Ο Στάλιν επιδιώκει τον θάνατό μου
– Λέον Τρότσκι
Σήμερα είναι η θλιβερή επέτειος της πρώτης απόπειρας δολοφονίας του Λέον Τρότσκι από την «Γκε-Πε -Ού», μετά από εντολή του Ιωσήφ Στάλιν (24 Μάη 1940). Στο κείμενο που δημοσιεύουμε εδώ, ο Τρότσκι περιγράφει και εξηγεί τα γεγονότα που σηματοδότησαν αυτήν την αποτυχημένη απόπειρα. Από τη συλλογή κειμένων του Τρότσκι με τίτλο «Κείμενα για το Σταλινισμό», η οποία κυκλοφόρησε το 2009 από τις εκδόσεις «Μαρξιστική Φωνή».
Η νύχτα της επίθεσης
Η επίθεση έγινε τα ξημερώματα, γύρω στις 4 π.μ. Είχα κοιμηθεί γρήγορα, έχοντας πάρει ένα υπνωτικό χάπι μετά από μια δύσκολη ημέρα δουλειάς. Ξύπνησα από τον κρότο των πυροβολισμών, αλλά ένιωθα πολύ ζαλισμένος και στην αρχή φαντάστηκα ότι γιορταζόταν μια εθνική επέτειος με πυροτεχνήματα. Αλλά οι εκρήξεις ήταν τόσο κοντά, εδώ μέσα στο δωμάτιο, δίπλα μου και πάνω από το κεφάλι μου. Η μυρωδιά του μπαρουτιού έγινε πιο δυνατή, πιο διεισδυτική. Ξεκάθαρα συνέβαινε αυτό που αναμέναμε: δεχόμασταν επίθεση.
Που ήταν οι αστυνομικοί που φρουρούσαν πίσω από τους τοίχους; Που ήταν οι φρουροί του σπιτιού; Που βρίσκονταν οι εξωτερικοί φρουροί; Αιχμαλωτίστηκαν; Απήχθησαν; Δολοφονήθηκαν; Η γυναίκα μου (1) είχε ήδη πηδήξει από το κρεβάτι της. Οι πυροβολισμοί συνεχίζονταν ασταμάτητα. Η γυναίκα μου αργότερα μου είπε ότι με κάλυψε ρίχνοντάς με στο πάτωμα και σπρώχνοντάς με σ’ ένα κενό μεταξύ του κρεβατιού και του τοίχου. Αυτό ήταν αλήθεια. Έμεινε από πάνω μου δίπλα από τον τοίχο, προστατεύοντάς με, με το σώμα της. Με ψιθύρους και νοήματα την έπεισα να πέσει ανάσκελα στο πάτωμα.
Οι σφαίρες έπεσαν απ’ όλες τις πλευρές, ήταν δύσκολο να πω από πού ήταν. Σε κάποια στιγμή, η γυναίκα μου – όπως μου είπε αργότερα – μπόρεσε να διακρίνει τα πυρά από ένα όπλο: συνεπώς ο πυροβολισμός έγινε ακριβώς εδώ στο δωμάτιο, παρότι δεν μπορούσαμε να δούμε κανέναν. Η εντύπωσή μου είναι πως συνολικά, περίπου διακόσιοι πυροβολισμοί ρίχθηκαν, από τους οποίους εκατό έπεσαν εδώ μέσα, κοντά μας. Θραύσματα γυαλιών από τα παράθυρα και σοβάδες έπεφταν από όλες τις κατευθύνσεις. Λίγο αργότερα, ένιωσα ότι το δεξί μου πόδι είχε τραυματιστεί ελαφρά σε δύο σημεία.
Όταν οι πυροβολισμοί έφθαναν προς το τέλος, ακούσαμε τον εγγονό μας (2) από το γειτονικό δωμάτιο να φωνάζει «παππού!». Η φωνή του παιδιού μέσα στο σκοτάδι υπό τους ήχους των πυροβολισμών, παραμένει το πιο τραγικό στοιχείο εκείνης της νύκτας. Το αγόρι μετά τον πρώτο πυροβολισμό είχε διασχίσει το κρεβάτι του διαγώνια και έπεσε κάτω από το κρεβάτι. Ένας από τους εισβολείς, προφανώς πανικόβλητος, πυροβόλησε στο κρεβάτι, η σφαίρα πέρασε μέσα από το πάπλωμα, χτύπησε τον εγγονό μας στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού του και τον ξάπλωσε στο πάτωμα. Οι εισβολείς έριξαν δύο εμπρηστικές βόμβες και άφησαν το δωμάτιο του εγγονού μας. Εκείνος, φωνάζοντας «παππού!», τους κατεδίωξε στο προαύλιο, αφήνοντας μια λωρίδα αίματος πίσω του και κάτω από πυροβολισμούς, όρμησε στο δωμάτιο ενός από τους φρουρούς.
Στο άκουσμα της κραυγής του εγγονού μας από την αυλή, η γυναίκα μου κατευθύνθηκε προς το άδειο δωμάτιό του. Μέσα εκεί, το πάτωμα, η πόρτα και ένα μικρό ντουλάπι καίγονταν. «Απήγαγαν τον Σέβα» της είπα. Αυτή ήταν η πιο επώδυνη στιγμή. Οι σφαίρες συνέχιζαν να πέφτουν έξω από τους τοίχους του σπιτιού. Οι τρομοκράτες προφανώς κάλυπταν την υποχώρησή τους. Η γυναίκα μου έσπευσε να σβήσει τις φλόγες με ένα χαλάκι. Για μια βδομάδα μετά, έπρεπε να περιποιείται τα εγκαύματα της.
Δύο μέλη της φρουράς μας εμφανίστηκαν, ο Ότο και ο Τσαρλς, που είχαν ξεκοπεί από εμάς κατά την διάρκεια της επίθεσης από τα πολυβόλα. Επιβεβαίωσαν το γεγονός ότι οι εισβολείς είχαν προφανώς αποχωρήσει, από την στιγμή που κανένας δεν φαινόταν στο προαύλιο. Ο φρουρός που είχε νυκτερινή βάρδια, ο Ρόμπερτ Σέλντον Χαρτ (4), είχε εξαφανιστεί. Γιατί άραγε η αστυνομική φρουρά που στάθμευε απ’ έξω σώπασε; Περικυκλώθηκε από τους εισβολείς που φώναξαν: «Viva Almazan (5)!». Αυτή τουλάχιστον, ήταν η δικαιολογία που μας ειπώθηκε από έναν αστυνομικό.
Η γυναίκα μου και εγώ, την επόμενη μέρα ήμασταν πεπεισμένοι ότι οι εισβολείς είχαν πυροβολήσει μόνο από τα παράθυρα και τις πόρτες και πως κανένας δεν είχε μπει στο δωμάτιό μας. Όμως μια ανάλυση της τροχιάς των σφαιρών, απέδειξε ότι οκτώ πυροβολισμοί χτύπησαν τον τοίχο και τις κεφαλές των δυο κρεβατιών και άφησαν τρύπες σε 4 σημεία και στα δύο παπλώματα, όπως και ίχνη στο πάτωμα κάτω από τα κρεβάτια. Συνεπώς θα έπρεπε να είχαν ριχθεί μέσα από το ίδιο το δωμάτιο. Άδειοι κάλυκες βρέθηκαν στο πάτωμα. Το πεταγμένο ύφασμα μιας κουβέρτας σε δύο σημεία συνηγορεί στο ίδιο πράγμα.
Αλλά πότε μπήκαν οι τρομοκράτες στο υπνοδωμάτιο; Ήταν εκεί πριν ακόμα την πρώτη φάση της επιχείρησής τους, πριν ακόμα ξυπνήσουμε; Ή αντίθετα μπήκαν τις τελευταίες στιγμές, όταν εμείς ήμασταν στο δωμάτιο; Κλίνω προς την τελευταία εκδοχή. Έχοντας ρίξει από τα παράθυρα και τις πόρτες αρκετές σφαίρες προς τα κρεβάτια, χωρίς να ακούσουν καμία φωνή ή κραυγή, πίστεψαν ότι είχαν ολοκληρώσει επιτυχώς το έργο τους. Ένας από αυτούς ίσως, είχε μπει την τελευταία στιγμή στο δωμάτιο για έναν τελευταίο έλεγχο. Πιθανά τα σεντόνια και τα μαξιλάρια να είχαν διατηρήσει τη μορφή ανθρώπινων σωμάτων. Στις τέσσερις το πρωί, το δωμάτιο ήταν μέσα στο σκοτάδι. Η γυναίκα μου και εγώ, μέναμε στο πάτωμα ακίνητοι και σιωπηλοί. Πριν αφήσουν το υπνοδωμάτιό μας, οι τρομοκράτες που μπήκαν μέσα για να επαληθεύσουν ότι το καθήκον τους είχε εκπληρωθεί, ίσως έριξαν μερικές σφαίρες στα κρεβάτια μας, για να «έχουν το κεφάλι τους ήσυχο».
Θα ήταν πολύ επίπονο να αναλύσουμε εδώ, σε λεπτομέρεια τους διάφορους θρύλους που είναι προϊόν παρεξήγησης ή δόλου και οι οποίοι έχουν χρησιμέψει, άμεσα ή έμμεσα, σαν βάση για την θεωρία της «αυτο-επίθεσης». Ο Τύπος μεταδίδει ρεπορτάζ σύμφωνα με τα οποία, η γυναίκα μου κι εγώ, δεν ήμασταν στο υπνοδωμάτιό μας την ώρα της εισβολής. Η «El Popular», το όργανο του Τολεντάνο (6), συμμάχου των σταλινικών, αναφέρεται στις «αντιφάσεις» μου. Σύμφωνα με μια εκδοχή φέρομαι να σύρθηκα σε μια γωνία του υπνοδωματίου, σύμφωνα με άλλη εκδοχή έπεσα στο πάτωμα κ.λπ.
Δεν υπάρχει ούτε μια λέξη αλήθειας σε όλα αυτά. Όλα τα δωμάτια στο σπίτι μας είναι κατειλημμένα το βράδυ από εξουσιοδοτημένα άτομα, με την εξαίρεση της βιβλιοθήκης, της τραπεζαρίας και του δωματίου που εργάζομαι. Αλλά οι εισβολείς πέρασαν ακριβώς μέσα από αυτά και δεν μας βρήκαν εκεί. Κοιμόμασταν όπως πάντα στο ίδιο δωμάτιο: στο δωμάτιό μας.
Όπως έχει ήδη αναφερθεί, έπεσα στο πάτωμα και αργότερα η γυναίκα μου με έσπρωξε στη γωνία του δωματίου. Πως σωθήκαμε; Προφανώς χάρις σε ένα τυχαίο γεγονός. Τα κρεβάτια βάλλονταν από πυροβολισμούς. Ίσως οι εισβολείς φοβήθηκαν να μην χτυπήσουν ο ένας τον άλλο και ενστικτωδώς πυροβόλησαν είτε ψηλότερα, είτε χαμηλότερα από εκεί που έπρεπε να έχουν ρίξει. Αλλά αυτή είναι μόνο μια ψυχολογική εικασία. Είναι επίσης καθοριστικό, το ότι η γυναίκα μου κι εγώ, αντιδράσαμε, χωρίς να «χάσουμε τα μυαλά μας», χωρίς να πεταχτούμε τριγύρω στο δωμάτιο, χωρίς να φωνάξουμε και να καλέσουμε για βοήθεια – όταν αυτό θα ήταν κίνηση απελπισίας – χωρίς να πυροβολήσουμε – όταν αυτό θα ήταν ανούσιο – αλλά παραμείναμε σιωπηλοί στο πάτωμα, προσποιούμενοι ότι είμαστε νεκροί.
