Αυτό που ξεκίνησε ως διαμαρτυρία ενάντια στα μέτρα του ΔΝΤ στο Εκουαδόρ, μετατράπηκε σε πανεθνική εξέγερση που θέτει το ερώτημα ποιος κυβερνά τη χώρα. Η τεράστια αυτή μαζική κινητοποίηση ανάγκασε την κυβέρνηση να εγκαταλείψει την πρωτεύουσα του Κίτο και να κλείσει το Κοινοβούλιο. Εμφανίζονται επίσης ρωγμές στις ένοπλες δυνάμεις. Για να προχωρήσει το κίνημα πρέπει να θέσει το ζήτημα της εξουσίας.
Αυτήν την εβδομάδα, η δεύτερη εξέγερση εργατών-αγροτών, είχε ως αποτέλεσμα πέντε νεκρούς (τουλάχιστον), εκατοντάδες τραυματίες καθώς και μεγάλη αστυνομική βία που παρόμοια της δεν έχει δει το Εκουαδόρ εδώ και δεκαετίες. Τίποτα από τα παραπάνω δεν κατάφερε να ανατρέψει τις μαζικές κινητοποιήσεις. Ούτε η κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ούτε η απαγόρευση της κυκλοφορίας, ούτε τα ψέματα των μέσων ενημέρωσης, ούτε οι ψευδείς υποσχέσεις, ούτε ο στρατός στους δρόμους έχουν καταφέρει να αναχαιτίσουν τις μάζες. Η κυβέρνηση του Λένιν Μορένο – με την υποστήριξη της καπιταλιστικής ολιγαρχίας, του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ και όλων των αντιδραστικών κυβερνήσεων της περιοχής – δεν κατάφερε να συντρίψει το αποφασιστικό κίνημα των αγροτών, των ιθαγενών, των εργαζομένων και των σπουδαστών.
Γενική απεργία
Την Τετάρτη 9 Οκτωβρίου, μια ισχυρή γενική απεργία παρέλυσε τη χώρα. Στο Κίτο (η πρωτεύουσα εγκαταλείφθηκε από την κυβέρνηση), μια τεράστια πορεία 100.000 διαδηλωτών κατευθυνόταν και πάλι στο προεδρικό μέγαρο Καροντελέτ που εκκενώθηκε βιαστικά από τον Μορένο την προηγούμενη μέρα. Για λίγα λεπτά, το κίνημα πήρε τον έλεγχο εκκενωμένου Εθνικού Κοινοβουλίου, με σκοπό την εγκαθίδρυση Λαϊκής Συνέλευσης.
Στο Γκουαγιακίλ, η ολιγαρχία με επικεφαλής την δήμαρχο Βιτέρι και τον μέντορα της, Νέμποτ, μάζεψε έναν όχλο ρατσιστών και μικροαστικών στοιχείων εναντίον των «Ινδιάνων». «Αφήστε τους να παραμείνουν στα χωράφια», φώναξε ο επιχειρηματίας και τραπεζίτης Νέμποτ, ένας σοσιαλχριστιανός ηγέτης, επικαλούμενος το φάντασμα της «κατάληψης της πρωτεύουσας» από το κίνημα των αυτοχθόνων: «Δεν αξίζουν να προχωρήσουν στο έδαφος του Γκουαγιακίλ, έρχονται για να καταστρέψουν!».
Μερικές μόνο χιλιάδες άτομα εμφανίστηκαν γι’ αυτήν την αντιδραστική «επίδειξη δύναμης». Μια τεράστια δύναμη αστυνόμων και στρατού ήταν απαραίτητη για να εμποδίσει τη γέφυρα «Εθνικής Ενότητας» που συνδέει την πολυπληθή πόλη Ντουράν με το Γκουαγιακίλ, για να αποτρέψει τη διέλευση χιλιάδων αντικυβερνητικών διαδηλωτών.
