Γράφτηκε: Ιούνης 1939
Πηγή: Tα Λαϊκά Μέτωπα Εκδόσεις Σύνδεσμος «Παντελής Πουλιόπουλος», Aθήνα, 1997
Online Έκδοση: Ελληνικό Αρχείο Παντελή Πουλιόπουλου, Σεπτέμβρης 2003
HTML Markup: Αντώνης Μεγρέμης για το Αρχείο των Μαρξιστών στο Internet, 2003
1. Προς το νέο πόλεμο
Το σύστημα των Βερσαλλιών, που έκλεισε τον παγκόσμιο πόλεμο του 1914-18, έχει τώρα καταρρεύσει τελειωτικά. Οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί για το ξαναμοίρασμα των αγορών του κόσμου, των αποικιακών σκλάβων και του πλούτου της υδρογείου θέτουν σήμερα και πάλι τον πόλεμο στην ημερήσια διάταξη της παγκόσμιας πολιτικής, και στην Άπω Ανατολή από δυο χρόνια τώρα ο ληστρικός πόλεμος της Ιαπωνίας για την κατάχτηση της απέραντης Κίνας συνεχίζεται με 3.000.000 ως τώρα σκοτωμένους και αναπήρους. Διπλωματία και επιτελείο, επιστήμη και τεχνική, το μεγαλύτερο μέρος της εργατικής δύναμης των λαών έχουνε κινητοποιηθεί από τις καπιταλιστικές κυβερνήσεις για την προετοιμασία του νέου πολέμου. Η αγριότητά του και οι καταστροφές που θα φέρει στις κατακτήσεις του ανθρώπινου πολιτισμού προκαλούν ίλιγγο και σ’ αυτούς ακόμα τους ηγέτες των καπιταλιστικών Δυνάμεων, που τον ετοιμάζουν με πυρετώδη ταχύτητα. Η σημερινή εξέλιξη των γεγονότων στην Ευρώπη, στην Ανατολή και στον κόσμον όλο είναι μια τραγική επαλήθευση της κομμουνιστικής θέσης, της διατυπωμένης από την Κομμουνιστική Διεθνή στα χρόνια του Λένιν: ότι αν η προλεταριακή επανάσταση δεν κατέλυε την εξουσία των καπιταλιστών και στις άλλες χώρες όπως στη Ρωσία, νέα παγκόσμια ανθρωποσφαγή θα γινόταν αναπότρεπτη.
2. Δεύτερη και Τρίτη Διεθνής
Τη μοναδική ελπίδα της ανθρωπότητας να αποτρέψει μια νέα καταστροφή, με τη νίκη του προλεταριάτου και τη σοσιαλιστική οργάνωση της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας οικονομίας, την υπονόμευσε επικίνδυνα όχι μόνο η 2η Διεθνής, συνεχίζοντας και τώρα το προδοτικό έργο της του 1914-18, αλλά και η 3η Διεθνής. Κι αυτή επίσης εκφυλίστηκε καταντώντας βαθμιαία, ύστερα από το 1924, υπηρετικό πρακτορείο της συντηρητικής και εθνικιστικής γραφειοκρατίας που σφετερίστηκε την εξουσία στο εργατικό κράτος της Οκτωβριανής Επανάστασης και που στο όνομά της προδίνει το διεθνιστικό-επαναστατικό πρόγραμμά της ενώ με μέθοδες εγκληματικές δυναστεύει το ένδοξο προλεταριάτο της χώρας.
Τα εθνικά τμήματα και των δυο αυτών «Διεθνών» έχουν ποδοπατήσει επαίσχυντα κάθε παράδοση του προλεταριακού διεθνισμού. Είναι σήμερα απροκάλυπτοι πράκτορες της εθνικής τους μπουρζουαζίας, ιδεολογικοί προετοιμαστές του νέου ιμπεριαλιστικού πολέμου, διαφθορείς της ταξικής συνείδησης των εργατικών μαζών.
3. Ο ρόλος των σοσιαλπροδοτών
Σε μια σειρά χώρες, τα Σοσιαλιστικά και σταλινισμένα Κομμουνιστικά κόμματα διαλύθηκαν με την ωμή βία της καπιταλιστικής αντίδρασης, έτσι πληρώνοντας – και επιβάλλοντας απαραδειγμάτιστες ήττες στην εργατική τάξη – την άμαχη καιροσκοπία τους απέναντι στη φασιστική, εθνικοσοσιαλιστική ή στρατιωτική δικτατορία, που ανέβαιναν σαν εκπρόσωποι γενικά του πολεμικού τυχοδιωκτισμού των νικημένων και «αχόρταστων» ιμπεριαλιστών του μεγάλου πολέμου.
Στις κοινοβουλευτικές χώρες της Δύσης, τα κόμματα αυτά κηρύττουν από τώρα την «ιερή ένωση» με τη μπουρζουαζία, τον «ασντιφασιστικό» πόλεμο υπέρ της αστικής «δημοκρατίας» και καλούν τους εργάτες να υπερασπίσουν με το αίμα τους την «αυτοκρατορία μας», δηλαδή τον ιμπεριαλιστικά ζυγό της εθνικής τους κεφαλαιοκρατίας επάνω σε εκατομμύρια αποικιακών λαών (Γαλλία, Αγγλία).
Στην Ελλάδα, το σταλινικό κόμμα υπερθεματίζει στα σωβινιστικά συνθήματα της δικτατορίας Γκλύξμπουργκ-Μεταξά, έγινε ο φανατικότερος προπαγανδιστής του ως τα άκρα πολέμου υπέρ της αστικής πατρίδας. Η τεράστια πλειονοψηφία των ανώτερων ηγετών του (μ’ επικεφαλής τους κοινοβουλευτικούς και λαϊκούς ηγέτες του — Σκλάβαινας, Μανωλέας κλπ.), των στελεχών του και των μελών του προσχώρησαν με δημόσιες δηλώσεις στην κυβέρνηση Μεταξά με τη δικαιολογία ακριβώς των «εθνικών συμφερόντων» και της «εθνικής ενότητας».
4. Βασικός χαρακτήρας του νέου πολέμου
Ο πόλεμος που έρχεται είναι πόλεμος ιμπεριαλιστικός, κι αυτός επίσης, ένας θανάσιμος σπασμός του ανταγωνιστικού συστήματος του παγκόσμιου καπιταλισμού, συστήματος που έχει παρακμάσει και περνάει μια γενική κρίση, θα είναι κι αυτός μια έκφραση της βασικής αντίφασης ανάμεσα στις γιγαντιαίες σύγχρονες παραγωγικές δυνάμεις και στο αναρχικό περίβλημα της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας. Ειδικότερα, η σημερινή σύγκρουση φέρνει στα χέρια την ομάδα των καπιταλιστικών χωρών που νικήθηκαν ή έμειναν αχόρταστες στον πόλεμο του 1914-18 (Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία) με το συνασπισμό των χορτάτων νικητών. Οι πρώτοι ζητούνε νέο «ζωτικό χώρο», νέες δηλαδή ληστρικές κατακτήσεις, οι δεύτεροι «αμύνονται κατά των επιτιθεμένων», δηλαδή προφυλάσσουν με το όπλο την παλιά τους λεία και ζητούνε να τη μεγαλώσουν με το νέον πόλεμο.
5. Φασίστες και δημοκράτες ιμπεριαλιστές
Η βαθιά οικονομική και κοινωνική κρίση στις δυο μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες του αχόρταστου ιμπεριαλισμού, σε συνδυασμό με την καιροσκοπική πολιτική των εργατικών κομμάτων, έφερε εκεί στην εξουσία τη φασιστική αντεπανάσταση, αντί να φέρει την κοινωνική επανάσταση. Η «ολοκληρωτική» πολιτική στις χώρες αυτές είναι μια αντιδραστική δέσμευση της οικονομίας στο μάγγανο μιας χιμαιρικής «αυτάρκειας» που, ενώ ασφαλίζει τα κέρδη των μεγιστάνων του κεφαλαίου, ξεθεώνει με την υπερεργασία και με τον υποσιτισμό τις μάζες και τις υποβάλλει σε αφόρητο πολιτικό ζυγό για το σκοπό της πολεμικής προετοιμασίας. Για τον ίδιο σκοπό, και στις μεγάλες Δημοκρατίες, η κεφαλαιοκρατία αφαιρεί βαθμιαία τις κοινωνικές κατακτήσεις του προλεταριάτου, αυξάνει τις ώρες εργασίας και στερεί τις μάζες από τις πολιτικές τους ελευθερίες με σκεπασμένες κοινοβουλευτικές μεθόδους (Νταλαντιέ στη Γαλλία κλπ.). Τόσο στις «ολοκληρωτικές» όσο και στις «δημοκρατικές» χώρες, το προλεταριάτο και όλοι οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να έχουν καμιά απολύτως κοινότητα συμφερόντων με την ιμπεριαλιστική κεφαλαιοκρατία, που για να διατηρήσει ή να αυξήσει τις ληστρικές κατακτήσεις της ετοιμάζεται κι από τα δυο μέρη να εξαπολύσει την πολεμική μάστιγα.
