Χρήστος Κεφαλής
Υπόθεση Κατίν
Η ιστορική αλήθεια και ο Ριζοσπάστης
Εκδόσεις Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2017, 12 €
Δελτίο Τύπου
Η Υπόθεση Κατίν θυμίζει μια εφιαλτική έκδοση του παιχνιδιού «Νύχτα στο Παλέρμο». Μερικοί φίλοι κάθονται γύρω από ένα τραπέζι, κλείνουν τα μάτια, εμφανίζονται δυο δολοφόνοι, ο Χίτλερ και ο Στάλιν, ένας από τους δυο σκοτώνει τους μισούς και οι υπόλοιποι ανοίγουν τα μάτια και ψάχνουν να βρουν ποιος το έκανε. Μόνο που εδώ οι σκοτωμένοι είναι περίπου 22.000 πολωνοί αξιωματικοί, αιχμαλωτισμένοι από το σοβιετικό στρατό μετά την είσοδό του στην Πολωνία το Σεπτέμβριο του 1939, και εκείνοι που προσπαθούν να ανακαλύψουν τον ένοχο είμαστε εμείς.
Σήμερα είναι γενικά αποδεκτό ότι οι πολωνοί αξιωματικοί δολοφονήθηκαν τον Απρίλιο-Μάιο του 1940 στο Κατίν και σε μερικές ακόμη ρωσικές και ουκρανικές περιοχές από τις σταλινικές μυστικές υπηρεσίες. Το αμφισβητούν μόνο μερικοί ανυπόληπτοι υπερεθνικιστές και νεοφασίστες ρώσοι ιστορικοί και μια σειρά δημοσιολόγοι και στελέχη του ΚΚΕ, που στην πλούσια αρθρογραφία τους για το θέμα στο Ριζοσπάστη, επαναλαμβάνουν με θορυβώδη τρόπο τους ισχυρισμούς τους.
Στο παρόν βιβλίο ο Χρήστος Κεφαλής παρουσιάζει εκτενώς τα στοιχεία που μας υποχρεώνουν να δεχτούμε ότι το Κατίν είναι όντως ένα σταλινικό έγκλημα. Ανασκευάζει τα απίστευτα ψεύδη και τις παραχαράξεις στους ισχυρισμούς της σταλινικής πλευράς. Δείχνει την αντιδραστική, αντισοσιαλιστική φύση του σταλινισμού, με την οποία συνδέονται τα εγκλήματα και τα ψεύδη του, και εξάγει τα διδάγματα της τραγωδίας του Κατίν για το μέλλον του σοσιαλιστικού κινήματος.
Δυο λόγια για τον συγγραφέα
Ο Χρήστος Κεφαλής γεννήθηκε στην Αθήνα και είναι χημικός. Κατά καιρούς έχει αρθρογραφήσει σε εφημερίδες όπως οι Εποχή, Ελευθεροτυπία, Αυγή, Εφημερίδα των Συντακτών, σε περιοδικά και στο Διαδίκτυο. Αρκετά βιβλία του έχουν δημοσιευτεί από τις Εκδόσεις Τόπος, με πιο πρόσφατο το Λένιν. Η Διάνοια της Επανάστασης (2017). Δυο βιβλία του για το σκάκι είχαν δημοσιευθεί από τις Εκδόσεις Κέδρος. Είναι διευθυντής σύνταξης του περιοδικού Μαρξιστική Σκέψη.
–
Το κείμενο που ακολουθεί είναι ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Χρήστου Κεφαλή «Υπόθεση Κατίν. Η ιστορική αλήθεια και ο Ριζοσπάστης», σελ. 31-34 και 180-181. Στο βιβλίο, ο συγγραφέας τεκμηριώνει τη σταλινική ενοχή για το Κατίν και ανασκευάζει τους ισχυρισμούς της πλούσιας αρθρογραφίας του Ριζοσπάστη για το θέμα, δείχνοντας ότι αποτελούν ένα αναμάσημα ψευδών που έχουν υποστηρίξει τα τελευταία χρόνια Ρώσοι νεοφασίστες και αντισημίτες οπαδοί του Στάλιν όπως ο Γιούρι Μούχιν. Κυκλοφορεί σύντομα από τις Εκδόσεις Επίκεντρο.