Εντός της ίδιας της πόλης Γκουαγιακίλ, υπήρξαν επίσης διαδηλώσεις εναντίον του πακέτου του ΔΝΤ, για το οποίο τα μέσα ενημέρωσης σιωπούν. Και ακριβώς εκεί συνέβη ένα πολύ σημαντικό περιστατικό. Μια ομάδα μηχανοκίνητων αστυνομικών έφτασε στη Λεωφόρο 9ης Οκτώβρη με σκοπό να επιτεθεί σε μια μικρή ομάδα διαδηλωτών. Μια γραμμή στρατιωτών εμπόδισε τους διαδηλωτές, αλλά ενόψει της επίθεσης της μηχανοκίνητης αστυνομίας, οι στρατιώτες προστάτευσαν τους διαδηλωτές και συγκρούστηκαν με τους αστυνομικούς.
Αυτό ήταν ένα μικρό περιστατικό, αλλά πρέπει να προστεθεί σε άλλα, παρόμοια περιστατικά που δείχνουν ότι η λαϊκή εξέγερση από τη μία πλευρά και η βίαιη κρατική καταστολή από την άλλη, αρχίζουν να κλονίζουν τους στρατιώτες που προέρχονται από φτωχά, εργατικά και αγροτικά στρώματα.
Την ίδια ημέρα στο Κίτο, ο στρατός και η αστυνομία επιτέθηκαν ενάντια στην τεράστια, ειρηνική διαδήλωση της πρωτεύουσας. Χρησιμοποίησαν δακρυγόνα και γκλομπ και οδήγησαν τεθωρακισμένα οχήματα ενάντια στο πλήθος. Η καταστολή κατευθυνόταν εξίσου εναντίον όλων: συμπεριλαμβανομένων των γυναικών και των παιδιών. Στο τέλος της ημέρας, η αστυνομία έριξε δακρυγόνα στην Πανεπιστημιούπολη δύο πανεπιστημίων στο Κίτο και στους κοιτώνες ιθαγενών που έχουν έρθει στην πρωτεύουσα για να διαδηλώσουν κατά δεκάδες χιλιάδες τους. Πραγματοποιήθηκαν προσπάθειες από την αστυνομία να επιτεθεί στο «Σπίτι Πολιτισμού», δηλαδή το κέντρο ανεφοδιασμού και διαχείρισης του κινήματος.
Ο απολογισμός ήταν πέντε νεκροί. Ένας από αυτούς, ο Ινοκέντιος Τουκούμπι, ο ιθαγενής ηγέτης της φυλής Κοτοπάξι, σκοτώθηκε από ρήψη ενός δοχείου δακρυγόνου στο κεφάλι του. Τρεις νεαροί σκοτώθηκαν αφού έπεσαν από γέφυρα στο Σαν Ρόκε κατά τη διάρκεια συγκρούσεων με την αστυνομία. Αυτόπτες μάρτυρες λένε ότι η αστυνομία τους έσπρωξε.
Η κυβέρνηση για λογαριασμό ολόκληρης της άρχουσας τάξης που έχει συσπειρωθεί πίσω από το ΔΝΤ και είναι ενάντια στο κίνημα, συνδύασε την πιο βίαιη καταστολή με ψευδείς ειδήσεις σχετικά με μια υποτιθέμενη διαπραγμάτευση, με τη μεσολάβηση των Ηνωμένων Εθνών και της Καθολικής Εκκλησίας. Στην πραγματικότητα, «συνομιλίες» λαμβάνουν χώρα με συνδικάτα και ιθαγενείς «ηγέτες», με οργανώσεις που δεν εκπροσωπούν κανέναν και δεν είναι αυτές που καθοδηγούν το κίνημα. Η κυβέρνηση σκοπεύει να εξαγοράσει το κίνημα με λίγα ψίχουλα μέσω των χρημάτων που εξοικονομούνται από την κατάργηση της επιδότησης του πετρελαίου (1,3 δισεκατομμύρια δολάρια). Ξανά και ξανά, η Εθνική Οργάνωση Αυτόχθονων Λαών, η CONAIE έχει αρνηθεί την ύπαρξη τέτοιων διαπραγματεύσεων.
