακοπεί προσωρινά από τον θόρυβο των στρατιωτικών επιτυχιών της Ρωσίας. Αλλά το Κρεμλίνο δεν επιφυλάσσει τίποτα προοδευτικό στην εξωτερική του πολιτική για τους Ρώσους εργάτες, οι οποίοι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να αντιπαλέψουν τα αφεντικά τους, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.
Δεν υπάρχει άλλη διέξοδος για τους Ρώσους και τους Γεωργιανούς εργάτες από την συνένωση των δυνάμεών τους στον αγώνα ενάντια στις ιμπεριαλιστικές έριδες και ενάντια στους δικούς τους εκμεταλλευτές. Η μόνη παράδοση που μπορεί να ενώσει τους εργάτες ανεξάρτητα από εθνικότητα, γλώσσα, θρησκεία και χρώμα είναι ο Μπολσεβικισμός και οι ιδέες του Οκτώβρη.
Ζήτω η προλεταριακή αλληλεγγύη!
Για έναν νέο Οκτώβρη!
Για τη σοσιαλιστική ομοσπονδία του Καυκάσου και ολόκληρου του κόσμου!
