Διαβάστε ένα άρθρο του Χόρχε Μαρτίν για τις εξελίξεις στην Ουκρανία. Είναι γραμμένο στις 5 Σεπτέμβρη αλλά διατηρεί όλη του την επικαιρότητα.
Την παραμονή της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουαλία, η κρίση στην Ουκρανία έχει κλιμακωθεί. Οι ίδιοι άνθρωποι που μας είπαν για τα «Όπλα μαζικής καταστροφής» του Σαντάμ κραυγάζουν για τα χιλιάδες, ίσως δεκάδες χιλιάδες, Ρώσων στρατιωτών που έχουν εισβάλει στην Ουκρανία, απαιτώντας άμεση δράση για την αντιμετώπισή τους.
Η υποκρισία του Δυτικού ιμπεριαλισμού, πραγματικά, δεν έχει όρια. Μιλώντας στο Ταλίν, στην Εσθονία, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ κατηγόρησε τη Ρωσία για «ξεδιάντροπη επίθεση» στην Ουκρανία και πρόσθεσε ότι αυτή η στάση «αποτελεί πρόκληση για τις πλέον βασικές αρχές του διεθνούς συστήματος μας: ότι τα σύνορα δεν μπορούν να επανασχεδιαστούν με την κάννη ενός όπλου, ότι τα έθνη έχουν το δικαίωμα να καθορίσουν το δικό τους μέλλον.»
Αυτά είναι λόγια που προέρχονται από μια χώρα που δεν έχει διστάσει να καταφύγει σε εισβολές, στρατιωτικά πραξικοπήματα, συγκεκαλυμμένη αποσταθεροποίηση σε όλο τον κόσμο, χωρίζοντας χώρες και επαναχαράσσοντας τα σύνορα τους κάθε φορά ανάλογα με τα συμφέροντα του αμερικανικού καπιταλισμού.
Και δεν αναφερόμαστε μόνο στους 19ο και 20ο αιώνα. Τα πιο πρόσφατα παραδείγματα από το πραξικόπημα στην Ονδούρα, το πραξικόπημα στη Βενεζουέλα, τις εισβολές στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, το βομβαρδισμό της Λιβύης, την υποστήριξη των αντιδραστικών φονταμενταλιστικών ανταρτών στη Συρία, την υποστήριξη αντιδραστικών δικτατοριών στη Σαουδική Αραβία και τα κράτη του Κόλπου και έναν μακρύ κατάλογο άλλων περιπτώσεων. Όταν ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός μιλάει για «το δικαίωμα των λαών να καθορίζουν οι ίδιοι το μέλλον τους» αυτό που εννοεί πραγματικά είναι «το δικαίωμά μας να καθορίσουμε το μέλλον οποιουδήποτε έθνους σύμφωνα με τα συμφέροντα των τραπεζιτών και των καπιταλιστών μας».
Το να κάνουν πολύ θόρυβο για την υποτιθέμενη ρωσική επέμβαση στην Ουκρανία είναι η μία όψη. Απ΄ την άλλη, οι ΗΠΑ το βρίσκουν περίπλοκο να είναι ο αστυνομικός του κόσμου σε μια περίοδο καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης σε παγκόσμιο επίπεδο, συνοδευόμενη από αναταραχή και αστάθεια. Ως εκ τούτου, ο Ομπάμα ήταν εξαιρετικά καταγγελτικός εναντίον της Ρωσίας, αλλά πολύ ασαφής στην παροχή στρατιωτικής βοήθειας. Στην πραγματικότητα, η όλη διαμάχη στο θέμα της Ουκρανίας αποκάλυψε ανοιχτά τους περιορισμούς των ΗΠΑ σαν ιμπεριαλιστική δύναμη, τις διαιρέσεις μεταξύ της Αμερικής και των Ευρωπαίων συμμάχων της και τις ακόμα πιο βαθιές διαιρέσεις μεταξύ των τελευταίων.
Ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός έχει ήδη αναγκαστεί να αποχωρήσει από το Ιράκ και το Αφγανιστάν, αφήνοντας πίσω του μια κατάσταση η οποία ήταν λιγότερο σταθερή από τη σκοπιά των δικών του συμφερόντων. Σε αυτή την κατάσταση πρέπει τώρα να προσθέσουμε την άνοδο της ISIS (το άμεσο αποτέλεσμα της ανάμιξης των ΗΠΑ στην περιοχή), τους εγκληματικούς βομβαρδισμούς του Ισραήλ στη Γάζα και την κρίση στην Ουκρανία. Αυτές οι αυξανόμενες απαιτήσεις για τις ΗΠΑ ως παγκόσμιου χωροφύλακα έρχονται σε μια εποχή που οι σχέσεις τους με την σημαντική σύμμαχο, τη Γερμανία είναι σε ιστορικό χαμηλό και η κοινή γνώμη των ΗΠΑ είναι εξαιρετικά επιφυλακτική για τυχόν πιο δαπανηρές ξένες στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Ένα άρθρο από τον David Sanger στους «New York Times» το θέτει πολύ λακωνικά: «Στα ταξίδια του στην Ευρώπη αυτή την εβδομάδα και στη μεγάλη περιοδεία του στην Ασία, που έχει προγραμματιστεί αυτό το φθινόπωρο, ο Πρόεδρος αντιμετωπίζει μια διπλή πρόκληση: να πείσει τους Αμερικανούς συμμάχους και τους εταίρους ότι δεν έχει καμία πρόθεση να αφήσει «κενά ενέργειας» σε όλο τον κόσμο, ενώ πείθει τους Αμερικανούς ότι μπορεί να αντιμετωπίσει κάθε μία από αυτές τις συγκρούσεις, χωρίς να τους βυθίζει πίσω σε μια άλλη δεκαετία των μεγάλων στρατιωτικών υποχρεώσεων και των βαρύτατων απωλειών.»
