Μέρος 1ο | Μέρος 2ο
Οι καταστροφικές συνέπειες για τα Κομμουνιστικά Κόμματα στη Μέση Ανατολή
Όπως ήταν αναμενόμενο, η απόφαση του Στάλιν να υποστηρίξει τη διχοτόμηση της Παλαιστίνης και τη δημιουργία του Ισραήλ είχε καταστροφικές επιπτώσεις στα Κομμουνιστικά Κόμματα στην περιοχή. Όπως εξήγησε ο Ινδός καθηγητής Μοχάμεντ Σαφί Αγκουάνι στο βιβλίο του «Κομμουνισμός στην Αραβική Ανατολή» [Communism in the Arab East] (Λονδίνο, 1969):
«Η ραγδαία απόφαση της Σοβιετικής Ένωσης να υποστηρίξει τη διχοτόμηση, λοιπόν, είχε συνταρακτική επίδραση στους Παλαιστίνιους κομμουνιστές… η δραστική αλλαγή στη σοβιετική στάση – από την καταγγελία του σιωνισμού ως «ιμπεριαλιστική συνωμοσία» στην αποδοχή της βασικής του αξίωσης – κλόνισε σοβαρά όχι μόνο τους Παλαιστίνιους κομμουνιστές αλλά και όλους τους Άραβες. […]
Όποιος κι αν ήταν ο λόγος για τη σοβιετική μεταστροφή, η ιδεολογική της δικαιολόγηση δεν ήταν εύκολη υπόθεση ακόμη και για τους πιο εφευρετικούς μεταξύ των κομμουνιστών. Αλλά από τη στιγμή που η Σοβιετική Ένωση είχε εκφράσει τη θέση της με αδιαμφισβήτητους όρους, οι κομμουνιστές δεν είχαν άλλη επιλογή παρά να κάνουν αναγκαίες προσαρμογές».
Ο σταλινικός γραφειοκρατικός εκφυλισμός της Σοβιετικής Ένωσης – μια διαδικασία που ξεκίνησε στα μέσα ως τέλη της δεκαετίας του 1920 και εδραιώθηκε τη δεκαετία του 1930 με τις σταλινικές εκκαθαρίσεις – οδήγησε επίσης στον μετασχηματισμό της ίδιας της Κομμουνιστικής Διεθνούς από μια γνήσια οργάνωση της παγκόσμιας επανάστασης σε μια πλήρως ελεγχόμενη από τη σοβιετική κυβέρνηση. Η τελευταία υπαγόρευε τη γραμμή της Διεθνούς, με όλα τα ανεξήγητα ζιγκ-ζαγκ, με κριτήριο τις στιγμιαίες ανάγκες της γραφειοκρατίας στην ΕΣΣΔ.
Αυτό σήμαινε ότι όλη η αρχική εσωτερική δημοκρατία της Κομμουνιστικής Διεθνούς της περιόδου των τεσσάρων πρώτων συνεδρίων είχε τσακιστεί. Η διαφωνία δεν ήταν πλέον ανεκτή. Επιβαλλόταν μια γραμμή και έπρεπε απλώς να τηρηθεί και να εφαρμοστεί. Έτσι, όταν η Σοβιετική Ένωση ψήφισε υπέρ της διχοτόμησης της Παλαιστίνης, τα Κομμουνιστικά Κόμματα στην περιοχή έπρεπε να υπερασπιστούν τη νέα θέση της ΕΣΣΔ. Αλλά όπως εξήγησε ο Αγκουάνι:
«…οι Άραβες κομμουνιστές δυσκολεύτηκαν απίστευτα να εξηγήσουν στους υποστηρικτές τους τους λόγους πίσω από τη σοβιετική στάση. […] Οι κομμουνιστές βγήκαν από αυτήν την τελευταία πράξη της παλαιστινιακής τραγωδίας σοβαρά λαβωμένοι, ηθικά και πολιτικά. Στις τάξεις τους υπήρχε τεράστια σύγχυση».