Ταξικός πόλεμος
Η 10η Οκτωβρίου, η όγδοη ημέρα της εξέγερσης, ήταν γεμάτη από οργή και πένθος. Τα μέσα ενημέρωσης και η κυβέρνηση διαδίδουν συνεχώς ψέματα και παραπληροφόρηση, παρουσιάζοντας τους διαδηλωτές ως βίαιους. Όλο και περισσότερες εικόνες όμως από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδωσαν μια εικόνα της αστυνομικής βιαιότητας της προηγούμενης ημέρας. Οι μηχανοκίνητοι αστυνομικοί φαίνονται να χτυπούν δύο αυτόχθονες γυναίκες που στέκονταν ήσυχα σε μια γωνία. Υπήρχαν εικόνες ενός νεαρού άνδρα πεσμένου στο έδαφος, να χτυπιέται άγρια από αστυνομικούς και ούτω καθεξής.
Χιλιάδες συγκεντρώθηκαν σε μια έκτακτη μαζική συνέλευση στο Σπίτι του Πολιτισμού στο Κίτο για να συζητήσουν και να λάβουν αποφάσεις σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν. Οκτώ αστυνομικοί, που έκαναν περιπολίες έξω από το κτίριο, αφοπλίστηκαν από το κίνημα και οδηγήθηκαν στην εξέδρα της συνέλευσης. Οι τοπικοί ηγέτες του κινήματος, ο ένας μετά τον άλλο, απευθύνονται στο συγκεντρωμένο πλήθος χιλιάδων ανθρώπων. Ανακοινώθηκε ότι υπήρχαν δύο νεκροί την ημέρα της εθνικής απεργίας και ότι οι αρχές έπρεπε να παραδώσουν το σώμα τους.
Το κίνημα δεν έχει μόνο διεκδικήσεις, αρχίζει να λαμβάνει και αποφάσεις. Τα μέσα ενημέρωσης που ήταν παρόντα, κλήθηκαν να μεταδώσουν τη Συνέλευση ζωντανά σε όλη τη χώρα, κάτι που εν μέρει έκαναν. Κρατήθηκαν δύο λεπτά σιγής για τους νεκρούς και η αστυνομία αναγκάστηκε να βγάλει τα κράνη και τα αλεξίσφαιρα γιλέκα ως ένδειξη σεβασμού.
Κάποια στιγμή, υπήρξε μια φήμη ότι η αστυνομία προετοίμαζε μια επίθεση στο «Σπίτι» με δακρυγόνα. Οι ηγέτες που προέδρευαν στη συνέλευση υποχρέωσαν τους συλληφθέντες από την συνέλευση αστυνομικούς να καλέσουν τους ανώτερους τους και να εξασφαλίσουν ότι δεν θα εισβάλουν στο «Σπίτι».
Κάποιοι πρότειναν να διαδηλώσουν ως το Κοινοβούλιο και να καταλάβουν το κτίριο, με την αστυνομία μπροστά, άοπλη, «για να καταλάβουν κι αυτοί επιτέλους τι σημαίνει καταστολή». Η ατμόσφαιρα ήταν αυτή της οργής και βαθιάς αγανάκτησης. Το σύνθημα «Έξω ο Μορένο» ήταν στα χείλη όλων και επικρατούσε στη συνέλευση ομόφωνα. Η εθνική ηγεσία της CONAIE, η οποία είναι ένα βήμα πίσω από τη γενική διάθεση των μαζών, δεν έχει εγκρίνει αυτή τη θέση επίσημα και δεν εμφανίζεται σε καμία από τις ανακοινώσεις της.
