Η κυβέρνηση Τσίπρα μετατρέπεται πρόθυμα σε δεσμοφύλακας των κατατρεγμένων, παζαρεύοντας ψίχουλα ελέους από τους δανειστές. Αναλυτικό άρθρο για τις πολιτικές εξελίξεις.
Ο ανθρωπισμός αποδεικνύεται μια έννοια παντελώς ξένη για τους καπιταλιστές και τις κυβερνήσεις τους. Η βάρβαρη φύση του καπιταλισμού φανερώνεται γλαφυρά στη στάση όλων των ευρωπαϊκών κρατών έναντι των προσφύγων που φθάνουν στην Ευρώπη, αναζητώντας καταφύγιο από πολέμους για τους οποίους ευθύνεται καθοριστικά και ο δυτικοευρωπαϊκός ιμπεριαλισμός.
Ο κυνισμός και η απανθρωπιά είναι σήμερα η κοινή «σημαία» του ευρωπαϊκού καπιταλισμού. Οι Ευρωπαίοι αστοί, από κοινού και στην πράξη, καταπατούν κάθε υφιστάμενη έννοια «ελεύθερης διακίνησης» των ανθρώπων εντός των συνόρων της ΕΕ. Τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων ορθώνουν φράγματα ενάντια στους κατατρεγμένους, ενώ οι Γερμανοί αστοί και οι υπόλοιποι «εταίροι» της ΕΕ, παρά τους υποκριτικούς τους όρκους στην «αλληλεγγύη», ανέχονται, ενθαρρύνουν ή και συνηγορούν – όπως κάνει η «δημοκρατική» Ιταλία με την αποστολή συνοριοφυλάκων στην Αλβανία – στο «κλείσιμο του Βαλκανικού διαδρόμου», πράξης που ισοδυναμεί με απευθείας ώθηση δεκάδων χιλιάδων προσφύγων στην εξαθλίωση, τις αρρώστιες και τον θάνατο.
Ταυτόχρονα, είτε ανοικτά, είτε σιωπηρά, όλοι οι ευρωπαίοι αστοί συναινούν στη μετατροπή της Ελλάδας και της Τουρκίας σε επικράτειες γεμάτες με φυλακές κατατρεγμένων και απελπισμένων ανθρώπων που επιθυμούν να ταξιδέψουν στη Δυτική Ευρώπη. Στις φυλακές αυτές, οι οποίες στην ελληνική τους εκδοχή φέρουν υποκριτικά τον τίτλο «Κέντρα Φιλοξενίας», ορισμένοι πρόσφυγες θα «ξεδιαλέγονται» για να μεταβούν στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης με σκοπό να χρησιμοποιηθούν σαν φθηνό εργατικό δυναμικό, ενώ άλλοι, με την ψευδεπίγραφη ρετσινιά του «παράτυπου οικονομικού μετανάστη», θα προορίζονται για να «επαναπροωθηθούν» – δηλαδή να απελαθούν, να διωχθούν βίαια – πίσω στην εφιαλτική αφετηρία της “Οδύσσειάς” τους.
Αμφότερες οι αστικές κυβερνήσεις σε Τουρκία και Ελλάδα, εμφανίζονται διατεθειμένες να χρησιμοποιήσουν τους πρόσφυγες για να αποσπάσουν χρήματα και άλλες παραχωρήσεις από τους ισχυρούς της ΕΕ. Αλλά η κυβέρνηση Τσίπρα είναι σε εξαιρετικά αδύναμη θέση συγκριτικά με την τουρκική, αφού ο ελληνικός καπιταλισμός βρίσκεται σε κατάσταση ξεπεσμού και απόλυτης εξάρτησης από τους δανειστές του κράτους του. Έτσι το μόνο που μπορεί να αναμένει σαν αντάλλαγμα για την παθητική αποδοχή του ρόλου του δεσμοφύλακα της ΕΕ, είναι στην καλύτερη των περιπτώσεων, μερικές μικρές διευκολύνσεις από τους δανειστές στο αντιδραστικό έργο της εφαρμογής του Τρίτου Μνημονίου: συντομότερη ολοκλήρωση της περιβόητης αξιολόγησης, συναίνεση σε μια πιο ήπια εκδοχή των αντεργατικών και αντιλαϊκών «προαπαιτούμενων» στο ασφαλιστικό, τη φορολογία και τα «κόκκινα» δάνεια, καθώς και νέες υποσχέσεις για τη «διευθέτηση» ενός κρατικού χρέους, που έτσι κι αλλιώς είναι αδύνατο να εξυπηρετηθεί.