H δημοσιογραφία των κ.κ. Μπογιόπουλου και Μαΐλη για το Κατίν
του Χρήστου Κεφαλή*
Ένα γνώρισμα της έγκυρης δημοσιογραφίας, χωρίς το οποίο δεν μπορεί να νοηθεί σοβαρή ιδεολογική αντιπαράθεση, είναι η ακριβής, χωρίς αποσιωπήσεις και διαστρεβλώσεις, παράθεση των πηγών και μαρτυριών πάνω στις οποίες οικοδομείται μια επιχειρηματολογία και συνάγονται ορισμένα συμπεράσματα. Ωστόσο, η αρθρογραφία του Ριζοσπάστη χαρακτηρίζεται από συστηματικές παραχαράξεις και ψεύδη. Από τα πολλά που θα μπορούσε να παρατεθούν, θα ασχοληθούμε πρώτα με ορισμένα στα κείμενα των κ.κ. Μπογιόπουλου και Μαΐλη. Πρόκειται για τα Ν. Μπογιόπουλος, «Το Κατίν, ο Γκέμπελς και ο Άλφα», 5/2/2009 και Μ. Μαΐλης, «Η ιστορική αλήθεια και οι αιτίες της πλαστογραφίας της», 15/2/2009.
Για αρχή, ο κ. Μπογιόπουλος λέει: «Στο ημερολόγιο του Γκέμπελς, με εγγραφή στις 8 Μάη 1943, αναφέρονται τα εξής: “…δυστυχώς στους τάφους του Κατίν βρέθηκαν γερμανικές σφαίρες… Είναι απαραίτητο αυτή η πληροφορία να παραμείνει άκρως απόρρητη. Αν ποτέ ερχόταν εν γνώσει του εχθρού, η όλη υπόθεση του Κατίν θα κατέρρεε”…»
Ο Μπογιόπουλος υπονοεί ότι το πιο πάνω παράθεμα συνιστά έμμεση ομολογία του Γκέμπελς ότι οι Γερμανοί ευθύνονται για το Κατίν. Το αξιοποιεί δε για να συμπεράνει ότι «ο Γκέμπελς, όπως είχε πράξει και με τον εμπρησμό του Ράιχσταγκ, έτσι και στην υπόθεση του Κατίν, έστησε προβοκάτσια (την οποία αξιοποιεί έκτοτε η “δημοκρατική” Δύση), για να ενοχοποιήσει τους κομμουνιστές και την ΕΣΣΔ». Αυτό όμως –όπως δείχνουν τα (…) μετά το «σφαίρες»– βασίζεται σε αποσιώπηση κειμένου, που στοιχειοθετεί προφανή λαθροχειρία.
Στο Διαδίκτυο έχουν αναρτηθεί άρθρα με το πλήρες κείμενο από το Ημερολόγιο του Γκέμπελς, όπου στο μέρος με τα αποσιωπητικά του Μπογιόπουλου παρεμβάλλεται η τονισμένη φράση: «Δυστυχώς γερμανικά πυρομαχικά βρέθηκαν στους τάφους του Κατίν. Το ερώτημα πώς βρέθηκαν εκεί χρειάζεται αποσαφήνιση. Είτε πρόκειται για πυρομαχικά που πουλήσαμε στους Σοβιετικούς κατά την περίοδο της φιλικής μας διευθέτησης, είτε για πυρομαχικά που έριξαν οι ίδιοι οι Σοβιετικοί στους τάφους. Σε κάθε περίπτωση, είναι ουσιώδες αυτό το συμβάν να κρατηθεί άκρως μυστικό. Αν ερχόταν σε γνώση του εχθρού, όλη η υπόθεση Κατίν θα έπρεπε να εγκαταλειφθεί»1.
