Λιβύη: η επανάσταση κόντρα στις θηριωδίες του Καντάφι

Με κομμένη την ανάσα η ανθρωπότητα παρακολουθεί τα γεγονότα στη Λιβύη. Η εξουσία μέρα με τη μέρα «γλιστρά» από τα χέρια του στυγνού δικτάτορα Μουαμάρ Καντάφι, ο οποίος τώρα, αδύναμος να επιβληθεί με την μέθοδο των μαζικών δολοφονιών, ελέγχει στην πραγματικότητα μόνο την πρωτεύουσα Τρίπολη. Η ανατολική περιοχή της χώρας έχει περιέλθει στα χέρια των εξεγερμένων, συμπεριλαμβανομένων πόλεων πολύ κοντά στην πρωτεύουσα.

Πριν από μια βδομάδα ο λαός της Λιβύης εξεγέρθηκε πρώτα στην Βεγγάζη, την δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Λιβύης. Από τότε μέχρι σήμερα, η εξέγερση έχει επεκταθεί σε άλλες πόλεις με τρομερή ταχύτητα.

Η θηριωδία του καθεστώτος Καντάφι στην προσπάθεια καταστολής της εξέγερσης, έχει οδηγήσει ήδη στη δολοφονία χιλιάδων ανθρώπων, καθώς την Τρίτη έγιναν ακόμα και βομβαρδισμοί των διαδηλωτών κοντά στην πρωτεύουσα. Έχοντας χάσει τον έλεγχο της Βεγγάζης, ο Καντάφι διέταξε επίσης τρία πολεμικά πλοία να επιτεθούν στην Βεγγάζη.
Στην απέλπιδα προσπάθεια να καταστείλει την εξέγερση με τον τρόμο, ο Καντάφι έχει στηριχθεί σε χιλιάδες μισθοφόρους, ανάμεσα στους οποίους αρκετοί πιλότοι, που κλήθηκαν  από το εξωτερικό για να συμμετάσχουν με «ψυχρό αίμα» στο «λουτρό αίματος».  Ο λόγος για την εισαγωγή δολοφόνων είναι ασφαλώς ο φόβος του Καντάφι ότι αν ριχτούν στο έργο της καταστολής οι λίβυοι στρατιώτες, θα προσχωρήσουν στους εξεγερμένους.

Χθες, όπως μετέδωσε το πρακτορείο «Ρόιτερ», ο Γάλλος πρέσβης για τα ανθρώπινα δικαιώματα Φρανσουά Ζιμερέ δήλωσε ότι ο αριθμός των νεκρών στη Λιβύη μπορεί να ανέρχεται στους 2.000 ανθρώπους. Σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις που μεταδίδουν τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, οι νεκροί ενδέχεται να έχουν φτάσει τους 10.000!

Σύμφωνα με το ιταλικό πρακτορείο «Μίσνα», ο Σλιμάν Μπουσουιγκίρ, γενικός γραμματέας του λιβυκού τμήματος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (FIDH) κατήγγειλε συνοπτικές εκτελέσεις τραυματιών διαδηλωτών μέσα σε νοσοκομεία της Τρίπολης από τους «πραιτοριανούς» του Καντάφι.

Ο Καντάφι επιχειρεί να συντρίψει την εξέγερση, αδιαφορώντας για τον αριθμό των θυμάτων. Την περασμένη Τρίτη εκφώνησε λόγο στην κρατική τηλεόραση που συνιστά  πρωτοφανές παραλήρημα ενός δικτάτορα που έχει χάσει την επαφή με την πραγματικότητα και που το ίδιο το ολοκληρωτικό του καθεστώς τον έχει οδηγήσει στα πρόθυρα της παράνοιας.