Το λάθος του Στάλιν
Σε κάποιον αμύητο μοιάζει ίσως ακατανόητο, το ότι η κλίκα του Στάλιν έπρεπε πρώτα να με εξορίσει και μετά να αποπειραθεί να με δολοφονήσει στο εξωτερικό. Δεν θα ήταν απλούστερο να με είχε δολοφονήσει στη Μόσχα, όπως έκανε με τόσους άλλους;
Η εξήγηση είναι αυτή: το 1928 όταν διαγράφτηκα από το κόμμα και εξορίστηκα στην Κεντρική Ασία, ήταν ακόμα αδύνατο να μιλήσεις, όχι για πυροβολισμό, αλλά ακόμα και για σύλληψη. Η γενιά με την οποία εγώ πορεύθηκα μέσα από την Οκτωβριανή επανάσταση και τον εμφύλιο πόλεμο, ήταν ακόμα ζωντανή. Το Πολιτικό Γραφείο αισθανόταν τον εαυτό του πολιορκημένο από όλες τις πλευρές. Από την Κεντρική Ασία ήμουν ικανός να διατηρώ άμεση επαφή με την Αντιπολίτευση. Σε αυτές τις συνθήκες ο Στάλιν, μετά από ταλαντεύσεις ενός χρόνου, αποφάσισε να καταφύγει στην εκτόπισή μου στο εξωτερικό, σαν το λιγότερο κακό. Πίστεψε ότι ο Τρότσκι, απομονωμένος από την ΕΣΣΔ, στερημένος από έναν μηχανισμό και υλικές πηγές, θα είναι ανίκανος να αναλάβει οποιαδήποτε δράση. Επιπρόσθετα, ο Στάλιν υπολόγισε ότι έχοντας επιτύχει να αμαυρώσει την υπόληψή μου στα μάτια της χώρας, θα μπορούσε χωρίς δυσκολία να εμποδίσει, μέσω της φιλικής Τουρκικής κυβέρνησης, την επιστροφή μου στη Μόσχα για την τελική αναμέτρηση.
Τα γεγονότα έδειξαν παρ’ όλα αυτά, ότι είναι δυνατό να συμμετέχω στην πολιτική ζωή, χωρίς να διαθέτω ούτε μηχανισμό, ούτε υλικές πηγές. Με τη βοήθεια των πολιτικών μου φίλων, έθεσα τα θεμέλια της Τέταρτης Διεθνούς, η οποία προοδεύει αργά, αλλά επίμονα. Οι Δίκες της Μόσχας του 1936-1937, μεθοδεύτηκαν για να εμποδίσουν την απέλασή μου από την Νορβηγία, στην πραγματικότητα για να με παραδώσουν στα χέρια της «Γκε-Πε-Ου». Αλλά αυτό δεν επιτεύχθηκε. Έφθασα στο Μεξικό. Πληροφορήθηκα ότι ο Στάλιν αρκετές φορές υποστήριξε ότι η απέλασή μου ήταν ένα «σημαντικό λάθος». Κανένας άλλος τρόπος δεν έμεινε λοιπόν για να διορθωθεί το λάθος, εκτός από μια τρομοκρατική πράξη.
Οι προπαρασκευαστικές ενέργειες της «Γκε-Πε-Ου»
Τα τελευταία χρόνια η «Γκε-Πε-Ου» έχει εξοντώσει πολλές εκατοντάδες φίλων μου, συμπεριλαμβανομένων μελών της οικογένειάς μου στην ΕΣΣΔ. Στην Ισπανία δολοφόνησε τον πρώην γραμματέα μου Έρβιν Βολφ και έναν αριθμό από πολιτικούς μου ομοϊδεάτες. Στο Παρίσι δολοφόνησαν τον γιό μου Λέον Σεντώφ (7), τον οποίο οι επαγγελματίες δολοφόνοι του Στάλιν κυνηγούσαν για δύο χρόνια. Στη Λοζάννη η «Γκε-Πε-Ου» δολοφόνησε τον Ίγκνας Ράις (8) που είχε αποχωρήσει από τις γραμμές της και εντάχθηκε στην Τέταρτη Διεθνή. Στο Παρίσι, πράκτορες του Στάλιν δολοφόνησαν έναν ακόμα πρώην γραμματέα μου, τον Ρούντολφ Κλέμεντ, του οποίου το σώμα βρέθηκε με το κεφάλι, τα χέρια και τα πόδια κομμένα. Στο Μεξικό συνέβη μια προφανής απόπειρα να με δολοφονήσουν, με ένα άτομο που εμφανίστηκε στο σπίτι μου με πλαστές συστάσεις από μια εξέχουσα πολιτική φυσιογνωμία. Ήταν μετά το περιστατικό αυτό που κινητοποιηθήκαν οι φίλοι μου και λήφθηκαν τα πιο σοβαρά μέτρα άμυνας : ολοήμερη φύλαξη, σύστημα συναγερμού κ.λπ.
Μετά την ενεργή και αληθινά δολοφονική συμμετοχή της «Γκε–Πε–Ου» στα Ισπανικά γεγονότα, δέχθηκα πολλά γράμματα από φίλους μου που διαμένουν στο Παρίσι και τη Νέα Υόρκη, σχετικά με πράκτορες της «Γκε–Πε– Ου» που στάλθηκαν στο Μεξικό από τη Γαλλία και τις ΗΠΑ. Τα ονόματα και οι φωτογραφίες κάποιων από αυτούς του κυρίους, δόθηκαν από εμένα στη μεξικανική αστυνομία.
Το ξέσπασμα του πολέμου επιδείνωσε την κατάσταση, εξαιτίας του ασυμβίβαστου αγώνα μου ενάντια στην εξωτερική και εγχώρια πολιτική του Κρεμλίνου. Οι δηλώσεις και τα άρθρα μου στον παγκόσμιο Τύπο για τον διαμελισμό της Πολωνίας, την εισβολή στη Φινλανδία, την αδυναμία του Κόκκινου Στρατού που προκλήθηκε από τον Στάλιν κ.λ.π, διαδόθηκαν σε όλες τις χώρες του κόσμου σε δεκάδες εκατομμύρια αντίτυπα. Η δυσαρέσκεια μέσα στην ΕΣΣΔ αναπτύσσεται. Με την ικανότητα ενός παλιού, πρώην επαναστάτη, ο Στάλιν θυμάται ότι η Τρίτη Διεθνής ήταν ασύγκριτα πιο αδύνατη στην αρχή του τελευταίου πολέμου από ότι είναι η Τέταρτη Διεθνής σήμερα. Η εξέλιξη του πολέμου μπορεί να επιφέρει μια ώθηση στην ανάπτυξη της Τέταρτης Διεθνούς, επίσης και μέσα στην ΕΣΣΔ. Γι’ αυτό, ο Στάλιν δε μπορεί να παρέλειψε να εκδώσει διαταγές στους πράκτορές του «να με τελειώσουν» το συντομότερο δυνατό.
Συμπληρωματική Μαρτυρία
Γεγονότα γνωστά σε όλους και γενικές πολιτικές σκοπιμότητες, αναμφίβολα φανερώνουν ότι η οργάνωση της απόπειρας της 24ης Μαΐου, θα μπορούσε να εκπορεύεται μόνο από την «Γκε-Πε-Ου». Παρ’ όλα αυτά, δεν υπάρχει καθόλου έλλειψη συμπληρωματικών μαρτυριών.
1. Λίγες εβδομάδες πριν την απόπειρα, ο Μεξικανικός Τύπος κατακλείστηκε από φήμες για μια συγκέντρωση πρακτόρων της «Γκε-Πε-Ου» στη χώρα. Μια μεγάλη ποσότητα στοιχείων σε αυτά τα ρεπορτάζ, ήταν λαθεμένα. Αλλά η ουσία αυτών των φημών ήταν σωστή.
2. Πολύ αξιοσημείωτη, είναι η εξαιρετικά υψηλή τεχνική των εισβολέων. Η δολοφονία απέτυχε χάρις σε ένα ή δύο τυχαία περιστατικά, που πάντα προκύπτουν σαν αστάθμητοι παράγοντες σε κάθε πόλεμο. Αλλά η προετοιμασία και η εκτέλεση της επίθεσης ήταν εκπληκτικά από τη σκοπιά του σχεδιασμού και της αξιολόγησης της κατάστασης. Οι τρομοκράτες ήταν εξοικειωμένοι με τη διαρρύθμιση του σπιτιού και της εσωτερικής του ζωής, εφοδιασμένοι με αστυνομικές στολές, όπλα, ηλεκτρικό πριόνι, ανεμόσκαλες κ.λπ. Πέτυχαν πλήρως την εξουδετέρωση της αστυνομικής φρουράς που στάθμευε έξω από το σπίτι, παρέλυσαν τους εσωτερικούς φρουρούς με μια σωστή στρατηγική πυρός, διείσδυσαν στο δωμάτιο των υποψήφιων θυμάτων, έβαλλαν ανελέητα για τρία με πέντε λεπτά, έριξαν εμπρηστικές βόμβες και άφησαν το πεδίο της επίθεσης χωρίς ίχνος. Τέτοια επιμέλεια είναι πάνω από τις δυνατότητες μιας ομάδας «ιδιωτικής πρωτοβουλίας». Εδώ πρέπει να παρατηρήσουμε την ύπαρξη εμπειρίας, εκπαίδευσης, σημαντικών πηγών χρηματοδότησης και μια ευρεία επιλογή εκτελεστών. Αυτή είναι δουλειά της «Γκε-Πε-Ου».
3. Σε αυστηρή συμφωνία με όλο το σύστημα της «Γκε –Πε –Ου», είναι η φροντίδα για την στροφή της ανάκρισης σε λάθος ίχνη, η οποία συμπεριλαμβάνεται στο όλο σχέδιο της επίθεσης. Ενώ επιτίθονταν στην αστυνομία, οι εισβολείς φώναζαν «Viva Almazan!». Αυτές οι τεχνητές και απατηλές κραυγές στη νύχτα, ενώπιον πέντε αστυνομικών, τρεις από τους οποίους ήταν αποκοιμισμένοι, επιτέλεσαν ταυτόχρονα δύο αντικειμενικούς στόχους: να στρέψουν ακόμα και για λίγες μέρες ή ώρες, την προσοχή της επερχόμενης ανάκρισης μακριά από την «Γκε – Πε – Ου» και τους πράκτορές της στο Μεξικό και να δυσφημίσουν τους υποστηρικτές ενός από τους υποψηφίους προέδρους. Να σκοτώνεις έναν αντιπολιτευόμενο, ενώ ρίχνεις τη σκιά της υποψίας πάνω σε έναν άλλον, αυτή είναι η κλασσική μέθοδος της «Γκε-Πε-Ου» και πιο συγκεκριμένα, του εμπνευστή της, του Στάλιν.
