Ευρωπαϊκή Ένωση : φύση και προοπτικές
Η Ε.Ε αποτελεί τον καρπό της προσπάθειας των ευρωπαϊκών αστικών τάξεων να δημιουργήσουν μια ενιαία αγορά μεγάλης επικράτειας, που θα τους επέτρεπε να ανταπεξέλθουν στο διεθνή ανταγωνισμό με τις άλλες μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις (κυρίως ΗΠΑ και Ιαπωνία), κάτι που αδυνατούσε να κάνει η κάθε εθνική ευρωπαϊκή αστική τάξη από μόνη της.
Η μερική ευρωπαϊκή ενοποίηση που έχει επιτευχθεί σε καπιταλιστική βάση, παρά τους περιορισμούς του εθνικού κράτους και τον εσωτερικό ανταγωνισμό ανάμεσα στις εθνικές αστικές τάξεις, επιβλήθηκε για πολύ συγκεκριμένους ιστορικούς λόγους: 1) σαν απάντηση στην ενίσχυση της θέσης των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας στην παγκόσμια αγορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, 2) από το φόβητρο της εξάπλωσης της ΕΣΣΔ και της απειλής από το πανίσχυρο μεταπολεμικά εργατικό κίνημα της Ευρώπης, παραγόντων που ωθούσαν τους Ευρωπαίους αστούς, να παραμερίσουν τον μεταξύ τους ανταγωνισμό και να συνεργαστούν για να καταπολεμήσουν τον κίνδυνο και πάνω απ’ όλα 3) από τη γιγάντια μεταπολεμική ανάπτυξη, που έκανε δυνατή την άμβλυνση των εσωτερικών ανταγωνισμών, όσο μεγάλωνε η πίτα των κερδών και παρείχε την υλική βάση της ενοποίησης.
Η Ένωση επήλθε πρώτα απ’ όλα, για να οργανωθεί πιο αποτελεσματικά η εκμετάλλευση της εργατικής τάξης και των πλουτοπαραγωγικών πηγών, τόσο των ευρωπαϊκών χωρών, όσο και των πρώην αποικιών και η διεκδίκηση σφαιρών επιρροής. Η Ε.Ε λοιπόν, είναι ένα ιμπεριαλιστικό μπλοκ των μεγάλων καπιταλιστικών δυνάμεων που έχουν δέσει στο «άρμα τους» κάποιες μικρότερες, εκμεταλλευτικό από οικονομική άποψη για τους λαούς της, όσο και για τις σφαίρες επιρροής της.
Από πολιτική άποψη η ΕΕ, είναι βαθειά αντιδημοκρατική. Γεννήθηκε στην εποχή της προχωρημένης ιμπεριαλιστικής αποσύνθεσης και από την αρχή, δεν είχε τίποτα το προοδευτικό στη συγκρότησή της. Αυτό που αποκαλούν πολλές φορές «δημοκρατικό έλλειμμα» της ΕΕ, δεν είναι παρά η ουσία της αστικής δημοκρατίας, ξεγυμνωμένη από τα φκιασίδια του κοινοβουλευτισμού στη σύγχρονη εποχή. Όλες οι σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονται από τους εκπροσώπους των μονοπωλίων, ενώ ο λαός έχει την ψευδαίσθηση ότι η εξουσία ασκείται στο κοινοβούλιο.
Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα στους θεσμούς της ΕΕ. Όλες τις σημαντικές αποφάσεις για την οικονομία τις παίρνει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), της οποίας ηγούνται μια χούφτα τεχνοκρατών, «φυτευτών» από τα μονοπώλια, που δεν υφίστανται κανένα λαϊκό έλεγχο. Αναγκαστικά εξυπηρετούν τα συμφέροντα των δυνατότερων καπιταλιστικών δυνάμεων και ειδικά της Γερμανίας.
Οι οδηγίες της Κομισιόν, σε πολλές περιπτώσεις έχουν ισχύ νόμου, χωρίς να χρειάζεται να εγκριθούν από πουθενά. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που είναι το μόνο σώμα που συμμετέχουν εκλεγμένοι από τους λαούς αντιπρόσωποι, έχει επί της ουσίας μόνο συμβουλευτικό χαρακτήρα, αλλά και εκεί ακόμα, υπάρχουν μια σειρά «δικλείδες» που νοθεύουν την αντιπροσωπευτικότητα και δίνουν πλεονέκτημα στις μεγάλες δυνάμεις.