Το ίδιο άρθρο αναφέρεται στον Richard N. Haas, πρόεδρο του αμερικανικού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων που εξηγεί τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Ομπάμα: «Αν προσθέσετε τους πόρους που απαιτούνται για την επιβολή στον άξονα της Ασίας, την επανεκκίνηση στη Μέση Ανατολή και την αύξηση της παρουσίας μας στην Ευρώπη, δεν μπορείτε να το κάνετε χωρίς επιπλέον χρήματα και ικανότητα. Ο κόσμος έχει αποδειχθεί ότι είναι πολύ πιο απαιτητικός απ΄ ό, τι φαινόταν στο Λευκό Οίκο πριν από μερικά χρόνια.»
Αυτό είναι ότι είχαν πει οι μαρξιστές για κάποιο χρονικό διάστημα. Η ιδέα ότι η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης θα ανοίξει έναν κόσμο ειρήνης και ευημερίας ήταν ψευδής από την αρχή. Ένα κύριο άρθρο στην εφημερίδα The Guardian, το συνοψίζει με αυτόν τον τρόπο: «Ο ψυχρός πόλεμος ήταν επικίνδυνος, αλλά είναι σχετικά απλός. Ο νέος κόσμος, δυστυχώς, είναι όλο και πιο δύσκολος μέρα με τη μέρα.»
Για να επιστρέψουμε στην Ουκρανία, ήταν οι προκλητικές ενέργειες του δυτικού ιμπεριαλισμού που εξαπέλυσαν την παρούσα κρίση. Οι ΗΠΑ στήριξαν την απομάκρυνση του Γιανουκόβιτς και την εδραίωση μιας σταθερής κυβέρνησης που θα δεσμευτεί να φέρει την Ουκρανία σε μια συμμαχία με την ΕΕ και, ενδεχομένως, ως μέλος του ΝΑΤΟ. Αυτό ήταν σαν να τεντώνεις ένα κόκκινο πανί σε ταύρο για το Κρεμλίνο και οι στρατηγοί των ΗΠΑ θα έπρεπε να το γνωρίζουν. Η προσάρτηση της Κριμαίας ήταν το μόνο λογικό βήμα από την πλευρά της Ρωσίας, προκειμένου να εξασφαλίσει τη συνέχιση του ελέγχου πάνω σε μια ρωσική ναυτική βάση, μεγάλης στρατηγικής σημασίας. Για όλη τη συζήτηση από την πλευρά των ΗΠΑ για τις «κόκκινες γραμμές που δεν πρέπει να περάσουν» και τις «συνέπειες» που έπρεπε να ακολουθήσουν, η αλήθεια είναι ότι δεν ήταν σε θέση να κάνουν τίποτα γι ‘αυτό. Τα «απαραβίαστα σύνορα ενός κυρίαρχου κράτους» έχουν «επανασχεδιαστεί με την κάννη ενός όπλου» και οι ΗΠΑ ήταν εντελώς ανήμπορες.
Η Κριμαία δεν ήταν ο μόνος ρώσικος στόχος σε αυτή τη σύγκρουση. Το Κρεμλίνο δεν μπορεί να αφήσει την Ουκρανία να περιέλθει εντελώς στη σφαίρα επιρροής της Δύσης και χρησιμοποίησε την εξέγερση στο ανατολικό τμήμα της χώρας, καθώς και τον έλεγχο πάνω στην παροχή φυσικού αερίου, ως διαπραγματευτικό χαρτί για να εξασφαλιστεί ότι συνεχίζει να έχει τον κύριο λόγο στην ουκρανική πολιτική. Παρ ‘όλα αυτά, αξιωματούχοι των ΗΠΑ υποστήριξαν την αντιδραστική κυβέρνηση Γιάτσενιουκ – Ποροσένκο στο Κίεβο και την έσπρωξαν να ξεκινήσει έναν πόλεμο ενάντια στο λαό του Ντονμπάς. Σε κάθε μεγάλη επίθεση της λεγόμενης «αντιτρομοκρατικής επιχείρησης» είχε προηγηθεί επίσκεψη ενός ανώτερου αξιωματούχου των ΗΠΑ στο Κίεβο. Και κάθε μια από αυτές απέτυχε.