4. Οι επιτιθέμενοι είχαν στην κατοχή τους διάφορες εμπρηστικές βόμβες, δύο από τις οποίες ρίχθηκαν στο δωμάτιο του εγγονού μας. Οι μετέχοντες στην επίθεση είχαν στην πρόθεσή τους, όχι μόνο να δολοφονήσουν, αλλά και να κάψουν. Ο μόνος στόχος τους θα μπορούσε να είναι να καταστρέψουν τα αρχεία μου. Αυτό θα ενδιέφερε μόνο τον Στάλιν, ιδιαίτερα από τη στιγμή που τα αρχεία μου έχουν εξαιρετική αξία στον αγώνα ενάντια στην ολιγαρχία της Μόσχας. Με τη βοήθεια των αρχείων μου ειδικότερα, ήμουν έτοιμος, να αποκαλύψω τις δικαστικές απάτες της Μόσχας. Στις 7 Νοέμβρη 1936 η «Γκε-Πε-Ου» λαμβάνοντας μεγάλο ρίσκο, είχε ήδη ληστέψει μέρος των αρχείων μου στο Παρίσι. Τα υπόλοιπα τμήματα του αρχείου μου, δεν τα είχαν ξεχάσει τη νύχτα της 24ης Μαΐου. Οι εμπρηστικές βόμβες είναι κάτι σαν κάρτα πρόσκλησης του Στάλιν.
5. Εξαιρετικά χαρακτηριστικός για τα εγκλήματα της «Γκε-Πε-Ου» είναι ο καταμερισμός εργασίας ανάμεσα στους μυστικούς δολοφόνους και τους νόμιμους «φίλους»: ενώ η εισβολή προετοιμαζόταν, μαζί με την υπόγεια δουλειά της συνωμοσίας, διεξαγόταν μια ανοιχτή συκοφαντική καμπάνια για να δυσφημιστεί το υποψήφιο θύμα. Ο ίδιος καταμερισμός εργασίας συνεχίστηκε και μετά από την διάπραξη του εγκλήματος: οι τρομοκράτες πήγαν να κρυφθούν, ενώ οι συνήγοροί τους έξω, στα φανερά, αποπειράθηκαν να κατευθύνουν την προσοχή της αστυνομίας προς μια εσφαλμένη κρίση.
6. Τελικά, είναι αδύνατο να μην προκληθεί η προσοχή του Διεθνούς Τύπου: εφημερίδες από όλες τις τάσεις ανέφεραν ανοιχτά ή έμμεσα, το γεγονός ότι η επίθεση ήταν έργο της «Γκε-Πε-Ου». Μόνο οι εφημερίδες που επιδοτούνται από το Κρεμλίνο και εφαρμόζουν τις διαταγές του, υποστήριξαν μια αντίθετη εκδοχή. Αυτό είναι ένα αδιάψευστο πολιτικό τεκμήριο ενοχής!
27 Μαΐου: στροφή στην ανάκριση
Το πρωί της 24ης Μαΐου, ο ηγετικοί αξιωματούχοι της αστυνομίας ζήτησαν την συνεργασία μου για να εξιχνιάσουν το έγκλημα. Ο στρατηγός Σαλαζάρ και δεκάδες υφιστάμενοί του, μου ζήτησαν πληροφορίες με τον πιο φιλικό τρόπο. Η οικογένειά μου, οι συνεργάτες μου και εγώ, κάναμε ότι ήταν δυνατό.
Στις 25 ή στις 26 Μαΐου, δύο μυστικοί πράκτορες της αστυνομίας, μου είπαν ότι η ανάκριση ήταν στο σωστό δρόμο και ότι τώρα, όλα τα γεγονότα δείχνουν ότι «αποδεδειγμένα επρόκειτο για απόπειρα δολοφονίας». Έμεινα κατάπληκτος. Μετά από όλα αυτά, δηλαδή τι διαφορετικό ήταν δυνατό να αποδειχθεί; Αναρωτήθηκα ενάντια σε ποιον ακριβώς η αστυνομία είχε να αποδείξει ότι η επίθεση ήταν επίθεση; Σε κάθε περίπτωση, έως το απόγευμα της 27ης Μάη, η ανάκριση, απ’ ότι μπορώ να κρίνω, κατευθύνθηκε ενάντια τους άγνωστους επιτιθέμενους και όχι ενάντια στα θύματα της επίθεσης. Στις 28 Μαΐου μετέφερα στον στρατηγό Σαλαζάρ κάποιο τεκμήριο, που όπως το τρίτο στάδιο της ανάκρισης φανέρωσε, ήταν πολύ σημαντικό. Αλλά σύμφωνα με την ατζέντα, τότε βρισκόμασταν στο δεύτερο στάδιο, στο οποίο δεν είχα καμία υπόνοια ότι η ανάκριση κατευθύνονταν ενάντια σε μένα και τους συνεργάτες μου.
Κατά τη διάρκεια της 28ης Μαΐου, μια συνολική και απότομη στροφή στον προσανατολισμό της ανάκρισης και στη στάση της αστυνομίας απέναντί μου μεθοδευόταν και ολοκληρωνόταν. Αμέσως γίναμε δέκτες μιας ατμόσφαιρας εχθρικής. Ποιος ήταν ο λόγος; Αναρωτιόμαστε. Αυτή η στροφή, δεν προέκυψε από μόνη της. Πρέπει να υπήρχαν συγκεκριμένοι και επιτακτικοί λόγοι. Ούτε καν ένα ομοίωμα ή κάποια υπόνοια γεγονότος που να μπορούσε να δικαιολογήσει μια τέτοια στροφή της ανάκρισης δεν εμφανίστηκε, ούτε και θα μπορούσε να εμφανιστεί. Δεν μπορώ να βρω άλλη εξήγηση για τη στροφή, από την τερατώδη πίεση του μηχανισμού της «Γκε- Πε-Ου», που βάσισε τον εαυτό της σε όλους τους «φίλους» της. Πίσω από το προσκήνιο, προέκυψε ένα αληθινό πραξικόπημα.
Ποιος το καθοδηγούσε;
Υπάρχει ένα γεγονός το οποίο ίσως μοιάζει ασήμαντο, αλλά στο οποίο αρμόζει η πιο σοβαρή προσοχή: η «El Popular» και η «El Nacional» ανέφεραν το πρωί της 27ης Μαΐου μια πανομοιότυπη ιστορία, με τίτλο «Ο Κύριος Τρότσκι αντιφάσκει», η οποία μου αποδίδει αντιφάσεις ως προς το που βρισκόμουν τη νύχτα της 24ης Μαΐου και κατά τη διάρκεια της επίθεσης. Η ιστορία, η οποία έμεινε ολοκληρωτικά δίχως να γίνει αντιληπτή από εμένα σε αυτές τις φρενήρεις στιγμές, ήταν μια αδέξια εφεύρεση, από την αρχή μέχρι το τέλος.
Ποιος προμήθευσε τις «αριστερές» εφημερίδες με αυτή την ιστορία; Αυτό είναι ένα ζήτημα κεφαλαιώδους σημασίας. Η ιστορία αναφέρεται σε ανώνυμους «παρατηρητές». Ποιοι είναι αυτοί οι «παρατηρητές»; Τι ακριβώς παρατήρησαν και που; Είναι αυτονόητο ότι αυτή η ιστορία είχε για σκοπό της να προετοιμάσει και να δικαιολογήσει στα μάτια των κυβερνητικών κύκλων – όπου αυτές οι εφημερίδες διαβάζονται ευρέως – την εχθρική στροφή της ανάκρισης εναντίον μου και εναντίον των συνεργατών μου.
Μια διερεύνηση του ακόλουθου περίεργου επεισοδίου, θα ρίξει αναμφισβήτητα φως σε πολλά πράγματα. Δύο υπηρέτες του νοικοκυριού μας, ανακρίθηκαν για πρώτη φορά στις 28 Μάη, σε μια ημέρα κατά την οποία είχαμε ήδη αισθανθεί μια ατμόσφαιρα εχθρότητας και όταν τα μυαλά της αστυνομίας είχαν ήδη κατευθυνθεί προς τη θεωρία της αυτό-επίθεσης. Στις 19, την επόμενη μέρα, οι δύο γυναίκες κλήθηκαν και πήγαν στις 4 μ.μ. στην οδό Μαντέρο, όπου ανακρίθηκαν μέχρι τις 11 μ.μ. μέσα στο κτίριο και από τις 11 μέχρι τις 2 π.μ. στο σκοτεινό προαύλιο, μέσα σε ένα αυτοκίνητο. Δεν κρατήθηκαν πρακτικά. Τις μετέφεραν στο σπίτι περίπου στις 3 π.μ. Στις 30 Μαΐου ένας πράκτορας της αστυνομίας εμφανίστηκε στην κουζίνα με ένα έτοιμο συμφωνητικό και οι δύο γυναίκες το υπέγραψαν χωρίς να το διαβάσουν. Ο πράκτορας έφυγε από την κουζίνα ένα λεπτό μετά την είσοδό του σε αυτή. Όταν οι δύο γυναίκες ανακάλυψαν στις εφημερίδες ότι οι γραμματείς μου Τσαρλς και Ότο συνελήφθησαν στη βάση της δικής τους κατάθεσης, τότε και οι δυο τους δήλωσαν ότι δεν ανέφεραν απολύτως τίποτα που να δικαιολογεί την σύλληψη.
Γιατί αυτά τα δύο μέλη της φρουράς συνελήφθησαν και όχι οι άλλοι; Διότι ο Ότο και ο Τσαρλς υπηρετούσαν ως σύνδεσμοι με τις αρχές και με τους λιγοστούς φίλους μας στην πόλη. Προετοιμάζοντας το χτύπημα εναντίον μου, οι ανακριτικές αρχές αποφάσισαν πρώτα από όλα να απομονώσουν εντελώς το σπίτι μας. Την ίδια μέρα συνελήφθησαν ένας Μεξικάνος ο Σ. και ένας Τσέχος ο Μπ., νέοι φίλοι μας που μας επισκέφθηκαν για να εκφράσουν τη συμπάθειά τους. Ο σκοπός των συλλήψεων ήταν προφανώς ο ίδιος: να αποκοπούν οι συνδέσεις μας με τον έξω κόσμο. Τα συλληφθέντα μέλη της φρουράς ήρθαν αντιμέτωπα με την απαίτηση σε «ένα τέταρτο της ώρας» να ομολογήσουν ότι ήμουν εγώ που είχα διατάξει εκείνους να πραγματοποιήσουν την «αυτό-επίθεση».
Δεν είμαι διατεθειμένος να υπερβάλω την σημασία αυτών των επεισοδίων ή να τους προσδώσω ένα τραγικό νόημα. Με ενδιαφέρουν αποκλειστικά για να ξεσκεπάσω αυτούς που – πίσω από τη σκηνή – ήταν ικανοί στη διάρκεια 24 ωρών να επιφέρουν μια, σχεδόν μαγική, στροφή στην κατεύθυνση της ανάκρισης. Αυτές οι δυνάμεις συνεχίζουν ακόμα και σήμερα να ασκούν επιρροή στην πορεία της ανάκρισης.
