Στις 11 Ιανουαρίου, λίγο πριν το τέλος της θητείας του Τραμπ, οι ΗΠΑ αποφάσισαν να χαρακτηρίσουν επίσημα την Κούβα ως «κράτος-υποστηρικτή της τρομοκρατίας.» Αυτή η δήλωση, υπογραμμένη από τον Υπουργό Εξωτερικών Μάικ Πομπέο, έρχεται μόλις 10 μέρες πριν το τέλος της κυβέρνησης Τράμπ και φυσικά, δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα, καθώς είναι ξεκάθαρα μια πράξη υποκινούμενη από κυνικούς πολιτικούς σχεδιασμούς.
Η Κούβα στο παρελθόν είχε χαρακτηριστεί και πάλι ως «κράτος- υποστηρικτής τρομοκρατίας» το 1982 από την κυβέρνηση Ρέιγκαν, ενώ το 2015 ο Ομπάμα αφαίρεσε από τη χώρα αυτήν την μονομερή, αμερικανική ιμπεριαλιστική κατηγορία, ως μέρος μιας γενικευμένης προσπάθειας της Ουάσιγκτον να υπονομεύσει την Κουβανέζικη Επανάσταση με άλλες, πιο διπλωματικές μεθόδους.
Με δήλωση του, ο Πομπέο εξηγεί το σκεπτικό πίσω απ’ αυτή την απόφαση. Φυσικά, οι λόγοι που επικαλείται δεν έχουν καμία λογική βάση, ούτε καν από τη σκοπιά των επιδιώξεων του ιμπεριαλισμού. Αρχικά, ισχυρίζεται ότι η Κούβα αρνήθηκε το αίτημα της Κολομβίας να εκδοθούν 10 ηγέτες του ELN (Εθνικός Απελευθερωτικός Στρατός), οι οποίοι ζουν στην Αβάνα. Η οργάνωση αυτή, ανέλαβε την ευθύνη για τον βομβαρδισμό μιας αστυνομικής ακαδημίας στην Μπογκοτά τον Ιανουάριο του 2019, όπου σκοτώθηκαν 22 άνθρωποι και τραυματίστηκαν 87.
Αυτό είναι σωστό. Οι αναφερόμενοι ηγέτες του ELN βρίσκονταν στην Κούβα ως μέρος μιας ομάδας αντιπροσώπων για να συμμετάσχει σε ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με την Κολομβιανή κυβέρνηση, οι οποίες ξεκίνησαν το 2016. Ο βομβαρδισμός της αστυνομικής ακαδημίας στην Μπογκοτά το 2019 (τον οποίο καταδίκασε δημόσια η Κούβα) έφερε τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις στο τέλος τους. Μια συμφωνία, υπογεγραμμένη κι από το ELN και από την κολομβιανή κυβέρνηση το 2016, όριζε το τι θα συνέβαινε σε περίπτωση που οι διαπραγματεύσεις κατέρρεαν: θα παρεχόταν ασφαλής επιστροφή στην Κολομβία στα μέλη της ομάδας των αντιπροσώπων. Αυτή η συμφωνία έχει δημοσιευτεί από τα κολομβιανά ΜΜΕ και δεσμεύει την κολομβιανή κυβέρνηση.
Η κολομβιανή κυβέρνηση έχει αποφασίσει να αψηφήσει αυτή τη συμφωνία και να ζητήσει να εκδοθούν οι ηγέτες του ELN από την Κούβα, γνωρίζοντας ότι η Αβάνα δεν έχει άλλη επιλογή από το να αρνηθεί. Η Νορβηγία, η οποία είναι μια από τις εγγυήτριες χώρες στις ειρηνικές διαπραγματεύσεις, υποστήριξε την ηθική στάση της Κούβας. Η αδύναμη και αναξιόπιστη κολομβιανή κυβέρνηση του Ιβάν Ντούκε έχει τους δικούς της λόγους που θέλει να βάλει το ELN στο επίκεντρο της πολιτικής συζήτησης, αλλά είναι ξεκάθαρο ότι μ’ αυτόν τον τρόπο, παρέχει στον Τραμπ τη δικαιολογία να κινηθεί εναντίον της Κούβας.