Διακηρύξεις και δικαιώματα: στο «διάολο» για λίγη μνημονιακή σταθερότητα
Η κυβέρνηση Τσίπρα και η άρχουσα τάξη που τη στηρίζει, προσδοκούν με τις διευκολύνσεις αυτές, να εξασφαλιστεί η μέγιστη δυνατή «πολιτική σταθερότητα» στη χώρα, έστω και για ένα μικρό χρονικό διάστημα.
Για την άρχουσα τάξη η σταθερότητα μεταφράζεται σε περισσότερο πολιτικό χρόνο, ώστε το υπό νέα ηγεσία βασικό της κόμμα, η ΝΔ, να προλάβει να προετοιμαστεί επαρκώς – επωφελούμενη από τη φθορά του ΣΥΡΙΖΑ – για τη στιγμή που θα έρθει ξανά στην κυβέρνηση με την αποστολή να ολοκληρώσει την όποια ανολοκλήρωτη «μνημονιακή δουλειά».
Για την καριερίστικη κλίκα Τσίπρα η πολιτική σταθερότητα μεταφράζεται σε παράταση της παραμονής της στην κυβέρνηση, για να συνεχίζει να απολαμβάνει κρατικά προνόμια και «τιμές», να διορίζει φίλους και συγγενείς στον κρατικό μηχανισμό και γενικότερα, να μπορεί να είναι χρήσιμη – με τα ανάλογα υλικά ανταλλάγματα πάντα – στην ελληνική καπιταλιστική ολιγαρχία και τους διεθνείς της πάτρωνες.
Σε πρόσφατη τηλεοπτική του συνέντευξη (Star Chanel, εκπομπή «Στον Ενικό», 29/2) ο Τσίπρας ισχυρίστηκε με περισσό θράσος ότι «δεν πρόκειται να πουλήσει την ψυχή του στο διάολο». Η πραγματικότητα της απάνθρωπης και κυνικής στάσης της κυβέρνησης στο προσφυγικό ζήτημα δείχνει ακριβώς το αντίθετο.
Αυτή η «αριστερή» κυβέρνηση, έχοντας καταπατήσει όλες τις ανθρωπιστικές διακηρύξεις της, φέρεται στους πρόσφυγες με τόση αναλγησία που θα ζήλευαν και ακροδεξιές κυβερνήσεις, με πιο ακραίο παράδειγμα την κατάσταση στην Ειδομένη. Τους αφήνει για βδομάδες σε υπαίθριους χώρους, εξαθλιωμένους, πεινασμένους και άρρωστους, με σκοπό να στείλει διεθνώς το ψεύτικο μήνυμα ότι το ελληνικό αστικό κράτος αδυνατεί να τους προσφέρει ακόμα και τα στοιχειώδη. Ετοιμάζεται να τους κλείσει σε φυλακές – «Κέντρα φιλοξενίας», περιμένοντας σαν καλός δεσμοφύλακας να λάβει εντολές για την τύχη τους από τη διευθύντρια αυτών των φυλακών, τη «μαντάμ Μέρκελ». Επίσης συνεργάζεται πρόθυμα με το αυταρχικό καθεστώς Ερντογάν, που με την άμεση ανάμιξή του στη σύρραξη της Συρίας στο πλευρό των Τζιχαντιστών είναι μεταξύ των βασικών φυσικών αυτουργών του εγκλήματος της μαζικής προσφυγιάς.