Την Πέμπτη 30 Μαΐου, όταν ο Μπ. ανακρίθηκε στην οδό Μαντέρο, όλοι οι πράκτορες της αστυνομίας διέρρεαν τη θεωρία της «αυτο-επίθεσης», συσχετίζοντάς την ξεδιάντροπα μ’ εμένα, τη γυναίκα μου και τους συνεργάτες μου. Κατά τη διάρκεια της κράτησής του για τέσσερις ημέρες, ο Σ. είχε την ευκαιρία να ακούσει αρκετές συζητήσεις ανάμεσα σε πράκτορες της αστυνομίας. Το συμπέρασμά του είναι το ακόλουθο: «Το χέρι των Τολεντάνο, Μπάσολς (9) και άλλων διεισδύει βαθειά στην δραστηριότητα της αστυνομίας και αυτό έγινε με αξιόλογη επιτυχία. Η ιδέα της αυτο-επίθεσης εκπορεύτηκε από αυτή την πηγή».
Η θεωρία της «αυτό-επίθεσης»
Η πίεση των ενδιαφερομένων κύκλων πρέπει να είχε αποδειχθεί αληθινά αφόρητη για να υποχρεώσει τους εκπροσώπους της ανάκρισης να πάρουν στα σοβαρά την εξωφρενική ιδέα της «αυτο-επίθεσης». Ποιο σκοπό θα μπορούσα να επιδιώκω για να αποτολμήσω μια τέτοιου είδους επιχείρηση; Κανένας δεν το εξήγησε αυτό μέχρι σήμερα. Υπονοείται ότι ήθελα να αμαυρώσω τον Στάλιν και τη «Γκε-Πε-Ου». Αλλά θα μπορούσε μια επίθεση να προσθέσει κάτι στην ανυποληψία ενός ανθρώπου που έχει εξολοθρέψει ολόκληρη την παλιά γενιά του Μπολσεβίκικου κόμματος; Ειπώθηκε ότι θέλω να αποδείξω την ύπαρξη της «Πέμπτης Φάλαγγας». Γιατί; Για ποιο σκοπό; Πίσω από τους πράκτορες της «Γκε-Πε-Ου» είναι αρκετά προφανές ότι δε χρειάζεται μια μυστηριώδης «Πέμπτη Φάλαγγα».
Λέγεται ότι ήθελα να δημιουργήσω δυσκολίες για τη Μεξικάνικη κυβέρνηση. Ποια πιθανά κίνητρα μπορούσα να έχω για να δημιουργήσω δυσκολίες στην μόνη κυβέρνηση που ήταν φιλόξενη σε εμένα; Λέγεται ότι ήθελα να προκαλέσω έναν πόλεμο ανάμεσα στις ΗΠΑ και το Μεξικό. Αλλά αυτή η εξήγηση ανήκει απόλυτα στο κυρίαρχο παραλήρημα. Για να προκαλέσεις έναν τέτοιο πόλεμο θα ήταν σε κάθε περίπτωση πολύ πιο αποτελεσματικό να οργανώσεις μια επίθεση στον αμερικανό πρέσβη ή σε έναν πετρελαιοβιομήχανο και όχι σε έναν επαναστάτη μπολσεβίκο, ξένο και μισητό στους ιμπεριαλιστικούς κύκλους.
Όταν ο Στάλιν οργανώνει μια απόπειρα για να με δολοφονήσει, το μήνυμα των πράξεών του είναι καθαρό: θέλει να εξοντώσει τον «υπ’ αριθμό ένα» εχθρό του. Ο Στάλιν δε ρισκάρει τίποτα, αφού ενεργεί από μακρινή απόσταση. Αντίθετα εγώ, οργανώνοντας μια «αυτο-επίθεση», θα ρίσκαρα τη δική μου μοίρα, τη μοίρα της οικογένειάς μου, την πολιτική μου υπόληψη και την υπόληψη του κινήματος που υπηρετώ. Τι θα μπορούσα να κερδίσω από αυτό;
Αλλά ακόμα και αν κάποιος υπέθετε ότι θα μπορούσα ποτέ να έχω αποκηρύξει το σκοπό ολόκληρης της ζωής μου και να στραφώ ενάντια στα ίδια τα ζωτικά μου συμφέροντα στο βωμό ενός άγνωστου σκοπού, τότε ακόμα παραμένει το ακόλουθο ερώτημα: πως και που προσέλαβα 20 εκτελεστές; πως μπόρεσα να τους προμηθεύσω με στολές της αστυνομίας; πως τους εξόπλισα; πως τους εφοδίασα με όλα τα αναγκαία πράγματα; Με άλλα λόγια, πως ένας άνθρωπος που ζει εντελώς απομονωμένος από τον έξω κόσμο, επινόησε να φέρει σε πέρας μια επιχείρηση που ενδείκνυται μόνο για έναν πανίσχυρο μηχανισμό; Ομολογώ ότι αισθάνομαι άβολα να υποβάλω σε κριτική μια ιδέα που δεν επιδέχεται καμίας κριτικής.
Η «Γκε-Πε- Ου» κινητοποίησε με μεγάλη επιμέλεια τους πράκτορές της για να με δολοφονήσει. Η απόπειρα απέτυχε χάρις σε ένα τυχαίο γεγονός. Οι φίλοι της «Γκε-Πε-Ου» είναι εκτεθειμένοι. Είναι τώρα υποχρεωμένοι να κάνουν τα πάντα για να επιρρίψουν σ’ εμένα την ευθύνη για την αποτυχημένη απόπειρα του δικού τους αρχηγού. Για να επιτύχουν τώρα σε αυτήν την προπαγάνδα, έχουν μια ευρεία επιλογή μέσων. Είναι υποχρεωμένοι να λειτουργήσουν με αδέξιες μεθόδους και να καθοδηγηθούν από το γνωμικό του Χίτλερ: όσο μεγαλύτερο είναι το ψέμα, τόσο ευκολότερα μπορεί να γίνει πιστευτό.
Οι αντιδράσεις του Τύπου
Εξαιρετικά πολύτιμα συμπεράσματα σχετικά με την παρασκηνιακή δουλειά της «Γκε-Πε-Ου» μπορούν να βγουν από τη στάση μιας συγκεκριμένης μερίδας του Μεξικάνικου Τύπου στις ημέρες που ακολούθησαν την απόπειρα δολοφονίας. Ας αφήσουμε κατά μέρος την «La Vo de Mexico», την επίσημη σταλινική έκδοση με τις αδέξιες αντιφάσεις, της ανούσιες κατηγορίες και κυνικές συκοφαντίες. Ας αφήσουμε κατά μέρος τα όργανα της Δεξιάς, τα οποία από τη μια πλευρά καθοδηγούνται από το κυνήγι των εντυπώσεων και από την άλλη, προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν την επίθεση για τους δικούς τους σκοπούς, ενάντια στους «αριστερούς» γενικά. Πολιτικά, είμαι περισσότερο αποστασιοποιημένος από τέτοιες εφημερίδες, όπως η «Universal» ή η «Excelsior» συγκριτικά με τον Λομπάρντο Τολεντάνο και την φάρα του. Ασχολούμαι με τις ανωτέρω εφημερίδες για αυτοάμυνα, όπως θα μπορούσα να ασχοληθώ με ένα λεωφορείο για μεταφορά.
Ακόμα περισσότερο, οι μανούβρες των δεξιών εφημερίδων είναι μόνο μια αντανάκλαση της πολιτικής της χώρας και με αυτή την έννοια, έχουν μια ουδέτερη προσέγγιση στο ζήτημα της επίθεσης και της «Γκε-Πε-Ου». Για τους σκοπούς μας, είναι πολύ πιο σημαντικό να αναλύσουμε την στάση της «El Popular» και μερικώς, της «El Nacional». Η ασκούμενη πολιτική σε αυτήν την περίπτωση, είναι κατευθυνόμενη από την «El Popular». Η «El Nacional» είναι απλά προσαρμοσμένη στη «συνάδελφό» της.
Η «El Popular» και η επίθεση της 24ης Μάη
Παρά το γεγονός που αναφέρθηκε από τις εφημερίδες, ότι ο Τολεντάνο άφησε την πρωτεύουσα δύο ή τρεις ημέρες πριν την επίθεση, η «El Popular» είχε την κρίσιμη στιγμή πολύ ξεκάθαρες και ακριβείς ντιρεκτίβες. Η επίθεση δεν έπιασε καθόλου την εφημερίδα «στον ύπνο». Οι εκδότες δεν προσπάθησαν σε αυτήν την περίπτωση να μεταμορφώσουν την επίθεση σε ένα αστείο, ούτε αναφέρθηκαν στη «μανία καταδιώξεώς μου» κ.λπ. Αντιθέτως, η εφημερίδα υιοθέτησε αμέσως ένα σοβαρό τόνο συναγερμού. Το τεύχος της 25ης Μάη μπροστά στην πρώτη σελίδα εμφάνισε το σύνθημα «Η απόπειρα ενάντια στον Τρότσκι είναι μια απόπειρα ενάντια στο Μεξικό». Το κύριο άρθρο κάτω από τον ομώνυμο τίτλο, απαιτούσε την πιο αυστηρή ανάκριση. Και μια παραδειγματική τιμωρία των εγκληματιών, ανεξάρτητα από την πολιτική τάση προέλευσής τους και από την ξένη δύναμη με την οποία είναι συνδεδεμένοι. Από την φρασεολογία του, το άρθρο επιζητά να δημιουργήσει την εντύπωση της μέγιστης δυνατής αμεροληψίας και πατριωτικής αγανάκτησης. Ο άμεσος σκοπός, είναι να εμφανιστεί μια εικόνα αβυσσαλέου χάσματος ανάμεσα στους εκδότες της «El Popular» και τους τρομοκράτες, οι οποίοι ίσως πέσουν στα χέρια της αστυνομίας, αν όχι σήμερα, τότε αύριο. Αυτό το προληπτικό μέτρο είναι το ίδιο αναγκαίο και χρησιμοποιείται με τον ίδιο ζήλο από την «El Popular», όπως και η συκοφαντική καμπάνια εναντίον μου.
Παρ’ όλα αυτά, κάτω από το φιλολογικό κέλυφος της αμεροληψίας, οι ύπουλοι υπαινιγμοί, προαλειφόταν τις επόμενες λίγες ημέρες να λάβουν μια παραπέρα ανάπτυξη. Ήταν αποτυπωμένοι σε μια μόνη φράση, που ανέφερε ότι υπάρχουν «μυστήριες και ύποπτες πλευρές στην επίθεση». Εκείνη την ημέρα, αυτές οι λέξεις πέρασαν απαρατήρητες. Αλλά τώρα είναι εντελώς ξεκάθαρο, ότι ο συγγραφέας του άρθρου έχει διατηρήσει για τον εαυτό του από πριν, την πιθανότητα να εκμεταλλευτεί την θεωρία της «αυτο-επίθεσης», στην περίπτωση αποτυχίας στο μέτωπο της δικαστικής διερεύνησης. Ο δεύτερος υπαινιγμός είναι όχι λιγότερο σημαντικός: το άρθρο προβλέπει ότι «οι εχθροί του Μεξικού» θα αποδώσουν την απόπειρα στον Στάλιν και τη Μόσχα. Οι εχθροί του Μεξικού εδώ, είναι ταυτισμένοι με τους εχθρούς του Στάλιν. Έτσι η επίσημη έκκληση να αναζητηθούν οι εγκληματίες «ανεξάρτητα από το με ποια δύναμη είναι συνδεδεμένοι», αποκτάει πολύ περιορισμένη σημασία.