Ένα άλλο κοινό θέμα σε όλες σχεδόν τις ομιλίες ήταν η απαίτηση οι ένοπλες δυνάμεις να σταματήσουν να υπακούον την κυβέρνηση. Υπήρξε μια σαφής έκκληση να ανατραπεί το καθεστώς. Ανακοινώθηκε επίσης ότι τρεις άλλες επαρχιακές κυβερνήσεις είχαν περάσει στα χέρια του κινήματος στην περιοχή του Αμαζονίου. Από εκεί, έφτασαν στο Κίτο πολλές χιλιάδες ιθαγενείς για να ενισχύσουν το κίνημα. Τέλος, μετά τη μεταφορά της σωρού του Τουκούμπι στους ώμους των συλληφθέντων αστυνομικών σε πορεία και μετά από την επίσημη τελετή στη μνήμη του, το κίνημα πέρασε από την πρωτεύουσα για να παραδώσει τους 10 υπό κράτηση αστυνομικούς στα Ηνωμένα Έθνη.
Η Λαϊκή συνέλευση
Την επόμενη μέρα, 11 Οκτωβρίου και πάλι η εξέγερση των εργατών-αγροτών προχώρησε προς το Κοινοβούλιο με σκοπό να το καταλάβει. Η πολύ μαζική πορεία ήταν ειρηνική και έφτασε στο μπροστινό μέρος του κτιρίου, το οποίο ήταν καλά φυλασσόμενο από αστυνομικούς και στρατό. Μετά από μια περίοδο τεταμένης αναμονής, μερικοί στρατιώτες κατέβηκαν από τις θέσεις τους. Η πορεία σταμάτησε για λίγο. Μοιράστηκαν τρόφιμα, τα οποία προσφέρθηκαν επίσης σε αξιωματικούς και στρατιώτες. Υπάρχει μια σαφής και σωστή πολιτική αξιοποιηησης όλων των ευκαιριών για την αδελφοποίηση με τις τάξεις του στρατού.
Με τρόπο ύπουλο και χωρίς προειδοποίηση, η αστυνομία χρησιμοποίησε αυτήν τη στιγμή για να ανασυντάξει τις δυνάμεις της και ξεκίνησε ένα νέο κύμα καταστολής, πετώντας τεράστια ποσότητα δακρυγόνων και σφαιριδίων ενάντια στο ειρηνικό και άοπλο πλήθος που έτρωγε στο πάρκο Αρμπολίτο.
Το πλήθος αντιστάθηκε, μεταφέροντας τους τραυματίες, κάνοντας διάδρομο για να βγάλει τους πιο ευάλωτους και να στήσει οδοφράγματα. Αυτή ήταν μια σκηνή εμφυλίου πολέμου, ενός ταξικού πολέμου. Εν τω μεταξύ, ο κυνικός Μορένο εμφανίστηκε στην τηλεόραση προσφέροντας «διάλογο», ο οποίος και πάλι απορρίφθηκε από την ηγεσία της CONAIE με μια ξεκάθαρη διατύπωση. Προϋποθέσεις για κάθε διάλογο, όπως ορίζονται από το κίνημα, είναι να ανακληθεί το διάταγμα για το πετρέλαιο και απολυθούν οι υπουργοί Εσωτερικών και Άμυνας, οι οποίοι ευθύνονται για την καταστολή.
Αλλά ακόμη και αυτό δεν ανταποκρίνεται στα όσα συμβαίνουν ήδη. Αυτό που το κίνημα επιδιώκει τώρα, είναι η ανατροπή του Μορένο. «Όποιος φεύγει από το Κίτο, χάνει τη θέση του» φωνάζουν στους δρόμους. Ακόμη και η ιδέα να ασκηθεί πίεση στο Κοινοβούλιο για να κηρύξει νέες εκλογές αντιφάσκει με τις πρακτικές ενέργειες του κινήματος, το οποίο προσπαθεί να καταλάβει το κτίριο της Βουλής για να εγκαταστήσει μια Λαϊκή Συνέλευση, δηλαδή μια εναλλακτική κυβέρνηση.