Εμφανίστηκε αμετανόητα αλαζόνας, βάζοντας τον εαυτό που πάνω από όλο το έθνος  δηλώνοντας : «Είμαι ο ηγέτης της λαϊκής επανάστασης. Δεν είμαι πρόεδρος να σας πετάξω την παραίτησή μου στα μούτρα, εγκαταλείποντας το πόστο μου». Εκτόξευσε υστερικές κατηγορίες ενάντια στους φανταστικούς συνωμότες που οργάνωσαν την εξέγερση: «Είναι δειλοί και προδότες, τρωκτικά, ναρκομανείς, μικρές ομάδες μεθυσμένων νεαρών που μιμούνται τους Τυνήσιους και τους Αιγύπτιους…». Και συνέχισε : «Αυτά τα τρωκτικά θα πάνε στις πετρελαιοπηγές και θα τις ανατινάξουν…».  Αυτός ο – εδώ και χρόνια – υποταγμένος στον ιμπεριαλισμό δικτάτορας, έπαιξε με τα αντι-ιμπεριαλιστικά αισθήματα του λαού: «Πολέμησα ενάντια στους Αμερικανούς και Βρετανούς τυράννους σε λιβυκό έδαφος… Θέλετε να έρθουν εδώ οι Αμερικανοί και να σας καταλάβουν, όπως στο Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Σομαλία, το Πακιστάν;». Μετά κάλεσε ανοιχτά σε ένα αντεπαναστατικό πογκρόμ : «Άνδρες και γυναίκες που αγαπάτε τον Μουαμάρ Καντάφι, βγείτε από τα σπίτια σας, πλημμυρίστε τους δρόμους… κυνηγήστε αυτά τα τρωκτικά στα λημέρια τους… Πάρτε τους τα όπλα… Εξολοθρεύστε τους… Φτιάξτε επιτροπές αποκατάστασης της τάξης… Να φοράτε πράσινα περιβραχιόνια για να σας ξεχωρίζουν…». Και τελειώνοντας εκτόξευσε μια κυνική απειλή : «Δεν έχω ακόμα διατάξει χρήση βίας, δεν έχω διατάξει να ρίξουν ούτε μία σφαίρα… Όταν το κάνω, όλα θα καούν… Όποιος αψηφά την κρατική εξουσία τιμωρείται με θάνατο. Όποιος εγκληματεί εναντίον του στρατού τιμωρείται με θάνατο…».

Σύμφωνα με όσα μεταδίδονται από τα διεθνή ΜΜΕ ο έλεγχος ολόκληρης της Ανατολικής Λιβύης έχει περάσει στα χέρια των εξεγερμένων. Οι εξεγερμένοι έχουν πάρει τον έλεγχο πόλεων όπως η Βεγγάζη, το Τομπρούκ και η Μιζουράτα. Σε αυτές τις πόλεις η εξουσία έχει περάσει στα χέρια του ένοπλου εξεγερμένου λαού και η διοίκηση ασκείται από λαϊκές επαναστατικές επιτροπές. 

Στο Τομπρούκ, όπως μετέδωσε το «Αλ Τζαζίρα», οι δυνάμεις ασφαλείας του καθεστώτος εξαφανίστηκαν. Δημοσιογράφοι από τη Δύση μπόρεσαν να διεισδύσουν στην κατεχόμενη από τους εξεγερμένους Βεγγάζη και αναφέρουν ότι ο κρατικός μηχανισμός εκεί έχει εξαλειφθεί. Η «Γκάρντιαν» ανέφερε ενδεικτικά, ότι η εξουσία έχει περάσει στα χέρια επιτροπών εξεγερμένων, που έχουν στη διάθεσή τους όπλα, τα οποία πήραν από τα γραφεία και τα κτίρια των δυνάμεων ασφαλείας. Κάποια από αυτά μάλιστα, έχουν πυρποληθεί από τους εξεγερμένους. Ανάμεσα στα όπλα που διαθέτουν, είναι και μια μεγάλη ποσότητα βαρέως οπλισμού (ρουκέτες κ.λ.π) που χρησιμοποίησε το καθεστώς τις πρώτες μέρες για να καταπνίξει το κίνημα στην πόλη. Σύμφωνα με το «Ρόιτερ» ολόκληρη η πόλη της Βεγγάζης ελέγχεται πια από λαϊκές επιτροπές στις οποίες συμμετέχουν και δικηγόροι, γιατροί, αλλά και εθελοντές νεολαίοι. Στα σύνορα με την Αίγυπτο ο έλεγχος εισόδου και εξόδου από τη χώρα γίνεται από λαϊκές πολιτοφυλακές.