Με όλα του τα «ζιγκ-ζαγκ» και τις αοριστολογίες, το άρθρο είναι καλά μελετημένο. Οι αντιφάσεις του άρθρου προκύπτουν από την αντιφατικότητα και την απροσδιοριστία της ίδιας της κατάστασης. Η έκβαση της ανάκρισης ήταν τότε άγνωστη. Στην περίπτωση επιτυχίας της ανάκρισης, ήταν αναγκαίο να προστατευτεί η ελευθερία δράσης εντός του πλαισίου της παλιάς συκοφαντίας και των διώξεων. Ήταν αναγκαίο την ίδια στιγμή να αποσπαστεί, όσο ήταν δυνατόν, η προσοχή μακριά από την «Γκε-Πε-Ου», χωρίς παρ’ όλα αυτά να δένονται τα χέρια της απόλυτα. Ξαναδιαβάζοντας το άρθρο σήμερα, κάποιος μπορεί να δει καθαρά τη λευκή ραφή να ξεκολλάει από όλες τις πλευρές.
Στο τεύχος της 26ης Μαΐου, η ίδια γραμμή συνεχίζεται στα βασικά σημεία. Η «El Popular» απαιτεί από τις αρχές μια παραδειγματική τιμωρία των όποιων ενόχων. Ο κίνδυνος όλοι οι μετέχοντες στην απόπειρα να πέσουν άμεσα στα χέρια της αστυνομίας είναι ακόμα πολύ μεγάλος. Από εδώ προκύπτει και η κάλπικη φωνή της αμεροληψίας.
Το τεύχος της 27ης Μαΐου ήδη διακινεί το κυνικό σενάριο του τύπου «ο κ. Τρότσκι αντιφάσκει». Αυτή είναι η πρώτη απόπειρα να αναπτυχθεί ο υπαινιγμός σχετικά με τις «ύποπτες πλευρές» της επίθεσης. Το σενάριο διακηρύσσει ότι εγώ έδωσα αντιφατική κατάθεση σχετικά με το που ακριβώς βρισκόμουν κατά τη διάρκεια της επίθεσης. Η ανομοιογένεια αυτού του υπαινιγμού είναι χτυπητή. Κάποιος που ζει στην εξορία απομονωμένος, αποδεικνύεται ικανός να κινητοποιήσει 20 συνωμότες και να τους προμηθεύσει στολές και αυτόματα όπλα, τότε θα πρέπει να είναι ικανός να προετοιμάσει μια απάντηση στο ερώτημα που βρισκόταν κατά τη διάρκεια της επίθεσης της. Αλλά ας μην θέτουμε σε αμφισβήτηση την τεχνική της παραχάραξης. Ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο: η «El Popular» προετοιμάζει το έδαφος για τη θεωρία της «αυτο-επίθεσης».
Η ανάκριση εν τω μεταξύ, εξελίσσεται με μεγάλες δυσκολίες: η « Γκε-Πε-Ου» είναι ικανή να προβλέψει μια μεγάλη δοσοληψία και να καλύψει καλά τα ίχνη της. Από την ημέρα της επίθεσης έχουν περάσει ήδη τρεις ημέρες. Ο κίνδυνος της σύλληψης του αρχηγού των μετεχόντων στην επίθεση μπορεί να θεωρείται σαν ελαχιστοποιημένος, ειδικά από τη στιγμή που σε αυτό το διάστημα είχαν άφθονη δυνατότητα να διασχίσουν τα σύνορα με διαβατήρια προετοιμασμένα από πριν.
Σε αντιστοιχία με αυτό, η «El Popular», λαμβάνει έναν πιο τολμηρό τόνο στις 27 Μάη. Το κύριο άρθρο αυτής της ημέρας δηλώνει ότι η «..απόπειρα κάθε μέρα που περνάει, δημιουργεί μεγάλες αμφιβολίες και μοιάζει όλο και πιο ύποπτη και όλο, μα όλο και λιγότερο λογική». Πιο κάτω αναφέρεται η λέξη «καμουφλάζ». Το άρθρο αποδίδει την απόπειρα στους Αμερικάνους ιμπεριαλιστές που επιζητούν να παρέμβουν στο Μεξικό και που βασίζουν τους εαυτούς τους προφανώς στη συνεργασία μου. Το γιατί οι ιμπεριαλιστές έχουν επιλέξει σαν στόχο της επίθεσης κανέναν άλλον εκτός από εμένα, παραμένει άγνωστο. Και το πως η επίθεση ενάντια σε έναν Ρώσο μπολσεβίκο στο Μεξικό μπορεί να δικαιολογήσει επέμβαση από τις ΗΠΑ, παραμένει ακόμα λιγότερο κατανοητό. Αντί για ανάλυση και αποδείξεις, παρατίθεται μια επιλογή από πομπώδεις φράσεις.
Μένει να ανακαλέσουμε στη μνήμη μας, ότι πριν τη συγκρότηση του μπλοκ Στάλιν – Χίτλερ, η «El Popular» συνήθιζε να με απεικονίζει με μια σβάστικα. Ξαφνικά, μετά από την επέμβαση του Κόκκινου Στρατού στη Φινλανδία, μεταμορφώθηκα σε έναν πράκτορα των ΗΠΑ. Η «El Popular» προσπαθεί να τοποθετηθεί με την ίδια ευχέρεια που χρησιμοποιεί ο Στάλιν για να βγάζει διαταγές στους πράκτορές του. Στην προφορική τους αγκιτάτσια και πίσω από τη σκηνή, ο Τολεντάνο και οι σύμμαχοί του, αναμφίβολα προχωρούν πολύ περισσότερο από ό,τι κάνει ο ίδιος τους ο Τύπος. Όπως τα γεγονότα των επόμενων ημερών έδειξαν, επιδόθηκαν σε ειδική, κοπιώδη δουλειά στις τάξεις της αστυνομίας.
Στις 28 Μάη, οι ανακριτικές αρχές ήδη ορκίζονταν στην ιδέα της «αυτο-επίθεσης». Δύο από τους γραμματείς μου, ο Ότο και ο Τσάρλς και δύο άτομα συνδεδεμένα με το προσωπικό του σπιτιού μου, ο Μπ. και ο Σ., συνελήφθησαν. Έχοντας σημειώσει αυτή τη νίκη, η «El Popular» αποσύρθηκε προσεκτικά στις σκιές: στο τεύχος της 28ης Μάη πήρε μια αντικειμενική θέση. Είναι ξεκάθαρο το γιατί οι διευθυντές της εφημερίδας ήταν προσεκτικοί στο να εμπλέξουν κραυγαλέα τους εαυτούς τους. Ξέρουν περισσότερα από αυτά που λένε, δείχνουν περισσότερη εμπιστοσύνη στην εκδοχή της «αυτο-επίθεσης» από την αστυνομία, η οποία έχει κινηθεί προς ένα λαθεμένο πόρισμα εξαιτίας της δικής τους επιρροής. Φοβούνταν ότι αυτή η εκδοχή, ίσως καταρρεύσει κάποια στιγμή. Γι’ αυτό, μια ακόμα φορά, στις 28 Μάη λαμβάνουν θέση από τη σκοπιά του αγανακτισμένου πατριώτη.
Σε αυτό το τεύχος της 29ης Μάη, η «El Popular» δημοσίευσε χωρίς σχόλιο τη δήλωση του Κομμουνιστικού Κόμματος, το οποίο απαιτούσε, όχι την τιμωρία των τρομοκρατών, αλλά την απέλαση του Τρότσκι από το Μεξικό. Εκείνη την ημέρα, το σπίτι μου και όλοι οι ένοικοί του, στερήθηκαν την επικοινωνία με τον έξω κόσμο από ένα σήμα μιας φανταστική υποψίας. Είναι αξιοσημείωτο, ότι ο Τολεντάνο φύλαξε για την περίπτωση αυτή, τα πιο ξεκάθαρα συνθήματα του Κρεμλίνου να εκφωνηθούν από τους ίδιους τους ηγέτες του Κομμουνιστικού Κόμματος, που δεν έχουν τίποτα να χάσουν. Επιζητά να διατηρήσει μια γέφυρα για την υποχώρησή του.
Την 1η Ιουνίου ο Τύπος παρέθεσε το γράμμα μου στον Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, κατονομάζοντας ανοιχτά τον Λομπάρντο Τολεντάνο σαν τον ηθικό αυτουργό για την προετοιμασία της επίθεσης. Μετά από αυτό, ο Τολεντάνο έκανε μισό βήμα βγαίνοντας από το σκοτάδι. «Η C.T.M. (Μεξικάνικη Συνομοσπονδία Εργατών) κατηγορεί τον Τρότσκι ότι υπηρετεί τους “Γιάνκηδες” στον πόλεμό τους ενάντια στο Μεξικό», ανέφερε η «El Popular» στις 6 Ιουνίου. Τι σημαίνει αυτό; Είναι άδεια ρητορεία χωρίς νόημα και καμία βάση! Στο όνομα της C.T.M. ο Τολεντάνο καταθέτει στις αρχές ένα κείμενο, σύμφωνα με το οποίο η επίθεση έχει οργανωθεί από ένα δίκτυο μιας εκτεταμένης και εξαιρετικά απροσδιόριστης διεθνούς ίντριγκας. Μιας ίντριγκας πολύ μεγάλης, αλλά όχι από την «Γκε-Πε-Ου». Μόνο «οι εχθροί του Μεξικού», όπως ήδη ξέρουμε, είναι ικανοί να υποπτεύονται την «Γκε-Πε-Ου». Έτσι, με όλους του τους ελιγμούς, ο Τολεντάνο παραμένει ο «νούμερο 1» φίλος της «Γκε- Πε-Ου».
Η «El Nacional»
Σε αντίθεση με όλες τις άλλες εφημερίδες της πρωτεύουσας, στις 25 Μάη η «El Nacional» δεν αναφέρθηκε καν στην απόπειρα στη πρώτη σελίδα του τεύχους της. Στις εσωτερικές σελίδες, παραθέτει ένα ρεπορτάζ υπό τον τίτλο «Ο Τρότσκι υπέστη μια θεατρική (!) απόπειρα στο σπίτι του». Σε ποια βάση η εφημερίδα έφθασε σε αυτή την εκτίμηση παραμένει άγνωστο. Είμαι, δυστυχώς, υποχρεωμένος να τονίσω ότι σε διάφορες περιστάσεις κατά το παρελθόν, η εφημερίδα αποπειράθηκε να μου αποδώσει διάφορες αξιόμεμπτες πράξεις, χωρίς ούτε μια σκιά αιτιολόγησης.