Αυτό οδήγησε σε μια τραγική κατάσταση, στην οποία Εβραίοι και Παλαιστίνιοι κομμουνιστές κατέληξαν σε αντίπαλες πλευρές στον πόλεμο που ακολούθησε τον σχηματισμό του Ισραήλ, με τους πρώτους ουσιαστικά να υποστηρίζουν τον «αμυντικό πόλεμο» του Ισραήλ. Στο Ιράκ, οι ντόπιοι κομμουνιστές, υποστηρίζοντας πιστά τη θέση του Στάλιν, οργάνωσαν ακόμα και διαδηλώσεις για την υποστήριξη του ψηφίσματος του ΟΗΕ για τη διχοτόμηση και καλούσαν σε συνεργασία με τις «δημοκρατικές δυνάμεις» στο Ισραήλ! Όσοι Άραβες κομμουνιστές, από την άλλη πλευρά, είχαν το θάρρος να αντιταχθούν στη γραμμή του Στάλιν, μπήκαν στον πόλεμο ενάντια στο Ισραήλ. Έτσι, οι κομμουνιστές κατέληξαν σε αντίπαλα στρατόπεδα σε μια πραγματική ένοπλη σύγκρουση.
Στις αρχές του 1944, λίγο μετά την επίσημη διάλυση της Κομμουνιστικής Διεθνούς το 1943, το παλαιστινιακό Κομμουνιστικό Κόμμα διασπάστηκε σε εθνικές γραμμές, με τους Παλαιστίνιους να σχηματίζουν την αραβική «Λίγκα για την Εθνική Απελευθέρωση» (League for National Liberation – LNL).
Η LNL αντιτάχθηκε στη διχοτόμηση της Παλαιστίνης αλλά ήταν υπέρ της χορήγησης παλαιστινιακής υπηκοότητας στους Εβραίους που είχαν μεταναστεύσει στη χώρα. Ο Εμίλ Τουμά του LNL έγραψε στη Μόσχα λίγο μετά την περιβόητη ομιλία του Γκρομίκο τον Μάιο του 1947, επικρίνοντας τη θέση της πιθανής υποστήριξης της διχοτόμησης. Εξήγησε ότι:
«…η ομιλία προκάλεσε καχυποψία και δυσπιστία στις πλατιές μάζες του αραβικού κόσμου και οι Άραβες αντιδραστικοί κατάφεραν να σπείρουν αμφισβήτηση γύρω από τη στάση της Σοβιετικής Ένωσης ως προς το ζήτημα της Παλαιστίνης, το οποίο θεωρείται αναπόσπαστο μέρος του αραβικού ζητήματος στη Μέση Ανατολή. […]
Η δήλωση του Γκρομίκο έχει προκαλέσει έντονη διατύπωση εικασιών μεταξύ των κομμουνιστών. Δεν υπήρξε ευπρόσδεκτη από τις αραβικές μάζες και μια διασαφήνιση θα έδινε ελπίδα όχι μόνο στους κομμουνιστές αλλά σε όλο τον αραβικό λαό στη Μέση Ανατολή. Το επαναστατικό δυναμικό στις αραβικές χώρες δεν μπορεί να αγνοηθεί στην παρούσα διεθνή κατάσταση».
Ο Τουμά επέκρινε επίσης τον Γκρομίκο για το ότι «…αγνόησε εντελώς τον αραβικό λαό στην Παλαιστίνη, τις φιλοδοξίες του, το αντιιμπεριαλιστικό εθνικό του κίνημα και τις παραδοσιακές σχέσεις και δεσμούς του με τον αραβικό λαό στη Μέση Ανατολή».
Η κύρια κριτική του Τουμή για την ομιλία του Γκρομίκο, ωστόσο, στράφηκε κατά της ανοιχτής υποστήριξής του προς τη σιωνιστική υπόθεση. Εξήγησε ότι:
«Πάντα πολεμούσαμε ενάντια στη σιωνιστική αντίληψη και θεωρούσαμε τον σιωνισμό ως ένα ιμπεριαλιστικό εγχείρημα που κατευθύνεται από τον βρετανικό ιμπεριαλισμό με σκοπό τη δημιουργία ενός δούρειου ίππου στη Μέση Ανατολή. Κατά συνέπεια, πάντα απορρίπταμε τους ιστορικούς ισχυρισμούς του σιωνισμού ως αντιδραστικούς και δεν αποδεχόμασταν τις ιστορικές ρίζες των Εβραίων ως ρεαλιστικές. […]
Ο σύντροφος Γκρομίκο με τη δήλωσή του ενίσχυσε τη σιωνιστική ιδεολογία και τη σιωνιστική κυριαρχία πάνω στις εβραϊκές μάζες. Μια τέτοια ενίσχυση θα βοηθήσει τον ιμπεριαλισμό να συνεχίσει να χρησιμοποιεί τις εβραϊκές μάζες ως όργανα στην αντιπαράθεσή του με τα απελευθερωτικά κινήματα στην Αραβική Μέση Ανατολή». («Η Έκπληξη της Μόσχας: Η Σοβιετική-Ισραηλινή Συμμαχία του 1947-1949»)
Όταν η διχοτόμηση υλοποιήθηκε, η LNL έκανε μία εκστρατεία για τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους σύμφωνα με το ψήφισμα διχοτόμησης που εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Νοέμβριο του 1947.
