Στις 21 Αυγούστου οι εταιρείες παροχής ηλεκτρικής ενέργειας ανακοίνωσαν τα νέα τους τιμολόγια για τον μήνα Σεπτέμβριο, τα οποία περιλαμβάνουν κοινωνικά σκανδαλώδεις αυξήσεις στη βασική χρέωση των νοικοκυριών. Το πιο ακραίο παράδειγμα είναι η αύξηση που ανακοίνωσε η ΔΕΗ, η οποία διαμορφώνει την τιμή κατά 62,1% υψηλότερα σε σύγκριση με τον Αύγουστο, με 788 ευρώ ανά μεγαβατώρα ή 0,788 ευρώ ανά κιλοβατώρα τον Σεπτέμβριο έναντι 486 ευρώ ανά μεγαβατώρα ή 0,486 ευρώ ανά κιλοβατώρα τον Αύγουστο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το τελευταίο δίμηνο του 2021, τα σταθερά τιμολόγια της ΔΕΗ είχαν τιμή κιλοβατώρας 0,11-0,12 ευρώ, ήταν δηλαδή σχεδόν 800% φθηνότερα.
Οι αυξήσεις αυτές έρχονται σε μια περίοδο που εκδηλώνεται μαζικά η αδυναμία των λαϊκών νοικοκυριών να πληρώσουν τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος. Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο πρόεδρος της ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) με επιστολή του στην ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας στις 28/7, οι ληξιπρόθεσμοι λογαριασμοί άνω των 45 ημερών έχουν αυξηθεί από 20% του συνόλου των λογαριασμών κατά την προ κρίσης περίοδο σε 45% σήμερα. Με άλλα λόγια, σχεδόν οι μισοί καταναλωτές αδυνατούν να πληρώσουν τον λογαριασμό ηλεκτρικού ρεύματος, παρά τις κρατικές επιδοτήσεις που χορηγεί η κυβέρνηση. Επιπλέον, σύμφωνα με την ίδια πηγή, μέσα σ’ έναν χρόνο οι διακανονισμοί έχουν υπερδιπλασιαστεί, ενώ οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των καταναλωτών ξεπερνούν πλέον το 1 δισ. ευρώ!
Η κυβέρνηση και οι απολογητές της επικαλούνται ως αιτία για την εκτίναξη των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος τις επιπτώσεις σε όλη την Ευρώπη από τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία και το νέο τους δείγμα, τη διακοπή λειτουργίας του Βορείου Διαδρόμου (Nord Stream 1) για τρεις μέρες στο τέλος Αυγούστου, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση της ρωσικής εταιρείας Gazprom. Ωστόσο, όπως έχουμε τονίσει επανειλημμένα, η πραγματική αιτία δεν είναι οι «έκτακτες περιστάσεις» του πολέμου, αλλά η κυνική εκμετάλλευσή (και) αυτών από το κεφάλαιο, διεθνές και εγχώριο, για αχαλίνωτη αισχροκέρδεια. Οι προκλητικά ακριβές τιμές στην ηλεκτρική ενέργεια, είναι αναπόσπαστο μέρος ενός διεθνούς κύματος ακρίβειας που οφείλεται σε τελική ανάλυση στα θεμελιώδη χαρακτηριστικά του καπιταλισμού, την αναρχία της καπιταλιστικής παραγωγής και στον σκοπό τους κέρδους στον οποίο είναι υποταγμένη η παραγωγή στο πλαίσιο αυτού του συστήματος.
Αυτή η εκτίμηση δεν αποτελεί έναν ιδεολογικό αφορισμό. Επιβεβαιώνεται από όλα τα διαθέσιμα στοιχεία και γεγονότα, όπως δείξαμε σε μια σχετική ανάλυση που δημοσιεύσαμε πριν από έναν χρόνο. Το διεθνές κύμα ακρίβειας είχε κάνει την εμφάνισή του τουλάχιστον 7-8 μήνες πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Πήγαζε από την καλπάζουσα καπιταλιστική κερδοσκοπία η οποία εκδηλώθηκε πάνω στο ευνοϊκό γι’ αυτήν έδαφος της φάσης εξόδου από τα ανά τον κόσμο σκληρά λοκντάουν, με την απότομη αύξηση της ζήτησης για εμπορεύματα και υπηρεσίες, με τη διοχέτευση μεγάλης ποσότητας χρήματος (κυρίως) προς τις μεγάλες επιχειρήσεις από κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες και με την εκδήλωση στη διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα ελλείψεων και στρεβλώσεων (έλλειψη κοντέινερ, οδηγών στις μεταφορές κ.α.) οι οποίες γεννιούνται απευθείας από την αναρχία της καπιταλιστικής παραγωγής και αγοράς.