Είναι άξιο ιδιαίτερης προσοχής το γεγονός, ότι την ίδια ημέρα κατά την οποία η «El Nacional» αποκάλεσε την απόπειρα «θεατρική», η «El Popular» έγραφε: «Η απόπειρα εναντίον του Τρότσκι είναι απόπειρα ενάντια στο Μεξικό». Με την πρώτη ματιά, φαίνεται ότι η «El Nacional» επιδεικνύει πιο εχθρική στάση απέναντι στο θύμα, από ότι η «El Popular». Αλλά η «El Nacional» έχει εκδότες που πασχίζουν να κάνουν ότι μπορούν για να ευχαριστήσουν τους σταλινικούς. Ξέρουν ότι ο απλούστερος τρόπος είναι να προσανατολίσουν κάποιο είδος υποψίας σε εμένα. Όταν έλαβαν νέα από την επίθεση ενάντια στο σπίτι μου, ένας από τους εκδότες έθεσε σε κυκλοφορία την πρώτη ειρωνική φόρμουλα που ήρθε στο κεφάλι του. Αυτό το γεγονός δείχνει ότι οι εκδότες της «El Nacional», σε αντίθεση με τους εκδότες της «El Popular», δεν ξέρουν για τι γράφουν.
Τις επόμενες μέρες, πρέπει να παρατηρηθεί παρ’ όλα αυτά, ένας κοινός σχεδιασμός της γραμμής αυτών των δύο εκδόσεων. Η «El Nacional», διαπιστώνοντας από τη στάση της «El Popular» ότι δημοσιοποίησε πολύ απρόσεκτα τις υποθέσεις της για μια «θεατρική» απόπειρα, έκανε μια μικρή υποχώρηση και έλαβε μια πιο επιφυλακτική στάση. Από την πλευρά της, η «El Popular» πείθεται ότι κανένας από τους μετέχοντες στην απόπειρα δεν έχει συλληφθεί και αρχίζει να περνάει στην θέση της θεατρικής απόπειρας. Το σενάριο της 27ης Μαΐου με τίτλο «ο Κύριος Τρότσκι αντιφάσκει» υιοθετείται επίσης και από την «El Nacional».
Στη βάση μιας ανάλυσης των άρθρων της «El Popular» και με μια σύγκριση μεταξύ αυτών και των άρθρων της «El Nacional» , μπορούμε να ισχυριστούμε με σιγουριά ότι ο Τολεντάνο ήξερε εκ των προτέρων για τις προετοιμασίες της απόπειρας, ακόμα και με τον πιο γενικό τρόπο. Η «Γκε-Πε-Ου» ταυτόχρονα, ετοίμασε – μέσα από διαφορετικά κανάλια – το συνωμοτικό σχέδιο, την πολιτική υπεράσπιση και την παραπληροφόρηση της ανάκρισης. Κατά τη διάρκεια των κρίσιμων ημερών, η «El Popular» έλαβε οδηγίες, αναμφίβολα από τον ίδιο τον Τολεντάνο. Είναι αρκετά πιθανό, ότι κανένας άλλος παρά αυτός είναι ο συγγραφέας του άρθρου της 25ης Μάη. Με άλλα λόγια, ο Λομπάρντο Τολεντάνο πήρε ηθικά μέρος στην προετοιμασία της απόπειρας και στην κάλυψη των ιχνών της.
Η φρουρά μου
Για την καθαρότερη κατανόηση του υπόβαθρου της επίθεσης και επίσης, των συγκεκριμένων περιστατικών που συνδέονται με την ανάκριση, είναι αναγκαίο να πούμε λίγα λόγια για τη φρουρά μου. Υπήρξαν αναφορές στις εφημερίδες ότι μίσθωσα σχεδόν άγνωστους για τη φρουρά, ότι ήταν άνθρωποι που εργάζονταν για τα λεφτά κ.λπ. Όλα αυτά είναι ψευδή. Η φρουρά μου υπάρχει από την μέρα της εξορίας μου στην Τουρκία, σχεδόν 12 χρόνια. Η σύνθεσή της συνεχώς άλλαζε, ανάλογα με τη χώρα που ζούσα, ενώ λίγοι από τους συνεργάτες μου με συνόδευαν από τη μια χώρα στην άλλη.
Η φρουρά αποτελούταν πάντα από νέους συντρόφους, αφοσιωμένους σ’ εμένα εξαιτίας των κοινών πολιτικών πεποιθήσεων και επιλεγμένους από τους παλιότερους και περισσότερο έμπειρους φίλους μου, ανάμεσα σε εθελοντές, από τους οποίους δεν υπήρχε καθόλου έλλειψη.
Το κίνημα στο οποίο ανήκω, είναι ένα νέο κίνημα που αναπτύχθηκε κάτω από διώξεις δίχως προηγούμενο από την πλευρά της ολιγαρχίας της Μόσχας και των πρακτόρων της σε όλες τις χώρες του κόσμου. Γενικά μιλώντας, είναι πολύ δύσκολο να βρεις στην Ιστορία ένα άλλο κίνημα το οποίο να έδωσε τόσα πολλά θύματα σε τόσο λίγο χρόνο, όπως το κίνημα της Τέταρτης Διεθνούς.
Είμαι βαθιά πεπεισμένος, ότι στην εποχή μας, την εποχή των πολέμων, του τρόμου, της λεηλασίας, της καταστροφής και όλων των ειδών των δεινών, η Τέταρτη Διεθνής είναι προορισμένη να διαδραματίσει έναν μεγάλο ιστορικό ρόλο. Αλλά αυτό είναι το μέλλον. Στο παρελθόν, γνώρισε μόνο χτυπήματα και διώξεις. Κανένας δεν μπορούσε να ελπίζει τα προηγούμενα δώδεκα χρόνια, ότι θα μπορούσε να κάνει καριέρα με τη βοήθεια της Τέταρτης Διεθνούς. Για αυτό το λόγο, το κίνημα απαρτίστηκε από ανθρώπους ανιδιοτελείς, βαθειά πεισμένους και έτοιμους να αψηφήσουν, όχι μόνο υλικές θυσίες, αλλά και να θυσιάσουν, αν είναι αναγκαίο, την ίδια τους τη ζωή. Χωρίς καμία διάθεση εξιδανίκευσης, θα επέτρεπα στον εαυτό μου να πει ότι είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί σε κάποια άλλη οργάνωση τέτοιο είδος ανθρώπων αφιερωμένων στη σημαία τους και ξένων σε κάθε προσωπική φιλοδοξία, όπως αυτό των ανθρώπων της Τέταρτης Διεθνούς. Η φρουρά μου είναι στρατολογημένη μέσα από αυτού του είδους τους νέους.
Η φρουρά στο Μεξικό, στην αρχή αποτελούταν από νέους Μεξικανούς φίλους. Παρ’ όλα αυτά, σύντομα πείστηκα για την προβληματικότητα αυτής της λύσης. Οι εχθροί μου συστηματικά προσπαθούσαν να με εμπλέξουν στη Μεξικάνικη πολιτική για να κάνουν αδύνατη την παραμονή μου στο Μεξικό. Και όσο περισσότερο οι Μεξικανοί φίλοι μου ζούσαν στο σπίτι μου, θα μπορούσαν σε κάποιο βαθμό να εμφανίζονται σαν πράκτορες της πολιτικής μου επιρροής. Ήμουν υποχρεωμένος να αρνηθώ τη συμμετοχή τους στη φρουρά και να τους αντικαταστήσω με ξένους, κατά προτίμηση με πολίτες των ΗΠΑ. Όλοι τους στάλθηκαν, μετά από ειδική επιλογή, από τους έμπειρους και παλιούς μου φίλους.
Επιτρέψτε μου να προσθέσω ακόμα, ότι προς χάριν της απόλυτης διαφάνειας, η φρουρά δε συντηρείται από εμένα (δεν έχω τέτοιες πηγές εσόδων), αλλά από μια ειδική επιτροπή, η οποία συλλέγει τα απαραίτητα έσοδα ανάμεσα στους φίλους και στους συμπαθούντες μας. Ζούμε – η οικογένειά μου και οι φρουροί – σαν μια μικρή αποκομμένη κοινότητα, χωρισμένη με ψηλούς τοίχους από τον έξω κόσμο. Όλες αυτές οι συνθήκες αρκούν για να εξηγήσουν το γιατί θεωρώ τον εαυτό μου δικαιολογημένο να περιβάλει με εμπιστοσύνη τη φρουρά μου και να πιστεύω ότι είναι ανίκανη να προδώσει ή να εγκληματήσει. Παρά τις διώξεις, είναι φυσικά αδύνατο να αποκλείσουμε απολύτως τη δυνατότητα ότι ένας μεμονωμένος πράκτορας της «Γκε-Πε-Ου» θα μπορούσε να διεισδύσει με τον τρόπο του στην φρουρά.
Η ανάκριση έθεσε από την αρχή κάτω από υποψία τον Ρόμπερτ Σέλντον Χαρτ, το απαχθέν μέλος της φρουράς μου, σαν συμμέτοχο στην επίθεση. Απάντησα σε αυτό ως εξής : αν ο Σέλντον ήταν ένας πράκτορας της «Γκε-Πε-Ου», θα μπορούσε να με έχει σκοτώσει τη νύχτα, χωρίς να έχει κινητοποιήσει 20 ανθρώπους, θέτοντάς τους όλους σε κίνδυνο. Επιπρόσθετα, στις αμέσως προηγούμενες ημέρες από την επίθεση, ο Σέλντον Χαρτ ήταν απασχολημένος με τόσο αθώα πράγματα, όπως το να αγοράζει μικρά πουλιά, να επισκευάζει κλουβιά πουλιών, να βάφει κ.λπ. Δεν έχω ακούσει ούτε ένα πειστικό επιχείρημα που να αποδεικνύει ότι ο Σέλντον Χαρτ ήταν πράκτορας της «Γκε-Πε-Ου». Γι’ αυτό δήλωσα από την αρχή, ότι θα ήμουν ο τελευταίος που θα έδινα πιθανότητα στην συμμετοχή του Σέλντον στην επίθεση. Αν αντίθετα σε όλες τις υποθέσεις μου, μια τέτοια συμμετοχή επιβεβαιωθεί, τότε δεν θα αλλάξει τίποτα ουσιαστικό από τον γενικό χαρακτήρα της επίθεσης. Με τη βοήθεια ενός από τα μέλη της φρουράς μου, η «Γκε-Πε-Ου» οργάνωσε μια συνωμοσία για να με δολοφονήσει και να κάψει τα αρχεία μου. Αυτή και πάλι θα είναι η ουσία της υπόθεσης.
Τα διαγραμμένα μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος
Στις επίσημες δηλώσεις του, το Κομμουνιστικό Κόμμα επανέλαβε ότι η ατομική τρομοκρατία δεν συμπεριλαμβάνεται στη δράση του κ.λπ. Κανένας δεν υποστήριξε ότι η επίθεση οργανώθηκε από το Κομμουνιστικό Κόμμα. Η «Γκε-Πε-Ου» χρησιμοποιεί το Κομμουνιστικό Κόμμα, αλλά δεν είναι καθόλου ταυτισμένη με το Κομμουνιστικό Κόμμα.
Μεταξύ των πιθανών μετεχόντων στην επίθεση έχει αναφερθεί ένα άτομο που είχε διαγραφεί από το κόμμα και μετά επιστρέφοντας εξαιτίας κάποιου είδους «υπηρεσιών», αποκαταστάθηκε. Το ζήτημα των «διαγραμμένων» είναι γενικά πολύ ενδιαφέρον από την σκοπιά της έρευνας των εγκλημάτων της «Γκε-Πε-Ου». Στην πρώτη περίοδο του αγώνα ενάντια στην Αντιπολίτευση στην ΕΣΣΔ., η κλίκα του Στάλιν συνήθιζε να χρησιμοποιεί σκόπιμα διαγραμμένους από το κόμμα, τους πιο ασταθείς αντιπολιτευόμενους, δημιουργώντας γι’ αυτούς εξαιρετικά δύσκολες υλικές συνθήκες και έτσι, έδινε τη δυνατότητα στην «Γκε-Πε-Ου» να στρατολογεί ανάμεσά τους, πράκτορες για να δουλέψουν στις γραμμές της Αντιπολίτευσης. Αργότερα, αυτή η μέθοδος επεκτάθηκε και τελειοποιήθηκε σε όλα τα κόμματα της Τρίτης Διεθνούς.
