Στις 26 Σεπτεμβρίου η αξία των μετοχών της Deutsche bank κατέρρευσε, φτάνοντας στο χαμηλότερο επίπεδο από το 1983. Αυτή η εξέλιξη είναι το μεγαλύτερο χτύπημα που δέχθηκε ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός μετά το Βrexit και την κρίση των ιταλικών τραπεζών.
Το φάσμα μιας κατάρρευσης πλανάται πλέον ξεκάθαρα πάνω από χρηματοπιστωτικό κολοσσό της Γερμανίας. Αν η Deutsche bank ακολουθήσει τον δρόμο της Lehman brothers, τότε θα προκαλέσει έναν μεγάλο σεισμό στην παγκόσμια οικονομία. Αναλυτές υποστηρίζουν ότι μία πιθανή χρεοκοπία της Deutsche bank θα οδηγούσε άμεσα στην κατάρρευση 28 συστημικών τραπεζών ανά τον κόσμο, προκαλώντας ένα κραχ στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η πτώση της αξίας των μετοχών της Deutsche bank προκλήθηκε μετά την ανακοίνωση του προστίμου αξίας 14 δισ. δολαρίων που της επέβαλαν οι αρχές των ΗΠΑ για παραπλανητικές πωλήσεις τιτλοποιημένων στεγαστικών δανείων. Φυσικά αυτό αποτελεί μόνο την «κορυφή του παγόβουνου» των προβλημάτων της γερμανικής τράπεζας.
Παλαιότερα, η αποπληρωμή αυτού του ποσού, δεν θα αποτελούσε κανένα πρόβλημα για την Deutsche bank. Τώρα όμως έρχεται να προστεθεί σε ένα σωρό προβλημάτων και μπορεί να αποτελέσει το «άχυρο που θα σπάσει την πλάτη της καμήλας».
Είναι ήδη γνωστό ότι η Deutsche bank είναι εκτεθειμένη σε παράγωγα υψηλού ρίσκου αξίας 54 τρισεκατομμυρίων ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί 20 φορές στο ΑΕΠ της Γερμανίας. Οι τραπεζίτες και οι καπιταλιστές της Γερμανίας έπαιξαν δισεκατομμύρια δολάρια στο μεγάλο χρηματιστήριο που λέγεται αγορά παραγώγων και τώρα ατενίζουν με τρόμο την προοπτική της χρεοκοπίας της μεγαλύτερης τους τράπεζας.
Σε τελική ανάλυση όμως, δεν είναι η μία ή η άλλη πολιτική των τραπεζιτών που έχει οδηγήσει σε αυτή την κρίση, αλλά η ίδια η κρίση του καπιταλιστικού συστήματος. Οι γερμανικές τράπεζες έχουν πληγεί από την επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου, το οποίο επιβραδύνεται από το 2015. Αυτό είχε σημαντική επίδραση στην Γερμανική οικονομία, της οποίας το μισό ΑΕΠ στηρίζεται στις εξαγωγές. Όσο οι γερμανοί καπιταλιστές αντιμετωπίζουν δυσκολίες, τα «κόκκινα δάνεια» και οι καθυστερήσεις στις πληρωμές προς το τραπεζικό σύστημα πολλαπλασιάζονται. Οι Γερμανικές τράπεζες, αντίθετα με ότι ισχυρίζονταν οι γερμανοί καπιταλιστές, αποδεικνύεται ότι δεν έχουν αποφύγει την κρίση, αντίθετα αντιμετωπίζουν αντίστοιχα προβλήματα με τις ιταλικές τράπεζες, μόνο που αυτά τα προβλήματα έχουν γερμανικά μεγέθη. Σε τελική ανάλυση, δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Η υγεία του χρηματοπιστωτικού συστήματος συνδέεται με την υγεία της «πραγματικής» οικονομίας και αντίστροφα. Έτσι η κρίση της Deutsche Bank αποτελεί άλλη μία έκφραση της παγκόσμιας κρίσης του καπιταλιστικού συστήματος.