6. Τα συνθήματα των ιμπεριαλιστών
Τα συνθήματα των «φτωχών», «αντιπλουτοκρατικών» (!) χωρών που τάχα για να ζήσουν τους πληθυσμούς των (!) ζητάνε να κατακτήσουν νέα εδάφη, καθώς και τα συνθήματα της «αντιφασιστικής άμυνας των δημοκρατιών», είναι απλώς δημαγωγικά προκαλύμματα των δύο αντίπαλων ληστρικών συμμοριών. Προετοιμάζουν ιδεολογικά για τον πόλεμο τις μάζες των αντίστοιχων χωρών που άσβηστο διατηρούν μέσα τους το μίσος κατά του ιμπεριαλιστικού πολέμου. Παίζουν τον ίδιο ρόλο που στα 1914 έπαιζαν η άμυνα κατά του «πρωσικού μιλιταρισμού», τα «δίκαια των εθνοτήτων» κλπ.
Από την οικονομική ασφυξία, την εξαθλίωση και τη μαύρη σκλαβιά, όπου οδήγησαν τους λαούς οι «ολοκληρωτικές» δικτατορίες, θα τους σώσει όχι ο «ολοκληρωτικός πόλεμος» που αυτές ετοιμάζουν σαν εντολοδόχοι των τραστ, παρά η σοσιαλιστική επανάσταση και οι Ενωμένες Σοσιαλιστικές Πολιτείες της Ευρώπης και του κόσμου που θα οργανώσουν συστηματικά την οικονομική και πνευματική συνεργασία των λαών.
Από την άλλη μεριά, ο πόλεμος που ετοιμάζουν οι «δημοκρατικές» Δυνάμεις δεν είναι «αντιφασιστικός», αλλά ιμπεριαλιστικός για τη συντήρηση της ηγεμονίας τους και για νέα λεία.
7. Η απάτη του «αντιφασισμού»
Η λυσσασμένη σωβινιστική προπαγάνδα, που με τη σημαία του «αντιφασισμού» κάνουν τα κόμματα της 2ης και 3ης Διεθνούς στις δημοκρατικές χώρες και που την κανοναρχάει η μοσχοβίτικη γραφειοκρατία, είναι το καλύτερο μέσο για την επιτυχία της εθνικιστικής δημαγωγίας του Χίτλερ και του Μουσολίνι στους Γερμανούς και Ιταλούς προλετάριους. Αντίθετα μια αναβίωση του ταξικού διεθνισμού και μια επαναστατική κινητοποίηση των εργατών εναντίον των καπιταλιστών κυρίαρχων στις δημοκρατικές χώρες θα είχε τεράστια απήχηση στους εργάτες των «ολοκληρωτικών» χωρών και θα ήταν αληθινός δυναμίτης στα θεμέλια του εθνικοσοσιαλισμού και του φασισμού.
Οι συμφωνίες Λαβάλ-Μουσολίνι που άφησαν ελεύθερα τα χέρια του φασισμού να υποδουλώσει την Αιθιοπία, η «συμφωνία κυρίων» Αγγλίας-Ιταλίας, ο σατανικός καταμερισμός εργασίας μεταξύ δημοκρατιών και φασισμού με το μπλοκάρισμα των αγωνιζόμενων Ισπανών εργατών («πολιτική μη επέμβασης» Μπλούμ-Στάλιν-Ήντεν) για την αποτροπή της κοινωνικής επανάστασης στην ιβηρική χερσόνησο, που έδωσε τη νίκη στον Φράνκο με τα όπλα του Μουσολίνι και του Χίτλερ, η απορρόφηση της Αυστρίας, Τσεχοσλοβακίας, Μέμελ, Αλβανίας από τις ολοκληρωτικές χώρες δίχως αντίσταση από τις Δημοκρατίες από το φόβο μπρος στις κοινωνικές συνέπειες μιας κατάρρευσης των ολοκληρωτικών κυβερνήσεων στην Ευρώπη, η πολιτική του Μονάχου, τα μισο-δικτατορικά μέτρα στη Γαλλία κατά της εργατικής τάξης – φτάνουνε και μόνα τους τα γεγονότα αυτά, για να δείξουν την πραγματική αξία του «αντιφασισμού» των καπιταλιστικών Δημοκρατιών, ακόμα κι όταν αυτές είχαν κυβερνήσεις αστικού συνασπισμού με τα δυο σοσιαλπροδοτικά κόμματα (πολιτική «Λαϊκού Μετώπου»).
Από την άλλη μεριά, και μέσα στον «Άξονα» οι αντιθέσεις ιμπεριαλιστικών βλέψεων Ιταλίας-Γερμανίας δεν εξαφανίζονται (αντίθετες ηγεμονευτικές τους βλέψεις στη Μεσευρώπη, στο Δούναβη, στη Βαλκανική και Εγγύς Ανατολή). Οι πολεμικοί συνασπισμοί οι σημερινοί, όπως και στο 1914, είναι όχι ιδεολογικών αρχών, άλλα περιστατικές συμφωνίες ανάμεσα σε ιμπεριαλιστές ληστές με όλους τους εσωτερικούς ανταγωνισμούς που βγαίνουν απ’ αυτή τη φύση του καπιταλιστικού συστήματος. Δεν υπάρχει σήμερα μεγαλύτερη απάτη από κείνη που διαπράττουν ο σταλινισμός και η σοσιαλδημοκρατία με την προπαγάνδα του δήθεν «αντιφασιστικού» πολέμου. Ο πόλεμος δεν είναι μεταξύ δημοκρατιών και φασιστών, αλλά μεταξύ αντίπαλων ιμπεριαλιστών ληστών κάτω από διαφορετική δημαγωγική σκηνοθεσία. Το φασισμό μπορεί να τον γκρεμίσει σαν κυβερνά, να τον αποτρέψει, όπου απειλείται η επικράτησή του, και μαζί μ’ αυτόν να απαλλάξει την Ευρώπη και τον κόσμο από τη μάστιγα του ιμπεριαλιστικού πολέμου μόνον η προλεταριακή επανάσταση σε δημοκρατικές και σε φασιστικές χώρες. Όχι φασισμός ή δημοκρατία, αλλά καπιταλισμός ή σοσιαλισμός είναι το πρόβλημα που βάζει σήμερα η Ιστορία μπροστά στην επαναστατική τάξη.
8. Χρεοκοπία της σταλινικής διπλωματίας
Όλη η πολιτική της σταλινικής γραφειοκρατίας πριν και μετά την άνοδο του εθνικοσοσιαλισμού στην εξουσία οδήγησε στη διάλυση πολλά κόμματα της Κομμουνιστικής Διεθνούς και μαζί με τη 2η Διεθνή συνετέλεσε σε νέα σειρά ηττών του εργατικού κινήματος στην Αυστρία, Ισπανία, Τσεχοσλοβακία, Ελλάδα. Στερημένη η εξωτερική πολιτική της ΕΣΣΔ από το μοναδικό σίγουρο σύμμαχό της, από ένα ισχυρό διεθνικό κίνημα του προλεταριάτου, όντας στα χέρια του προνομιούχου στρώματος μιας συντηρητικής γραφειοκρατίας με στενό εθνικό ορίζοντα, προσπάθησε να σωθεί από τη διεθνή απομόνωση με την ιλιγγιώδη στροφή του 1933: είσοδο στην Κοινωνία των Εθνών, υπεράσπιση του στάτους κβο της ληστρικής συνθήκης των Βερσαλλιών, προσανατολισμός σε ένα συνασπισμό με τους δημοκρατικούς ιμπεριαλιστές της Δύσης (Γαλλοσοβιετικό Σύμφωνο, «μη επέμβασης» στην Ισπανία). Από τότε τα σταλινικά κόμματα των δημοκρατικών χωρών, εκμαυλισμένα από τους γραφειοκράτες της Μόσχας στον πιο χυδαίο πασιφισμό, στον εθνικισμό και στην αταξική πολιτική, έγιναν πρακτορεία της εθνικής τους μπουρζουαζίας και του ντόπιου μιλιταρισμού.