Ξεχωριστή και κεντρική θέση μέσα στο γενικό κύμα κερδοσκοπίας είχε εξαρχής ο τομέας της ενέργειας. Η ενέργεια, όπως γενικότερα όλες οι ζωτικές πρώτες ύλες και τα βασικά αγαθά, στο σύγχρονο καπιταλιστικό κόσμο είναι «χρηματιστηριακά προϊόντα» και οι ισχυροί καπιταλιστές που ελέγχουν τα χρηματιστήρια μπορούν να ωθούν τις τιμές τους στα ύψη, χρησιμοποιώντας τα τεράστια κεφάλαια που διαθέτουν. Με αυτόν τον τρόπο από τα μέσα του 2021 οι τιμές των πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται για την ηλεκτροπαραγωγή, δηλαδή του φυσικού αερίου, του πετρελαίου και των δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, εκτινάχθηκαν στα ύψη, δημιουργώντας με τη σειρά τους το κατάλληλο έδαφος για να εκδηλωθεί προκλητική κερδοσκοπία από τις εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας, με αφορμή και πρόσχημα το αυξημένο κόστος παραγωγής.
Αυτή η διαδικασία κλιμακώθηκε μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, αφού οι διεθνείς κερδοσκόποι επωφελήθηκαν από τις ελλείψεις και τις νέες διαταραχές στην ροή κυρίως του φυσικού αερίου στη διεθνή αγορά που δημιούργησε ο πόλεμος και οι κυρώσεις που επέβαλε η ιμπεριαλιστική Δύση στη Ρωσία, και εκτόξευσαν ακόμα περισσότερο την τιμή του στα διεθνή χρηματιστήρια. Μέσω του Χρηματιστηρίου του Άμστερνταμ, οι αυξημένες τιμές του φυσικού αερίου μεταφέρθηκαν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες οι οποίες εισάγουν φυσικό αέριο, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
Σύμφωνα με το γενικό πλαίσιο που ισχύει σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, η κερδοσκοπία στην ενέργεια έχει και στην Ελλάδα ως κύριο μοντέλο το λεγόμενο Μοντέλο Στόχος (Target Model), το οποίο εισήχθη επίσημα το Νοέμβριο του 2020 από την κυβέρνηση της ΝΔ. Ως βασικό πεδίο ανάπτυξης έχει το «ελληνικό χρηματιστήριο ενέργειας», το οποίο θεμελιώθηκε θεσμικά στη θητεία της προηγούμενης κυβέρνησης που είχε επικεφαλής την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Σ’ αυτό το σκηνικό εξελίσσεται ένα κοινωνικά προκλητικό όργιο νόμιμης αισχροκέρδειας, στο πλαίσιο του οποίου τα μεγάλα ενεργειακά μονοπώλια κερδίζουν δισεκατομμύρια ευρώ καταδικάζοντας στην ενεργειακή φτώχεια την εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα.
Σύμφωνα με το «Μοντέλο Στόχος» η μέση τιμή ηλεκτρικής ενέργειας σε μία ημέρα καθορίζεται στο «ελληνικό χρηματιστήριο της ενέργειας» από την Οριακή Τιμή Συστήματος (ΟΤΣ), που είναι η ακριβότερη προσφορά από την ακριβότερη ηλεκτροπαραγωγική μονάδα (αυτή την περίοδο ακριβότερες είναι οι μονάδες φυσικού αερίου). Έτσι, η τιμή του ρεύματος δεν καθορίζεται αναλογικά από τις τιμές των διαφόρων ειδών ενέργειας που χρησιμοποιούνται για την ηλεκτροπαραγωγή (ανανεώσιμες πηγές, λιγνίτης, φυσικό αέριο κ.λπ.) αλλά από το ακριβότερο είδος ενέργειας, το οποίο σήμερα πλέον είναι το φυσικό αέριο, και μάλιστα στην ακριβότερη τιμή. Δηλαδή διαμορφώνεται σαν όλο το ηλεκτρικό ρεύμα να παραγόταν αποκλειστικά από φυσικό αέριο, παρότι αυτό χρησιμοποιείται σήμερα στην Ελλάδα κατά σχεδόν 48%, ενώ ο λιγνίτης βρίσκεται στο 27,8% και οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) στο 17,2%. Αυτό το τέχνασμα δίνει τεράστια περιθώρια κέρδους στις εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας και αποτελεί μια νόμιμη απάτη σε βάρος εκατομμυρίων καταναλωτών ηλεκτρικού ρεύματος.