Στα μέσα Αυγούστου ο ουκρανικός στρατός και τα ακροδεξιά «πατριωτικά» Τάγματα που έχουν συσταθεί στο Κίεβο τελικά προχώρησαν σε πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον των ανταρτών στο Ντονμπάς. Τους ανάγκασαν να εγκαταλείψουν τα οχυρά τους στο Σλαβιάνσκ και το Κρεματόρσκ μέσω μιας βάναυσης πολιορκίας. Στη συνέχεια, κατάφεραν να περικυκλώσουν το Λογκάνσκ και το Ντόνετσκ, κινούμενοι για να τους αποκόκόψουν από τα σύνορα της Ρωσίας.
Οι ουκρανικές δυνάμεις που ασχολούνται με τον γενικό βομβαρδισμό των κατοικημένων περιοχών, τα σχολεία, τα νοσοκομεία, οι αγορές, οι πολυκατοικίες, τα συστήματα παροχής νερού στα μεγάλα αστικά κέντρα, όπως το Ντόνετσκ και το Λουγκάνσκ, καθώς και μικρότερες πόλεις και κωμοπόλεις. Όλα αυτά θεωρούνται ως νόμιμοι στόχοι στον πόλεμο του Κιέβου κατά των ανταρτών στο Ντονμπάς. Πάνω από 2.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί, δεκάδες χιλιάδες τραυματίες έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν την περιοχή. Ωστόσο, δεν υπήρχαν διαμαρτυρίες, κανένα σημάδι οργής από τη «διεθνή κοινότητα». Αυτά τα εγκλήματα συνοδεύτηκαν από μια εκκωφαντική σιωπή στην Ουάσιγκτον, στο Λονδίνο και στο Βερολίνο.
Προκειμένου να αποκτηθεί υποστήριξη για τον πόλεμο, η κυβέρνηση του Κιέβου έπρεπε να καταφύγει σε μια εκστρατεία πατριωτικής υστερίας, η οποία οδήγησε στην κατάπνιξη αντιπολιτευτικών φωνών. Αριστερές οργανώσεις βγήκαν στην παρανομία, απαγορεύτηκε το Κομμουνιστικό Κόμμα, ρωσόφωνες εφημερίδες δέχθηκαν επίθεση, μέλη του κοινοβουλίου δέχθηκαν σωματική επίθεση κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων, μέσα κοινωνικής δικτύωσης ελέγχονται, ρωσικά κανάλια απαγορεύτηκαν, αριστεροί ακτιβιστές συνελήφθησαν χωρίς ένταλμα, κλπ. Και πάλι, δεν υπήρξε μια λέξη καταδίκης από τη Δύση.
Ακόμη και κατά το διάστημα αυτό η στρατιωτική κατάσταση δεν ήταν ολοκληρωτικά υπό τον έλεγχο των δυνάμεων Κιέβου. Εκατοντάδες Ουκρανοί στρατιώτες είχαν παγιδευτεί μεταξύ των επαναστατικών δυνάμεων και των ρώσικων συνόρων, χωρίς πρόσβαση σε προμήθειες. Στο Κίεβο ήταν ανίκανοι ή απρόθυμοι να στείλουν τρόφιμα ή πυρομαχικά, αλλά τους διέταξαν να αντισταθούν και να μην παραδοθούν. Εκατοντάδες πέρασαν τελικά τα σύνορα παραδόθηκαν στο ρωσικό στρατό. Ορισμένοι μετά δικάστηκαν για λιποταξία.
Για τις αρχές του Κιέβου, οι Ουκρανοί στρατιώτες δεν είναι τίποτα περισσότερο από κρέας για τα κανόνια. Συνεπώς, δεν είναι έκπληξη το γεγονός ότι συνεχίστηκαν οι διαμαρτυρίες από τους συγγενείς των στρατιωτών σε όλη τη χώρα. Με το νέο κύμα κινητοποιήσεων, εκατοντάδες απλοί άνθρωποι είναι στο στάδιο της εξαγωγής συμπερασμάτων. Αυτοί οι δυστυχείς που αποστέλλονται στο Ντονμπάς με πολύ λίγη εκπαίδευση, κακό εξοπλισμό και πολύ λίγο φαγητό. Εντωμεταξύ, οι γιοι των πλουσίων και των κρατικών αξιωματούχων δωροδοκούν για να μην σταλούν στο μέτωπο. Ένα από τα συνθήματα που έθεσε το κίνημα των μητέρων και συζύγων ήταν: «στείλτε τους γιους των δικαστών και των πολιτικών στο μέτωπο!» Άλλοι υποστήριξαν ότι ο πόλεμος είχε προκληθεί από το Euromaidan και ως εκ τούτου όσοι το ξεκίνησαν θα έπρεπε να αποστέλλονται πρώτοι στο μέτωπο. Το κίνημα ενάντια στην επιστράτευση ήταν ιδιαίτερα αισθητό σε περιοχές όπου υπάρχουν εθνικές μειονότητες, αλλά όχι μόνο εκεί.