Αυτό δεν έμελλε να επιτευχθεί ποτέ, ωστόσο, καθώς η έκβαση του πολέμου το 1949 σήμανε ότι αυτό που είναι γνωστό σήμερα ως Δυτική Όχθη προσαρτήθηκε στην Ιορδανία, ενώ η Γάζα τέθηκε υπό αιγυπτιακή διοίκηση. Αυτά τα εδάφη αργότερα θα καταλαμβάνονταν από το Ισραήλ το 1967, και παραμένουν υπό την κυριαρχία του από τότε. Βλέπουμε εδώ πώς ακόμη και τα «δύο ανεξάρτητα κράτη» του Γκρομίκο, στην πραγματικότητα σήμαιναν ένα ισχυρό εβραϊκό κράτος και την άρνηση κάθε είδους κρατικής υπόστασης για τους Παλαιστίνιους. Ήταν, στην πραγματικότητα, η τέταρτη επιλογή του – ένα εβραϊκό κράτος χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα δικαιώματα των Παλαιστινίων – αυτή που έγινε πραγματικότητα. Ήταν μια προδοσία του παλαιστινιακού λαού με όλη τη σημασία της λέξης.
Πρέπει να το δηλώσουμε ξεκάθαρα εδώ: η υποστήριξη του Στάλιν στη δημιουργία του Ισραήλ δημιούργησε μια καταστροφική κατάσταση για τους κομμουνιστές στην Παλαιστίνη και για τα Κομμουνιστικά Κόμματα σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο. Αποδείχθηκε ένα γιγάντιο πισωγύρισμα για την απήχηση των ιδεών του κομμουνισμού σε ολόκληρη την περιοχή.
Και δεν ήταν απλώς ένα ιδεολογικό πισωγύρισμα. Υπήρξαν και φυσικές επιθέσεις σε γραφεία των ΚΚ σε μέρη όπως το Χαλέπι και η Δαμασκός, ενώ στοχοποιήθηκαν και οι σοβιετικές διπλωματικές αποστολές. Στον Λίβανο και τη Συρία, οι αρχές εκμεταλλεύτηκαν το γενικό κλίμα για να απαγορεύσουν νομικά τις κομμουνιστικές οργανώσεις.
Όλα αυτά αποδυνάμωσαν τα Κομμουνιστικά Κόμματα, όχι μόνο από την άποψη του πολιτικού και ηθικού κύρους τους, αλλά και από την άποψη των πραγματικών δυνάμεών τους. Μεταξύ Αυγούστου 1947 και Ιουνίου 1949, τα μέλη του λιβανέζικου Κομμουνιστικού Κόμματος μειώθηκαν από 12.000 σε 3.500, ενώ στη Συρία τα μέλη μειώθηκαν από 8.400 σε 4.500. Έτσι, οι δυνάμεις που χάθηκαν κυμαίνονταν από τις μισές έως και τα δύο τρίτα.
Το Ιράκ γνώρισε ένα επαναστατικό κύμα κατά το πρώτο εξάμηνο του 1948, με επικεφαλής το ιρακινό Κομμουνιστικό Κόμμα. Η ανακήρυξη του κράτους του Ισραήλ και η αναγνώρισή του από την ΕΣΣΔ τον Μάιο αξιοποιήθηκαν από τις αρχές για να κηρύξουν στρατιωτικό νόμο, να συντρίψουν το κίνημα και να απομονώσουν πολιτικά το Κομμουνιστικό Κόμμα, οι ηγέτες του οποίου συνελήφθησαν, καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν τον Φεβρουάριο του 1949. Αυτός είναι ο τραγικός ισολογισμός της «έξυπνης στρατηγικής» του Στάλιν.