Το Μόναχο (προσπάθεια των «συμμάχων και φίλων της ΕΣΣΔ» Δημοκρατιών να στρέψουν τις επεκτατικές βλέψεις του γερμανικού ιμπεριαλισμού στην Ουκρανία) και η επαίσχυντη κατάρρευση του Λαϊκού Μετώπου στη Γαλλία, Ισπανία, Τσεχοσλοβακία (στην πρώτη με την κοινοβουλευτική αντεργατική δικτατορία του «σύμμαχου» Νταλλαντιέ, του «δυνατού» ανθρώπου του Επιτελείου και του Χρηματιστηρίου, στη δεύτερη με τη νίκη του Φράνκο, στην τρίτη με την άμαχη μέσα σε μια μέρα υποδούλωση της Τσεχοσλοβακίας κάτω από τη φτέρνα του χιτλερισμού) ήρθανε να κάνουν ανάγλυφη τη χρεοκοπία της εξωτερικής πολιτικής του Στάλιν και, συνέπεια της φοβερή, την ακόμη μεγαλύτερη διεθνή απομόνωση του εργατικού κράτους. Ο κλονισμός του γοήτρου της ΕΣΣΔ μέσα στις εργατικές μάζες του κόσμου έγινε τώρα ακόμα μεγαλύτερος από όσος ήταν μετά τις δικαστικές σκηνοθεσίες, τις δολοφονίες και «εκκαθαρίσεις» των ετών 1935-37.
9. Ο Στάλιν σε αδιέξοδο: Άμεσος o κίνδυνος της ΕΣΣΔ! Νέα στροφή;
Με την καθαίρεση του Λιτβίνωφ, ήρωα και αποδιοπομπαίου τράγου της διπλωματικής στροφής του ίδιου του Στάλιν στα 1933, ο τελευταίος αυτός προσπαθεί παραπαίοντας να βγει από το αληθινό διπλωματικό αδιέξοδο όπου οδήγησε την ΕΣΣΔ. Με το λόγο του το Μάρτη του 1939 φαίνεται να θέλει να παρουσιάσει την αναγκαστική διπλωματική απομόνωσή του σαν τη σοφότερη πολιτική, που τάχα ο ίδιος τώρα διαλέγει, πάνω και ανάμεσα από τους δυο καπιταλιστικούς συνασπισμούς. Ταυτόχρονα (λόγος του Μολότωφ το Μάη του 1939) ζητά να αποκαταστήσει ομαλότερες σχέσεις με τις δυνάμεις του Άξονα (πού κι αυτές χαρακτηριστικά χαμηλώσανε τον τόνο της αντιρωσικής τους πολεμικής), ενώ είναι νωπό ακόμα το αίμα των σοβιετικών στρατηγών και του Τουχατσέφσκι που φαίνεται είχανε διατυπώσει επιφυλάξεις για την πρωτύτερη σταλινική πολιτική του στάτους κβο, ευνοϊκές ίσως για ένα ξαναγύρισμα στην πολιτική του Ραπάλλο.
Την εξωτερική πολιτική του Κρεμλίνου την καθορίζει σήμερα αποκλειστικά η φροντίδα της αποσυντιθέμενης απολυταρχικής γραφειοκρατίας για την πολιτική της αυτοσυντήρηση. Γι αυτό σήμερα, σε απόγνωση, χαϊδεύει την αντιδραστική ουτοπία μιας ειρηνικής εθνικής αυτοαπομόνωσης ανάμεσα σε καπιταλιστικές Δυνάμεις που είναι έτοιμες για το ένοπλο ξαναμοίρασμα του κόσμου και βλέπουν, από τη μια μεριά, με βουλιμία τον πλούτο της σοβιετικής χώρας και, από την άλλη, με ταξική ανησυχία το ενδεχόμενο μιας αναβίωσης και επικράτησης του επαναστατικού διεθνιστικού κινήματος στο σοβιετικό προλεταριάτο που ως τα σήμερα πιέζεται από τη σοβιετική γραφειοκρατία. Γι’ αυτούς τους λόγους, τα τυχοδιωκτικά ζιγκ-ζαγκ στην εξωτερική πολιτική της σταλινικής γραφειοκρατίας, που’χει χάσει τα νερά της, προκαλούν τη δυσαρέσκεια όχι μόνο των εργατών της ΕΣΣΔ αλλά και της δεξιάς πτέρυγας (εθνικιστικά – φασιστόφιλα στοιχεία) του γραφειοκρατικού μηχανισμού (τάση «Μπουτιένκο») που επιδιώκουν τώρα σταθερά μια παλινόρθωση του καπιταλισμού με εθνικοσοσιαλιστική μορφή. Αν σ’ αυτό το διπλωματικό κραχ προσθέσουμε τον αποκεφαλισμό του Κόκκινου Στρατού με τις νέες ομαδικές εκτελέσεις και τις αθρόες εκκαθαρίσεις των καλύτερων αρχηγών του που συνεχίζονται (Μπλύχερ, Γιεγκόρωφ κλπ.) και τις κακές συνέπειες της γραφειοκρατικής εφαρμογής των σχεδίων στις πολεμικές βιομηχανίες (ζήτημα ποιότητας, κόστους), συμπληρώνεται η εικόνα των ολέθριων συνεπειών που έχει η πολιτική του σταλινισμού γι’ αυτή την ύπαρξη της ΕΣΣΔ σαν εργατικού κράτους μπροστά στον πόλεμο που έρχεται.
10. Υπεράσπιση του εργατικού κράτους! Κάτω ο Κάιν-Στάλιν!
Περισσότερο παρά για καθετί άλλο είναι για τη σωτηρία του απειλούμενου από τον πόλεμο εργατικού κράτους αναγκαία μια πολιτική επανάσταση στην ΕΣΣΔ για την αναγέννηση της σοβιετικής δημοκρατίας και την ανασύνδεση της εξωτερικής πολιτικής της με τον προλεταριακό διεθνισμό, με τις ανεξάντλητες πηγές του μοναδικού σίγουρου συμμάχου της στον κόσμο: του προλεταριακού επαναστατικού κινήματος στις άλλες χώρες. Η υπεράσπιση της ΕΣΣΔ είναι καθήκον του παγκόσμιου προλεταριάτου εφόσον, μόλο τον εκφυλισμό του εργατικού κράτους, ο ταξικός χαραχτήρας του είναι εργατικός, όχι αστικός, και οι βασικές σχέσεις ιδιοκτησίας που θεμελιώθηκαν τον Οκτώβρη του 1917 δεν καταργήθηκαν ως τώρα παρ’ όλους τους κλονισμούς των. Η δυνατότητα να αναγεννηθεί η προλεταριακή δικτατορία στην ΕΣΣΔ, με τη βοήθεια επιτυχών επαναστατικών αγώνων και στις άλλες χώρες, δε μας έχει αφαιρεθεί από την Ιστορία. Η καλύτερη όμως υπεράσπιση του εργατικού κράτους μέσα στο νέο πόλεμο είναι η οργάνωση της κοινωνικής επανάστασης στην ίδια μας τη χώρα. Ανεξάρτητα από τους διπλωματικούς συνδυασμούς όπου θα καταλήξει η σταλινική γραφειοκρατία, οι προλετάριοι είτε στις σύμμαχες είτε στις πολέμιες με την ΕΣΣΔ χώρες καθήκον έχουν ένα: να επωφεληθούν τα περιστατικά του πολέμου για να τον μετατρέψουν σε κοινωνικό, να ανατρέψουν την εξουσία των καπιταλιστών και στο πλευρό του Κόκκινου Στρατού να βοηθήσουν το ρωσικό προλεταριάτο να τινάξει το ζυγό της απολυταρχικής γραφειοκρατίας. Νικηφόροι επαναστατικοί αγώνες του προλεταριάτου σε άλλες χώρες δίχως άλλο θα δυναμώσουν την πάλη του σοβιετικού προλεταριάτου για το γκρέμισμα της γραφειοκρατικής απολυταρχίας. Αντίθετα, η εγκατάλειψη της αδιάλλακτης ταξικής πάλης και η ιερή συμμαχία με τις «φιλοσοβιετικές» εθνικές μπουρζουαζίες είναι προδοσία του σοσιαλισμού, μεταβολή του προλεταριάτου σε υπηρέτη της ντόπιας μπουρζουαζίας και προδοσία του ίδιου του εργατικού κράτους, το οποίο έτσι, στην κρίσιμη στιγμή των τελικών λογαριασμών με τους δολερούς καπιταλιστές «συμμάχους», θα ‘χει στερηθεί το καλύτερό του και μοναδικό σίγουρο στήριγμά του μέσα στη χώρα, το προλεταριάτο της.
