Πριν 100 σχεδόν χρόνια, όταν τα εθνικά κράτη αντιπροσώπευαν ακόμα ένα σχετικά προοδευτικό παράγοντα, το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο» διακήρυσσε ότι το προλεταριάτο δεν έχει πατρίδα. Η μόνη του επιδίωξη είναι η δημιουργία της πατρίδας των εργατών που αγκαλιάζει όλον τον κόσμο. Στο τέλος του 19ου αιώνα, τα αστικά κράτη με τους στρατούς και τα δασμολογικά τείχη τους έγιναν το πιο μεγάλο φρένο στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, που απαιτούν μια πολύ πιο εκτεταμένη αρένα. Ένας σοσιαλιστής που εμφανίζεται σήμερα για να υπερασπίσει την «πατρίδα», παίζει τον ίδιο αντιδραστικό ρόλο που έπαιζαν οι χωρικοί της Βανδέας, που όρμησαν να υπερασπίσουν το φεουδαρχικό καθεστώς, δηλαδή, τις δικές τους αλυσίδες.
Τα τελευταία χρόνια και ακόμα μήνες, ο κόσμος έχει παρατηρήσει με έκπληξη πόσο εύκολα εξαφανίζονται τα κράτη από το χάρτη της Ευρώπης: Αυστρία, Τσεχοσλοβακία. Αλβανία, Πολωνία. Δανία. Νορβηγία, Ολλανδία, Βέλγιο… Ο πολιτικός χάρτης μεταμορφώνεται ξανά με τέτοια ταχύτητα που δεν έχουμε δει σε άλλη εποχή εκτός από την εποχή των ναπολεόντειων πολέμων. Εκείνη την περίοδο ήταν ένα ζήτημα επιβίωσης των φεουδαρχικών κρατών τα οποία έπρεπε να παραχωρήσουν το δρόμο στα αστικά εθνικά κράτη.
Σήμερα είναι ένα ζήτημα επιβίωσης των αστικών κρατών τα οποία πρέπει να παραχωρήσουν το δρόμο στη Σοσιαλιστική Ομοσπονδία των Λαών. Όπως πάντα, η αλυσίδα σπάει στον πιο αδύνατο κρίκο της. Η πάλη των ιμπεριαλιστών ληστών δεν αφήνει έδαφος για τα μικρά ανεξάρτητα κράτη, όπως ακριβώς ο τραχύς ανταγωνισμός των τραστ και των καρτέλ για τους μικρούς ανεξάρτητους χειροτέχνες και εμπόρους.
Χάρη στη στρατηγική της θέση η Γερμανία θεωρεί περισσότερο επικερδές το να επιτεθεί στους κύριους εχθρούς της μέσα σης μικρές και ουδέτερες χώρες. Αντίθετα, η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία θεωρούν περισσότερο επικερδές το να καλυφθούν με την ουδετερότητα των μικρών κρατών και να αφήσουν την Γερμανία να τα οδηγήσει με τα χτυπήματά της στο στρατόπεδο των «δημοκρατών» Συμμάχων. Η ουσία της υπόθεσης δεν μεταβάλλεται μ’ αυτή τη διαφορά στις στρατηγικές μέθοδες. Ανάμεσα στα γρανάζια των μεγάλων ιμπεριαλιστικών χωρών, οι μικροί δορυφόροι κονιορτοποιούνται. Η «υπεράσπιση» των μεγάλων πατρίδων απαιτεί την ανατροπή μιας ντουζίνας μικρών και μεσαίων πατρίδων.
Αλλά ακόμα και σε σχέση με τα μεγάλα κράτη, αυτό που ενδιαφέρει την μπουρζουαζία δεν είναι το ζήτημα της υπεράσπισης της πατρίδας, αλλά το ζήτημα να υπερασπίσει τις αγορές, τις ξένες παραχωρήσεις, τις ρίγές πρώτων υλών και τις σφαίρες επιρροής. Η αστική τάξη ποτέ δεν υπερασπίζει την πατρίδα για την πατρίδα. Υπερασπίζει την ατομική ιδιοκτησία, τα προνόμια, τα κέρδη. Κάθε φορά που οι ιερές αυτές αξίες απειλούνται, η αστική τάξη παίρνει αμέσως το δρόμο του ντεφετισμού. Αυτή ήταν η πορεία της ρώσικης μπουρζουαζίας, που τα παιδιά της, μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, πάλεψαν και γι’ άλλη μια φορά είναι έτοιμα να παλέψουν σε κάθε στρατό στον κόσμο ενάντια στην δική τους πρώην πατρίδα.