Ο αντίκτυπος της πολιτικής του Στάλιν διήρκεσε για χρόνια στην περιοχή. Αλλά επηρέασε επίσης τα Κομμουνιστικά Κόμματα σε πολλές άλλες χώρες. Παντού οι κομμουνιστές είχαν μια πολιτική αντίθεσης στη διχοτόμηση της Παλαιστίνης, αλλά όταν η ΕΣΣΔ ψήφισε υπέρ της διχοτόμησης στα τέλη του 1947 δημιουργήθηκε μεγάλη σύγχυση στις τάξεις τους.
Τα οπορτουνιστικά ζιγκ-ζαγκ των Κομμουνιστικών Κομμάτων της Δύσης
Περιγράφοντας την επίδραση που είχε στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ντόροθι Ζέλνερ – κόρη δύο γονέων που «ήταν κοσμικοί, μη σιωνιστές Εβραίοι μετανάστες και δια βίου υποστηρικτές της Σοβιετικής Ένωσης» – έγραψε στο «Jewish Currents» το 2021 ότι «Η κομμουνιστική αριστερά των ΗΠΑ έμεινε άναυδη». Περιγράφει το πώς προκλήθηκε γενικευμένη σύγχυση μεταξύ των κομμουνιστών των ΗΠΑ εκείνη την εποχή.
Παίρνοντας ένα άλλο παράδειγμα, το ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα (PCI) υποστήριξε ανοιχτά τη διχοτόμηση της Παλαιστίνης από τον ΟΗΕ. Κατά ειρωνικό τρόπο, η Χριστιανοδημοκρατική κυβέρνηση με επικεφαλής τον Αλτσίντε ντε Γκάσπερι εκείνη την εποχή διατήρησε μια διφορούμενη στάση σχετικά με το αν θα αναγνωρίσει επίσημα το κράτος του Ισραήλ, μη θέλοντας να βλάψει τις σχέσεις της με τα αραβικά καθεστώτα. Όπως και στη Βρετανία, η ιταλική άρχουσα τάξη ασχολήθηκε κυρίως με την προμήθεια πετρελαίου, η οποία ήταν απαραίτητη για τα δικά της οικονομικά συμφέροντα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Επιχειρούσε επίσης μια ύστατη προσπάθεια να κρατήσει τις αποικίες που είχε πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, και για τον σκοπό αυτό, προσέβλεπε στην αραβική υποστήριξη στα Ηνωμένα Έθνη. Για τον λόγο αυτό, η ιταλική κυβέρνηση δεν αναγνώρισε επίσημα το κράτος του Ισραήλ παρά μόνο τον Φεβρουάριο του 1949.
Το PCI, από την άλλη πλευρά, έδωσε πλήρη υποστήριξη στο Ισραήλ, σε απόλυτη ευθυγράμμιση με τη θέση που υιοθέτησε η Σοβιετική Ένωση. Εξετάζοντας την επίσημη εφημερίδα του κόμματος L’Unità την περίοδο 1946-48 παρέχονται αποκαλυπτικά συμπεράσματα. Παρουσίαζε τους σιωνιστές σαν να διεξάγουν έναν αντιμπεριαλιστικό αγώνα για εθνική ανεξαρτησία ενάντια στον βρετανικό ιμπεριαλισμό. Σε ένα τεύχος, στις 29 Μαΐου 1948, μια ανυπόγραφη ανακοίνωση – αν και πιθανότατα γραμμένη από τον τότε εκδότη της εφημερίδας Πιέτρο Ινγκράο – αναφέρεται στην «Ηρωική αντίσταση των Εβραίων» («L’eroica resistenza degli ebrei»), όταν αυτό που στην πραγματικότητα συνέβαινε ήταν η εθνοκάθαρση των Παλαιστινίων από την αχαλίνωτη σιωνιστική τρομοκρατία.
Στο κεντρικό άρθρο της L’Unità στις 29 Μαΐου 1948, ο Πιέτρο Ινγκράο επέκρινε την ιταλική κυβέρνηση επειδή δεν αναγνώρισε το νεοσύστατο κράτος του Ισραήλ. Μόλις δύο μέρες πριν, στις 27 Μαΐου, δημοσιεύτηκε μια επίσημη δήλωση της ηγεσίας του κόμματος στην οποία ζητούσε την άμεση αναγνώριση του Ισραήλ ως «μια πράξη διεθνούς δικαιοσύνης και μια ένδειξη αλληλεγγύης προς έναν λαό που υπερασπίζεται ηρωικά την ύπαρξή του, η οποία απειλούταν χθες από τους χιτλερικούς και σήμερα από τους ηγέτες των δυτικών δημοκρατιών».