Τα σταλινικά, σοσιαλιστικά και κεντριστικά κόμματα, που στ’ όνομα της άμυνας της ΕΣΣΔ μπολιάζουν με εθνικισμό τους εργάτες και τους καλούν να υπερασπίσουν την «πατρίδα» και την «αυτοκρατορία» της εθνικής τους μπουρζουαζίας, συμμάχου της ΕΣΣΔ, προδίνουν την υπόθεση της εργατικής τάξης, προδίνουν τις ιδέες της Οκτωβριανής Επανάστασης και το εργατικό κράτος που δημιούργησε η επανάσταση αυτή.
11. Ευνοϊκές οι προοπτικές της 4ης Διεθνούς
Μπροστά στη νέα Διεθνή, που μόλις ιδρύθηκε, μπήκε σαν πρώτο καθήκον να ανασυντάξει τις δυνάμεις του διεθνικού προλεταριάτου που τις αποσύνθεσαν ιδεολογικά και οργανωτικά στις περισσότερες χώρες οι δυο προδοτικές γραφειοκρατίες, σοσιαλιστική και σταλινική, να τις διαφωτίσει διεθνιστικά, να τις ξαναεμπνεύσει ταξική αυτοπεποίθηση. Οργανώνοντάς τις θα τις κινητοποιήσει στην πάλη εναντίον του ιμπεριαλιστικού πολέμου και, αν αυτός ξεσπάσει, για τη μετατροπή του σε κοινωνική επανάσταση που θα ανατρέψει την καπιταλιστική εξουσία και θα εγκαθιδρύσει τη δικτατορία του προλεταριάτου.
Παρ’ όλη την ασύγκριτα πιο ισχυρή συγκέντρωση των πόρων και των καταπιεστικών δυνάμεων του καπιταλισμού, παρ’ όλη την εθνικιστική διαφθορά που ασκούν σε πλατιά στρώματα των εργαζομένων οι πράκτορές του στις διάφορες χώρες και παρ’ όλη την ολιγαριθμία των οπαδών της 4ης Διεθνούς σήμερα, οι προοπτικές τον αγώνα μας είναι πολύ ευνοϊκές. Ο κλονισμός του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος είναι σχετικά με το 1917 πολύ βαθύτερος και οι εσωτερικές του αντιφάσεις ασύγκριτα πιο έντονες και πολυαριθμότερες. Η γενεά του 1914 ζει ακόμα με ζωντανή τη φρίκη του στη μνήμη της και με την πείρα των επαναστατικών επιτυχιών και αποτυχιών της πρώτης επαναστατικής φάσης, της Οκτωβριανής. Οι συνθήκες για αποικιακές εξεγέρσεις αντι-ιμπεριαλιστικές είναι σήμερα πολύ ωριμότερες σε πολλά μέρη του κόσμου. Θα είναι γοργότερες και ασύγκριτα πιο φοβερές οι συνέπειες του νέου πολέμου που θα αγκαλιάσει εξαρχής και τα γυναικόπαιδα στα μετόπισθεν. Όλοι αυτοί οι λόγοι επιτρέπουν να προβλέψουμε ότι η δεύτερη φάση της κοινωνικής επανάστασης θα αρχίσει πολύ γρηγορότερα μετά την έναρξη του πολέμου από όσο η πρώτη (1914-17).
12. Για την παγκόσμια σοσιαλιστική επανάσταση με τη μετατροπή του ιμπεριαλιστικού πολέμου σ’ εμφύλιο
Η 4η Διεθνής θα συγκεντρώσει κάτω από τις σημαίες της τους λιγοστούς στην αρχή προλεταριακούς διεθνιστές, θα αντισταθεί στο ρεύμα του εθνικιστικού φανατισμού, ξεσκεπάζοντας με ιδεολογική αδιαλλαξία τη σταλινική και σοσιαλδημοκρατική προδοσία και τις κεντριστικές ταλαντεύσεις, θα οργανώσει μέσα στη δύσκολη πάλη το διαλεχτό τμήμα του παγκόσμιου προλεταριάτου κι έτσι στην κατάλληλη στιγμή που οι καταβασανισμένες μάζες από την ίδια τους την πείρα πάλι θα ζητήσουν με το όπλο στο χέρι τους υπαίτιους της νέας καταστροφής, η 4η Διεθνής θα είναι προετοιμασμένη για να μπει επικεφαλής του μαζικού κινήματος για τη συμπλήρωση του έργου της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης που άρχισε με την Οκτωβριανή και που θα θέσει τέρμα στην κυριαρχία του κεφαλαίου και των πολέμων στην Ευρώπη και στον κόσμο. Έτσι, και του ιδρυόμενου κομμουνιστικού διεθνιστικού κόμματος στην Ελλάδα πρώτιστο καθήκον σήμερα είναι να καθορίσει με σαφήνεια την θέση των κομμουνιστών και του επαναστατικού προλεταριάτου της χώρας απέναντι στο νέον ιμπεριαλιστικό πόλεμο: τώρα που ετοιμάζεται, αύριο όταν ξεσπάσει, και στη διάρκεια του. Και οφείλει να πάρει από τώρα τα αναγκαία μέτρα για την πρακτική εφαρμογή των σχετικών αποφάσεων.
13. Η εξωτερική πολιτική της ελληνικής μπουρζουαζίας και η βασιλική δικτατορία του 1936
Γεωγραφική θέση της χώρας, οικονομικοί δεσμοί μακρόχρονοι και οι ιστορικές περιπέτειες στο σχηματισμό και την ανάπτυξη της ελληνικής μπουρζουαζίας και του κράτους της έκαναν ως τώρα γενικά την εξωτερική της πολιτική εξάρτημα του Λονδίνου και του Παρισιού, και τη μικρή καπιταλιστική Ελλάδα ένα χωροφύλακα των δυο μεγάλων ιμπεριαλιστικών Δυνάμεων της Δύσης στα πρόθυρα της Ανατολικής Μεσογείου και στα Βαλκάνια. Γνήσιος εκπρόσωπος της πολιτικής αυτής είναι στο σημερινό καθεστώς της βασιλικής διχτατορίκς από το 1936, ο ίδιος ο βασιλιάς Γεώργιος. Ξαναπήρε το θρόνο του όχι με το καλποδημοψήφισμα του 1935 παρά με συμφωνία αγγλικής κυβέρνησης και Βενιζέλου, του αρχηγού του μεγαλύτερου ως τότε δημοκρατικού κόμματος.
Πριν από την τελευταία αλβανική κρίση, ο στρατηγός Μεταξάς ακολουθούσε μια αμφίβολη εξωτερική πολιτική ευνοϊκής για τον Άξονα ουδετερότητας, ιδίως απέναντι στη Γερμανία (παράδειγμα η εμπορική πολιτική της κυβέρνησης Μεταξά που με το σύστημα των γερμανο-ελληνικών ανταλλαγών εκτόπισε στο μεγαλύτερο μέρος το αγγλο-γαλλικό εμπόριο) και καιροσκοπικής φιλοφροσύνης απέναντι στις δημοκρατικές Δυνάμεις. Μετά τα γεγονότα της Αλβανίας την άνοιξη του 1939 και ιδίως μετά την αγγλο-τουρκική πολεμική συμφωνία ο στρατηγός Μεταξάς αναγκάστηκε να δεχθεί να υπηρετήσει την ανεπιφύλαχτα αγγλόδουλη πολιτική του βασιλιά για να μείνει στην εξουσία. Φαίνεται ότι η δυσπιστία των πολιτικών κύκλων της Αγγλίας και Γαλλίας προς τον παλιό φίλο του καϊζερισμού και καινούργιο φίλο του χιτλερισμού Μεταξά δεν έχει σβήσει. Ωστόσο, η σχετικώς μακρά εξαφάνιση των κοινοβουλευτικών κομμάτων από την πολιτική σκηνή και η απουσία κάθε πολιτικής δραστηριότητας τους έκαναν την αγγλο-γαλλική διπλωματία δισταχτική σε αποφασιστικές επεμβάσεις για το σχηματισμό μιας κυβέρνησης στην Αθήνα που να εμπνέει απόλυτη εμπιστοσύνη στις δυτικές δημοκρατίες. Μια τέτοια επέμβαση όμως δε θα έπρεπε να αποκλειστεί αν ξεσπούσε ο πόλεμος ή ακόμα αν η ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο ή στα Βαλκάνια χειροτέρευε πιο απειλητικά.