Το ζήτημα του ποιος κυβερνά τη χώρα τίθεται σαφώς. Είναι οι πλούσιοι ή οι φτωχοί; Η ολιγαρχία και το ΔΝΤ ή οι εργαζόμενοι; Οι καπιταλιστές και οι τραπεζίτες ή οι εργαζόμενοι και οι αγρότες; Στην πράξη, η εξέγερση του Εκουαδόρ ελέγχει ήδη ένα μεγάλο μέρος της πρωτεύουσας (με εξαίρεση τα εγκαταλελειμμένα επίσημα κτίρια) και αρκετές επαρχίες στο εσωτερικό. Αρχίζει να οργανώνεται, έχει τη δική της φρουρά ιθαγενών και λαμβάνει αποφάσεις στις συνελεύσεις, οι οποίες στη συνέχεια τίθενται σε εφαρμογή.
Τώρα είναι η ώρα: να ανατραπεί η κυβέρνηση!
Αυτή η κατάσταση δεν είναι βιώσιμη από την άποψη της αστικής τάξης και του ιμπεριαλισμού. Η εξουσία τους κρέμεται από ένα νήμα και από αυτό απορρέει και η προσπάθεια να αποτραπεί η είσοδος διαδηλωτών στην Εθνοσυνέλευση (Βουλή). Δεν είναι απλώς ένα κενό κτίριο (υπάρχει ήδη συζήτηση για μετακίνηση της Βουλής στο Γκουαγιακίλ), αλλά ένα σύμβολο της εξουσίας.
Η εξέγερση στηρίζεται στο θάρρος, την αποφασιστικότητα και τη βούληση να αγωνιστούν δεκάδες χιλιάδες νέοι, εργαζόμενοι, αγρότες και γυναίκες, που αγωνίστηκαν στους δρόμους ενάντια στον Μορένο και το ΔΝΤ. Αλλά εξακολουθεί να στερείται σαφούς κατανόησης των καθηκόντων που αντιμετωπίζει και του τρόπου εκπλήρωσής τους.
Είναι επείγον να ανακηρυχθεί η Λαϊκή Συνέλευση σε νόμιμη εξουσία και να την διαδώσουμε σε ολόκληρη τη χώρα. Είναι απαραίτητο να αναπτυχθεί ως ένας αληθινός, δημοκρατικός οργανισμός καθοδήγησης για το κίνημα, με εκλεγμένους εκπροσώπους από τα οδοφράγματα, τις γειτονιές, τα εργοστάσια, τα πανεπιστήμια και τις κοινότητες των αυτοχθόνων. Αντιμετωπίζοντας τη βίαιη καταστολή της αστυνομίας και του στρατού, τα στοιχεία αυτοάμυνας που ήδη υπάρχουν πρέπει να συντονιστούν και να αναπτυχθούν. Η φρουρά των ιθαγενών πρέπει να μεγαλώσει και να μπουν χιλιάδες στις τάξεις της. Αυτό πρέπει να συνδυαστεί με την εμβάθυνση της αδελφοποίησης με τους στρατιώτες, η οποία ήδη αρχίζει να αποδίδει αποτελέσματα.
Βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη καμπή. Ο αγώνας για την εξουσία έχει τεθεί στο προσκήνιο, αλλά δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Εάν το κίνημα δεν προχωρήσει με αποφασιστικά βήματα, υπάρχει ο κίνδυνος η κόπωση και η έλλειψη προοπτικής να αρχίσουν να κερδίζουν έδαφος. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η κυβέρνηση μπορεί να χρησιμοποιήσει καταστολή μαζί με μικρές παραχωρήσεις για να αποδυναμώσει το κίνημα. Εάν όμως προχωρήσει το κίνημα με αυτοπεποίθηση και σαφείς στόχους, είναι τελείως εφικτή η ανατροπή της κυβέρνησης! Τώρα είναι η ώρα!
Χόρχε Μαρτίν
Μετάφραση από την ιστοσελίδα www.marxist.com : Σοφία Παπακωνσταντίνου