Ο καθένας που θα διαβάσει όλο το απόσπασμα θα δει ότι ο Γκέμπελς μιλά μόνο για τη δυσκολία στην προπαγανδιστική εκμετάλλευση της υπόθεσης, παίρνοντας ως δεδομένο ότι το Κατίν ήταν έργο του Στάλιν. Στην κομμένη φράση, αποδίδει την ανεύρεση γερμανικών σφαιρών στους τάφους στο ότι τις έριξαν οι Σοβιετικοί εκεί, εξηγώντας μάλιστα την πιθανή προέλευσή τους, και όχι στο ότι οι ναζί είχαν εξοντώσει τους Πολωνούς. Αν ίσχυε το τελευταίο, το οποίο προφανώς θα γνώριζε αφού θα το είχε οργανώσει η γερμανική διοίκηση, γιατί να κοροϊδεύει τον εαυτό του εκφράζοντας έκπληξη για τις σφαίρες;
Τέλος, η φράση «όλη η υπόθεση Κατίν θα έπρεπε να εγκαταλειφθεί» μεταφράζεται από το Ριζοσπάστη αλλοιωμένα «η όλη υπόθεση του Κατίν θα κατέρρεε». Η ακριβής μετάφραση υποδηλώνει μόνο ότι η προπαγάνδα των ναζί θα έχανε την πειστικότητά της και δεν συνιστά διόλου ομολογία του Γκέμπελς ότι η σφαγή διαπράχτηκε από αυτούς.
Έχουμε λοιπόν παράλειψη του κύριου σημείου του κειμένου που αποσαφηνίζει το νόημά του και αλλοίωση του συμπεράσματος του Γκέμπελς ώστε να υπονοεί ότι λέει κάτι εντελώς άλλο από αυτό που πραγματικά λέει.
Όλα αυτά είναι εντελώς εμφανή και επισημαίνονται εύστοχα στο μπλογκ από όπου παρατέθηκε το απόσπασμα. Βέβαια, μπορεί να υποστηριχτεί ότι ο Γκέμπελς ψεύδεται, ίσως για να διαφυλάξει την υστεροφημία του. Αυτό δεν είναι αδύνατο, αν και η όλη διατύπωση μοιάζει αληθοφανής. Δεν μπορεί όμως να το αποδείξει κανείς κόβοντας τη φράση του και παραχαράσσοντάς την ώστε να εμφανίσει ότι λέει το αντίθετο από αυτό που πραγματικά λέει. Όποιος το κάνει αυτό, υιοθετεί ουσιαστικά τη μεθοδολογία του ίδιου του Γκέμπελς…
Το πιο ενδιαφέρον και γαργαλιστικό της υπόθεσης όμως είναι ότι το απόσπασμα που κακοποιεί ο Ν. Μπογιόπουλος παρουσιάζεται ολόιδια περικομμένο και παρερμηνευμένο σε σελίδες στο Διαδίκτυο, όπου παρατίθεται ως πηγή του ο γνωστός Μούχιν. Ένας οπαδός του Μούχιν λέει: «Σας δίνω επίσης ένα απόσπασμα από το Ημερολόγιο του Γκέμπελς, καταγραφή 8/5/1943 “…δυστυχώς στους τάφους του Κατίν βρέθηκαν γερμανικές σφαίρες… Είναι απαραίτητο αυτή η πληροφορία να παραμείνει άκρως απόρρητη. Αν ποτέ ερχόταν εν γνώσει του εχθρού, η όλη υπόθεση του Κατίν θα κατέρρεε”. Και πάλι διαβάζοντας τον Γ. Ι. Μούχιν μπορούμε να δούμε γιατί ο Γκέμπελς ήταν τόσο ανήσυχος με τα γερμανικά πυρομαχικά που βρέθηκαν στο Κατίν»2. Ας σημειωθεί δε ότι και ο Γκίκας, ο εγχώριος ερευνητής που στηρίζει την περί Κατίν αρθρογραφία του ΚΚΕ, σε παλιότερο άρθρο του στο Ριζοσπάστη παραθέτει το απόσπασμα του Γκέμπελς περικομμένο ολόιδια3.