Ρωσική εισβολή;
Η επιθετική διάθεση των δυνάμεων του Κιέβου φαίνεται να είναι ασταμάτητη. Στη συνέχεια, όμως, προς το τέλος Αυγούστου, η παλίρροια άρχισε να αλλάζει. Οι αντάρτες αντεπιτέθηκαν, σπάζοντας την περικύκλωση του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, παίρνοντας τον έλεγχο του αεροδρομίου και στις δύο πόλεις, άνοιξε ένα νέο μέτωπο στο Νοβοαζόσκ και τώρα προχωρεί στο βασικό λιμάνι της Μαριούπολης. Τα φασιστικά παραστρατιωτικά τάγματα (Αζοφικής, Ντονμπας, Ντιέπρ) υπέστησαν μια ιδιαίτερα σοβαρή ήττα στην κρίσιμη μάχη της Ιλοβάισκ και μερικοί από τους βασικούς ηγέτες τους τραυματίστηκαν.
Τώρα η κυβέρνηση του Κιέβου που δικαίως ανησυχεί, άρχισε να ουρλιάζει για «χιλιάδες ρωσικών στρατευμάτων» στο έδαφος της Ουκρανίας και ολόκληρα τάγματα που υποτίθεται ότι πέρασαν τα σύνορα. Οι δυτικές πρωτεύουσες άρχισαν να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τη λεγόμενη «ρωσική εισβολή ». Για να υποστηρίξει αυτόν τον ισχυρισμό, το ΝΑΤΟ δημοσίευσε δορυφορικές εικόνες. Αυτοί είναι οι ίδιοι άνθρωποι που μας διαβεβαίωσαν ότι ο Σαντάμ Χουσεΐν δεν είχε μόνο όπλα μαζικής καταστροφής, αλλά, επίσης, ότι κατείχε μέσα για να τα αναπτύξει και να τα θέσει σε λειτουργία. Κάθε «αποδεικτικό στοιχείο» που προέρχεται από αυτούς θα πρέπει να εξετάζεται με μεγάλο βαθμό σκεπτικισμού.
Το Κίεβο επίσης, ενδιαφέρεται να υπερτονίσει μια πιθανή απειλή από τη Ρωσία σε μια προσπάθεια να πάρει κάποια συγκεκριμένη στρατιωτική υποστήριξη από τη Δύση για έναν πόλεμο που προς το παρόν χάνει. Οι ισχυρισμοί της κυβέρνησης του Κιέβου για μια «ρωσική εισβολή» είναι επομένως σε μεγάλο βαθμό ύποπτοι. Φυσικά, το Κρεμλίνο δε μπορεί να επιτρέψει στους αντάρτες του Ντινπάς να συντριβούν. Πρώτα απ ‘όλα, θα χάσει ένα σημαντικό διαπραγματευτικό χαρτί για να επιτύχει τους στόχους τoυ στην Ουκρανία. Δεύτερον ο Πούτιν, θα αντιμετώπιζε ένα σοβαρό πλήγμα στη δημοτικότητα του στη Ρωσία, αν φαινόταν ότι θα τους εγκατέλειπε στην τύχη τους. Για να αποφευχθεί κάτι τέτοιο, η Ρωσία έχει βοηθήσει αναμφισβήτητα τους αντάρτες με την επίβλεψη, πληροφορίες, την τακτική παροχή όπλων, «εθελοντών», και ένα μικρό αριθμό από ειδικές δυνάμεις.
Δεν υπάρχει λόγος να αμφιβάλλει κανείς για την παρουσία ορισμένων ρωσικών στρατευμάτων στην Ανατολική Ουκρανία. Οι ρώσικοι ισχυρισμοί ότι ορισμένα συνοριακά στρατεύματα θα μπορούσαν να έχουν διασχίσει τα σύνορα «κατά λάθος» δεν μπορεί να ληφθούν σοβαρά υπόψη. Αλλά η συζήτηση για μια ρωσική εισβολή, γεγονός που αποτελεί εφεύρεση του καθεστώτος του Κιέβου, προορίζεται να αποκρύψει τις πραγματικές αιτίες για τις στρατιωτικές αποτυχίες του. Η αντιστροφή της τύχης των ουκρανικών στρατευμάτων στην Ανατολή εξηγείται από άλλους παράγοντες: την ανικανότητα της ανώτατης διοίκησης της «αντιτρομοκρατικής επιχείρησης», τη διάσπαση των δυνάμεων που αγωνίζονται στο πλευρό του Κιέβου (το οποίο περιλαμβάνει στρατεύματα του Υπουργείου Εσωτερικών, το στρατό, νεοναζί Τάγματα εθελοντών, άλλες εθελοντικές δυνάμεις που αποδίδονται σε διαφορετικές πολιτικές δυνάμεις ή σε μεμονωμένους ολιγάρχες), ανεξέλεγκτη διαφθορά και απροκάλυπτη προδοσία.
Ακόμη και πριν από την σημερινή ήττα, ο αυτοδιορίσμενος διοικητής του εθελοντικού «τάγματος του Ντονμπάς» Σιμόν Σεμενένκο παραπονιόταν: «Υπάρχει ένα αυξανόμενο χάσμα μεταξύ των διοικητών και της ηγεσίας της ATO (λένε «γιατί οδηγούμαστε σε σφαγή και γιατί κανείς δεν τιμωρείται»). Υπάρχει ένα απόλυτο χάος όσον αφορά τα όπλα, την έλλειψη συντονισμού και τη διαχείριση της επικοινωνίας. Υπάρχει διαφθορά και χάος στην υποστήριξη τον επισιτισμό και την ένδυση των εθελοντών».