Ως συμπλήρωμα σ’ αυτό το κερδοσκοπικό όργιο έχουμε τη λεγόμενη «αγορά εξισορρόπησης», όπου με πρόσχημα την κάλυψη των «κενών» που μπορεί να έχουν προκύψει στο σύστημα, ένας ιδιώτης παραγωγός έχει το δικαίωμα να πουλήσει το ρεύμα ακόμα και σε δεκαπλάσια τιμή από την τιμή της ημέρας και σε εικοσαπλάσια από το κόστος παραγωγής!
Ο παραπάνω μηχανισμός κερδοσκοπίας είναι κοινός για όλη την ΕΕ. Ωστόσο στην Ελλάδα οι τιμές είναι ακόμα υψηλότερες για τους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, αντανακλώντας τον ακραίο βαθμό παρασιτισμού της ελληνικής άρχουσας τάξης και συνολικά του ελληνικού καπιταλισμού. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα με 616,38 ευρώ στη χονδρεμπορική τιμή της μεγαβατώρας, μοιράζεται μαζί με τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Σλοβενία, τη Σλοβακία και την Ουγγαρία, τη δεύτερη ακριβότερη τιμή ρεύματος στην Ευρώπη, με πρώτη την Ελβετία, στην οποία η μεγαβατώρα έχει 624 ευρώ. Αντίθετα στην Ισπανία και στην Πορτογαλία η τιμή της μεγαβατώρας είναι μόλις 183 ευρώ, ενώ η λιανική τιμή του ρεύματος στη Γερμανία είναι 0,33 ευρώ ανά κιλοβατώρα, δηλαδή τρεις φορές χαμηλότερη από τις αυξημένες τιμές που ανακοίνωσαν οι εταιρείες ηλεκτρικού ρεύματος στην Ελλάδα.
Αυτό συμβαίνει για τους ακόλουθους συγκεκριμένους λόγους:
- Στην Ελλάδα, σκόπιμα και προφανώς κατόπιν συντονισμού μεταξύ των μεγάλων εταιρειών ηλεκτρικής ενέργειας, δεν καλύπτεται ένα ποσοστό ημερήσιας κατανάλωσης από μακροχρόνια συμβόλαια, τα οποία επηρεάζονται λιγότερο από τις ημερήσιες διακυμάνσεις των τιμών, αλλά το σύνολο (το 100%) της ηλεκτρικής ενέργειας διακινείται μέσω του χρηματιστηρίου της ενέργειας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μεταφέρονται πλήρως στη λιανική οι εξωφρενικές τιμές χονδρικής που διαμορφώνονται διεθνώς. Αυτό δεν συμβαίνει στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, στις οποίες μέσω του χρηματιστηρίου της ενέργειας διακινούνται πολύ μικρότερα ποσοστά ηλεκτρικής ενέργειας. Για παράδειγμα η αμέσως επόμενη χώρα σε αυτό το ποσοστό είναι η Ελβετία με 38%, ενώ η Γερμανία και η Γαλλία κινούνται γύρω στο 25-27%, η Μ. Βρετανία στο 13% και η Ιταλία στο 11%.
- Στην Ελλάδα, λόγω του βεβιασμένου κλεισίματος των λιγνιτικών μονάδων, το ποσοστό ηλεκτροπαραγωγής από το πολύ πιο ακριβό φυσικό αέριο υπερδιπλασιάστηκε τα τελευταία 8 χρόνια, προφανώς για να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα του διεθνούς καρτέλ του φυσικού αερίου. Είναι χαρακτηριστικό το ότι οι κυβερνήσεις της ΝΔ δεσμεύτηκαν ότι θα κλείσουν πλήρως τις λιγνιτικές μονάδες μέχρι το 2023, όταν η Γερμανία έθεσε το αντίστοιχο όριο στο 2038! Η αναγκαία ασφαλώς μείωση των ορυκτών καυσίμων πρέπει να γίνει, αλλά σταδιακά, με κριτήριο την ανάγκη για φτηνή πρόσβαση του λαού στο ρεύμα και με χρήση κάθε διαθέσιμης τεχνολογίας.