Συνάγεται ότι δυο τινά μπορεί να συμβαίνουν. Είτε ο Μπογιόπουλος έκανε κατά σύμπτωση την ίδια λαθροχειρία με τον Μούχιν. Είτε –το πιθανότερο– δεν διάβασε ο ίδιος το Ημερολόγιο του Γκέμπελς, αλλά πήρε αυτούσιο το κομμένο απόσπασμα και την κάλπικη ερμηνεία του από τον Γκίκα (στον οποίο παραπέμπει), που το πήρε με τη σειρά του από τον Μούχιν. Αυτό δικαιώνει την κριτική μας ότι εμπιστεύονται τις πιο γελοίες πηγές, εξηγώντας τις ύβρεις τους στο Ριζοσπάστη. Και βέβαια δεν χρειάζεται να σχολιάσουμε εμείς την ευφυΐα τους. Όσοι εμπιστεύονται τέτοιες πηγές πιστοποιούν μόνοι τους το επίπεδο νοημοσύνης τους…
Ακόμη πιο τολμηρός από τον Μπογιόπουλο εμφανίζεται ο Μαΐλης, ο οποίος βεβαιώνει: «… ο ίδιος ο Γκέμπελς ομολόγησε το γερμανικό σχέδιο της σφαγής στο δάσος του Κατίν, ως έργο σχεδιασμένο, οργανωμένο και εκτελεσθέν από τη χιτλερική Γερμανία».
Ο Μαΐλης δεν παραθέτει από ποια πηγή το αντλεί αυτό, ούτε πότε και πού έγινε η συγκεκριμένη ομολογία, γιατί δεν υπάρχει –ή τουλάχιστον δεν παρατίθεται πουθενά αλλού– καμιά τέτοια ομολογία. Το προηγούμενο απόσπασμα δεν έχει καθόλου τέτοιο νόημα και πρέπει να είναι κανείς ανόητος ή ψευδολόγος για να το ερμηνεύσει έτσι.
Το μόνο άλλο υπαρκτό απόσπασμα από το Ημερολόγιο του Γκέμπελς, που μπορεί να επικαλείται ο Μαΐλης, λέει:
«Δυστυχώς αναγκαστήκαμε να παραδώσουμε το Κατίν. Οι Μπολσεβίκοι αναμφίβολα γρήγορα θα “ανακαλύψουν” ότι εκτελέσαμε 12.000 στρατιώτες. Αυτό το επεισόδιο θα μας προκαλέσει αρκετά προβλήματα στο μέλλον. Τα σοβιέτ αναμφίβολα θα καταπιαστούν να βρουν όσο πιο πολλούς μαζικούς τάφους μπορούν και μετά θα το φορτώσουν σε μας»4.
Ο καθένας θα δει ότι αυτό το χωρίο επίσης δεν περιέχει καμιά ομολογία ότι το έκαναν οι ναζί. Ο Γκέμπελς βάζει το “ανακαλύψουν” σε εισαγωγικά, εννοώντας, όπως το λέει ρητά στη συνέχεια, ότι οι Σοβιετικοί θα “εμφανίσουν” προπαγανδιστικά και θα “φορτώσουν” το έγκλημα στους ναζί. Φυσικά πάλι μπορεί να λέει ψέματα. Κανείς όμως ιστορικός, ούτε στη Wikipedia που το παραθέτουν, ούτε πουθενά αλλού, δεν ερμηνεύει το παραπάνω απόσπασμα με την έννοια ότι ομολογεί την ενοχή των ναζί.
Αν ο κ. Μαΐλης ξέρει καμιά άλλη “ομολογία” του Γκέμπελς, ας την παρουσιάσει να τη δούμε. Τέτοια όμως ομολογία δεν υπάρχει και το να υπονοεί ακόμη ότι υπάρχει φανερώνει ότι δεν κατανοεί τι ήταν ο ναζισμός. Ακόμη και αν υποτεθεί ότι οι ναζί είχαν όντως κάνει το έγκλημα του Κατίν, ο Γκέμπελς δεν θα το παραδεχόταν ποτέ ανοικτά, όπως δεν παραδέχτηκε ποτέ ανοικτά και τον εμπρησμό του Ράιχσταγκ.