Οι διαγραμμένοι πρέπει ίσως να χωριστούν σε δύο κατηγορίες: κάποιοι άφησαν το κόμμα επειδή είχαν διαφωνίες αρχών και γύρισαν την πλάτη τους στο Κρεμλίνο, αναζητώντας νέους δρόμους. Άλλοι διαγράφτηκαν για κατάχρηση χρημάτων ή άλλα παρόμοια εγκλήματα ηθικής φύσης. Η πλειοψηφία των διαγραμμένων αυτής της δεύτερης κατηγορίας έχουν κοντινή επαφή με τον κομματικό μηχανισμό, είναι ανίκανοι για οποιαδήποτε άλλη δουλειά και έχουν εθιστεί στην κατοχή προνομιούχων θέσεων. Οι διαγραμμένοι αυτού του τύπου, αποτελούν χρήσιμο υλικό για την «Γκε-Πε-Ου», που τους μετατρέπει σε εργαλεία για τις πιο επικίνδυνες και εγκληματικές αποστολές.
Ο ηγέτης του Μεξικάνικου Κομμουνιστικού Κόμματος για πολλά χρόνια, ο Λαμπόρντε, διαγράφτηκε πρόσφατα με τις πιο τερατώδεις κατηγορίες: σαν ένας άνθρωπος που δωροδοκήθηκε, που ξεπούλησε απεργίες και που έφθασε στο σημείο να πάρει ανταλλάγματα από … «Τροτσκιστές». Το πιο εκπληκτικό πράγμα, παρ’ όλα αυτά, είναι ότι παρά την εξαιρετικά επονείδιστη φύση των αποδιδόμενων σε αυτόν πράξεων, ο Λαμπόρντε δεν προσπάθησε να υπερασπίσει τον εαυτό του. Έδειξε με αυτό τον τρόπο ότι η διαγραφή ήταν αναγκαία για κάποιον μυστηριώδη σκοπό, στον οποίο ο Λαμπόρντε δεν τόλμησε να αντιτεθεί. Ακόμα περισσότερο, χρησιμοποίησε την πρώτη ευκαιρία για να δηλώσει στον Τύπο την αμετάκλητη πίστη του στο κόμμα ακόμα και μετά την διαγραφή του.
Παράλληλα με αυτόν, υπάρχει ένας αριθμός άλλων μελών που διαγράφηκαν και ακολούθησαν την ίδια τακτική. Αυτοί οι άνθρωποι είναι ικανοί για τα πάντα. Θα εφαρμόσουν κάθε διαταγή, θα διαπράξουν κάθε έγκλημα προκειμένου να μη χάσουν την εύνοια του κόμματος. Είναι ακόμα πιθανό ότι κάποιοι από αυτούς ήταν διαγραμμένοι, για να απομακρυνθεί από το κόμμα κάθε ευθύνη για τη συμμετοχή τους στην επίθεση που ετοιμαζόταν. Οι εντολές για το ποιος να διαγραφεί και κάτω από ποιο πρόσχημα, έρχονται σε αυτές τις περιπτώσεις από τους πιο έμπιστους εκπροσώπους της «Γκε-Πε-Ου» που κρύβονται πίσω από τη σκηνή.
Για τον Στάλιν, θα ήταν πολύ επικερδές να έχει οργανώσει τη δολοφονία με έναν τέτοιο τρόπο, που να παρουσιάζεται μπροστά στην εργατική τάξη μια ξαφνική και αυθόρμητη τιμωρία «ενός εχθρού του λαού» από τους Μεξικάνους εργάτες. Αξιοπρόσεκτη από αυτή την άποψη, είναι η επιμονή και η ανυπομονησία της «Γκε-Πε-Ου» να με συνδέσουν με κάθε κόστος, με την εκλογική εκστρατεία για τις προεδρικές εκλογές και πιο συγκεκριμένα, με την υποψηφιότητα του Στρατηγού Αλμαζάν. Ένας αριθμός δηλώσεων του Τολεντάνο και των ηγετών του Κομμουνιστικού Κόμματος φανέρωσε το στρατηγικό σχέδιο αρκετά ξεκάθαρα: να βρεθεί ή να δημιουργηθεί ένα ευνοϊκό πρόσχημα, το οποίο θα έβαζε όπλα στα χέρια των εχθρών τους, στον κατάλογο των οποίων πιθανά δεν καταλαμβάνω την τελευταία θέση. Δε θα μπορούσε να υπάρξει αμφιβολία, ότι μεταξύ των εργατικών πολιτοφυλακών της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργασίας, υπάρχουν ειδικές μυστικές ομάδες κρούσης, δημιουργημένες από την «Γκε-Πε-Ου» για τις πιο επικίνδυνες αποστολές.
Για να αποκρουστεί αυτό το σχέδιο έγκαιρα, απαιτούσα επίμονα με κάθε ευκαιρία στον Τύπο, τη δημιουργία μιας αμερόληπτης επιτροπής για να διερευνήσει όλες τις ψευδείς αναφορές. Αλλά ακόμα και χωρίς αυτό, η κοινή γνώμη του Μεξικού έχει εμφανώς μέχρι τώρα απορρίψει τη συκοφαντία. Οι σταλινικοί, από όσο είμαι σε θέση να κρίνω, δεν έχουν επιτύχει να εμφυσήσουν στους εργατικούς κύκλους μίσος για μένα. Ο Στάλιν στο μεταξύ, έχει κουραστεί να περιμένει το ξέσπασμα «της λαϊκής αγανάκτησης» και η «Γκε-Πε-Ου» έλαβε από αυτόν διαταγές για να δράσει με τις πιο συνηθισμένες και άμεσες μεθόδους.
Μια ακόμα απόπειρα δολοφονίας είναι σίγουρη
Η τυχαία αποτυχία της – τόσο προσεκτικής και επιμελώς προετοιμασμένης – επίθεσης, είναι ένα χτύπημα στον Στάλιν. Η «Γκε-Πε-Ου» πρέπει να αποκαταστήσει τον εαυτό της στον Στάλιν. Ο Στάλιν πρέπει να επιδείξει την εξουσία του. Μια επανάληψη της απόπειρας είναι αναπόφευκτη. Με ποια μορφή όμως; Πιθανά μια ακόμα φορά με τη μορφή μιας αυθεντικής τρομοκρατικής πράξης, κατά την οποία μαζί με αυτόματα όπλα θα εμφανιστούν και βομβιστές. Αλλά δεν είναι διόλου απίθανο να προσπαθήσουν να κρύψουν την τρομοκρατική ενέργεια με τα μέσα μιας ψευδεπίγραφης έκφρασης της «λαϊκής αγανάκτησης». Η συκοφαντική, δηλητηριώδης εκστρατεία που διεξάγεται με αυξανόμενη οξύτητα από τους πράκτορες του Στάλιν στο Μεξικό, στοχεύει ακριβώς σε αυτό το σκοπό.
Για να δικαιολογήσουν τις διώξεις τους εναντίον μου και να καλύψουν τους επιτιθέμενους της «Γκε-Πε-Ου», οι πράκτορες του Κρεμλίνου μιλάνε για την «αντεπαναστατική μου» πρόθεση. Αυτό εξαρτάται από το τι καταλαβαίνει ο καθένας σαν επαναστατικό και τι σαν αντεπαναστατικό.
Η πιο ισχυρή δύναμη της αντεπανάστασης στην εποχή μας είναι ο ιμπεριαλισμός, στη φασιστική του μορφή, αλλά και στην οιονεί δημοκρατική του μορφή. Ούτε μια από τις ιμπεριαλιστικές χώρες δεν μπορεί να μου επιτρέψει την παραμονή στο έδαφός της. Εκμεταλλευόμενες και ημιανεξάρτητες χώρες, αρνήθηκαν να με δεχθούν κάτω από την πίεση ιμπεριαλιστικών κυβερνήσεων και της γραφειοκρατίας της Μόσχας, η οποία τώρα παίζει έναν εξαιρετικά αντιδραστικό ρόλο σε ολόκληρο τον κόσμο. Το Μεξικό επέδειξε φιλόξενη στάση προς εμένα, επειδή δεν είναι ιμπεριαλιστική χώρα. Και γι’ αυτόν το λόγο, η κυβέρνησή του αποδείχτηκε ότι είναι μια σπάνια εξαίρεση, αρκετά ανεξάρτητη από εξωτερικές πιέσεις ώστε να καθοδηγεί τον εαυτό της σε συμφωνία με τις αρχές της. Γι’ αυτό μπορώ να δηλώσω ότι ζω σε αυτήν τη γη, όχι σε συμφωνία με τον κανόνα, αλλά σαν εξαίρεση στον κανόνα.
Σε μια αντιδραστική εποχή όπως η δική μας, ένας επαναστάτης είναι υποχρεωμένος να «κολυμπάει ενάντια στο ρεύμα». Το κάνω αυτό χρησιμοποιώντας τις καλύτερες από τις ικανότητές μου. Η πίεση της παγκόσμιας αντίδρασης έχει φανεί ίσως πιο αδιάλλακτη στην δική μου μοίρα και στη μοίρα όσων βρίσκονται κοντά μου. Δεν βλέπω καθόλου σε αυτά καμία προσωπική μου αρετή: αυτό είναι το αποτέλεσμα της πλοκής των ιστορικών περιστάσεων. Αλλά όταν άνθρωποι του είδους των Τολεντάνο και Λαμπόρντε με κατηγορούν για «αντεπαναστάτη», μπορώ ήσυχα να τους αντιπαρέλθω, αφήνοντας την τελική ετυμηγορία στην Ιστορία.