Για την ανάγκη αντιμετώπισης της ταξικής πάλης, της καταπίεσης των μεταναστών και της συμμετοχής σε ιμπεριαλιστικές αποστολές, για την βίαιη επιβολή των συμφερόντων των ευρωπαίων ιμπεριαλιστών, έχουν συγκροτηθεί η «Γιουροπόλ» και ο «Ευρω-στρατός» αντίστοιχα. Τέλος, αντιδραστικά νομοθετήματα, όπως ο «ευρω-τρομονόμος», το «65ωρο», οι αντι-μεταναστευτικοί νόμοι (και ο κατάλογός τους είναι χωρίς τέλος) δείχνουν ξεκάθαρα ότι η ΕΕ με τους μηχανισμούς της που δεν είναι ευαίσθητοι στις λαϊκές πιέσεις, χρησιμεύει για να κάνει τη «βρώμικη δουλειά» που οι εθνικές αστικές κυβερνήσεις συχνά δεν μπορούν να κάνουν λόγω υπολογισμού του πολιτικού κόστους.
Η πλήρης ενοποίηση της Ευρώπης σε καπιταλιστική βάση ήταν και παραμένει ουτοπική, στο βαθμό που είναι αδύνατο για τον καπιταλισμό να ξεπεράσει την αντίφαση ανάμεσα στη τάση για την απεριόριστη ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων σε διεθνές επίπεδο και το εθνικό κράτος. Παρά τα σημαντικά βήματα ενοποίησης που επιτεύχθηκαν σαν ιστορική εξαίρεση για τους λόγους που εξηγήσαμε, η πλήρης πολιτική και οικονομική ενοποίηση της Ευρώπης είναι ένα καθήκον που αδυνατεί να φέρει εις πέρας η αστική τάξη. Γι’ αυτό το λόγο, οι αντιθέσεις ανάμεσα στα κράτη-μέλη ποτέ δεν εξαλείφθηκαν και σήμερα σε περίοδο κρίσης, βγαίνουν εκρηκτικά στην επιφάνεια.
Στη σύγχρονη περίοδο της μεγαλύτερης κρίσης του καπιταλισμού από το 1929, το ίδιο το μέλλον της καπιταλιστικής ΕΕ, τίθεται σε αμφισβήτηση. Τη στιγμή της κρίσης, οι ανταγωνισμοί για την κυριαρχία στην αγορά που στενεύει οξύνονται και οι αντιθέσεις ανάμεσα στους καπιταλιστές των διάφορων εθνικών κρατών έρχονται στο προσκήνιο. Σε καπιταλιστική βάση είναι αδύνατο να ενωθούν οικονομίες με διαφορετικές κατευθύνσεις κι έτσι κάθε εθνική αστική κυβέρνηση προσπαθεί να θέσει πάνω απ’ όλα, τα δικά της συμφέροντα. Το ίδιο το ευρώ, το «καμάρι» της καπιταλιστικής ενοποίησης, από παράγοντας σύγκλισης, γίνεται σήμερα εργαλείο ανατροπής των ισορροπιών.
Κατά την περίοδο που θα ακολουθήσει, οι προστατευτικές τάσεις αναπόφευκτα θα κάνουν την εμφάνισή τους. Είναι πιθανό λοιπόν σε αυτές τις συνθήκες, να αμφισβητηθεί την επόμενη περίοδο – όχι μόνο το σύμφωνο σταθερότητας – αλλά και η ίδια η ύπαρξη του ευρώ. Έτσι θα γίνεται πλέον όλο και πιο πολύ φανερό, ότι δεν μπορεί να υπάρξει πραγματοποίηση της ενοποίηση της Ευρώπης σε καπιταλιστική βάση. Μόνο στο πλαίσιο ενός δημοκρατικού σοσιαλιστικού σχεδιασμού της οικονομίας, που θα βάζει σαν προτεραιότητα, όχι τα διαφορετικά και συγκρουόμενα συμφέροντα των εθνικών αστικών τάξεων, αλλά τα κοινά συμφέροντα της ευρωπαϊκής εργατικής τάξης είναι δυνατό να ενοποιηθεί πλήρως – οικονομικά και πολιτικά – η Ευρώπη.