14. Πιθανές πολιτικές μεταβολές στην Ελλάδα με τον πόλεμο
Ανεξάρτητα όμως απ’ αυτό, σε περίπτωση πολεμικής κρίσης, μια κυβερνητική μεταβολή με το σχηματισμό κυβέρνησης πολιτικής ή πολιτικοστρατιωτικής εθνικού συνασπισμού όλων των πολιτικών μερίδων, κυβέρνησης πολέμου, θα επιβαλλόταν πιο επιτακτικά στη συνείδηση της ντόπιας μπουρζουαζίας από τα γενικά ταξικά της συμφέροντα. Η μεγάλη μπουρζουαζία στη χώρα, ενώ έχει κάθε λόγο να είναι ευχαριστημένη από την κυβέρνηση Μεταξά για την κατάπνιξη του εργατικού κινήματος και για την προσπάθεια της συστηματικής εθνικιστικής διαπαιδαγώγησης της νεολαίας, διατηρεί ωστόσο αμείωτες τις παλιές της ανησυχίες για το χειρισμό της εξωτερικής της πολιτικής από το Μεταξά σε περίπτωση ενός πολέμου. Από την άλλη μεριά, βλέπει ότι θα ήταν πολύ δύσκολο για την επιτυχή διεξαγωγή του πολέμου να δημιουργηθεί μια ατμόσφαιρα «εθνικής ενότητας» και ενθουσιασμού πολεμικού μέσα στις μάζες, δίχως δική της πολιτική μαζική οργάνωση, δίχως αξιόλογο πολιτικό επιτελείο, δοκιμασμένο, όπως είναι η σημερινή και — που είναι σπουδαιότατο σήμερα — δίχως το πιο μορφωμένο και εμπειροπόλεμο τμήμα του σώματος των αξιωματικών, που είναι έξω από το στρατό συνδεδεμένοι με τα κοινοβουλευτικά κόμματα.
H Αυλή θα επιδίωκε σε μια τέτοια περίπτωση, όπως και στις ημέρες της άμεσης πολεμικής απειλής εξαιτίας του αλβανικού τον περασμένο Απρίλη, μια συνεργασία των κομμάτων με το Μεταξά.
Όποια όμως κι αν γίνει από τις παραπάνω ενδεχόμενες κυβερνητικές μεταβολές, δε θα άλλαζε μ’ αυτήν ουσιωδώς το συγκεντρωτικό καθεστώς της αστυνομικής και στρατιωτικής καταπίεσης πάνω στους εργαζομένους, άλλα μόνο θα ζητούσε να το σκεπάσει για να τραβήξει ευκολότερα τις μάζες στον πόλεμο.
Στην προλεταριακή πρωτοπορία καθήκοντα ξεχωριστά θα βάλει, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, μια αναζωογόνηση της πολιτικής δραστηριότητας των μαζών που θα συνόδευε το συνδυασμό μιας πολεμικής κρίσης με μια κρίση της κυβέρνησης Μεταξά. Οι κομμουνιστές οφείλουν τότε να συνδέσουν στενά τη γενική ζύμωσή τους κατά του πολέμου (βλέπε πιο κάτω) με την πάλη κατά της δικτατορίας που οδηγεί τις εργαζόμενες μάζες σε νέες πολεμικές καταστροφές χειρότερες από τη μικρασιατική, για να υπηρετήσει τα συμφέροντα των ντόπιων και ξένων ιμπεριαλιστών.
15. Βαλκανικοί πολεμικοί συνδυασμοί
Την πολιτική της ουδετερότητας και των καιροσκοπικών ελιγμών ανάμεσα στους δύο ευρωπαϊκούς άξονες ο στρατηγός Μεταξάς ζήτησε να τη στηρίξει στο κατασκεύασμα της λεγόμενης Βαλκανικής Συνεννόησης. Το βουλγαρο-σερβικό όμως σύμφωνο «αιώνιας φιλίας» (παραίτηση της Βουλγαρίας από τις διεκδικήσεις της στη σερβική Μακεδονία με αντάλλαγμα την υποστήριξη της βουλγαρικής εξόδου στο Αιγαίο), μετά την κατάληψη της Αλβανίας από τον ιταλικό φασισμό, η τουρκο-αγγλική συμφωνία και η μεγαλύτερη προσέγγιση της Γιουγκοσλαβίας στις Δυνάμεις του Άξονα, ενώ παράλληλα Ελλάδα και Ρουμανία τραβιόνταν οριστικά στον αγγλο-γαλλικό συνασπισμό («εγγύηση» των συνόρων τους απ’ αυτόν) – αποκάλυψαν το σκιώδη και υποκριτικό χαραχτήρα της «βαλκανικής συμμαχίας». Συμμαχία πραγματική υφίσταται σήμερα στα Βαλκάνια η τουρκο-ελληνο-ρουμανική κάτω από την αιγίδα της Αγγλίας και της Τουρκίας που είναι ένα «είδος μεγάλης Δύναμης» στην Ανατολική Μεσόγειο εξαιτίας του στρατηγικού κλειδιού των Στενών, της στρατηγικής σπουδαιότητας της και του άρτιου πολεμικού εξοπλισμού της. Η Βουλγαρία, με τις ανικανοποίητες βλέψεις της στη ρουμανική Ντόμπρουτσα και την ελληνική Μακεδονία, τείνει να προσανατολιστεί στον Άξονα.
16. Η Ελλάδα μέσα στο πυκνό δίχτυ των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών. Κατακτητικές βλέψεις της κυρίαρχης τάξης
Μετά την εγκαθίδρυση της φασιστικής Ιταλίας στα Βαλκάνια με την κατάληψη της Αλβανίας, το δίχτυ των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών στη χερσόνησο και των μηχανορραφιών ανάμεσα στις βαλκανικές Αυλές και τη διπλωματία των μεγάλων ιμπεριαλιστών της Ευρώπης έγινε πυκνότερο. Η θέση της ελληνικής μπουρζουαζίας στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής έγινε εξαιρετικά μειονεκτική ιδίως ύστερα από την τέλεια διπλωματική απομόνωση, που απείλησε να τη φέρει η ως τότε εξωτερική πολιτική των ελιγμών του Μεταξά: σχετικά πολύ μεγάλη έκταση συνόρων ευπαθών στη Θράκη, Μακεδονία, Ήπειρο — μεγαλοσερβική απειλή στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης με απειλούμενη συνεργασία της Ιταλίας — βουλγαρική απειλή στην Ανατολική Μακεδονία. Αυτή η κατάσταση θα έκανε τον αγγλο-γαλλικό προσανατολισμό αναπότρεπτο για την ελληνική μπουρζουαζία και ανεξάρτητα ακόμα από τους άλλους λόγους που υπήρχανε. Μια ανοιχτά φιλική προς τον Άξονα πολιτική είναι σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά ακατανόητη στην Ελλάδα, εκτός μόνο με το προκάλυμμα της «ουδετερότητας», όπως στα χρόνια του κωνσταντινισμού. Αλλά μια τέτοια πολιτική — δημαγωγική γιατί θα χάιδευε δόλια την αντιπολεμική διάθεση των μαζών — θα ήταν κι αυτή στην ουσία μια πολεμική πολιτική λακέδων του ξένου ιμπεριαλισμού (γερμανο-ϊταλικού) και θα έπρεπε αμέσως να αποκαλυφθεί σαν τέτοια μπροστά στους εργαζομένους. Η άλλη πολιτική του πολέμου στην υπηρεσία του αγγλο-γαλλικού ιμπεριαλισμού, ενώ θα χρησιμοποιεί σαν κρέας για τα κανόνια τους εργάτες και χωρικούς της χώρας στη σύγκρουση των δύο μεγάλων ιμπεριαλιστικών συνασπισμών για την ηγεμονία της Ευρώπης, από το άλλο μέρος θα επιδιώκει τις ειδικές βλέψεις και της ντόπιας κυρίαρχης τάξης, τη διατήρηση των εδαφών εκμετάλλευσης που κατέκτησε με τους παλιούς πολέμους στη Μακεδονία, Θράκη, νησιά και ταυτόχρονα την επέκτασή τους στη Μακεδονία, Αλβανία, στα Δωδεκάνησα, στην Κύπρο.
17. H μετατροπή του πολέμου σε εμφύλιο στα Βαλκάνια
Κάτω από τις συνθήκες αυτές ο νέος πόλεμος στη Βαλκανική, στον οποίο θα κληθούν να δώσουν τα αίμα τους τα γυναικόπαιδα, οι εργάτες και οι χωρικοί των χωρών της, θα ‘ναι κι εδώ όχι «εθνικός» ή «αμυντικός» για οποιαδήποτε από τις χώρες αυτές, αλλά πόλεμος ιμπεριαλιστικός, για τη λύση των διαφορών των μεγάλων ιμπεριαλιστών γύρω από τις σφαίρες επιρροής στη χερσόνησο, στην Ανατολική Μεσόγειο, στην Εγγύς Ανατολή και για τη ληστρική ανακατανομή της πολύπαθης Βαλκανικής ανάμεσα στις κυρίαρχες κεφαλαιοκρατίες και αιματοβαμμένες αυλικές κλίκες τους.