Στη Βρετανία πριν από το 1947, το Κομμουνιστικό Κόμμα υποστήριζε ένα ενιαίο κράτος στην Παλαιστίνη, με ίσα δικαιώματα για τις διάφορες εθνικές ομάδες, που ζούσαν δίπλα-δίπλα, ως μέρος μιας αραβικής ομοσπονδίας. Αλλά μόλις η σοβιετική κυβέρνηση τάχθηκε υπέρ της διχοτόμησης, το κόμμα έκανε ανάλογη αλλαγή θέσης.
Το 1948, η εφημερίδα του Κομμουνιστικού Κόμματος στη Βρετανία, η Daily Worker, τοποθετούταν υπέρ της δημιουργίας ενός εβραϊκού κράτους. Ζητούσε την εφαρμογή του ψηφίσματος του ΟΗΕ για τη διχοτόμηση της Παλαιστίνης. Τον Μάιο του 1948, είδε στην ίδρυση του Ισραήλ, «ένα μεγάλο βήμα προς την εκπλήρωση της αυτοδιάθεσης των λαών της Παλαιστίνης» και «ένα σημαντικό σημείο των καιρών» (Daily Worker, 15 Μαΐου 1948). Και χαρακτήρισαν τις μάχες των ένοπλων εβραϊκών πολιτοφυλακών ενάντια στις βρετανικές δυνάμεις ως αντιιμπεριαλιστικό αγώνα, δηλώνοντας ότι «οι μέρες του ιμπεριαλισμού είναι μετρημένες» (Daily Worker, 22 Μαΐου 1948).
Όταν τελικά δημιουργήθηκε το Ισραήλ, είπαν ότι θα έπρεπε να το υποστηρίξουν όλες οι «προοδευτικές δυνάμεις». Και όταν οι αραβικές χώρες επιτέθηκαν στο Ισραήλ κατά τη δημιουργία του, η Daily Worker το κατήγγειλε ως ιμπεριαλιστική επιθετικότητα! Ο Γουίλιαμ Γκάλαχερ, βουλευτής του Κομμουνιστικού Κόμματος από την περιφέρεια Γουέστ Φάιφ, ζήτησε την αναγνώριση του Ισραήλ και συνέστησε τον άμεσο τερματισμό της στρατιωτικής βοήθειας προς τους Άραβες.
Όλα αυτά άλλαξαν όταν άλλαξε ξανά η θέση της Σοβιετικής Ένωσης. Μετά από μερικά χρόνια βρίσκουμε την ηγεσία του PCI να περιγράφει το Ισραήλ ως προγεφύρωμα του δυτικού ιμπεριαλισμού στον αραβικό κόσμο, ενώ το βρετανικό Κομμουνιστικό Κόμμα ανακάλυψε ξαφνικά ότι το Ισραήλ ήταν πάντα εργαλείο του αμερικανικού ιμπεριαλισμού.
Όλα αυτά συμβάδιζαν με τη σοβιετική πολιτική, η οποία στις αρχές της δεκαετίας του 1950 έκανε άλλη μια στροφή 180 μοιρών και έγινε πλέον αντισιωνιστική. Τον Φεβρουάριο του 1953, οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και του Ισραήλ διακόπηκαν, μετά το ξέσπασμα της περιβόητης «Συνωμοσίας των Γιατρών», μιας αντισημιτικής εκστρατείας που ξεκίνησε στη Σοβιετική Ένωση όταν μια ομάδα κυρίως Εβραίων γιατρών κατηγορήθηκε πως συνομωτούσε για τη δολοφονία σοβιετικών ηγετών.
Όπως βλέπουμε, οι «αρχές» του Στάλιν ήταν εξαιρετικά ευέλικτες σε τέτοια θέματα! Οι «αρχές» των ηγετών των Κομμουνιστικών Κομμάτων σε όλο τον κόσμο ήταν εξίσου ευέλικτες, ισοδυναμώντας απλά με το «πείτε και κάντε αυτό που σας λέει ο Στάλιν», αν και μπορούσε να αποδειχθεί δύσκολο να ελιχθούν γρήγορα χωρίς πρότερη προειδοποίηση. Αν ο Στάλιν υποστήριζε τη δημιουργία του Ισραήλ, απλώς ακολουθούσαν τη γραμμή. Και όταν έστριψε προς την τελείως αντίθετη κατεύθυνση, άλλαξαν ανάλογα τη στάση τους.
