Το κίνημα της εργατικής τάξης και η σημασία του
Μια συνεπής αριστερή πρόταση για την κοινωνία, είναι ανάγκη να συνοδεύεται από μια σαφή ταξική τοποθέτηση. Η Αριστερά πρέπει να κάνει πάντοτε ξεκάθαρο ποια είναι τα ταξικά συμφέροντα που εκπροσωπεί και ποια τάξη θα παίξει το ρόλο του κοινωνικού υποκειμένου που θα ηγηθεί της πορείας για το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας. Αυτό το κοινωνικό υποκείμενο είναι η εργατική τάξη, όχι εξαιτίας κάποιου φετιχισμού ή δογματισμού, αλλά εξαιτίας του τρόπου συγκρότησής της, της θέσης της στην παραγωγή και του γενικότερου κοινωνικού της ρόλου.
Η εργατική τάξη αποτελώντας το προϊόν της κοινωνικής προόδου μέσω της ανάπτυξης της μεγάλης βιομηχανίας, θέτοντας σε λειτουργία τα μέσα της κοινωνικής παραγωγής, παράγοντας και δρώντας συλλογικά στους χώρους δουλειάς, συγκροτούμενη σαν ενιαία τάξη μέσα από τις μαζικές συνδικαλιστικές και πολιτικές της οργανώσεις και ζώντας συλλογικά στις μεγάλες πόλεις σε διαρκή επαφή με τα πιο σύγχρονα ρεύματα ιδεών, μακριά από την απομόνωση της αγροτικής ζωής και την διαρκή αγωνία για την υπεράσπιση της ιδιοκτησίας μιας μικρής επιχείρησης, έχει τις προδιαγραφές που την καθιστούν αντικειμενικά την προοδευτική τάξη της κοινωνίας.
Το ειδικό βάρος και η κοινωνική σημασία της εργατικής τάξης φανερώνονται με μια ματιά στην Ιστορία. Όλες οι μεγάλες προοδευτικές αλλαγές και κοινωνικές κατακτήσεις των τελευταίων 200 χρόνων σε ολόκληρο τον πλανήτη, έχουν τη σφραγίδα της δράσης του εργατικού κινήματος. Για όλους αυτούς τους λόγους, η Αριστερά έχει το καθήκον να αποτελεί το πιο συνειδητό και πρωτοπόρο τμήμα του εργατικού κινήματος, επιχειρώντας να εκφράσει αποτελεσματικά τα εργατικά συμφέροντα και τον αγώνα των εργαζόμενων για τη σοσιαλιστική αλλαγή της κοινωνίας.
Οι ιδεολογικοί απολογητές της αστικής τάξης εδώ και αρκετές δεκαετίες, με αφορμή την εισαγωγή νέων επιστημονικών ανακαλύψεων και νέων τεχνολογιών στην παραγωγή, υποστηρίζουν ότι συντελείται η μετάβαση σε μια «μεταβιομηχανική κοινωνία» και ότι η εργατική τάξη έχει πάψει να υπάρχει. Η θεωρία αυτή προσεγγίζει την κοινωνία με κριτήριο το τεχνολογικό επίπεδο των μέσων παραγωγής κι όχι τις σχέσεις παραγωγής και επίσης, ταυτίζει λανθασμένα τη βιομηχανία με τον τομέα της «μεταποίησης». Θεωρεί ως εργατική τάξη μόνο εκείνο το τμήμα της που εργάζεται χειρωνακτικά ή που εργάζεται στη μεταποίηση, ενώ τα άλλα τμήματά της, όπως π.χ. τους μισθωτούς που εκτελούν διανοητική εργασία τα εντάσσει στα μεσαία στρώματα.
Ο μαρξισμός αντίθετα, θεωρεί ότι όλοι οι εργαζόμενοι που είναι υποχρεωμένοι να ζουν πουλώντας την εργατική τους δύναμη, που είναι στερημένοι από την κατοχή μέσων παραγωγής, που αμείβονται με τη μορφή μισθού ή ημερομισθίου, που έχουν εκτελεστικό ρόλο ανεξάρτητα από τον κλάδο που εργάζονται και το είδος της εργασίας, ανήκουν στην τάξη των μισθωτών εργατών.
Οι μισθωτοί εργαζόμενοι στην Ελλάδα το 2007 σύμφωνα με το ΚΕΜΕ, ξεπέρασαν τα 2,8 εκατομμύρια, έχοντας αυξηθεί κατά 800 χιλιάδες την τελευταία δεκαετία. Οι μισθωτοί εργαζόμενοι, αποτελούν περίπου το 65% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του ανήκει στην εργατική τάξη. Η αύξηση του ποσοστού της μισθωτής εργασίας δείχνει λοιπόν, ότι όχι μόνο δεν εξαφανίζεται η εργατική τάξη στη χώρα μας, αλλά αντίθετα διευρύνεται και αυξάνει ο βαθμός συγκέντρωσής της.
Οι αγώνες του εργατικού κινήματος και η Αριστερά
Το εργατικό κίνημα τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε μια διαδικασία αφύπνισης μετά από τη μεγάλη υποχώρηση της δεκαετίας του 1990. Η επίθεση της κυβέρνησης της Ν.Δ στα ασφαλιστικά δικαιώματα και το βιοτικό επίπεδο των εργαζόμενων προκάλεσε μια σειρά από σημαντικούς αγώνες σε διάφορους κλάδους (δάσκαλοι, ναυτεργάτες, ΔΕΗ κ.α), που κλιμακώθηκαν σε έναν πρωτοφανή για τα μεταπολιτευτικά χρονικά αριθμό γενικών απεργιών.