Το δεύτερο επιχείρημα που αναφέρει στη δήλωση του ο Πομπέο σχετίζεται με τον ισχυρισμό ότι η Κούβα προστατεύει αρκετούς Αμερικανούς φυγάδες οι οποίοι καταζητούνται ή έχουν ήδη καταδικαστεί για πολιτική βία. Ανάμεσα σ’ αυτούς που αναφέρονται είναι η ακτιβίστρια των «Μαύρων Πανθήρων», Ασάτα Σακούρ, ο Ισμαήλ Μουσλίμ Αλί και ο ακτιβιστής Τσάρλι Χιλ της οργάνωσης «Δημοκρατία της Νέας Αφρικής». Θα μπορούσε κανείς να αναλύσει κάθε μια από αυτές τις περιπτώσεις χωριστά, όπως για παράδειγμα αυτήν του Μουσλίμ Αλί, ο οποίος φυλακίστηκε στην Κούβα λόγω της συμμετοχής του στην πειρατεία του αεροπλάνου που τον μετέφερε στην Κούβα, γεγονός το οποίο δείχνει και την πραγματική στάση της Κούβας απέναντι στην τρομοκρατία, αλλά αυτό δεν είναι το βασικό ζήτημα εδώ.
Όλοι αυτοί οι φυγάδες από την Αμερική πήγαν στην Κούβα στα τέλη της δεκαετίας του 1970 ή στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Ήταν ακόμη στην Κούβα το 2015 όταν οι ΗΠΑ αφαίρεσαν τον επίσημο χαρακτηρισμό του νησιού ως κράτος που υποθάλπει την τρομοκρατία. Τι έχει αλλάξει από το 2015 μέχρι σήμερα; Όσον αφορά τη στάση της κουβανέζικης κυβέρνησης απέναντι σ’ αυτούς που τους έχει δοθεί άσυλο, τίποτα δεν έχει αλλάξει. Αυτό που έχει αλλάξει είναι η στάση της κυβέρνησης των ΗΠΑ και το ότι ο Τραμπ πρόκειται να φύγει από την εξουσία.
Πολιτική επίθεση στην Κουβανέζικη Επανάσταση
Η ενέργεια των ΗΠΑ ενάντια στην Κούβα δεν έχει καμία πραγματική νομική βάση και είναι απλώς μια επίθεση με πολιτικά κίνητρα ενάντια στην Κουβανέζικη Επανάσταση, αλλά και την Βενεζουέλα. Στην πραγματικότητα, όπως έχουν ήδη επισημάνει αρκετοί αναλυτές, η διαδικασία που οδήγησε σ’ αυτήν την απόφαση, σε μια πρωτοφανής παράβαση της συνήθους διαδικασίας, καθοδηγήθηκε από το «Τμήμα του Υπουργείου Εξωτερικών Υποθέσεων Δυτικού Ημισφαιρίου» και όχι από το «Τμήμα της Αντιτρομοκρατίας».
Στην πραγματικότητα, αν θέλουμε να εξετάσουμε τα αληθινά γεγονότα, η Κούβα είναι αυτή που βρίσκεται υπό την τρομοκρατία των ΗΠΑ εδώ και 60 χρόνια. Πηγαίνοντας πίσω στο παρελθόν, στην εισβολή στον «Κόλπο των Χοίρων» το 1961, η κυβέρνηση των ΗΠΑ έκανε αμέτρητες προσπάθειες να ανατρέψει την Κουβανέζικη Επανάσταση, συμπεριλαμβανομένων και των περισσότερων από 600 συνωμοσιών δολοφονίας του Φιντέλ Κάστρο από τη CIA, τις πράξεις τρομοκρατίας από αντιδραστικούς με βάση το Μαϊάμι ενάντια σε ξένους τουρίστες στην Κούβα κ.λπ.