- Η ΕΕ στο όνομα της «πράσινης μετάβασης» στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας δημιούργησε ένα Σύστημα Δικαιωμάτων Εκπομπών Ρύπων, με βάση το οποίο δημιούργησε ένα «χρηματιστήριο ρύπων». Αντί δηλαδή να λάβει πραγματικά μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, φόρτωσε στους Ευρωπαίους καταναλωτές έναν «φόρο ρύπανσης» στους λογαριασμούς. Αλλά ενώ η ΕΕ φρόντισε να απονείμει δωρεάν δικαιώματα ρύπων σε όλες τις ηλεκτροβόρες βιομηχανίες και σε βιομηχανίες παραγωγής ενέργειας, το ελληνικό κράτος δεν ζήτησε να κατανεμηθούν τέτοια δικαιώματα σε εγχώριες βιομηχανίες ενέργειας όπως η ΔΕΗ, όπως έκανε π.χ. η Πολωνία και άλλες λιγνιτοπαραγωγές χώρες. Έτσι φόρτωσε τη ΔΕΗ με ένα μεγάλο κόστος ρύπων το οποίο μεταφέρεται στους καταναλωτές.
- Τον Νοέμβριο του 2021, εν μέσω της πρώτης μεγάλης έκρηξης των διεθνών τιμών στην ενέργεια, η κυβέρνηση Μητσοτάκη αντί να ελέγξει την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας για να μπορεί να προστατεύει τους καταναλωτές από την αισχροκέρδεια, επέλεξε να ολοκληρώσει την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ και έτσι για πρώτη φορά μετά από 71 χρόνια το κράτος έχασε την πλειοψηφία στο μετοχικό κεφάλαιο της ΔΕΗ, περιοριζόμενο στο 34,4% (υπερταμείο και ΤΑΙΠΕΔ). Αυτή η εξέλιξη αντί να φέρει τη μείωση των τιμών όπως ψευδώς και ως κοινός πολιτικός απατεώνας διαβεβαίωνε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κ. Χατζηδάκης, έδωσε – εντελώς φυσιολογικά και αναμενόμενα από κάθε ορθολογικά σκεπτόμενο άνθρωπο – το έναυσμα για τη σημερινή απόλυτη αισχροκέρδεια.
Μια δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση που έχει πάρει στα σοβαρά τον όρκο της να υπηρετεί τα θεμελιώδη συμφέροντα του λαού θα επιχειρούσε να λάβει μέτρα ενάντια στους ληστές του. Αλλά η αντιδραστική κυβέρνηση της Δεξιάς λαμβάνει μέτρα υπέρ τους, επιδοτώντας συστηματικά τη ληστεία τους με τους φόρους που πληρώνουν οι ληστευθέντες απλοί άνθρωποι της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων.
Κι ενώ μόνο τον Αύγουστο η αιμορραγία από τον κρατικό προϋπολογισμό για επιδοτήσεις των λογαριασμών της αισχροκέρδειας υπολογιζόταν στο 1,1 δισ. ευρώ, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κ. Σκρέκας, ανακοίνωσε στις 23/8 αυξημένη επιδότηση λογαριασμών για τον Σεπτέμβριο που θα φτάσει στα 1,9 δισεκατομμύρια ευρώ. Επιπλέον, ανακοίνωσε μια νέα αξιοσημείωτη επιβάρυνση στα νοικοκυριά ύψους 1 λεπτού ανά κιλοβατώρα, η οποία θα περιληφθεί στις χρεώσεις ΥΚΩ (χρεώσεις Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας), που από 0,69 λεπτά ανά κιλοβατώρα θα φτάσουν στα 1,69 λεπτά.