Τα σταλινοσοσιαλιστικά συνθήματα της «ακεραιότητας των συνόρων» και της «εθνικής άμυνας» υποβοηθούν μονάχα τη δουλειά των Αγγλο-γάλλων και Γερμανο-ιταλών ιμπεριαλιστών και της κάθε μιας βαλκανικής μπουρζουαζίας για να τραβήξουν τις μάζες στον πόλεμο και να σκεπάσουν το ληστρικό χαραχτήρα του.
Οι κομμουνιστές-διεθνιστές οφείλουν από τώρα να διαφωτίσουν δραστήρια τις μάζες αυτές για την αληθινή φύση του πολέμου που έρχεται και που μόνο πιότερες καταστροφές, εξαθλίωση και σκλαβιά θα φέρει στους εργαζομένους και, όταν ο πόλεμος ξεσπάσει, να επωφεληθούν τα διάφορα περιστατικά του για να μπουν επικεφαλής του προλεταριάτου και των άλλων εργαζομένων με σκοπό την ανατροπή της εξουσίας των καπιταλιστών, όποια κι αν έχει κυβερνητική μορφή, «δημοκρατική» ή δικτατορική, και για το σχηματισμό επαναστατικής εργατο-αγροτικής εξουσίας. Αυτή θα προτείνει αμέσως ειρήνη στους άλλους βαλκανικούς και ευρωπαϊκούς λαούς, θα τους καλέσει να κάνουνε κι αυτοί το ίδιο για να τερματιστεί ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος με τη μετατροπή του σε κοινωνική επανάσταση, ειδεμή θα συνεχίσει η επαναστατική κυβέρνηση των εργατών και χωρικών τον πόλεμο, πόλεμο επαναστατικό τώρα πια, εναντίον του καπιταλιστικού εχθρού ως την τελική απομάκρυνση του.
Κοινός σκοπός της επαναστατικής πάλης του βαλκανικού προλεταριάτου η εγκαθίδρυση της Βαλκανικής Ομοσπονδίας των Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, που μόνη μπορεί να κάνει πραγματικότητα την αδελφική συνεργασία των λαών, αισχρό ψέμα σήμερα στα χείλη των αστών διπλωματών.
18. Ο ιστορικός ρόλος του ελληνικού τμήματος της 4ης Διεθνούς
Εξαιρετικές δυσχέρειες έχει να υπερνικήσει στο πεδίο της πάλης κατά του πολέμου και της μετατροπής του σε κοινωνική επανάσταση το νεοσχηματιζόμενο εθνικό τμήμα της 4ης Διεθνούς στην Ελλάδα. Από την ορθή όμως αντιμετώπιση όλων των συναφών προβλημάτων σήμερα και στο άμεσο μέλλον θα εξαρτηθεί η τύχη του σαν επαναστατικού κόμματος του ελληνικού προλεταριάτου. Η σημερινή οργανωτική του αδυναμία και η πολύ ασθενής επιρροή στις μάζες, με αναπόφευκτη αδυναμία του να αναπτύξει μια πλατύτερη δράση αμέσως τώρα πριν από τον πόλεμο και στην πρώτη περίοδο ευθύς μετά το ξέσπασμά του, καθόλου δε μειώνουν τη σημασία και την αναγκαιότητα του ιστορικού ρόλου, που καλείται το μικρό αυτό κόμμα των προλεταριακών διεθνιστών να παίξει στη χώρα και στη Βαλκανική. Είναι άλλωστε φαινόμενο αναπότρεπτο που θα παρουσιαστεί και σ’ όλες τις χώρες στις αρχές του πολέμου.
19. Καθήκοντα οργανωτικά και πολιτικά στους κύριους τομείς της δράσης μας
Το Κόμμα πρέπει, πριν απ’ όλα, με τον πιο γοργό αλλά και συστηματικό τρόπο, να εξοπλίσει ιδεολογικά και οργανωτικά τις ίδιες του τις γραμμές, για να γίνει έτοιμο να αντισταθεί αποτελεσματικά στο κύμα της εθνικιστικής έξαψης που θα ξαπλώσουν στις μάζες οι πράκτορες της μπουρζουαζίας. Η θεωρητική και πολιτική διαπαιδαγώγηση των μελών και των συμπαθούντων με το λενινικό πνεύμα του επαναστατικού ντεφαιτισμού πρέπει να αρχίσει αμέσως και να διεξαχθεί σύντομα. Να βγει μια ειδική μπροσούρα με τα σημαντικότερα σχετικά διεθνή ντοκουμέντα και πολιτικά έργα των Λένιν, Τρότσκι, ή συλλογή των πιο σημαντικών αποσπασμάτων.
Το Κόμμα παράλληλα πρέπει από τώρα να παρακολουθεί προσεκτικά και να αντιδρά με την πολιτική ζύμωση και προπαγάνδα σ’ όλες τις συγκεκριμένες ενέργειες της κυβέρνησης για την προετοιμασία του πολέμου σε όλα τα πεδία (εξοπλισμοί, διπλωματία, οργάνωση νεολαίας, σχολεία κλπ.) και ιδιαίτερα στις μηχανορραφίες των Ευρωπαίων ιμπεριαλιστών στην Αθήνα και στις άλλες βαλκανικές πρωτεύουσες.
Με όλα τα μέσα, τύπος (ταχτική έκδοση μικρού ειδικού παράνομου δελτίου εντύπου), προκηρύξεις, τρακτ, ζύμωση, με τους πυρήνες στις επιχειρήσεις, στις λαϊκές συνοικίες, στα χωριά, ομαδικές διαμαρτυρίες, επιτροπές συνοικιακές γυναικών, απεργίες, διαδηλώσεις κλπ. να προσπαθούμε να συνδέουμε την παραμικρότερη καθημερινή εκδήλωση δυσαρέσκειας των εκμεταλλευομένων μαζών με την άμεση απειλή ή τη διεξαγωγή του πολέμου ρίχνοντας απλά και ξάστερα συνθήματα γύρω από την ακρίβεια, τους κερδοσκόπους του πολέμου, τις πολεμικές σπατάλες, την εγκατάλειψη των λαϊκών συνοικιών στις αεροπορικές επιδρομές αντίθετα με τα ασφαλή καταφύγια των πλουσίων, τις επιτάξεις, την ερήμωση, την εγκατάλειψη των θυμάτων πολέμου κλπ. Δεν πρέπει να λησμονούμε ποτέ ότι η πάλη κατά του πολέμου είναι βασικά αυτή η ίδια η καθολική ταξική πάλη του προλεταριάτου για την ανατροπή του καπιταλισμού διεξαγόμενη σε πολεμική περίοδο και ότι η πάλη των προλεταριακών μαζών σε όλους τους τομείς και σ’ όλα τα στρώματά τους (γυναίκες!) είναι απαραίτητος όρος για την επιτυχία.
Το Κόμμα πρέπει από τώρα να φροντίσει για τη συγκρότηση ισχυρού παράνομου μηχανισμού, για τη σύνδεση και καθοδήγηση της πολιτικής εργασίας μέσα στο στρατό και στις πολεμικές επιχειρήσεις. Επικεφαλής του πρέπει να μπουν δοκιμασμένοι αγωνιστές και έμπειροι από τους παλιούς πολέμους, το παλαιοπολεμιστικό κίνημα ή τις επιστρατεύσεις. Οι ειδικές μέθοδες οργάνωσης συνωμοτικής και άμι-εργασίας μέσα στους στρατιωτικούς σχηματισμούς πρέπει να γίνουν αντικείμενο ειδικής επεξεργασίας από ειδικό γραφείο της κεντρικής διοίκησης σε συνεργασία με το αντίστοιχο διεθνές όργανο.
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να συγκεντρωθεί στην προπαγάνδα, ζύμωση και συνδικαλιστική εργασία μέσα στους εργάτες μεταφορών (σιδηροδρομικοί, ναυτικοί, σοφέρ), που θα κληθούν να παίξουν αποφασιστικό ρόλο στη διάρκεια του πολέμου και στις τελικές φάσεις του επαναστατικού αγώνα στη Μακεδονία, Θράκη, Ήπειρο. Γι’ αυτό το λόγο, το Κόμμα πρέπει με κάθε θυσία να μπει μέσα στους κλάδους αυτούς, χρησιμοποιώντας κατάλληλους προπαγανδιστές και οργανωτές με συνδικαλιστική πείρα.