Για να σώσει το κεφάλαιό της η ισπανική μπουρζουαζία στράφηκε προς τον Μουσολίνι και τον Χίτλερ για στρατιωτική βοήθεια ενάντια στον ίδιο τον λαό της. Η νορβηγική μπουρζουαζία βοήθησε την επέμβαση του Χίτλερ στην Νορβηγία. Έτσι ήταν πάντα και έτσι θα είναι πάντα.
Ο επίσημος πατριωτισμός είναι μια μάσκα που καλύπτει τα συμφέροντα των εκμεταλλευτών. Οι ταξικά συνειδητοί εργάτες πετούν με περιφρόνηση στην άκρη αυτή τη μάσκα. Δεν υποστηρίζουν την αστική πατρίδα, αλλά τα συμφέροντα των εργατών και των καταπιεζομένων της ίδιας τους της χώρας και ολόκληρου του κόσμου. Οι θέσεις της Τέταρτης Διεθνούς βεβαιώνουν:«Ενάντια στο αντιδραστικό σύνθημα της υπεράσπισης της πατρίδας» είναι αναγκαίο να προωθήσουμε. το σύνθημα της επαναστατικής κατ^ στροφής του εθνικού κράτους. Στο τρελοκομείο της καπιταλιστικής Ευρώπης είναι αναγκαίο, να αντιπαραθέσουμε το πρόγραμμα των Ενωμένων Σοσιαλιστικών Πολιτειών της Ευρώπης σαν ένα στάδιο στο δρόμο για τις Ενωμένες. Σοσιαλιστικές Πολιτείες του Κόσμου».
Δεν είναι λιγότερο ψεύτικο το σύνθημα ενός πολέμου για τη δημοκρατία ενάντια στο φασισμό. Λες και έχουν ξεχάσει οι εργάτες ότι ή βρετανική κυβέρνηση βοήθησε τον Χίτλερ και τη συμμορία των δημίων του να κερδίσουν την εξουσία! Οι ιμπεριαλιστικές δημοκρατίες είναι στην πραγματικότητα τα μεγαλύτερα αριστοκρατικά καθεστώτα στην Ιστορία. Η Αγγλία, η Γαλλία, η Ολλανδία, το Βέλγιο, στηρίζονται πάνω στην σκλαβιά των αποικιακών λαών. Η δημοκρατία των Ενωμένων Πολιτειών στηρίζεται πάνω στην αρπαγή του πλούτου μιας ολόκληρης ηπείρου. Όλες οι προσπάθειες των «δημοκρατιών» αυτών κατευθύνονται προς την διατήρηση των προνομιακών τους θέσεων, Μια σημαντική μερίδα του πολεμικού βάρους φορτώθηκε από τις ιμπεριαλιστικές δημοκρατίες στις αποικίες τους. Οι σκλάβοι υποχρεώνονται να δώσουν αίμα και χρυσάφι για να εξασφαλιστεί η δυνατότητα στους κυρίους τους να παραμείνουν δουλοκτήτες. Οι μικρές καπιταλιστικές δημοκρατίες που δεν έχουν αποικίες είναι δορυφόροι των μεγάλων αυτοκρατοριών και τσιμπολογάνε μια μερίδα από τα αποικιακά κέρδη τους. Οι κυρίαρχες τάξεις αυτών των κρατών είναι έτοιμες να αποκηρύξουν τη δημοκρατία σε κάθε στιγμή για να διαφυλάξουν τα προνόμια τους.