Η ταπεινωτική υποχώρηση των δυνάμεων του Κιέβου διεύρυνε περαιτέρω τις διαιρέσεις στο στρατόπεδό τους. Τα «πατριωτικά» Τάγματα εθελοντών κατηγόρησαν το Υπουργείο Άμυνας και τον πρόεδρο για έλλειψη υποστήριξης και περίπου χίλια άτομα συγκεντρώθηκαν σε μια διαμαρτυρία στο Κίεβο, στο τέλος του Αυγούστου, απαιτώντας περισσότερα όπλα, περισσότερα άτομα και περισσότερα κονδύλια για τον πόλεμο. Μια άλλη κοινή διαμαρτυρία όλων των εθελοντικών ταγμάτων ήταν προγραμματισμένη για τις 4 Σεπτεμβρίου και υπάρχουν συνεχείς φημολογούμενες προσπάθειες από αυτούς τους φασίστες κακοποιούς για να ανατρέψουν τη σημερινή κυβέρνηση με ένα «νέο Euromaidan».
Aυτό σημαίνει ότι o ουκρανικός στρατός αντανακλά όλες τις αντιφάσεις της ουκρανικής κοινωνίας, τη σαπίλα και τη διαφθορά του ουκρανικού καπιταλισμού. Πάνω απ ‘όλα, η ήττα των δυνάμεων της Ουκρανίας είναι το αποτέλεσμα του χαμηλού ηθικού των κληρωτών και των έφεδρων στρατιωτών οι οποίοι δεν βλέπουν το λόγο για τον πόλεμο αυτό και δεν έχουν τη θέληση να πολεμήσουν. Από την άλλη πλευρά, οι επαναστατικές δυνάμεις αγωνίζονται σε έναν πόλεμο για να υπερασπιστούν τα σπίτια και τις οικογένειές τους. Παλεύουν με τις πλάτες τους στον τοίχο και ως εκ τούτου, παλεύουν με θάρρος και αποφασιστικότητα που γεννήθηκε από την απελπισία.
Το γεγονός ότι οι δυνάμεις του Κιέβου δίνουν μάχες στο έδαφος του εχθρού, όχι ενάντια στις «συμμορίες των ξένων μισθοφόρων», αλλά μάλλον ενάντια στον εχθρικό τοπικό πληθυσμό που έχει γίνει ένας στρατός- πολιτοφυλακή, έχουν υπονομεύσει ακόμα περισσότερο το ηθικό των απλών Ουκρανών φαντάρων.
Η διάθεση του πληθυσμού έχει αλλάξει τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς η φύση των κατοχικών δυνάμεων έχει καταστεί σαφής προς τους απλούς ανθρώπους. Προηγουμένως, πολλοί απλοί άνθρωποι θεωρούσαν τον πόλεμο κάτι προσωρινό, μια ανεπιθύμητη διακοπή της κανονικής ζωής τους που τελικά θα εξαφανιστεί, επιτρέποντάς τους να επιστρέψουν στην καθημερινή τους ρουτίνα. Παρόλο που βλέπουν το νέο καθεστώς στο Κίεβο με βαθιά καχυποψία, παρέμειναν παθητικοί θεατές, απρόθυμοι να συμμετάσχουν ενεργά στον αγώνα. Αλλά τώρα το κλίμα έχει σκληρύνει.
Αυτό ακριβώς το σημείο τονίστηκε από τον δημοσιογράφο Τιμ Γιούντα σε ένα άρθρο του στο «Νew York Review of Books» με τίτλο «Μια καταστροφική ήττα»: «To ανταρτοκρατούμενο Λουγκάνσκ κατελήφθη από μια εικονική πολιορκία και ήταν σε μεγάλο βαθμό βομβαρδισμένο από τις ουκρανικές δυνάμεις, αν και παραδόξως είναι ακόμα δυνατό να φτάσει κανείς στην πόλη με προαστιακό τρένο. Μεγάλα τμήματα του Ντόνετσκ είχαν βομβαρδιστεί από ουκρανικές δυνάμεις. Σε ορισμένες περιοχές που έχουν υποστεί βομβαρδισμούς η στόχευση ήταν τόσο θλιβερά ανακριβής που εκατοντάδες άμαχοι σκοτώθηκαν. Το αποτέλεσμα είναι ότι τον Αύγουστο, πολλοί απλοί άνθρωποι που δεν νοιάζονται τόσο πολύ για το ποιος τους κυβέρνησε μισούσαν την κυβέρνηση στο Κίεβο και την Ουκρανία στο σύνολό της.»