Από την αρχή του χρόνου το ύψος των συνολικών επιδοτήσεων λογαριασμών φτάνει πλέον στα 7,9 δισ. ευρώ! Κι όλα αυτά ενώ το 49% του ΔΕΔΗΕ πουλήθηκε από την κυβέρνηση για 1,3 δισ. σε αυστραλιανό fund και όταν η συνολική τρέχουσα χρηματιστηριακή αξία της ΔΕΗ είναι 2,2 δις. Αυτό σημαίνει ότι το κράτος θα μπορούσε θεωρητικά με αυτά τα χρήματα που θα δώσει σε επιδοτήσεις φουσκωμένων λογαριασμών μόνο για έναν μήνα, να γίνει ξανά ο απόλυτα κυρίαρχος μέτοχος της εταιρείας. Αυτό λοιπόν που έχουμε μπροστά μας σήμερα δεν είναι τίποτα λιγότερο από ένα τρομακτικό σκάνδαλο μεταφοράς χρήματος από το εισόδημα των εργατικών και φτωχών λαϊκών μαζών και από τα κρατικά ταμεία στις ιδιωτικές εταιρείες ηλεκτρικού ρεύματος.
Οι νέες ληστρικές αυξήσεις στο ρεύμα έχουν δημιουργήσει μαζικά αισθήματα οργής και αγανάκτησης στην κοινωνία, ενώ οι εργαζόμενοι και τα φτωχά λαϊκά στρώματα συνειδητοποιούν την απατηλή φύση και την ταξική σκοπιμότητα της κυβερνητικής πολιτικής των επιδοτήσεων. Τίποτα λιγότερο από την πλήρη και ριζική απαλλαγή της κοινωνίας από τα αρπακτικά των καπιταλιστών της ηλεκτρικής ενέργειας και από την κυβέρνηση της Δεξιάς που τους υπηρετεί δεν μπορεί να δώσει πλέον ανακούφιση στον λαό από τις διαρκείς αυξήσεις στους λογαριασμούς.
– Καμία ανοχή στις αισχροκερδείς βδέλλες που ρουφούν το αίμα του λαού! Κοινή αγωνιστική δράση εργατικών συνδικάτων και μαζικών αριστερών κομμάτων εδώ και τώρα! Για μια καλά προετοιμασμένη από γενικές συνελεύσεις και εκλεγμένες επιτροπές αγώνα στους χώρους δουλειάς γενική απεργία, συνδυασμένη με ένα μαζικό κίνημα άρνησης πληρωμής των «φουσκωμένων» λογαριασμών, με κεντρική διεκδίκηση να φύγει η κυβέρνηση της αισχροκέρδειας!
– Για μια εργατική κυβέρνηση που θα προχωρήσει άμεσα στα ακόλουθα μέτρα:
- Πλήρη επιστροφή των κλεμμένων του τελευταίου χρόνου από τις εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας στους καταναλωτές που ανήκουν στην εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα, συμπεριλαμβανομένων των αγροτών, των επαγγελματιών, των βιοτεχνών και των μικρομαγαζατόρων. Δήμευση των περιουσιακών στοιχείων των εταιρειών και των μεγαλομετόχων τους που συμμετείχαν στη ληστεία του λαού.
- Επανακρατικοποίηση της ΔΕΗ με εργατικό και κοινωνικό έλεγχο και διοίκηση. Μετατροπή της σε αποκλειστικό φορέα ηλεκτροπαραγωγής και ηλεκτροδότησης στη χώρα. Κατάργηση των χρηματιστηρίων Ενέργειας και Ρύπων που λειτουργούν ως βασικά εργαλεία κερδοσκοπίας για τους καπιταλιστές στον τομέα της ενέργειας.
- Επιβολή διατίμησης (πλαφόν) στην τιμή του ρεύματος που θα οριστεί κατόπιν δεσμευτικής γνωμοδότησης των μαζικών οργανώσεων των εργαζόμενων, των συνταξιούχων, των αγροτών, των επαγγελματιών και βιοτεχνών. Πλήρης και αποκλειστική απορρόφηση όλου το κόστους των αυξήσεων στις διεθνείς τιμές από το κράτος. Κατάργηση του ΦΠΑ στο ηλεκτρικό ρεύμα, το φυσικό αέριο και γενικά την ενέργεια που καταναλώνουν τα εργατικά-λαϊκά νοικοκυριά και οι μικρές επιχειρήσεις. Δωρεάν παροχή ρεύματος σε όλους τους ανέργους, τους άπορους και τους ανίκανους για εργασία.
Εφημερίδα ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ – www.marxismos.com