Ιδιαίτερα τακτικής φύσης ζητήματα θα μπορούσαν να μπουν κατά τον πόλεμο στο ελληνικό τμήμα της 4ης Διεθνούς σε περίπτωση σοβιετο-αγγλο-γαλλικού πολεμικού μπλοκ με βοηθό και την Ελλάδα. Η συγκεκριμένη σε κάθε περίπτωση αντιμετώπιση τους μέσα στο γενικό πλαίσιο της θέσης μας απέναντι στο εργατικό κράτος (υπεράσπισή του) και απέναντι στη σταλινική απολυταρχία (πολιτική επανάσταση εργατική για την ανατροπή της) θα γινόταν σε στενή συνεργασία με τη διεύθυνση της Διεθνούς και των αντίστοιχων εθνικών τμημάτων μας (ρωσικό, ρουμανικό κλπ.).
Με τη βοήθεια επίσης της διεθνούς διεύθυνσης, το ελληνικό τμήμα πρέπει να πάρει την πρωτοβουλία για την ανασυγκρότηση μιας Βαλκανικής Κομμουνιστικής Διεθνιστικής Ομοσπονδίας με μόνιμο διευθυντικό όργανο που θα συντονίσει τη δράση όλων των κομμουνιστών-διεθνιστών στις βαλκανικές χώρες ενάντια στον πόλεμο, πριν ξεσπάσει και κατά τη διάρκειά του. Η δημιουργία ενός τέτοιου οργάνου, που θα ενσάρκωνε τον προλεταριακό διεθνισμό σ’ όλη τη χερσόνησο, θα βοηθούσε πολύ την ορθή και πιο τελεσφόρα δράση όλων των Βαλκάνιων κομμουνιστών στο εθνικό ζήτημα (βλέπε πιο κάτω) και στη διάρκεια του πολέμου θα μπορούσε στις κατάλληλες συνθήκες να συντελέσει αποφασιστικά στην επιτυχία της επαναστατικής δράσης των κομμουνιστών του μετώπου για κινήσεις ομαδικής συναδέλφωσης των στρατιωτών πάνω από τα χαρακώματα. Αυτό το καθήκον εννοείται μένει πάντα ένα από τα μέσα της δράσης του Κόμματος στον πόλεμο ανεξάρτητα από το ρυθμό της εργασίας μας για τη συγκρότηση της Βαλκανικής Κομμουνιστικής Διεθνιστικής Ομοσπονδίας.
Ειδική προπαγάνδα και ζύμωση για τη διεθνιστική διαπαιδαγώγηση των νέων εργατών και χωρικών και των δύο φύλων πρέπει να οργανωθεί τώρα από το Κόμμα σε συνέπεια με την απειλή της επιστράτευσής τους αύριο και της σφαγής τους για τα συμφέροντα των καπιταλιστών. Το Κόμμα δε μπορεί να λύσει με επιτυχία τα προβλήματα που θέτει ο πόλεμος αν δεν κατορθώσει να εισχωρήσει στη στρατευόμενη νεολαία και δε βάλει κιόλας από τώρα τις βάσεις για μια Διεθνιστική Κομμουνιστική Νεολαία, αρχίζοντας από ολιγομελείς επιτροπές με τη βοήθεια ειδικά έμπειρων, έστω κι ενήλικων συντρόφων. Πρέπει να πάρει όλα τα τεχνικά μέτρα για την κανονική έκδοση μιας παράνομης «Διεθνιστικής Νεολαίας» κάθε μήνα τουλάχιστο.
Πρέπει, στο φως της πείρας του 1915-1922, να ξεσκεπαστεί η αληθινή, λακεδίστικη απέναντι στους Ιμπεριαλιστές του Άξονα, φύση της δημαγωγίας για «ουδετερότητα», αν μια τέτοια πολιτική προπαγάνδα από γερμανόφιλους αστικούς κύκλους ξαναζητούσε να κερδοσκοπήσει στο αντιπολεμικό αίσθημα των μαζών, είτε αν μια τέτοια πολιτική τυχόν υποστηριζόταν από το σταλινικό πρακτορείο σε περίπτωση οριστικής αυτοαπομόνωσης της σοβιετικής διπλωματίας κατά την πρώτη περίοδο του πολέμου. Πρέπει να γίνει σαφέστατος ξεχωρισμός της διεθνιστικής επαναστατικής πάλης κατά του ιμπεριαλιστικού πολέμου από τη φασιστόφιλη πολιτική της υποκριτικής «ουδετερότητας».
Ειδική καμπάνια εναντίον του δηλητηρίου του πολεμικού σωβινισμού που ζητούν να διαχύσουν στη σχολική νεολαία μέσω της ΕΟΝ: οι νέοι εργάτες και χωρικοί μακριά από τα διαφθορεία της ΕΟΝ που ετοιμάζουν το σφαγείο τους. Συνδυασμός αυτής της ζύμωσης με τις άάμεσες ποικίλες διεκδικήσεις της εργατοαγροτικής νεολαίας, οικονομικές, μορφωτικές, ανεξάρτητου αθλητισμού κλπ. (εκπαιδευτικός σκοταδισμός της πολιτικής της Δικτατορίας, κατά της στρατιωτικοποίησης των σχολείων κ.ά.).
Υπεράσπιση της ΕΣΣΔ σαν εργατικού κράτους! Κάτω το απολυταρχικό καθεστώς του Κάϊν-Στάλιν! Για μια εργατική πολιτική επανάσταση στην ΕΣΣΔ που θα αναγεννήσει τη σοβιετική δημοκρατία και θα πραγματοποιήσει την επιστροφή στη διεθνιστική πολιτική των Λένιν-Τρότσκι!
20. Η κεντριστική καιροσκοπία και ο εθνικισμός του αρχειομαρξισμού
Αποτελεσματική πάλη κατά του ιμπεριαλιστικού πολέμου για τη μετατροπή του σς εμφύλιο, για την προλεταριακή εξουσία, δεν μπορεί να εννοηθεί σήμερα χωρίς μια ακούραστη και αδιάλλακτη καταπολέμηση του σταλινικού σοσιαλσωβινισμού, που διαφθείρει την ταξική συνείδηση του προλεταριάτου, και όμοια καταπολέμηση των ταλαντεύσεων, δισταγμών και διφορούμενων του κεντρισμού, που συγχύζουν με αποτέλεσμα το ίδιο, την εξυπηρέτηση των πολεμικών σχεδίων του ιμπεριαλισμού. Γι’ αυτό, πρέπει να ξεσκεπάσουμε τον καιροσκοπικό κεντριστικό χαραχτήρα της αρχειομαρξιστικής αίρεσης απέναντι στον πόλεμο. Αφού αποχώρησε το Αρχείο από τη Διεθνή Αριστερή Αντιπολίτευση, όπου καιροσκοπικά και υπό την πίεση των τροτσκιστών εργατών είχε προσχωρήσει στα 1930 η αυταρχική γραφειοκρατία του, φροντίζοντας έτσι για την πολιτική της αυτοσυντήρηση, τώρα που οι τροτσκιστές πέρασαν όλοι στην 4η Διεθνή, η γραφειοκρατία του Αρχείου πολεμάει λυσσασμένα την επαναστατική Διεθνή και προσχωρεί στο διεθνές γραφείο συνεργασίας των γνωστών από τον πατροπαράδοτο πατσιφισμό τους και τις φιλοσταλινικές τάσεις τους κεντριστικών κομμάτων (Ανεξάρτητο Εργατικό Κόμμα Αγγλίας κλπ.). Το γραφείο αυτό κερδοσκοπεί τώρα στο αριστεροποιούμενο τμήμα της σοσιαλδημοκρατίας των δημοκρατικών χωρών με φράσεις αριστερές διεθνιστικές, ενώ μιλά με χαρακτηριστική ασάφεια για το ρόλο της σοβιετικής γραφειοκρατίας και διπλωματίας, κάνει στην πράξη παραχωρήσεις στην ιδεολογία του αντιφασιστικού πολέμου και εγκρίνει εμφαντικά την πολιτική μαρτωφικών [από τον Μαρτώφ, Α.Μ.] ταλαντεύσεων μεταξύ συνεργασίας των τάξεων και επανάστασης, πολιτική ήττας που ακολούθησε το POUM στην Καταλονία μπαίνοντας στα 1936 στην αντεπαναστατική κυβέρνηση αστικού συνασπισμού που οδήγησε στην καταστροφή. Το ίδιο στην Ελλάδα η αρχειομαρξιστική αίρεση ταλαντεύτηκε στο ενιαίο ταξικό μέτωπο κατά της Δικτατορίας, χάθηκε στην παρανομία, ενώ ο «διεθνισμός» της εκδηλώθηκε με εμφαντική περιφρόνηση στο εθνικό ζήτημα μέσα στη χώρα (Μακεδονικό) όπου η θέση της είναι η ίδια του μεγαλοελληνικού εθνικισμού. Φυσικό είναι μια τέτοια αίρεση στο ζήτημα του πολέμου να περιορίζεται σήμερα σε καιροσκοπικές γενικοποιήσεις και φράσεις μόνο, ανίκανη για θετική επαναστατική εργασία.