Ο Τσίπρας και η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ λοιπόν, στο βωμό της εξουσιολαγνείας και της πιστής υπηρέτησης του ελληνικού καπιταλισμού, έχουν ήδη πουλήσει ξεδιάντροπα όχι μόνο τη δική τους «ψυχή», δηλαδή τις αρχές και τις δεσμεύσεις τους, όχι μόνο τα συμφέροντα εκατομμυρίων ανθρώπων του μόχθου που ζουν στη χώρα, αλλά και τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα των χιλιάδων κατατρεγμένων προσφύγων.
Γραφειοκρατία συνδικάτων και αγροτοσυνδικαλιστές : τα δεκανίκια της κυβέρνησης
Μόλις 6 μήνες μετά την εκλογές, σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις, ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ έχουν χάσει σχεδόν το μισό της εκλογικής τους δύναμης. Η επιτυχημένη γενική απεργία της 4/2 και οι μαζικοί και μαχητικοί αγώνες διαρκείας διαφόρων κατηγοριών των μικροαστικών στρωμάτων, έδειξαν πως ο εργαζόμενος λαός ανακάμπτει από το «σοκ» της απροκάλυπτης προδοσίας του καλοκαιριού και ότι τα μνημονιακά σχέδια της κυβέρνησης και των δανειστών αρχίζουν να συναντούν την αυξανόμενη μαχητική εναντίωση των μαζών.
Στην πραγματικότητα, αν οι ηγεσίες των συνδικάτων και του αγροτικού κινήματος ανταποκρίνονταν στοιχειωδώς στις διαθέσεις της βάσης τους, η κυβέρνηση δεν θα μπορούσε πλέον να σταθεί στην εξουσία για να περάσει τα «προαπαιτούμενα». Αλλά αντί να προχωρήσουν στην αποφασιστική, ενιαία και συντονισμένη συμπαράταξη των συνδικάτων στην εξέγερση των αγροτών και στον αγώνα των άλλων ελευθέρων επαγγελματιών, οι συνδικαλιστικές ηγεσίες (με την παθητική συναίνεση και των ηγεσιών των αριστερών παρατάξεων) αρνήθηκαν προκλητικά να δώσουν άμεση συνέχεια στην επιτυχημένη γενική απεργία που ένωσε εργάτες, αγρότες και φτωχά λαϊκά στρώματα. Από τη δική τους πλευρά οι αγροτοσυνδικαλιστές – με προεξάρχοντες δυστυχώς εκείνους του ΠΑΜΕ – ανέκοψαν την ορμή της αγροτικής εξέγερσης και μετά από την αποδοχή του ψευτοδιαλόγου με την κυβέρνηση, προώθησαν τη διακοπή του αγώνα, στη βάση αόριστων κυβερνητικών υποσχέσεων και χωρίς καμία πρακτική κατάκτηση.
Έτσι, από κοινού η συνδικαλιστική γραφειοκρατία και οι αγροτοσυνδικαλιστές πρόσφεραν «σανίδα σωτηρίας» στην κυβέρνηση Τσίπρα και μια «ανάσα» σταθερότητας σε όλο το αστικό καθεστώς. Ταυτόχρονα, έσπειραν τη σύγχυση και τον προβληματισμό στις μάζες, που λίγους μόλις μήνες μετά το σοκ της υπογραφής του 3ου Μνημονίου έδειξαν και πάλι τη διάθεση να επιστρέψουν στους δρόμους.
«Τοίχος» ενόψει : η πολιτική σταθερότητα είναι αδύνατη
Όμως η ουσιαστική εγκαθίδρυση πολιτικής σταθερότητας στις παρούσες συνθήκες είναι μια αυταπάτη. Η κυβέρνηση υφίσταται τρομακτικές πιέσεις από τέσσερις παράγοντες. Η ύφεση είναι εδραιωμένη στην ελληνική οικονομία σαν αντανάκλαση της γενικευμένης έλλειψης εμπιστοσύνης στις προοπτικές του ελληνικού καπιταλισμού και της ανεπίστρεπτης πορείας της παγκόσμιας οικονομίας προς μια νέα ύφεση.