Αν θέλετε να μάθετε ποια χώρα υποστηρίζει την τρομοκρατία και προστατεύει τρομοκράτες στη σύγκρουση Κούβας-ΗΠΑ, αρκεί να κοιτάξετε το ιστορικό του αποβιώσαντα Ποσάντα Καρίλες, που είναι υπεύθυνος για την τρομοκρατική επίθεση του 1976, η οποία οδήγησε στην πτώση ενός αεροπλάνου των «Κουβανέζικων αερογραμμών», σκοτώνοντας 73 επιβάτες. Ο Ποσάντα Καρίλες δεν οδηγήθηκε ποτέ στη Δικαιοσύνη στις ΗΠΑ για τα πολυάριθμα τρομοκρατικά του εγκλήματα, στην πραγματικότητα, ήταν στο μισθολόγιο της CIA. Η Ουάσιγκτον απέρριψε επανειλημμένα τα αιτήματα των κυβερνήσεων της Κούβας και της Βενεζουέλας να εκδοθεί ο Καρίλες. Η υπόθεση των «Πέντε του Μαϊάμι», των Κουβανών που φυλακίστηκαν στις ΗΠΑ επειδή αποκάλυψαν τα τρομοκρατικά δίκτυα εναντίον της Κούβας, είναι ένα ακόμα παράδειγμα για τη στάσης της Ουάσιγκτον απέναντι στην τρομοκρατία.
Πέρα από το ζήτημα των σχέσεων Κούβας – ΗΠΑ, η Ουάσιγκτον έχει ένα μεγάλο ιστορικό εμπλοκής σε τρομοκρατικές πράξεις σε άλλες χώρες και στήριξης τρομοκρατικών οργανώσεων, από τους φονικούς Μουτζαχεντίν στον Σοβιετο-Αφγανικό πόλεμο (τους προάγγελους των Ταλιμπάν και της Αλ Κάιντα), μέχρι τους ανελέητους Κόντρας εναντίον της Νικαράγουα. Ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός έχει συστηματικά χρησιμοποιήσει τρομοκρατικές μεθόδους για να ξεφορτωθεί διεθνείς ηγέτες κρατών οι οποίοι δεν συμμορφώνονταν με τα συμφέροντα του αμερικανικού κεφαλαίου, από την ανατροπή του Άρμπενς στη Γουατεμάλα και του Σαλβαδόρ Αλιέντε στη Χιλή, μέχρι τη δολοφονία του Πατρίς Λουμούμπα στο Κογκό. Η λίστα είναι ατελείωτη.
Ποιοι είναι τότε οι αληθινοί λόγοι για την απόφαση τελευταίας στιγμής του Τραμπ και του Πομπέο; Η Κούβα και η Βενεζουέλα έχουν γίνει σημαντικά πολιτικά ζητήματα στην πολιτική των ΗΠΑ, και ειδικά στην κρίσιμη πολιτεία της Φλόριντα, την οποία κέρδισε ο Τραμπ στις προεδρικές εκλογές. H αντιδραστική εξόριστη κουβανέζικη κοινότητα έχει ρόλο-κλειδί μέσα στο Ρεπουμπλικανικό και στο Δημοκρατικό Κόμμα στην πολιτεία αυτή και γι’ αυτό ο Τραμπ χρησιμοποιεί την ψυχροπολεμική, μανιασμένη αντικομμουνιστική δημαγωγία, ως σημαντικό μέρος της προσπάθειάς του να εδραιώσει τη βάση της υποστήριξής του στην περιοχή.
Επιπλέον, τις τελευταίες βδομάδες ο Πομπέο έχει βάλει στόχο να εδραιώσει την ξεκάθαρα αντιδραστική κληρονομιά της εξωτερικής πολιτικής της διακυβέρνησης Τραμπ, από τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Κίνα μέχρι τον πόλεμο στην Υεμένη. Η κίνηση αυτή είναι σχεδιασμένη, έτσι ώστε να κάνει κάθε πιθανή απόπειρα του νέου προέδρου να επιστρέψει πίσω στην πολιτική του Ομπάμα έναντι της Κούβας ακόμα πιο περίπλοκη. Αν ο Μπάιντεν θελήσει να αφαιρέσει την Κούβα από την λίστα των «κρατών-υποστηρικτών της τρομοκρατίας» θα χρειαστεί μήνες για έρευνα και αξιολόγηση του θέματος από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες.