Στο Τομπρούκ ένας στρατηγός που προΐσταται των ενόπλων δυνάμεων εκεί προσχώρησε μαζί με τους στρατιώτες του στην εξέγερση και δήλωσε στο «Αλ Τζαζίρα» πως το έκανε γιατί «ο Καντάφι είναι τύραννος». 

Ο αρχικός σκοπός του Καντάφι αφ’ ότου ξέσπασε το κίνημα ήταν να απομονώσει την επανάσταση στην Ανατολή και με έδρα την πρωτεύουσα Τρίπολη να εξαπολύσει επίθεση για την ισοπέδωσης της. Αλλά ήδη η επανάσταση εξαπλώθηκε προς τη δύση, παίρνοντας τον έλεγχο της πόλης Μιζουράτα, που είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη στη χώρα. Εκεί οι αξιωματικοί του στρατού δήλωσαν απόλυτη πίστη στο λαό.

Η Τατζούρα μια ακόμα πόλη πολύ κοντά στην Τρίπολη, έπεσε στα χέρια της επανάστασης, ενώ στην Ζβάρα, ο έλεγχος πάρθηκε από τους εξεγερμένους μέσα από συναδέλφωση με τους στρατιώτες. Τέλος, ένας αυτόπτης μάρτυρας δήλωσε πριν από λίγες ώρες στο «Αλ Τζαζίρα», ότι οι λιβυκές υπηρεσίες ασφαλείας είναι «απούσες» και στη Ζαουίγια, μια πόλη περίπου 50 χλμ. δυτικά της  Τρίπολης, όπου μαίνονταν σφοδρές συγκρούσεις ανάμεσα στις κυβερνητικές δυνάμεις και εξεγερμένους.

Η Λιβύη ή αλλιώς «Μεγάλη Αραβική Λιβυκή Σοσιαλιστική Λαϊκή Τζαμαχιρίγια («κράτος των μαζών)» είναι μια χώρα με 6,3 εκ.κατοίκους και το τρίτο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Αφρική, κάτι που οφείλεται στο χαμηλό πληθυσμό της και τα μεγάλα αποθέματα πετρελαίου.

Στον Ιταλο-τουρκικό Πολέμο (1911-1912), η Ιταλία κατέλαβε την περιοχή της Λιβύης και μετέτρεψε σε αποικίες τις τρεις μεγάλες επαρχίες της χώρας : την Τρίπολη, την Κυρηναϊκή και την Φεζάν. Το 1934 η Ιταλική φασιστική κυβέρνηση έδωσε το όνομα Λιβύη στην αποικία της.

Ανάμεσα στους δυο Παγκόσμιους Πολέμους στη χώρα αναπτύχθηκε ένα κίνημα εθνικής απελευθέρωσης εναντίον της ιταλικής κατοχής. Από το 1943 ως το 1951, το Φεζάν πέρασε υπό τον έλεγχο της Γαλλίας, ενώ η Τρίπολη και η Κυρηναϊκή υπό Βρετανικό έλεγχο.