Οι ανεπιθύμητοι για τους ανάλγητους καριερίστες της κυβέρνησης πρόσφυγες, θα συνεχίζουν να προσεγγίζουν κατά χιλιάδες τα ευρωπαϊκά σύνορα καθώς η κατάσταση στη Συρία και την ευρύτερη περιοχή συνεχίζει να είναι εφιαλτική, απειλώντας έτσι τις επιδόσεις του μόνου κλάδου που μετριάζει την κατρακύλα του ελληνικού καπιταλισμού, δηλαδή του τουρισμού.
Η εργατική τάξη, η νεολαία και τα φτωχά λαϊκά στρώματα, παρά την απογοήτευση από τις «αριστερές» πολιτικές ηγεσίες που τους πρόδωσαν (ηγεσία ΣΥΡΙΖΑ), τη δυσπιστία τους για τις υπόλοιπες (ηγεσίες ΚΚΕ και ΛΑΕ) και τη δυσαρέσκειά τους για τη στάση της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας, θα έχουν την ευκαιρία να επιστρέψουν στο προσκήνιο, με αφετηρία τη 48ωρη απεργία που έχουν προκηρύξει ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ για τις μέρες που θα συζητείται το νέο ασφαλιστικό στη Βουλή, πιέζοντας εκ νέου την ισχνή κυβερνητική κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Τέλος οι δανειστές, δεν πρόκειται να δείξουν καμία ουσιαστική γενναιοδωρία στην κυβέρνηση, εκτός ίσως από κάποιες δευτερεύουσες, επικοινωνιακού χαρακτήρα υποχωρήσεις. Η συνταγή της ανελέητης πίεσης για να εφαρμοστούν στο ακέραιο όλα τα αντιδραστικά μέτρα των Μνημονίων έχει μέχρι τώρα αποδώσει και δεν πρόκειται να την εγκαταλείψουν.
Οι σοβαροί αναλυτές του κεφαλαίου καταλαβαίνουν πολύ καλά ότι η πολιτική σταθερότητα στη σημερινή Ελλάδα είναι ανέφικτη. Ο διευθυντής της «Καθημερινής» Αλέξης Παπαχελάς έγραφε χαρακτηριστικά στη στήλη του στη εφημερίδα στις 24/2 : «..Ο καθένας έχει μια λύση να προτείνει για το πώς θα βγούμε από αυτή την τέλεια καταιγίδα, τον συγκερασμό πολλαπλών, ταυτόχρονων αδιεξόδων. Άλλος θεωρεί τις εκλογές λύση, άλλος μια κυβέρνηση ειδικού σκοπού ή και οικουμενική. Για ένα πάντως είμαι σίγουρος. Ακόμη και αν ανασταίναμε τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον Κωνσταντίνο Καραμανλή ή και τον Καποδίστρια, θα είχαν πολύ μεγάλη δυσκολία να βάλουν τάξη στο νεοελληνικό χάος .….Θα χτυπήσουμε σε τοίχο σύντομα.»
Η «πρόσκρουση στον τοίχο» για την οποία γράφει ο Παπαχελάς, θα μπορούσε να προέλθει με μια απότομη όξυνση της πίεσης από έναν ή περισσότερους προαναφερόμενους παράγοντες, η οποία θα τείνει να δημιουργήσει τις συνθήκες ανοικτής επαναστατικής κρίσης και να αναγκάσει την άρχουσα τάξη να κάψει διαδοχικά όλα τα πολιτικά της «χαρτιά» : κυβέρνηση διευρυμένης προς το Κέντρο κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας ή ακόμα και εμπλοκή της ΝΔ σε μια κυβέρνηση «μεγάλου συνασπισμού».