Η σημερινή κρίση είναι μία κλασική κρίση υπερπαραγωγής. Για μία ολόκληρη περίοδο, η εκδήλωση της κρίσης ματαιώθηκε μέσα από μία πρωτοφανή επέκταση του δανεισμού. Οι εργαζόμενοι αδυνατούσαν να αγοράσουν τα εμπορεύματα που οι ίδιοι παρήγαγαν. Υπήρχε πάντα όμως γι’ αυτούς, o εύκολος δανεισμός. Κάποτε βέβαια τα δάνεια έπρεπε να αποπληρωθούν και μάλιστα με τόκο. Έτσι η κρίση εμφανίστηκε το 2008 με την μορφή της τραπεζικής κρίσης. Για να αποφύγουν ένα κραχ αντίστοιχο του 1929, οι αστικές κυβερνήσεις χάρισαν τρισεκατομμύρια δολάρια από τα χρήματα των φορολογούμενων στους τραπεζίτες. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο στις ΗΠΑ δόθηκαν 17 τρις δολάρια από την αρχή της κρίσης μέχρι το 2015. Ανάλογη πολιτική ακολούθησαν σχεδόν όλες οι κυβερνήσεις στον ανεπτυγμένο καπιταλιστικό κόσμο. Το μόνο που κατάφεραν όμως, ήταν να φτάσουν τα κρατικά χρέη «στο κόκκινο», χωρίς την ίδια στιγμή να απομακρυνθεί ο κίνδυνος των τραπεζικών καταρρεύσεων. Τότε η κρίση έγινε «κρίση χρέους». Όμως, δεν πρόκειται ούτε για μια μερική «τραπεζική κρίση» ή «κρίση χρέους», αλλά για μια κλασική καπιταλιστική κρίση υπερπαραγωγής. Η Deutsche Bank είναι ένα κομμάτι στο πάζλ αυτής της κρίσης.
Το ερώτημα τώρα είναι πως θα αντιμετωπίσουν αυτή την κρίση οι Γερμανοί καπιταλιστές; Η Μέρκελ δήλωσε ότι δεν θα προχωρήσει σε καμία βοήθεια προς την Deutsche Bank. Αυτό βέβαια είναι πολύ μεγάλη κουβέντα, δεδομένων των επιπτώσεων που θα είχε μία πιθανή κατάρρευση της τράπεζας, τόσο για την γερμανική, όσο και για την ευρωπαϊκή οικονομία. Είναι βέβαιο ότι όταν θα υπάρξει η ανάγκη, η κυρία Μέρκελ θα τρέξει με ανοιχτό το μπλοκ των επιταγών στους τραπεζίτες φίλους της. Προς τι λοιπόν αυτή η σκληρή – τουλάχιστον στα λόγια- στάση. Αν γερμανική κυβέρνηση δώσει τα λεφτά των φορολογούμενων για να σώσει μία τράπεζα που καταρρέει λόγω της ανεύθυνης κερδοσκοπικής της δραστηριότητας θα χρεωθεί ένα πολύ μεγάλο πολιτικό κόστος. Επιπρόσθετα, οι πιέσεις από τους ευρωπαίους «ασθενείς», ιδιαίτερα την Ιταλία, θα οξυνθούν για να ακολουθηθεί μία ανάλογη πολιτική και με τις δικές τους τράπεζες.
Τελικά όμως, ακόμη και αν η Μέρκελ προχωρήσει στη «διάσωση» της Deutsche Bank, δεν θα καταφέρει να λύσει το πρόβλημα, απλώς θα δώσει μία παράταση στο αναπόφευκτο ξέσπασμα της κρίσης. Η κρίση της Deutsche Bank έρχεται να προστεθεί στον αυξανόμενο αριθμό των εστιών κινδύνου για τον παγκόσμιο καπιταλισμό. Στις αρχές του χρόνου η «Royal Bank of Scotland» πρόβλεψε μία «κατακλυσμιαία χρονιά» για την παγκόσμια οικονομία. Το αν η κρίση της Deutsche Bank θα αποτελέσει τον καταλύτη μίας τέτοιας εξέλιξης μένει να το δούμε. Το βέβαιο είναι ότι βαδίζουμε προς μία νέα κρίση και το ερώτημα δεν είναι το αν θα ξεσπάσει, αλλά μόνο το πότε.
Ηλίας Κυρούσης
πηγή ενημέρωσης η ιστοσελίδα www.marxist.com