Επιστροφή στον Λένιν!
Αυτές δεν είναι οι μέθοδοι του Λένιν, δεν είναι οι μέθοδοι της Κομμουνιστικής Διεθνούς στα πρώτα τέσσερα συνέδριά της, όταν ο Τρότσκι την περιέγραφε ως «ένα σχολείο επαναστατικής στρατηγικής». Είναι οι μέθοδοι μιας γραφειοκρατίας που είχε παραιτηθεί από την προοπτική της παγκόσμιας επανάστασης και επιζητούσε μόνο την εξυπηρέτηση των δικών της στενών εθνικών συμφερόντων. Αλλά κάνοντάς το αυτό, αποδυνάμωσαν τα Κομμουνιστικά Κόμματα για ολόκληρες δεκαετίες και κηλίδωσαν το λάβαρο του κομμουνισμού στα μάτια των εργαζόμενων μαζών στην περιοχή αυτή αλλά και σε όλο τον κόσμο.
Αυτό, εν μέρει, εξηγεί πώς ο ριζοσπαστικός αραβικός εθνικισμός μπόρεσε να κυριαρχήσει στα επαναστατικά κινήματα που ξέσπασαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο σε πολλές χώρες της περιοχής. Εξηγεί επίσης εν μέρει την ανάδυση φαινομένων όπως ο Μπααθισμός κλπ.
Καθώς οι αραβικές μάζες ριζοσπαστικοποιούνταν στους αγώνες τους ενάντια στον ιμπεριαλισμό, αυτό αντικατοπτριζόταν σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Ιράκ, της Αιγύπτου και της Συρίας, σε μια άλλοτε ενεργητική και άλλοτε παθητική μαζική υποστήριξη των επαναστατικών αντιμπεριαλιστικών μέτρων που πάρθηκαν από ένα στρώμα ριζοσπαστών διανοούμενων, και ακόμη και ένα στρώμα αξιωματικών του στρατού, που εξέφραζαν αυτές τις «αριστερές» εθνικιστικές ιδέες.
Η ιδέα του κεντρικού σχεδιασμού της οικονομίας και της κρατικής ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής, έγινε ελκυστική για μερικά από τα πιο ριζοσπαστικά στοιχεία μεταξύ αυτών των μικροαστικών στρωμάτων. Είδαν πώς η σχεδιαζόμενη οικονομία στη Σοβιετική Ένωση, παρά τις γραφειοκρατικές παραμορφώσεις της, της επέτρεψε να αναπτυχθεί σε μια σύγχρονη βιομηχανοποιημένη δύναμη. Θα πρέπει βέβαια να προσθέσουμε ότι τους έλκυε και το γεγονός ότι στην ΕΣΣΔ βρισκόταν στην εξουσία μια προνομιούχα γραφειοκρατία. Κατά ειρωνικό τρόπο όμως, καθώς εκτυλίσσονταν όλα αυτά, σε πολλές χώρες – όπως για παράδειγμα στην Αίγυπτο και τη Συρία – οι ντόπιοι κομμουνιστές καταστέλλονταν σκληρά.
Αν η Σοβιετική Ένωση και τα Κομμουνιστικά Κόμματα στη Μέση Ανατολή είχαν διατηρήσει μια σταθερή στάση υπεράσπισης της ιδέας ενός κράτους για δύο λαούς, αν δεν είχαν προδώσει την υπόθεση του παλαιστινιακού λαού, αυτά τα κόμματα θα μπορούσαν να έχουν παίξει βασικό ρόλο στην περιοχή, αναλαμβάνοντας την ηγεσία των εργατικών μαζών και της νεολαίας.