Λέον Τρότσκι, 8 Ιουνίου 1940 – Κογιοακάν
Σημειώσεις
(1) «Γυναίκα μου»: εννοεί εδώ τη δεύτερη σύζυγό του, τη Ναταλία Ιβάνοβνα Σέντοβα (1882–1962). Ήταν δραστήρια επαναστάτρια. Η ζωή της σημαδεύτηκε από την τραγική μοίρα του ανθρώπου που αγάπησε. Συντρόφεψε τον Τρότσκι καθ’ όλη τη διάρκεια της εξορίας του από τη Ρωσία. Ο μεγάλος γιος της, Λεβ Σεντώφ, ήταν ένας δραστήριος μπολσεβίκος–λενινιστής, στέλεχος του κινήματος που καθοδήγησε ο πατέρας του. Πέθανε κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες σε μια κλινική του Παρισιού στις 16 Φλεβάρη του 1938. Ο άλλος της γιος, ο Σεργκέι Σεντώφ, ο οποίος δεν ήταν πολιτικά δραστήριος και παρέμεινε στη Ρωσία, δολοφονήθηκε από πράκτορες του Ιωσήφ Στάλιν. Μετά τη δολοφονία του άντρα της το 1940, η Ναταλία Σέντοβα, παρέμεινε στο Μεξικό και διατήρησε επαφή με πολλούς εξόριστους επαναστάτες. Η ευρύτερα γνωστή εργασία της ήταν η βιογραφία των τελευταίων χρόνων του Τρότσκι, η οποία γράφτηκε μαζί με τον Ρώσο επαναστάτη Βικτόρ Σερζ. Ήταν επίσης κοντά στον Ισπανό επαναστάτη Γκραντίζο Μουνίς ο οποίος καθοδηγούσε το μικρό ισπανικό τμήμα των Μπολσεβίκων–Λενινιστών κατά τη διάρκεια των γεγονότων της δεκαετίας του 1930. Κάτω από την επιρροή του όμως, προσχώρησε στην άποψη ότι η ΕΣΣΔ ήταν μια «κρατικοκαπιταλιστική» κοινωνία και πως η Τέταρτη Διεθνής που ιδρύθηκε από τον Τρότσκι δεν υπεράσπιζε πλέον το επαναστατικό πρόγραμμα του Κομμουνισμού. Γι’ αυτό έσπασε από την Τέταρτη Διεθνή.
(2) «Εγγονός μας»: είναι ο Βσεβόλοντ Βολκώφ, γιός της Ζηναΐδας, κόρης του Τρότσκι από την πρώτη του γυναίκα, την Αλεξάνδρα Σοκολόφσκαγια. Αρχικά διέμενε με τον Τρότσκι στην Τουρκία, μετά πήγε μαζί με τον γιο του Τρότσκι Λεβ Σεντώφ στη Γερμανία, την Αυστρία και τελικά στο Παρίσι. Μετά τη δολοφονία του Λεβ Σεντώφ το 1938, η φίλη του θέλησε να κρατήσει το παιδί. Ο Τρότσκι ζήτησε και κέρδισε την κηδεμονία του παιδιού, αλλά εκείνη έφυγε παίρνοντας μαζί της το παιδί παράνομα. Οι φίλοι του Τρότσκι βρήκαν τελικά τον εγγονό του και τον έστειλαν στο Μεξικό, όπου ξαναντάμωσε τον παππού του. Μετά τη δολοφονία του Τρότσκι, ο Βσεβόλοντ παρέμεινε στο Μεξικό, υιοθετώντας το όνομα Εστεμπάν (η Μεξικανική εκδοχή του ονόματός του), έγινε μηχανικός και απέκτησε τέσσερις κόρες. Είναι σήμερα ο επιμελητής του Μουσείου του Τρότσκι στο Μεξικό. Παρέμεινε πιστός στις ιδέες του παππού του και αφιέρωσε σημαντικό τμήμα της ζωής του στην υπεράσπιση της μνήμης και του έργου του.
(3) Σέλντον Χαρτ Ρόμπερτ (1915 – 1940): Αμερικάνος κομμουνιστής που εργαζόταν σαν βοηθός και σωματοφύλακας του Λεόν Τρότσκι κατά τη διαμονή του στο Κογιοακάν στο Μεξικό. Κατά τη διάρκεια της πρώτης δολοφονικής επίθεσης των σταλινικών στο σπίτι του Τρότσκι στις 24 Μάη 1940, ο Χαρτ απήχθη και αργότερα δολοφονήθηκε από τους σταλινικούς πράκτορες. Ο Τρότσκι του αφιέρωσε μια τιμητική πλάκα που τοποθετήθηκε μπροστά από το σπίτι, η οποία έγραφε: «Στη μνήμη του Ρόμπερτ Σέλντον Χαρτ, 1915-1940, δολοφονημένου από τον Στάλιν».
(4) Αλμαζάν Χουάν Αντρέου (1891-1965): Μεξικάνος στρατιωτικός, πολιτικός και επιχειρηματίας. Το 1921, έγινε γενικός αρχηγός του στρατού. Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης από τον Λαζάρο Καρντένας, επένδυσε στα ορυχεία ασημιού. Το 1939 έγινε ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους του Μεξικού. Τον Ιούλιο αυτής της χρονιάς ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για τη θέση του προέδρου στις εκλογές που θα λάμβαναν χώρα την επόμενη χρονιά. Για το σκοπό αυτό, ίδρυσε το «Επαναστατικό Κόμμα της Εθνικής Ενοποίησης».
(5) Βιθέντε Λομπάρντο Τολεντάνο (1894-1968): ένας από τους πιο προβεβλημένους Μεξικανούς εργατικούς ηγέτες του 20ου αιώνα. Ίδρυσε τη Συνομοσπονδία των Μεξικανών Εργατών (CTM), την εθνική εργατική ομοσπονδία που συνεργαζόταν περισσότερο με το κυρίαρχο κόμμα, το Θεσμικό Επαναστατικό Κόμμα (PRI). Διωγμένος από την ομοσπονδία μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν συνιδρυτής, μαζί με τον Ναρκίσο Μπάσολς του «Λαϊκού Κόμματος», αργότερα γνωστού σαν «Λαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα».
(6) Σεντώφ Λέον (1906-1938): ο μεγάλος γιος του Λέον Τρότσκι και της Ναταλίας Σέντοβα. Αγωνιστής της Κομμουνιστικής Νεολαίας κι ένα από τα πιο δραστήρια στελέχη της Αριστερής Αντιπολίτευσης από την εποχή της συγκρότησής της. «Σ’ αυτό το αγόρι κι αργότερα τον έφηβο και το νεαρό», θα γράψει συντετριμμένος ο Λέον Τρότσκι την ημέρα που πληροφορήθηκε το θάνατό του, «το αίσθημα του καθήκοντος και της θυσίας είχε ξυπνήσει από πολύ νωρίς». Και συνέχιζε: «Το 1923 ο Λέον μπήκε ξαφνικά κι ολοκληρωτικά στην Αντιπολίτευση. Δεν θα ήταν αλήθεια να το αποδώσουμε στην επίδραση των γονιών του. Ο πολιτικός του προσανατολισμός καθορίστηκε από το ίδιο εκείνο ένστικτο που τον έσπρωξε να προτιμήσει τα υπερφορτωμένα από κόσμο τραμ, από τις λιμουζίνες του Κρεμλίνου…». Είναι χαρακτηριστικό πως από παιδί ο Λέον Σεντώφ εγκατέλειψε το Κρεμλίνο, το διαμέρισμα με την κοινή τραπεζαρία που η οικογένεια Τρότσκι μοιραζόταν με την οικογένεια Λένιν και εγκαταστάθηκε στο κοινόβιο των προλεταριακών σπουδαστών «για να μην ξεχωρίζει από τους άλλους». Ταυτόχρονα, έπαιρνε μέρος σ’ όλα τα «κομμουνιστικά Σάββατα» και σε όλες τις «κινητοποιήσεις εργασίας», φτυαρίζοντας τα χιόνια από τους δρόμους τις Μόσχας και ξεφορτώνοντας ψωμιά και ξύλα από τα βαγόνια. Αργότερα, σαν φοιτητής Πολυτεχνείου, δούλευε στην επιδιόρθωση των ατμομηχανών. Με τη διαγραφή και την εξορία του Λ. Τρότσκι στα τέλη του 1927, ο Λέον Σεντώφ αποφάσισε να ακολουθήσει τους γονείς και συντρόφους του στην Άλμα-Άτα και στη συνέχεια, με την απέλασή τους, το 1929, να τους ακολουθήσει στην υπερορία. Ο Σεντώφ ήταν ο πραγματικός υπεύθυνος του ρώσικου τμήματος της Αριστερής Αντιπολίτευσης και στη συνέχεια της «Διεθνιστικής Κομμουνιστικής Ένωσης», όπως ονομαζόταν τότε η Διεθνής Αριστερή Αντιπολίτευση. Παρέμεινε στο Βερολίνο την περίοδο 1931-1933, κρατώντας την επαφή με τους Ρώσους αντιπολιτευόμενους. Τελικώς εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου ήταν και το κέντρο της Διεθνούς. Ήταν ο εκδότης του «Δελτίου της Αριστερής Αντιπολίτευσης» και έγραψε την περίφημη «Κόκκινη Βίβλο», όπου με αδιάσειστα στοιχεία αποκάλυπτε τη σκηνοθεσία των σταλινικών στην πρώτη Δίκη της Μόσχας. Ο Λέον Σεντώφ πέθανε κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες σε μια κλινική του Παρισιού, στις 16 του Φλεβάρη 1938. Ο Τρότσκι βέβαια, δεν είχε καμιά αμφιβολία ότι πίσω από το θάνατο του Σεντώφ βρίσκονταν οι δολοφόνοι της «Γκε – Πε – Ου». Να τι γράφει στο Γάλλο ανακριτή στις 18 Ιούλη του 1938: «Οι οργανωτές του εγκλήματος ήταν οι πράκτορες της Γκε-Πε-Ου, οι ψευτο-υπάλληλοι των σοβιετικών ιδρυμάτων στο Παρίσι. Αυτοί που τον εκτέλεσαν ήταν οι πράκτορες στρατολογημένοι από το περιβάλλον των Λευκών εμιγκρέδων, των Γάλλων ή αλλοδαπών σταλινικών…». Αργότερα το 1956, ο σταλινικός πράκτορας Ζμπορόβσκι, που δικαζόταν στις Ηνωμένες Πολιτείες, δήλωσε καθαρά πως αυτός ο ίδιος ειδοποίησε την «Γκε-Πε-Ου» ότι ο Σεντώφ μπήκε στην κλινική «Μιραμπό» για εγχείριση. Από εκεί και πέρα την υπόθεση ανάλαβε η «Γκε-Πε-Ου» του Στάλιν. Τελειώνοντας, θα πρέπει να πούμε ότι αν εξαιρέσουμε τη δολοφονία του ίδιου του Τρότσκι, η δολοφονία του Σεντώφ ήταν το πιο αποφασιστικό χτύπημα που ο Στάλιν και οι πράκτορες του έδωσαν στην Αντιπολίτευση και στην Τέταρτη Διεθνή.
(7) Ίγκνας Ράις (1899-1938): στέλεχος του ΚΚΣΕ για 20 ολόκληρα χρόνια, από το 1917 μέχρι το 1937, οπότε με γράμμα του κατήγγειλε τον Στάλιν, το σταλινισμό και τα εγκλήματα του. Το 1928 του είχε απονεμηθεί το παράσημο της Κόκκινης Σημαίας για τις υπηρεσίες που πρόσφερε στην προλεταριακή επανάσταση. Το γράμμα του αποτελούσε μια εκπληκτική κατάθεση ψυχής ενός συναγωνιστή του Λένιν, που έδωσε το «είναι» του είκοσι ολόκληρα χρόνια για το θρίαμβο της σοσιαλιστικής Επανάστασης και την εργατική Εξουσία.
(8) Ναρκίσο Μπάσολς (1897 –1959): Μεξικάνος δικηγόρος, σοσιαλιστής. Πρέσβης στη Γαλλία, τη Ρωσία, τη Βρετανία και καθηγητής Νομικής στο Πανεπιστήμιο του Μεξικού. Ήταν συνιδρυτής του Λαϊκού Κόμματος και της Ένωσης Πολιτικής Δράσης.