Στις 24 Δεκεμβρίου 1951, η Λιβύη ανακήρυξε την ανεξαρτησία της, έχοντας σαν πολίτευμα τη συνταγματική μοναρχία, υπό το βασιλιά Ίντρις. Το 1959 η ανακάλυψη σημαντικής ποσότητας κοιτασμάτων πετρελαίου μετέτρεψε  τη Λιβύη σε ένα κράτος με μεγάλο πλούτο. Όμως παράλληλα, αύξησε την διαφθορά, με τη συγκέντρωση του πλούτου στα χέρια του βασιλιά Ίντρις και της ντόπιας αστικής ελίτ, αλλά και τον οικονομικό έλεγχο από τον δυτικό ιμπεριαλισμό.

Η άνοδος του αντι-ιμπεριαλιστικού αραβικού εθνικισμού στη Βόρεια Αφρική και στη Μέση Ανατολή, που ξεκίνησε από την άνοδο στην εξουσία του Νάσερ στην Αίγυπτο, αποτυπώθηκε στη Λιβύη την 1η Σεπτεμβρίου 1969, σε ένα στρατιωτικό κίνημα που έφερε στην εξουσία μια μικρή ομάδα στρατιωτικών, με επικεφαλής τον 27χρονο Μουαμάρ αλ Καντάφι. Ο βασιλιάς Ίντρις ανατράπηκε και η Λιβύη ανακηρύχτηκε  «Νεα Αραβική Δημοκρατία». Η ειρωνεία της ιστορίας είναι ότι το κίνημα του Καντάφι ξεκίνησε στη Βεγγάζη, που αποτελεί σήμερα το «κάστρο» της επανάστασης εναντίον του.

Έπειτα από την ανατροπή της μοναρχίας, ο Καντάφι ακολούθησε μια πολιτική εθνικοποιήσεων, μέσα από την οποία, το κράτος πήρε στα χέρια του όλους τους σημαντικούς τομείς της οικονομίας (πετρέλαιο, τράπεζες κλπ), βαδίζοντας στην κατεύθυνση της εγκαθίδρυσης ενός καθεστώτος προλεταριακού βοναπαρτισμού, όπως αυτό της Συρίας που θεμελιώθηκε από τους αριστερούς Μπααθιστές προς τα τέλη της δεκαετίας του 1960.

Η αντι-ιμπεριαλιστική, «σοσιαλιστική» πολιτική φιλοσοφία του Καντάφι περιλαμβάνεται στο περίφημο «Πράσινο Βιβλίο», το οποίο εκδόθηκε το 1976. Σαν αποτέλεσμα της αντι-ιμπεριαλιστικής πολιτικής και των εθνικοποιήσεων, οι σχέσεις του καθεστώτος με τη Δύση εντάθηκαν τις δεκαετίες του 1970 και του 1980. Τη διετία 1983-84 η Λιβύη εισέβαλε στο γειτονικό Τσαντ, στην υπεράσπιση των Μουσουλμάνων ανταρτών και ήλθε σε σύγκρουση με στρατεύματα της Γαλλίας.

Τον Απρίλιο του 1986, οι ΗΠΑ επί προεδρίας  Ρήγκαν, βομβάρδισαν τη Λιβύη με αποτέλεσμα το θάνατο 60 ανθρώπων. Η επίθεση έγινε με αφορμή τις καταγγελίες περί εμπλοκής της Λιβύης στη βομβιστική επίθεση σε αμερικανική «ντισκοτέκ» του Βερολίνου, στην οποία σκοτώθηκαν πολλοί Αμερικανοί υπήκοοι. Αργότερα ο Καντάφι κατηγορήθηκε από την Βρετανία ότι ευθυνόταν για την ανατίναξη αεροσκάφους της «Pan Am» που συνέβη τον Δεκέμβριο του 1988 στο Λόκερμπι της Σκωτίας, με 270 νεκρούς.

