Η παρούσα έκδοση με τη συλλογή κειμένων των κλασικών του μαρξισμού Λένιν και Τρότσκι, καθώς και του συντάκτη της ιστοσελίδας www.marxist.com Χόρχε Μαρτίν, για το oυκρανικό εθνικό ζήτημα, πραγματοποιείται σε μια περίοδο που το συγκεκριμένο ζήτημα έχει επανέλθει στο προσκήνιο εξαιτίας της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου του 2022. Αυτός ο πόλεμος, ο οποίος έχει κοστίσει τη ζωή σε δεκάδες χιλιάδες αμάχους και στρατιώτες, είναι ένας ιμπεριαλιστικός πόλεμος και διεξάγεται ανάμεσα στον ρωσικό και τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, παρότι ο τελευταίος συμμετέχει σε αυτόν δια αντιπροσώπων μέσω της οικονομικής και στρατιωτικής στήριξης που παρέχει στην ουκρανική κυβέρνηση.
Οι επαναστάτες κομμουνιστές δεν υποστηρίζουμε καμιά αντιδραστική πλευρά σε αυτό τον πόλεμο. Πρώτα και κύρια, όμως, αναγνωρίζουμε ότι σε αυτόν τον πόλεμο συμμετέχει στο πλευρό της Ουκρανίας η ισχυρότερη και αντιδραστικότερη ιμπεριαλιστική δύναμη στον πλανήτη, οι ΗΠΑ. Συνεπώς οι επαναστάτες κομμουνιστές στην Ελλάδα, όπως και στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ιμπεριαλιστικής συμμαχίας του NATO, αντιπαλεύουμε και καταδικάζουμε πρωτίστως τη «δική μας» αστική τάξη και κυβέρνηση για την εμπλοκή της στον πόλεμο, στο πλάι του αμερικανικού ιμπεριαλισμού και της αντιδραστικής κυβέρνησης της Ουκρανίας.
Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, στο γνωστό του διάγγελμα στο ρωσικό έθνος στις 21 Φεβρουαρίου του 2022 με το οποίο αναγνώρισε την ανεξαρτησία του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, υποστήριξε ότι «η Ουκρανία δημιουργήθηκε από τον Λένιν». Η αλήθεια όμως, είναι ότι η Οκτωβριανή Επανάσταση είχε τη μεγάλη τιμή της απελευθέρωσης των εθνοτήτων που είχαν καταπιεστεί από την τσαρική Ρωσία, την οποία ο Λένιν αποκάλεσε «φυλακή των εθνών».
Το γεγονός ότι το πρόγραμμα των μπολσεβίκων περιλάμβανε το δικαίωμα των εθνών στην αυτοδιάθεση, επέτρεψε τη νίκη της Οκτωβριανής Επανάστασης και αργότερα τη γέννηση της Σοβιετικής Ένωσης, η οποία την εποχή του Λένιν ήταν μια ελεύθερη ένωση εθνοτήτων, απελευθερωμένη από τον ζυγό των Τσάρων. Στην ομιλία του, ο Πούτιν επανέλαβε ότι ο φάρος του είναι η τσαρική αυτοκρατορία, ο μεγαλορωσικός εθνικισμός και η καταπίεση των λαών. Αντίθετα ο φάρος των επαναστατών κομμουνιστών είναι ο Λένιν και ο μπολσεβικισμός, με τον ασυμβίβαστο αγώνα τους για τον προλεταριακό διεθνισμό και την ενότητα της εργατικής τάξης.
Σε αυτή την έκδοση συμπεριλάβαμε το γράμμα του Λένιν με τίτλο Γράμμα προς τους εργάτες και τους αγρότες της Ουκρανίας με αφορμή τις νίκες ενάντια στον Ντενίκιν, γραμμένο στις 28 Δεκεμβρίου του 1919, το οποίο αναπτύσσει σε λίγες σελίδες τη θέση του μαρξισμού στο ζήτημα των εθνοτήτων.
Το ουκρανικό εθνικό ζήτημα απασχόλησε τους Ρώσους επαναστάτες κομμουνιστές, δηλαδή τους μπολσεβίκους, πριν από την Οκτωβριανή Επανάσταση. Η πολιτική τους, όμως, σε σχέση με αυτό το ζήτημα, δοκιμάστηκε μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση και τη δημιουργία της Ρωσικής Σοβιετικής Ομοσπονδιακής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας (ΡΣΟΣΔ). Στο άρθρο του με τίτλο Ουκρανία: μερικές παρατηρήσεις πάνω στο εθνικό ζήτημα και τη ρωσική επέμβαση, το οποίο γράφτηκε τον Δεκέμβριο του 2014 στον απόηχο του κινήματος Euromaidan στην Ουκρανία, των εξεγέρσεων στο Ντονέτσκ και στο Λουγκάνσκ και της ρωσικής προσάρτησης της Κριμαίας, ο Χόρχε Μαρτίν εξηγεί ορισμένες από τις πτυχές αυτού του εθνικού ζητήματος, συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής των μπολσεβίκων, εκείνης του Λένιν την εποχή της ίδρυσης της Σοβιετικής Ένωσης το 1922, και τη θέση που υιοθέτησε ο Τρότσκι στα τέλη της δεκαετίας του 1930.