21. Ο πόλεμος και το εθνικό ζήτημα στη Βαλκανική
Το εθνικό ζήτημα στα Βαλκάνια (μακεδονική εθνότητα στην Ελλάδα, Σερβία, Βουλγαρία, βουλγαρική μειονότητα Ντόμπρουτσας στη Ρουμανία, Κροατία-Σλοβενία, Αλβανία κάτω από το ζυγό του ιταλικού ιμπεριαλισμού) είναι προορισμένο να ξαναπαίξει σημαντικό ρόλο στη χερσόνησο κατά την πολεμική περίοδο που ανοίγεται. Το κομμουνιστικό διεθνιστικό κόμμα της Ελλάδας και η Βαλκανική Κομμουνιστική Διεθνιστική Ομοσπονδία οφείλουν να περιλάβουν κι αυτό το ζήτημα σαν ολοκληρωτικό μέρος του διεθνιστικού τους προγράμματος δράσης κατά του πολέμου και να υπερασπίσουν το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης όλων των καταπιεζομένων αυτών εθνοτήτων μέχρι και του κρατικού αποχωρισμού από τις χώρες όπου βίαια είναι προσαρτημένες. Πρέπει αποφασιστικά να αποκρουστεί και να ξεσκεπαστεί αλύπητα η προσπάθεια από τις κυρίαρχες εθνικές μπουρζουαζίες των Βαλκανίων να πάρουν σαν πρόσχημα για τις νέες καταχτητικές τους εξορμήσεις την «προστασία» και την «απελευθέρωση» των υποδούλων ομοεθνών (Βουλγαρία τους Μακεδόνες και Ντομπρουτσιάνους, Σερβία τους Μακεδόνες του ελληνικού τμήματος της Μακεδονίας, Ελλάδα τους πληθυσμούς των Δωδεκανήσων, Κύπρου Αλβανίας, Μοναστηρίου).
Από το νέο ιμπεριαλιστικό πόλεμο, οποιεσδήποτε εθνικές μπουρζουαζίες κι αν επικρατούσαν στρατιωτικά, καμιά από τις καταπιεζόμενες εθνότητες δεν έχει να περιμένει την εθνική της ελευθερία, παρά όλες τους θα υποστούν μόνο, για πολλοστή φορά, το Γολγοθά των πολεμικών μαρτυρίων, την ερήμωση, νέους εξανδραποδισμούς από τη γη των πατέρων τους και φρικτότερα δεσμά δουλείας. Ενόσω θα συνεχίζεται η εξουσία των κυρίαρχων τάξεων, οι πολυβασανισμένες εθνότητες αυτές θα γίνουν πάλι κλοτσοσκούφι στα πόδια των μικρών και των μεγάλων ιμπεριαλιστικών ανταγωνιστών της Βαλκανικής και της Ευρώπης και των δυναστικών κλικών τους.
Οι κομμουνιστές-διεθνιστές, χωρίς ούτε στιγμή να πάψουν να υπερασπίζουν κάθε άμεση εθνική διεκδίκηση των εθνοτήτων αυτών, πολιτική, πολιτιστική, γλωσσική κλπ, χωρίς ποτέ να σταματούν τη στηλίτευση των εθνικιστικών βιαιοπραγιών σε βάρος των καταπιεζομένων εθνοτήτων από τα όργανα του ελληνικού, σερβικού, βουλγαρικού, ρουμάνικου, ιταλικού ιμπεριαλισμού, θα καλέσουν τους καταπιεζόμενους χωρικούς και εργάτες των καταπιεζομένων εθνοτήτων της χερσονήσου σε κοινό αγώνα με τους εργάτες και χωρικούς των βαλκανικών χωρών για την ανατροπή των καπιταλιστών και για την εγκαθίδρυση της Βαλκανικής Ομοσπονδίας των Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών. Μέσα σ’ αυτή μόνο μπορούνε να βρούνε πραγματικά και πλέρια, μαζί με την κοινωνική, και την εθνική τους ελευθερία, όπως τη βρήκαν οι 160 εθνότητες της τσαρικής Ρωσίας με την πρακτική εφαρμογή του μπολσεβίκικου προγράμματος της Οκτωβριανής Επανάστασης. Η πολιτική αυτή, που πρέπει αμέσως από τώρα να προπαγανδιστεί από το Κόμμα στη Μακεδονία και Θράκη, δίνει μια έμπρακτη διεθνιστική διαπαιδαγώγηση στους μπολιασμένους από τις εθνικιστικές προλήψεις Έλληνες προλετάριους, διαλύει τις εθνικές δυσπιστίες που σατανικά καλλιέργησε η κυρίαρχη τάξη μεταξύ των εργαζομένων καταπιεζόμενης και καταπιέζουσας εθνότητας, και είναι ταυτόχρονα το καλλίτερο μέσο για να κερδίσει η αντιπολεμική μας πάλη και η προλεταριακή επανάσταση στη χώρα και στα Βαλκάνια ένα σπουδαίο λαϊκό σύμμαχο.
22. Ο πόλεμος και το εθνικό ζήτημα στα Δωδεκάνησα και στην Κύπρο
Με το ίδιο ακριβώς πνεύμα και τα ίδια συνθήματα θa αντιμετωπιστεί η σωβινιστική προπαγάνδα της ελληνικής μπουρζουαζίας γύρω από τα Δωδεκάνησα σε περίπτωση πολέμου με την Ιταλία ή ενδεχομένως και γύρω από την Κύπρο αν η Αγγλία την «πρόσφερε» ως «αντάλλαγμα» του αίματος των Ελλήνων εργατών και χωρικών που θα πέσουν στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο. H κυρίαρχη τάξη στην Ελλάδα και οι πράκτορές της στα νησιά αυτά θα ρίξουνε τα συνθήματα της «ένωσης» με μόνο το σκοπό να δημιουργήσουν πολεμική ψύχωση στις μάζες και ενθουσιασμό απατηλό. Το Κόμμα μας και οι Ιταλοί, Άγγλοι, Κύπριοι και Δωδεκανήσιοι κομμουνιστές-διεθνιστές, χωρίς να πάψουν να διεκδικούν σ’ όλα τα πεδία την αυτοδιάθεση των πληθυσμών αυτών μέχρι και του αποχωρισμού (όπως το έκαναν οι Ιταλοί κομμουνιστές κάτω από την απειλή του φασιστικού ρεβόλβερ — κοινοβουλευτικοί αγώνες Γκριέκο κλπ. 1924 υπέρ της δωδεκανησιακής ανεξαρτησίας), θα διαφωτίσουν τους καταπιεζόμενους ελληνικούς πληθυσμούς πάνω στους κατακτητικούς σκοπούς της ελληνικής κεφαλαιοκρατίας που επιδιώκει να υποκαταστήσει τη δική της εκμεταλλευτική κυριαρχία πάνω τους αντί για την ιταλική και αγγλική. Με ιστορικά γεγονότα θα δείξουν ότι οι αστικές κυβερνήσεις των Αθηνών ως τώρα δέχτηκαν θετικά και αρνητικά την υποδούλωση τους και συνεργάστηκαν με τους υποδουλωτές τους ιμπεριαλιστές και σαμποταρίσαν κάθε απελευθερωτική λαϊκή κίνηση στα νησιά. Μουσολίνι—Βενιζέλος—Μεταξάς—Τσάμπερλαιν ήταμ και είναι ως τώρα σύμφωνοι στην εθνική υποδούλωση του κυπριακού και δωδεκανησιακού λαού, αντίθετοι σε κάθε λαϊκή εθνικοεπαναστατική κίνηση, θα μπουν επικεφαλής εκεί οι κομμουνιστές και θα καλέσουν τις μάζες σε συμμαχική πάλη με τους Έλληνες, Ιταλούς, Άγγλους εργάτες κατά του πολέμου, για την αποτίναξη του ζυγού της αγγλικής, ιταλικής και ελληνικής κεφαλαιοκρατίας και για τη Σοσιαλιστική Δημοκρατία στην Ελλάδα και στην Ευρώπη που θα τους ασφαλίσει πραγματική πολιτική, εθνική και κοινωνική απελευθέρωση.
Ακροναυπλία, Ιούνης 1939