Όπως συνέβη και στα υπόλοιπα αραβικά  καθεστώτα που βάδισαν στον δρόμο του αντι-ιμπεριαλισμού και των εθνικοποιήσεων, η κατάρρευση του Σταλινισμού, επιτάχυνε την κίνηση τους προς την κατεύθυνση της καπιταλιστικής  οικονομίας της αγοράς. Το 1994 η Λιβύη αποχώρησε από το Τσαντ. Στο εσωτερικό της χώρας εφαρμόστηκε ένα πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και ανοίγματος στις ξένες επενδύσεις, που εξάλειψε κάθε προοδευτικό στοιχείο του καθεστώτος. Αυτή η πολιτική οδήγησε σε ένα τεράστιο χάσμα ανάμεσα στις μάζες και την άρχουσα κλίκα του Καντάφι. Υπολογίζεται ότι τα περιουσιακά στοιχεία και οι καταθέσεις της οικογένειας Καντάφι ανέρχονται στο ποσό 70 δισ. δολαρίων!

Σταδιακά, ο Καντάφι αποκατέστησε πλήρως τις σχέσεις του με τον δυτικό ιμπεριαλισμό. Το καθεστώς παρέδωσε τον βασικό ύποπτο για την ανατίναξη στο Λόκερμπι για να δικαστεί και να καταδικαστεί τελικά το 2001 στη Βρετανία.  Ο Καντάφι τάχθηκε με το μέρος των «προθύμων», υπέρ του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού στον περίφημο πόλεμο «κατά της τρομοκρατίας» στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας και από τότε, ο ιμπεριαλισμός άρχισε να ενθαρρύνει την εγκατάσταση πολυεθνικών στη χώρα. 

Το 2003, η Λιβύη  προχώρησε σε σειρά μεταρρυθμίσεων «απελευθέρωσης της οικονομίας», με αντάλλαγμα την άρση του διεθνούς εμπάργκο που είχε επιβληθεί στη χώρα στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Το 2006  οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν την επαναφορά των διπλωματικών τους σχέσεων με τη χώρα και αργότερα, ο Καντάφι ανέθεσε συμβόλαια για εξοπλισμούς σε πολλές πολυεθνικές εταιρίες. Το 2009 στελέχη του ΔΝΤ χαιρέτισαν επίσημα  «τις μακροοικονομικές επιδόσεις και τη σημαντική πρόοδο στην εφαρμογή δομικών μεταρρυθμίσεων» και την «προώθηση του ρόλου του ιδιωτικού τομέα» στη Λιβύη…

Κάποιοι στην Αριστερά, υποστηρίζουν ακόμα και σήμερα ότι ο Καντάφι είναι «αριστερός και αντιιμπεριαλιστής». Την σύγχυση γύρω από τη φύση του καθεστώτος έχει επιτείνει και η απαράδεκτη στήριξη που παρείχαν τις τελευταίες μέρες στον Λίβυο δικτάτορα ο Φιντέλ Κάστρο και ο πρόεδρος της Νικαράγουας Ντανιέλ Ορτέγκα. Επίσης, η άρνηση του Ούγκο Τσάβες που ηγείται μιας επανάστασης που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια σημείο αναφοράς για την εργατική τάξη και τη νεολαία σε όλο τον κόσμο, να υποστηρίξει την επανάσταση του λαού της Λιβύης, δυσφημεί την επανάσταση στη Βενεζουέλα, ιδιαίτερα στον Αραβικό κόσμο που τα τελευταία χρόνια είναι πολύ δημοφιλής.  Γιατί όπως είδαμε, το καθεστώς Καντάφι ήδη πριν από το ξέσπασμα της επανάστασης, είχε δείξει ότι αποτελεί ένα αντιδραστικό, φιλο-ιμπεριαλιστικό, αστικό καθεστώς. 