Ένα άρθρο από τον Ροναλντ Ολιφαντ στην «Telegraph» χαρακτήρισε τη στάση των κατοίκων της Κομσομόλσκογιε προς τα φασιστικά παραστρατιωτικά τάγματα της Εθνικής Φρουράς, που είχαν καταλάβει την περιοχή τους για λίγες ημέρες στις αρχές Σεπτεμβρίου: «Δεν μας υπερασπίζονται, μόνο κλέβουν από μας. Εμφανίστηκαν, είπαν ότι επρόκειτο να πολιορκήσουν την πόλη και κατέλαβαν το αστυνομικό τμήμα για την έδρα τους. Όταν διαμαρτυρηθήκαμε μας βομβάρδισαν, διότι αυτό είπαν ότι δεν ήταν δουλειά μας. Μετά από αυτό οι αμφιβολίες μου έφυγαν. Απλά περιμένουμε για τις λαϊκές πολιτοφυλακές να φτάσουν εδώ.»
Συγκρίνοντας τις διαθέσεις και στις δύο πλευρές του πολέμου, δεν είναι δύσκολο να συμπεράνουμε ότι δεν απαιτείται η υπόθεση της «ρωσικής εισβολής» για να εξηγηθεί η πρόσφατη ήττα των δυνάμεων του Κιέβου.
Η μπλόφα του ΝΑΤΟ και οι επιθέσεις
Ο πόλεμος είναι μια σύνθετη και δυναμική εξίσωση. Η προσπάθεια του Κιέβου να συντρίψει τους αντάρτες (υπολογίζοντας ότι ο Πούτιν θα ήταν απρόθυμος να εμπλακεί περισσότερο στο να βοηθήσει τους αντάρτες) απέτυχε εντελώς και τώρα είναι το Κίεβο, που έχει αναγκαστεί σε μια ταπεινωτική υποχώρηση. Ο Ποροσένκο απελπισμένα προσπαθεί να πάρει την υποστήριξη από το ΝΑΤΟ και έχει δοθεί μια θέση σε αυτόν κατά τη σύνοδο κορυφής του οργανισμού στην Ουαλία.
Παίρνοντας θάρρος από τις προκλητικές δηλώσεις του «Μεγάλου Δανού» Ρασμούνσεν ο πρωθυπουργός της Ουκρανίας Γιάτσενιουκ επιμένει ότι η χώρα του επιθυμεί να γίνει «πρώτης τάξης σύμμαχος» και θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ μετά τις επικείμενες βουλευτικές εκλογές. Γενναία λόγια, πράγματι! Αλλά το γεγονός είναι ότι η προσπάθεια του Ποροσένκο να βάλει το ΝΑΤΟ να αναλάβει στρατιωτική δράση για να σταματήσει η «ρωσική εισβολή» απέτυχε παταγωδώς και το αίτημα του Κιέβου για ένταξη στο ΝΑΤΟ συναντήθηκε με μια ευγενική, αλλά μη δεσμευτική και πολύ χλιαρή αντίδραση.
Οι ΗΠΑ έχουν κάνει πολύ φασαρία σχετικά με την ανάγκη να στηρίξουν την Ουκρανία και την εθνική της ακεραιότητα, αλλά στην πραγματικότητα οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της είναι εξαιρετικά απρόθυμοι να δεσμευτούν και το χάος στο Ιράκ καταλαμβάνει πλέον μια υψηλότερη θέση στις προτεραιότητες τους.
Για άλλη μια φορά γινόταν λόγος για «σκληρές οικονομικές κυρώσεις». Αλλά αυτά έχουν ξαναακουστεί. Η αλήθεια είναι ότι, παρόλο που η ρωσική οικονομία θα μπορούσε να πληγεί άσχημα από οποιεσδήποτε σοβαρές κυρώσεις, οι οικονομίες της Ευρώπης, είναι ήδη σε πολύ εύθραυστη κατάσταση και θα υποφέρουν ακόμη περισσότερο. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, είναι ήδη στα πρόθυρα της ύφεσης. Η εφαρμογή αυστηρότερων κυρώσεων θα μπορούσε να είναι η «τελευταία σταγόνα» που θα εισάγει την οικονομία σε ύφεση. Η Ρωσία θα μπορούσε στη συνέχεια να διακόψει την παροχή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, από την οποία η Γερμανία και άλλες χώρες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό.
Η προοπτική γερμανικές οικογένειες να μην έχουν ρεύμα και γερμανικά εργοστάσια να ακινητοποιηθούν με την έναρξη του χειμώνα δεν είναι και η πιο ελκυστική για την Άνγκελα Μέρκελ. Ως εκ τούτου, η Γερμανία θέλει μια λύση μέσω διαπραγματεύσεων και αυτό σημαίνει μια λύση που είναι αποδεκτή από τη Ρωσία. Εμείς δεν έχουμε την παραμικρή αμφιβολία, ότι ακόμα και ενώ συνεχίζονται οι θορυβώδεις καταγγελίες, μια τέτοια συμφωνία «ψήνεται» κάτω από το τραπέζι.