Αυτή η «πρόσκρουση στον τοίχο» είναι η βασική πολιτική προοπτική για το άμεσο μέλλον και κάνει επιτακτική ανάγκη την ανασυγκρότηση του εργατικού κινήματος και την ταχύτερη δυνατή διαμόρφωση και διάδοση στις μάζες μιας ορατής, εναλλακτικής αντικαπιταλιστικής – σοσιαλιστικής λύσης εξουσίας από την Αριστερά.
Το ταξικό κίνημα αλληλεγγύης στους πρόσφυγες
Παρά την αγωνιστική «ανάπαυλα» που επέβαλαν οι γραφειοκρατικές ηγεσίες, το βαθειά ριζωμένο στην εμπειρία των τελευταίων χρόνων ριζοσπαστικό πνεύμα των μαζών κάνει την εμφάνισή του με ένα εντυπωσιακό, αυθόρμητο κίνημα αλληλεγγύης στους πρόσφυγες. Χωρίς το κάλεσμα κάποιας μαζικής οργάνωσης, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι του καθημερινού μόχθου προσφέρουν από το υστέρημά τους είδη πρώτης ανάγκης στους πρόσφυγες. Αυτή η προσφορά στην κυριολεξία έχει κρατήσει στη ζωή χιλιάδες κατατρεγμένους, σώζοντάς τους από την επιδεικτική αδιαφορία και αναλγησία της κυβέρνησης.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός, ότι ενώ οι αστοί και γενικότερα τα πιο εύπορα στρώματα της κοινωνίας αντιμετωπίζουν τους πρόσφυγες σαν «απειλή», οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι, οι συνταξιούχοι και οι νέοι τους δείχνουν την αλληλεγγύη τους. Η αλληλεγγύη αυτή έχει ταξικό χαρακτήρα. Είναι η ενστικτωδης έκφραση της συνειδητοποίησης της ενότητας συμφερόντων μεταξύ των θυμάτων της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, ανεξάρτητα από εθνικότητα.
Επιπρόσθετα, αυτό το εντυπωσιακό, αυθόρμητο κίνημα αλληλεγγύης, φανερώνει για μια ακόμα φορά τον ευνοϊκό συσχετισμό δύναμης που υπάρχει στην κοινωνία για μια βαθειά προοδευτική αλλαγή. Είναι η παραμορφωμένη αντανάκλαση της μεγάλης δύναμης του προλεταριάτου, τη ίδιας αυτής δύναμης που κατέδειξε στις 5 Ιουλίου η επικράτηση του «Όχι» στο Δημοψήφισμα.
Όμως αυτή η δύναμη, για να οδηγήσει στην αναγκαία, επαναστατική αλλαγή στην κοινωνία, χρειάζεται να αποκτήσει την κατάλληλη πολιτική έκφραση. Αυτή μπορεί να την παρέχει μόνο το κομμουνιστικό κίνημα, εξοπλισμένο με ένα μεταβατικό – σοσιαλιστικό πρόγραμμα και παλεύοντας υπομονετικά για το ενιαίο μέτωπο όλων των μαζικών πολιτικών και συνδικαλιστικών εργατικών οργανώσεων στον ταξικό αγώνα, σαν προϋπόθεση για την ταχύτερη δυνατή διάδοση αυτού του προγράμματος στις εργατικές μάζες, που με τη σειρά της θα συντελέσει στην ταχύτερη δυνατή εφαρμογή του στην εξουσία.
Αυτή την πάλη διεξάγουν με συνέπεια οι σύντροφοι της Κομμουνιστικής Τάσης, σαν οργανικό τμήμα του κομμουνιστικού κινήματος, μαζί με τους άλλους απλούς αγωνιστές της ΛΑΕ και σε συντροφική αλληλεγγύη με τους αγωνιστές του ΚΚΕ, της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, αλλά και με κάθε άλλο συνειδητό μαχητή του κινήματος της εργατικής τάξης και της πρωτοπόρας νεολαίας.
Σταμάτης Καραγιαννόπουλος