Κάτω τα χέρια από την Κούβα!
Είναι σαφές ότι ο Ομπάμα δεν ήταν φίλος της Κουβανέζικης Επανάστασης. Ακριβώς το αντίθετο. Ωστόσο, ο Ομπάμα εκπροσώπησε ένα τμήμα της αμερικανικής άρχουσας τάξης που συνειδητοποίησε ότι 60 χρόνια σκληρού οικονομικού και εμπορικού εμπάργκο με σκοπό την ανατροπή της επανάστασης είχαν αποτύχει και χρειάζονταν διαφορετικές τακτικές. Υπολόγισαν ότι το άνοιγμα των οικονομικών σχέσεων θα επιτύχει τους ίδιους στόχους (τερματίζοντας την επανάσταση) με διαφορετικά μέσα: μέσω της διείσδυσης των καπιταλιστικών οικονομικών σχέσεων.
Αυτή η απόφαση άρσης του προηγουμένου βίαιου αποκλεισμού του νησιού που πάρθηκε κατά τα χρόνια της διακυβέρνησης του Ομπάμα, όχι μόνο τερματίστηκε στο τέλος της θητείας του Τραμπ, αλλά ενισχύθηκε περαιτέρω. Ένας κουβανός σύντροφος σχολιάζοντας τη συγκεκριμένη ενέργεια του Τραμπ, δήλωσε: «Οι επιθέσεις από την κυβέρνηση Τραμπ δεν περιορίστηκαν στην αντιστροφή των μέτρων του Ομπάμα και στην ενεργοποίηση του Άρθρου ΙΙΙ του νόμου Helms-Burton. Ο νόμος Helms-Burton, που ξεκίνησε από τους αντιπροσώπους των Ρεπουμπλικάνων, δίνοντάς του το όνομά τους, τέθηκε σε ισχύ από τον Μπιλ Κλίντον το 1996 και αποτελεί βασικό στοιχείο της πολιτικής του αμερικανικού εμπάργκο ενάντια στην Κουβανέζικη Επανάσταση. Ο νόμος δίνει τη δυνατότητα καταγγελίας στα αμερικανικά δικαστήρια από εταιρείες τρίτων χωρών που λειτουργούν στην Κούβα, των οποίων εμπορεύματα ή περιουσιακά στοιχεία έχουν κατασχεθεί από την Κουβανέζικη Επανάσταση. Ενισχύοντας λοιπόν τον αποκλεισμό με σκοπό τον στραγγαλισμό των εισοδηματικών πηγών της κουβανέζικης οικονομίας, η κυβέρνηση Τραμπ, προχώρησε στη δίωξη όλων των διεθνών χρηματοοικονομικών συναλλαγών και πράξεων στην Κούβα. Σχεδόν κάθε μήνα, και τον τελευταίο καιρό, σχεδόν κάθε εβδομάδα, υπάρχουν νέες κυρώσεις και μέτρα που ενισχύουν τον αποκλεισμό κατά της Κούβας.». Τα μέτρα που εισήγαγαν οι ΗΠΑ οδήγησαν στην παύση των δραστηριοτήτων της εταιρείας «Western Union» στο νησί, δυσκολεύοντας τη ζωτικής σημασίας για την κουβανέζικη οικονομία, είσοδο εμβασμάτων.