Ο Καντάφι προσπάθησε να κινητοποιήσει τους υποστηρικτές του για να δείξει ότι έχει ακόμα κοινωνική βάση. Όμως μόνο μερικές εκατοντάδες κυβερνητικοί υπάλληλοι ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά του την Τετάρτη στην Πράσινη Πλατεία της Τρίπολης. Υπάρχουν σημάδια που δείχνουν καθαρά την αποσύνθεση του καθεστώτος. Στις πρεσβείες της Λιβύης ανά τον κόσμο, ο ένας μετά τον άλλο οι πρέσβεις παραιτούνται και διαχωρίζονται από το καθεστώς. Ο υπουργός εξωτερικών της χώρας Αμπντούλ Γιούνις παραιτήθηκε επίσης, δηλώνοντας πως υποστηρίζει την επανάσταση και κάλεσε τον στρατό να κάνει το ίδιο. Τον δρόμο της παραίτησης είχε ακολουθήσει πριν από λίγες μέρες και ο υπουργός Δικαιοσύνης του Καντάφι. Σήμερα ο γενικός εισαγγελέας της Λιβύης προστέθηκε επίσης στον κατάλογο όσων «κατεβαίνουν από το πλοίο» του Καντάφι.

Ένα ολόκληρο γκρουπ αξιωματικών του στρατού προχθές, προέβη σε μια δήλωση – έκκληση στο στρατό να απομακρύνει τον Καντάφι και να περάσει με το μέρος του λαού, αντανακλώντας πιθανά μια κίνηση ενός σημαντικού τμήματος του στρατού τις επόμενες μέρες για την κατάληψη της εξουσίας.

Μόλις λίγες ώρες πριν από την ώρα που γράφεται αυτό το άρθρο, έγινε γνωστό από το «Αλ Τζαζίρα» ότι οι δυνάμεις του στρατού και της αστυνομίας της Λιβύης που βρίσκονται στην ανατολική πόλη Ατζαμπίγια δήλωσαν ότι αποσύρθηκαν από τα στρατόπεδά τους και εντάχθηκαν στις τάξεις των εξεγερμένων που προσπαθούν να ανατρέψουν τον Καντάφι.
Η πτώση του Καντάφι είναι λοιπόν «προ των πυλών». Αυτό το γεγονός θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο το κύμα της αραβικής επανάστασης, που πνίγει το ένα δικτατορικό καθεστώς μετά το άλλο και αλλάζει την παγκόσμια κατάσταση θεμελιωδώς.

Σήμερα στην Τυνησία, είχαμε τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις από την ημέρα της ανατροπής του Μπεν Άλι, με 250.000  διαδηλωτές στην πρωτεύουσα Τύνιδα και 100.000 στην υπόλοιπη χώρα, με συνθήματα ενάντια στην κυβέρνηση της χώρας, αλλά και ενάντια στον Καντάφι.

Επίσης την ίδια ώρα στο Ιράκ, από το Κιρκούκ στο Βορρά ως τη Βασόρα στο Νότο, διεξήχθησαν διαδηλώσεις σε όλες τις μεγάλες πόλεις ενάντια στην φτώχεια και την ακρίβεια στις οποίες σκοτώθηκαν 7 άτομα από τις αρχές ασφαλείας. Στη Φαλούτζα οι διαδηλωτές πυρπόλησαν ένα κυβερνητικό κτίριο, ενώ στην Κερμπάλα, έγινε απόπειρα κατάληψης ενός κυβερνητικού κτιρίου.

 Ήδη ο παγκόσμιος καπιταλισμός έρχεται αντιμέτωπος με ένα κύμα ανατιμήσεων του πετρελαίου, που απειλεί να βάλει τέλος στην αναιμική ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας. Η επανάσταση θέτει σε κίνδυνο τα ζωτικά συμφέροντα του ιμπεριαλισμού στην περιοχή. Πάνω από όλα όμως, το διογκούμενο κύμα της αραβικής επανάστασης, αρχίζει να απειλεί τον παγκόσμιο ταξικό συσχετισμό δύναμης, αποτελώντας μια αστείρευτη πηγή έμπνευσης για την παγκόσμια εργατική τάξη και τρομοκρατώντας τους ιμπεριαλιστές και γενικότερα τις άρχουσες τάξεις σε ολόκληρο τον υπόλοιπο κόσμο.