Η πλήρης επικράτηση της σταλινικής γραφειοκρατίας στα μέσα της δεκαετίας του 1930 όξυνε εκ νέου το ουκρανικό ζήτημα εξαιτίας της νέας εθνικής καταπίεσης των Ουκρανών και των άλλων μικρότερων εθνοτήτων της Σοβιετικής Ένωσης από τη ρωσική γραφειοκρατία. Η πολιτική του σταλινισμού αναζωπύρωσε το αίσθημα εθνικής καταπίεσης των Ουκρανών.
Ο Τρότσκι με τα άρθρα που έγραψε τον Απρίλιο και τον Ιούλιο του 1939, υποστήριξε την ανεξαρτησία της Σοβιετικής Ουκρανίας και την ενοποίησή της με την Καρπαθική Ουκρανία, η οποία είχε καταληφθεί τον Μάρτιο του ίδιου χρόνου από την Ουγγαρία, σε ένα ενιαίο ουκρανικό εργατικό κράτος. Αυτή η θέση ερχόταν σε σύγκρουση, τόσο με τα συμφέροντα των καπιταλιστικών κρατών της Ανατολικής Ευρώπης (Ουγγαρία, Ρουμανία και Πολωνία) και τις βλέψεις του γερμανικού ιμπεριαλισμού, όσο και με τα συμφέροντα της σταλινικής γραφειοκρατίας. Λίγα χρόνια αργότερα οι εγκληματικές πολιτικές του σταλινισμού στο ουκρανικό ζήτημα έστρεψαν αρκετούς Ουκρανούς αγρότες στον εθνικισμό και στην ενίσχυση των ουκρανικών φασιστικών οργανώσεων του Στεπάν Μπαντέρα που διέπραξαν εθνοκαθάρσεις Πολωνών και Εβραίων σε συνεργασία με τον γερμανικό ναζισμό.
Ο σκοπός αυτής της έκδοσης είναι να φωτίσει τις ιδιαιτερότητες του ουκρανικού εθνικού ζητήματος και τον περίπλοκο τρόπο με τον οποίο εξελίχθηκε ιστορικά μέχρι και σήμερα. Με αυτόν τον τρόπο, θεωρούμε ότι συμβάλλουμε στην αναγκαία πολιτική κατάρτιση των αγωνιστών που ενδιαφέρονται να γνωρίσουν τη γνήσια μαρξιστική άποψη για την ίδια την παρούσα αιματηρή σύγκρουση στην Ουκρανία. Τέλος θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους συντρόφους και τις συντρόφισσες του Συνδέσμου Διεθνιστών Κομμουνιστών Ελλάδας (ΣΔΚΕ) για τη συμβολή τους στην πραγματοποίηση αυτής της έκδοσης.
Η παρούσα έκδοση είναι αφιερωμένη στον βετεράνο κομμουνιστή αγωνιστή και παλιό εργάτη λιθογράφο, μέλος της Επαναστατικής Κομμουνιστικής Οργάνωσης (ελληνικό τμήμα της Διεθνούς Μαρξιστικής Τάσης), σύντροφο Γιάννη Πρωτοψάλτη, ο οποίος διανύοντας την ένατη δεκαετία της ζωής του συνεχίζει να αγωνίζεται μαζί μας και να μάς εμπνέει με το παράδειγμά του.
Κλείνοντας αυτό το σύντομο προλογικό σημείωμα θα θέλαμε να αναφέρουμε ότι αυτή η έκδοση συμπίπτει με μια πολύ σημαντική επέτειο για τους επαναστάτες κομμουνιστές: τα 100 χρόνια από τον θάνατο του μεγάλου επαναστάτη και ηγέτη της Οκτωβριανής Επανάστασης Βλαντιμίρ Λένιν. Η Διεθνής Μαρξιστική Τάση και το ελληνικό της τμήμα διεξάγουν την εκστρατεία «Έτος Λένιν: 100 χρόνια από το θάνατό του» με σκοπό την προβολή και διάδοση των πραγματικών ιδεών του Λένιν, χωρίς τη λάσπη που έχουν δεχθεί και την παραχάραξη που έχουν υποστεί από αστούς, ρεφορμιστές και σταλινικούς.
Εκδόσεις «Μαρξιστική Φωνή»