Στην περίπτωση της μικρής Νορβηγίας ο εσωτερικός μηχανισμός της, παρακμάζουσας δημοκρατίας αποκαλύφθηκε για άλλη μια φορά μπροστά σ» όλον τον κόσμο. Η νορβηγική μπουρζουαζία χρησιμοποίησε ταυτόχρονα τη σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση και τους φασίστες χωροφύλακες. δικαστές και αξιωματικούς. Στην πρώτη σοβαρή σύγκρουση οι δημοκρατικοί αρχηγοί σαρώθηκαν και η φασιστική γραφειοκρατία, που αμέσως βρήκε μια κοινή γλώσσα με τον Χίτλερ, έγινε ο αφέντης του σπιτιού. Με διάφορες εθνικές παραλλαγές το ίδιο αυτό πείραμα πραγματοποιήθηκε προηγούμενα στην Ιταλία, τη Γερμανία, την Αυστρία, την Πολωνία, την Τσεχοσλοβακία και σε μια σειρά άλλα κράτη. Σε κάθε στιγμή κινδύνου η μπουρζουαζία είναι πάντα ικανή να ελευθερώνει από τα δημοκρατικά χάμουρα τον πραγματικό μηχανισμό της κυριαρχίας της σαν το άμεσο όργανο του χρηματιστικού κεφαλαίου. Μόνον οι αθεράπευτα τυφλοί είναι ικανοί να πιστεύουν ότι οι βρετανοί και οι γάλλοι στρατηγοί και ναύαρχοι διεξάγουν έναν πόλεμο ενάντια στο φασισμό! Ο πόλεμος δεν έχει σταματήσει το προτσές της μεταμόρφωσης των δημοκρατιών σε αντιδραστικές δικτατορίες. αλλά, αντίθετα, ζωντανεύει αυτό το προτσές σαν συμπεράσματα μπροστά στα μάτια μας.
Μέσα σε κάθε χώρα όπως και στην παγκόσμια αρένα, ο πόλεμος δυνάμωσε άμεσα τις πιο αντιδραστικές ομάδες και θεσμούς. Τα γενικά επιτελεία, αυτές οι φωλιές των βοναπαρτιστών συνωμοτών, τα κακόφημα άντρα της αστυνομίας, οι συμμορίες των έμμισθων πατριωτών, οι εκκλησίες όλων των πίστεων, σπρώχνονται άμεσα στην πρώτη γραμμή. Με την Αυλή του Πάπα, το εστιακό αυτό σημείο του σκοταδισμού και του μίσους ανάμεσα στους ανθρώπους, ερωτοτροπούν όλες οι πλευρές, ειδικά ο Προτεστάντης Πρόεδρος Ρούσβελτ. Η υλική και πνευματική παρακμή οδηγεί πάντα στην αστυνομική καταπίεση και σε μια αύξηση των απαιτήσεων για το θρησκευτικό όπιο.
Ψάχνοντας να κερδίσουν τα πλεονεκτήματα ενός ολοκληρωτικού καθεστώτος, οι ιμπεριαλιστικές δημοκρατίες λανσάρουν τη δική τους άμυνα με μια διπλασιασμένη φόρα ενάντια στην εργατική τάξη και στην καταδίωξη των επαναστατικών οργανώσεων. Ο κίνδυνος του πολέμου, και τώρα ο ίδιος ο πόλεμος χρησιμοποιείται απ’ αυτούς πρώτα και κύρια για να συντρίψουν τους εσωτερικούς εχθρούς. Η μπουρζουαζία σταθερά και χωρίς παρεκτροπή ακολουθεί τον κανόνα: «Ο κύριος εχθρός είναι μέσα στην ίδια της τη χώρα».
Όπως συμβαίνει πάντα, οι ασθενέστεροι υποφέρουν περισσότερο. Οι ασθενέστεροι στο τωρινό σφαγείο των λαών είναι οι αναρίθμητοι πρόσφυγες από όλες τις χώρες, κι ανάμεσα τους οι επαναστάτες εξόριστοι. Ο αστικός πατριωτισμός εκδηλώνεται πρώτα απ’ όλα με την κτηνώδη μεταχείριση των ανυπεράσπιστων αλλοδαπών. Πριν να δημιουργήσουν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης για τους αιχμαλώτους του πολέμου, όλες οι δημοκρατίες δημιούργησαν στρατόπεδα συγκέντρωσης για τους εξόριστους επαναστάτες. Οι κυβερνήσεις όλου του κόσμου, ιδιαίτερα η κυβέρνηση της ΕΣΣΔ, γράψανε το πιο μαύρο κεφάλαιο της εποχής μας με τη μεταχείριση των προσφύγων, των εξόριστων, των άστεγων. Στέλνουμε τους πιο θερμούς χαιρετισμούς μας στους φυλακισμένους και καταδιωκόμενους αδελφούς μας και τους λέμε να μην χάνουν το θάρρος τους. Από τις καπιταλιστικές φυλακές και τα καπιταλιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης θα βγουν οι περισσότεροι από τους ηγέτες της αυριανής Ευρώπης κι ολόκληρου του κόσμου!
Αναδημοσιεύεται από τη συλλογή κειμένων με τίτλο «Ο πόλεμος και η Τέταρτη Διεθνής», εκδόσεις «Αλλαγή», Αθήνα 1984