Αυτό το τραγικό επεισόδιο στην Ιστορία δείχνει ότι οι ιδέες που υπερασπίζεται ένα κόμμα, ο τρόπος που ενεργεί και οι θέσεις που υιοθετεί σε βασικά ζητήματα, μπορούν να το ενισχύσουν ή να το αποδυναμώσουν. Μπορούν κυριολεκτικά να κάνουν τη διαφορά ανάμεσα στο χτίσιμο και την καταστροφή των δυνάμεων του κόμματος. Η πολιτική του Στάλιν την περίοδο 1947-49 στη Μέση Ανατολή αποδυνάμωσε τρομερά τα Κομμουνιστικά Κόμματα, και έτσι προετοίμασε το έδαφος για τις ήττες επαναστατικών κινημάτων και την άνοδο της αντίδρασης.
Σε εκείνη την περίοδο της Ιστορίας, ωστόσο, υπήρχαν άλλοι κομμουνιστές, διαφορετικού τύπου – θα λέγαμε αληθινοί κομμουνιστές – που, παρά τη βάναυση σταλινική καταστολή, συνέχισαν να εμμένουν στις μεθόδους και τις ιδέες του Λένιν. Αυτοί ήταν οι υποστηρικτές του Λέον Τρότσκι. Στη Βρετανία αποτελούσαν το Επαναστατικό Κομμουνιστικό Κόμμα (RCP). Στην εφημερίδα τους, το Socialist Appeal, κράτησαν μια θέση αρχών. Στο δημοσίευμα «Μια καθαρή σημαία: οι βρετανοί τροτσκιστές αντιτάχθηκαν στη διχοτόμηση του 1948», παραθέσαμε δύο άρθρα από το Socialist Appeal γραμμένα τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 1947, αμέσως μετά την έγκριση του ψηφίσματος για τη διχοτόμηση από τον ΟΗΕ. Τα άρθρα προειδοποιούσαν για τις συνέπειες της διχοτόμησης και κατέληγαν:
«Η διχοτόμηση της Παλαιστίνης είναι αντιδραστική από κάθε άποψη – ούτε οι Εβραίοι, ούτε οι αραβικές μάζες έχουν να κερδίσουν τίποτα από αυτήν. Βάζει τον Εβραίο εναντίον του Άραβα, εκτρέπει τον αγώνα ενάντια στον ιμπεριαλισμό σε έναν αγώνα ανάμεσα σε εκείνους των οποίων κοινό συμφέρον είναι να παλέψουν ενάντια στον ιμπεριαλισμό. Βοηθάει τους Άραβες γαιοκτήμονες και καπιταλιστές, εκτρέποντας την προσοχή των Αράβων αγροτών και εργατών από τους εκμεταλλευτές τους. Η μόνη λύση στο πρόβλημα της Παλαιστίνης και της Μέσης Ανατολής είναι η κατάργηση των ιμπεριαλιστικών σχεδίων διχοτόμησης, η άμεση και πλήρης αποχώρηση όλων των στρατευμάτων από την Παλαιστίνη και τη Μέση Ανατολή. Δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική ανεξαρτησία ή ασφάλεια για τους Εβραίους ή τους Άραβες σε μια διχοτομημένη Παλαιστίνη».
Θα αποδεικνυόταν ότι αυτοί οι σύντροφοι και συντρόφισσες είχαν δίκιο πολλές φορές στα επόμενα 76 χρόνια. Από το 1948, έχουμε γίνει μάρτυρες μιας ιστορίας αλλεπάλληλων αιματηρών συγκρούσεων. Οι Παλαιστίνιοι έκτοτε στερούνται της πατρίδας τους, ενώ το Ισραήλ έχει αποδειχθεί κάθε άλλο παρά ένα ασφαλές καταφύγιο για τους Εβραίους.
Στηριζόμενοι σήμερα στους ώμους των συντρόφων μας στο RCP του 1947-48, υποστηρίζουμε μια πατρίδα και για τους δύο λαούς, η οποία μπορεί να υπάρξει μόνο με τη μορφή ενός σοσιαλιστικού κράτους σε ολόκληρη την ιστορική Παλαιστίνη, μέσα σε μια Σοσιαλιστική Ομοσπονδία της Μέσης Ανατολής, όπου τόσο οι Εβραίοι όσο και οι Παλαιστίνιοι θα μπορούσαν να ζήσουν ειρηνικά στη βάση μιας σοσιαλιστικής ανάπτυξης της οικονομίας.
Φρεντ Γουέστον
Μετάφραση από την ιστοσελίδα marxist.com: Μάριος Καλομενόπουλος
Μέρος 1ο | Μέρος 2ο