Υπάρχουν ισχυρές δυνάμεις που ωθούν σε αυτή την κατεύθυνση. Ενώ εκφράζουν δημοσίως την υποστήριξή τους για την Ουκρανία, δυτικοί καπιταλιστές λένε ότι δεν υπάρχει τίποτα που να μπορούμε να κάνουμε και το Κίεβο θα πρέπει να πιεστεί για να υπογράψει μια συμφωνία το συντομότερο δυνατόν. Ένα άρθρο στο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, υπό τον τίτλο «Το ΝΑΤΟ βλέπει ήδη την Ουκρανία ως ηττημένη» επιβεβαιώνεται από ανώνυμες πηγές του ΝΑΤΟ που κλίνουν προς την κατεύθυνση αυτή: «Από στρατιωτική άποψη, η σύγκρουση για το Κίεβο είναι ήδη χαμένη», δήλωσε ένας ανώτερος του ΝΑΤΟ. «Η μόνη επιλογή» για τον Ποροσένκο, σύμφωνα με εκτίμηση, είναι, «η διαπραγμάτευση να αποσύρει τους άνδρες του ζωντανούς από τα χέρια των Ρώσων».
Ένα κύριο άρθρο στην εφημερίδα «The Guardian» εξέφρασε την ίδια άποψη: «Εμείς, είτε δεν μπορούμε ή δεν θα χρησιμοποιήσουμε τη δύναμη που έχουμε με κάθε τρόπο. Η μέτρια ανάπτυξη των δυνάμεων του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη σε μια περιστρεφόμενη βάση μπορεί να καθησυχάσει κάποια ανησυχούντα μέλη της συμμαχίας, αλλά αυτό δεν θα επηρεάσει την κατάσταση στην Ουκρανία. Ο εξοπλισμός των Ουκρανών είναι δυνατός και ίσως θα έπρεπε να γίνει, αλλά θα τροφοδοτήσει τη σύγκρουση. Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν θα μπορούσε στη συνέχεια, να ενισχύσει στρατιωτικά τους αντάρτες από την πλευρά του. Λέει ότι θέλει την ειρήνη μέχρι την Παρασκευή. Έχουμε ακούσει αυτές τις δηλώσεις και πριν, αλλά η καλύτερη ελπίδα είναι ότι έχει επίσης μια αίσθηση του κινδύνου, όχι μόνο από ένα ευρύτερο πόλεμο, αλλά από μια μακρά περίοδο απομόνωση της Ρωσίας.»
Οι προσπάθειες του ΝΑΤΟ και της Δύσης να φοβίσουν τους Ρώσους με τις απειλές οικονομικών κυρώσεων, είχαν το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που είχε προβλεφθεί. Μακριά από το να εκφοβίζονται, ο Πούτιν ανέβασε τις απαιτήσεις του και τώρα λέει ότι οποιαδήποτε διευθέτηση κατόπιν διαπραγματεύσεων πρέπει να περιλαμβάνει «κρατική υπόσταση» για το Ντονμπάς. Οι Ρώσοι δεν βλέπουν κανένα λόγο για να κάνουν συμβιβασμούς. Αντίθετα, το καθεστώς του Κιέβου είναι σε μια κατάσταση σύγχυσης που συνορεύει με τον πανικό.
Ξαφνικά ο καθένας θέλει να πάει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων το ταχύτερο δυνατόν για να υπογράψει μια συμφωνία στην οποία τα πάντα θα είναι «για το καλύτερο στον καλύτερο δυνατό κόσμο». Όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στις συνομιλίες στο Μινσκ, αλλά στην πραγματικότητα τα θέματα θα διευθετηθούν στις μάχες και εκεί οι αντάρτες είναι τώρα στην επίθεση. Αυτή τη στιγμή επιτίθενται σε έξω από το ζωτικής σημασίας λιμάνι της πόλης της Μαριούπολης. Όσο δεν υπάρχει συμφωνία, θα συνεχίσουν να επωφελούνται από τη δυναμική τους για να ενισχύσουν και να διευρύνουν τα κέρδη τους.
Ο πόλεμος και η οικονομική κατάρρευση
Εν τω μεταξύ, στο Κίεβο, υπάρχει ένα κλίμα πανικού και διαίρεσης στην άρχουσα ελίτ. Ο πρόεδρος Ποροσένκο δημοσίευσε μια επίσημη δήλωση στην ιστοσελίδα του, στις 3 Σεπτεμβρίου ανακοινώνοντας ότι σε μια τηλεφωνική συνομιλία με τον Πούτιν είχε συμφωνηθεί ένα σχέδιο για μια «μόνιμη κατάπαυση του πυρός» (η λέξη «μόνιμη» αργότερα διαγράφηκε), αλλά ο πρωθυπουργός Γιάτσενιουκ τον διέψευσε αμέσως και είπε ότι «η ειρήνη θα επιτευχθεί με μάχη».
Ένας Ρώσος εκπρόσωπος στη συνέχεια επιβεβαίωσε την ορθότητα της τηλεφωνικής συνομιλίας, αλλά πρόσθεσε ότι δεν υπήρξε συμφωνία, καθώς «η Ρωσία δεν ήταν συμβαλλόμενο μέλος στη σύγκρουση» και ότι οποιαδήποτε κατάπαυση του πυρός έπρεπε να συμφωνήσει με τις Δημοκρατίες του Ντόνετσκ και του Λοτγκλανσκ. Εκπρόσωποι και των δύο Δημοκρατιών, δήλωσαν ότι δεν υπήρχε κατάπαυση του πυρός, με την αιτιολογία, ότι δεν είχε ζητηθεί η γνώμη τους και ότι προϋπόθεση για οποιαδήποτε συμφωνία ήταν η πλήρης αποχώρηση των στρατευμάτων του Κιέβου. Πρόσθεσαν, σωστά, ότι αμφέβαλαν για την ικανότητα του Ποροσένκο να επιβάλει οποιαδήποτε κατάπαυση του πυρός στα φασιστικά τάγματα. Μέλη του νεοναζιστικού Αζωφικού τάγματος επιβεβαίωσαν στα μέσα ενημέρωσης ότι δεν θα σεβαστούν καμία συμφωνία με τους αντάρτες και ότι «θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε».