Ορισμένοι σχολιαστές υποστήριξαν ότι, σε αυτό το πλαίσιο, η ένταξη της Κούβας στη λίστα των «κρατών που υποστηρίζουν την τρομοκρατία», θα έχει ελάχιστο πρακτικό αντίκτυπο. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Η δήλωση του Πομπέο περιγράφει ότι «ο σημερινός επίσημος χαρακτηρισμός θέτει την Κούβα σε κυρώσεις που τιμωρούν άτομα και χώρες που εμπλέκονται σε συγκεκριμένες συναλλαγές με την Κούβα, περιορίζει την εξωτερική βοήθεια των ΗΠΑ, απαγορεύει τις εξαγωγές και πωλήσεις οπλικών συστημάτων και επιβάλλει ορισμένους ελέγχους στις εξαγωγές ειδών διπλής χρήσης (αγαθά και τεχνολογία τα οποία προορίζονται για πολιτική αλλά και στρατιωτική χρήση, συμπεριλαμβανομένων των ειδών που μπορούν να συνδράμουν παντοιοτρόπως στην κατασκευή πυρηνικών όπλων ή άλλων εκρηκτικών πυρηνικών μηχανισμών)». Αυτό από μόνο του μπορεί να προκαλέσει πρόσθετη φθορά στην ήδη ασθενική οικονομία της Κούβας. Η νέα απόφαση θα στείλει ένα ισχυρό μήνυμα σε επιχειρήσεις και εταιρείες σε όλο τον κόσμο (όχι μόνο στις ΗΠΑ), ότι δηλαδή οι χρηματοοικονομικές συναλλαγές και οι οικονομικές σχέσεις με την Κούβα θα αποτελέσουν αντικείμενο πρόσθετου ελέγχου. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Εμπορικού και Οικονομικού Συμβουλίου ΗΠΑ-Κούβας, Τζον Κάβουλιτς, αυτό θα προσθέσει «ένα ακόμη αντικίνητρο για όσους σκέφτονται να εισάγουν, να εξάγουν ή να παράσχουν υπηρεσίες στη Κούβα».
Ο ορισμός της τρομοκρατίας ως «παράνομη χρήση βίας και εκφοβισμού, ειδικά εναντίον αμάχων, για την επιδίωξη πολιτικών σκοπών», ταιριάζει απόλυτα στις ιμπεριαλιστικές ενέργειες των ΗΠΑ κατά της Κουβανέζικης Επανάστασης. Αυτή η τελευταία επίθεση έρχεται σε μια στιγμή που η Κούβα αντιμετωπίζει την πιο σοβαρή οικονομική κρίση μετά την πτώση του σταλινισμού στην ΕΣΣΔ, με πτώση του ΑΕΠ το 2020 κατά 11%, σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Αλεχάντρο Χιλ. Αυτή η κρίση είναι αποτέλεσμα συνδυασμού παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης της πανδημίας Covid-19 και των επιπτώσεών της στον τουρισμό, αλλά επιδεινώθηκε πολύ από τα μέτρα της Ουάσιγκτον. Έτσι, η κουβανέζικη ηγεσία προχώρησε στην εισαγωγή μέτρων που έχουν συζητηθεί εδώ και χρόνια, τα οποία περιλαμβάνουν την αποδυνάμωση της κρατικής παρέμβασης και τις παραχωρήσεις στην καπιταλιστική αγορά.
Η βαθύτερη αιτία της συνεχιζόμενης επίθεσης από τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό είναι το γεγονός ότι πριν από 62 χρόνια ο κουβανέζικο λαός – οι εργάτες, οι αγρότες και οι φτωχοί – αποφάσισαν να απελευθερωθούν από την κυριαρχία του. Επιπλέον, η Κουβανέζικη Επανάσταση απαλλοτρίωσε τον καπιταλισμό για πρώτη φορά στο δυτικό ημισφαίριο, μόλις 90 μίλια μακριά από την ισχυρότερη ιμπεριαλιστική δύναμη στη γη, και μέχρι σήμερα εξακολουθεί να αποτελεί πηγή έμπνευσης για τους εργαζόμενους και τους καταπιεσμένους σε όλη τη Λατινική Αμερική και τον κόσμο.
Ως επαναστάτες μαρξιστές υπερασπίζουμε και υποστηρίζουμε άνευ όρων την Κουβανέζικη Επανάσταση ενάντια στον ιμπεριαλισμό και ενάντια στην απειλή της καπιταλιστικής παλινόρθωσης. Είναι καθήκον όλων των σοσιαλιστών, αλλά και όλων των δημοκρατών να αντιταχθούμε σε αυτήν την τελευταία επίθεση και να φωνάξουμε: Κάτω τα χέρια από την Κούβα!
Χόρχε Μαρτίν
Δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα www.marxist.com στις 12/1/2021
Μετάφραση: Γεωργία Τζίρκαλη, Βαγγέλης Σταθόπουλος