Το τελευταίο διάστημα, οι πρώτες μεγάλες γενικές απεργίες έκαναν τη εμφάνισή τους πριν ακόμα η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ συμπληρώσει ένα πεντάμηνο στην εξουσία, αποδεικνύοντας τη θέληση της εργατικής τάξης να δώσει σκληρούς αγώνες για να υπερασπίσει τα δικαιώματά της.
Σε όλους αυτούς τους αγώνες, εμφανίζονται δύο κύρια εμπόδια. Από τη μία πλευρά είναι ο ρόλος της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας γύρω από την ΠΑΣΚΕ και τη ΔΑΚΕ, που μέσα από μια υποχωρητική και συμβιβαστική στάση, κάνει τα πάντα για να εμποδίσει την ανάπτυξη των αγώνων και την επιτυχή τους έκβαση. Από την άλλη πλευρά, είναι η διασπαστική τακτική της ηγεσίας του ΠΑΜΕ που απογοητεύει πλατειές μάζες εργαζομένων που μπαίνουν στον αγώνα και απομονώνει χιλιάδες αγωνιστές του κομμουνιστικού κινήματος από αυτές.
Είναι ανάγκη οι δυνάμεις του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ στο εργατικό κίνημα, να πάρουν τις αναγκαίες πρωτοβουλίες στην προσπάθεια να μεταβληθεί ο σημερινός συσχετισμός στα συνδικάτα, ώστε αυτά να μπουν σε μια τροχιά νικηφόρων αγώνων, που θα ανεβάσουν την αυτοπεποίθηση της εργατικής τάξης.
Πιο συγκεκριμένα, πρέπει να ξεκινήσουμε άμεσα μια καμπάνια εγγραφής και συσπείρωσης των εργαζόμενων στα συνδικάτα, με έμφαση τους νέους και τους μετανάστες, σαν αναγκαία προϋπόθεση για την αποφασιστική αλλαγή της εσωτερικής τους ζωής και την ενίσχυση των δυνάμεων της Αριστεράς στο εσωτερικό τους. Πρέπει να αντιπαλέψουμε με συνέπεια τις σεχταριστικές – διασπαστικές τακτικές της ηγεσίας του ΠΑΜΕ, αντιπαραβάλλοντας σε αυτές την υπομονετική δουλειά για την αλλαγή των συσχετισμών μέσα στα συνδικάτα, από τις πρωτοβάθμιες μέχρι τις τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις.
Ο συντονισμός των πρωτοβάθμιων σωματείων είναι απαραίτητος για να υπερνικηθούν τα εμπόδια που θέτει η παθητικότητα και η υποχωρητικότητα της γραφειοκρατίας. Όμως είναι ανάγκη να μείνουμε μακριά από μια τακτική που στο όνομα ενός τέτοιου συντονισμού θα μπορούσε να οδηγήσει πρακτικά σε χωριστές κινητοποιήσεις ή σε «συμβολικές» εκτονωτικές πράξεις ακτιβισμού, που δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα. Σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο σκοπός είναι να κινητοποιηθεί για τα προβλήματα η ίδια η εργατική τάξη και όχι – όπως με συνέπεια κάνει την τελευταία περίοδο η ηγεσία του ΠΑΜΕ – να υποκατασταθεί η κίνησή της από «ηρωικούς», θεατρινίστικους ακτιβισμούς που παθητικοποιούν τις πλατειές εργατικές μάζες.
Είναι ανάγκη να δουλέψουμε υπομονετικά για την ενότητα όλων των αριστερών δυνάμεων μέσα στα συνδικάτα, για ένα αριστερό μέτωπο μέσα στο εργατικό κίνημα που θα συνενώνει τις συνδικαλιστικές δυνάμεις του ΚΚΕ και του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και όποιες δυνάμεις αμφισβητούν ή θα αμφισβητήσουν τη κυρίαρχη υποχωρητική τακτική της ΠΑΣΚΕ και βρίσκονται στο εσωτερικό αυτή της παράταξης.
Οι τοπικοί αγώνες, κύρια γύρω από σημαντικά οικολογικά ζητήματα, που τον τελευταίο καιρό πληθαίνουν εξαιτίας της καπιταλιστικής κρίσης και παρακμής που αντανακλάται στην αυξανόμενη τάση του κεφαλαίου να καταστρέψει το περιβάλλον, να περιορίσει τους χώρους πρασίνου και γενικά τους ελεύθερους χώρους, είναι ενδείξεις της αυξανόμενης γενικευμένης δυσαρέσκειας ενάντια στον καπιταλισμό. Αυτούς τους αγώνες, είναι ανάγκη να τους αντιμετωπίζουμε από μια ταξική σκοπιά, δηλαδή σαν τμήμα του γενικότερου αγώνα των εργαζόμενων για να αλλάξουν τη ζωή τους και την κοινωνία. Για να έχουν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και να μην εκφυλίζονται σε περαστικές, τοπικές «εκρήξεις», είναι ανάγκη να μείνουμε μακριά από της απολίτικες, μικροαστικές λογικές των αναρχικών και να επιδιώκουμε τη σύνδεσή τους με τις μαζικές εργατικές οργανώσεις και τους γενικότερους ταξικούς και πολιτικούς αγώνες του εργατικού κινήματος και τα αιτήματά τους.