Κάθε συμφωνία που υπογράφει ο Ποροσένκο με τους αντάρτες του Ντονμπάς θα προκαλεί την οργή των ακροδεξιών ταγμάτων εθελοντών που θα μπορούσαν να κινηθούν για να προσπαθήσουν να τον ανατρέψουν. Όλα αυτά, είναι άγνωστες μεταβλητές, που μπορούν να αποτρέψουν μια συμφωνία ή ακόμα και να προκαλέσουν μια περαιτέρω κλιμάκωση της σύγκρουσης.
Εντωμεταξύ, η οικονομική κρίση που αντιμετωπίζει η Ουκρανία έχει ήδη επιδεινωθεί σοβαρά από τον εμφύλιο πόλεμο. Το ΑΕΠ της χώρας, το οποίο επίσημα είχε προβλεφθεί ότι θα υποχωρήσει κατά 5%, θα μπορούσε τώρα να σημειώσει μία μια τρομακτική πτώση 8%. Το ΔΝΤ έχει ήδη τονίσει την ανάγκη για περαιτέρω «πακέτα διάσωσης». Οι ιδιώτες επενδυτές έχουν ήδη προβλέψει κάποιου είδος αθέτησης πληρωμών του χρέους της χώρας.
Ο πόλεμος έχει επιπτώσεις σε δύο από τις πιο βιομηχανικές περιοχές της χώρας και τον Ιούλιο η βιομηχανική παραγωγή έπεσε κατά 29% στο Ντονέτσκ και 56% στο Λουγκάνσκ. Έχουν ήδη υπάρξει μια σειρά από ανακοινώσεις σε εργοστάσια, που είτε κλείνουν είτε διέκοπταν τις εργασίες τους, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία ZAZ. Ο πληθωρισμός είναι στα ύψη και αναμένεται να φτάσει το 20% μέχρι το τέλος του έτους. Την ίδια στιγμή, η διαμάχη για τις προμήθειες φυσικού αερίου με τη Ρωσία οδηγεί στο σταμάτημα της παροχής ζεστού νερού σε αρκετές πόλεις, συμπεριλαμβανομένου του Κιέβου. Αυτό είναι ήδη ένα πρόβλημα για το καλοκαίρι, αλλά το χειμώνα θα οδηγήσει στην κατάψυξη την Ουκρανία.
Σε ένα ορισμένο σημείο οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα θα έρθουν στο προσκήνιο και θα διαλύσουν τα δηλητηριώδη σύννεφα της εθνικιστικής υστερίας. Ήδη υπήρξαν μια σειρά από μικρής κλίμακας διαμαρτυρίες ενάντια σε αυξήσεις των τιμών, σε ορισμένες περιπτώσεις σε συνδυασμό με τις διαμαρτυρίες κατά της αποστολής των στρατιωτών στο μέτωπο. Στις 3 Σεπτεμβρίου, η σύγκρουση για την απομάκρυνση του διευθυντή σχεδιασμού στην κρατική «Antonov» – ένα εργοστάσιο αεροσκαφών – οδήγησε σε σύγκρουση μεταξύ των εργαζομένων και στρατευμάτων που φυλούσαν το εργοστάσιο. Οι εργαζόμενοι αγωνίζονται ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της εταιρείας. Αυτά είναι μικρά σημάδια, αλλά δείχνουν το δρόμο προς τα εμπρός.
Ολόκληρη η Ιστορία δείχνει ότι οι ήττες στους πολέμους έχουν τη «συνήθεια» να μετατρέπονται σε επαναστάσεις.. Σήμερα, η Ουκρανία είναι στο έλεος της αντεπανάστασης, της Λευκής Τρομοκρατίας και ενός αιματηρού εμφύλιου πολέμου. Αλλά η πορεία των γεγονότων μπορεί να παράξει όλα τα είδη των απότομων και δραματικών αλλαγών. Ένα πράγμα είναι σαφές: 25 χρόνια καπιταλισμού στην Ουκρανία δεν έχουν προσφέρει τίποτα, αλλά κυριαρχούν η οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική κατάρρευση, πολιτικές αναταραχές, η διαφθορά, το έγκλημα, το χάος, οι πόλεμοι, η φτώχεια, ο θάνατος και η δυστυχία. Σε αυτή τη βάση, δεν υπάρχει μέλλον για το λαό της Ουκρανίας. Αργά ή γρήγορα αυτό το μάθημα θα μαθευτεί.
Χόρχε Μαρτίν
– 05/09/2014