Αν πάλι ο βαθυστόχαστος ινστρούχτορας διάβασε το παραπάνω απόσπασμα κάπου, δεν είδε τα εισαγωγικά στο “ανακαλύψουν” και το κατάλαβε σαν ομολογία ενοχής του Γκέμπελς, αυτό δείχνει τουλάχιστον περιορισμένη ικανότητα αντίληψης και επιπολαιότητα.
Τέλος, ενώ δεν υπάρχει τίποτα στο ημερολόγιο του Γκέμπελς που να μοιάζει με ρητή ή υπονοούμενη ομολογία της ενοχής των ναζί, ο ίδιος, στην αρχή των σχετικών αναφορών του, αποδίδει ρητά το έγκλημα στη σταλινική πλευρά: «Χρησιμοποιούμε τώρα», γράφει, «την ανακάλυψη 12.000 πολωνών αξιωματικών, που δολοφονήθηκαν από την Γκε Πε Ου, για αντιμπολσεβίκικη προπαγάνδα σε μεγαλοπρεπές στιλ. Στείλαμε ουδέτερους δημοσιογράφους και πολωνούς διανοούμενους στο μέρος που βρέθηκαν. Οι αναφορές που μας έρχονται τώρα από εκεί είναι φρικτές. Ο Φύρερ επίσης μας έχει δώσει άδεια να δώσουμε μια δραστική ανακοίνωση στο γερμανικό Τύπο. Έδωσα οδηγίες να γίνει η πιο πλατιά χρήση αυτού του προπαγανδιστικού υλικού. Θα μπορέσουμε να ζήσουμε με αυτό μερικές βδομάδες»5.
Σε κάθε περίπτωση, είναι υποχρέωση των κ.κ. Μπογιόπουλου και Μαΐλη, αν όντως διαθέτουν κάποιες πηγές που πιστοποιούν τις δηλώσεις που αποδίδουν στον Γκέμπελς ή τεκμηριώνουν την ερμηνεία τους των χωρίων που παραθέτουν, να τις παρουσιάσουν για να διαφωτίσουν το κοινό. Διαφορετικά, η στοιχειώδης ευπρέπεια απαιτεί να αναγνωρίσουν το λάθος τους και να ζητήσουν συγνώμη από τους αναγνώστες του Ριζοσπάστη. Βέβαια, αν βρουν αυτή την ευπρέπεια, θα χρειαστεί να ζητήσουν συγνώμη σχεδόν για κάθε τι που έχουν πει για το θέμα του Κατίν, για τις απολογίες τους υπέρ του Στάλιν και για ένα σωρό πράγματα ακόμη.
***
Στην προσπάθειά τους να αρνηθούν την ιστορική αλήθεια για το Κατίν, οι νεοσταλινικοί δημοσιολόγοι οδηγούνται από το φανατισμό τους ως τον παραλογισμό, τη μυστικοποίηση των γεγονότων και την πλήρη τύφλωση απέναντι στην ιστορία. Πέρα δε από τον εαυτό τους, παραπλανούν και τους αναγνώστες τους, πολλοί από τους οποίους δεν έχουν πρόσβαση σε έγκυρες πηγές και νομίζουν ότι διαβάζουν κάτι σοβαρό και τεκμηριωμένο…
Αναφερθήκαμε ήδη στην ψευδή διαβεβαίωση του Μ. Μαΐλη, που αναπαράχθηκε κατόπιν και σε πολλά σχόλια του Ριζοσπάστη, ότι δήθεν ο ίδιος ο Γκέμπελς είχε παραδεχτεί την ενοχή των ναζί. Αυτό που εκπλήσσει περισσότερο στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι η ικανότητά τους να διατυπώνουν και να υπερασπίζουν ένα τέτοιο ισχυρισμό, αλλά η ανικανότητά τους να αναρωτηθούν: Είναι ποτέ δυνατό να αληθεύει αυτό που λέμε;
Απέναντι σε μια τέτοια διαβεβαίωση, κάθε λογικός, σκεπτόμενος άνθρωπος θα σκεφτεί: Μα αν υπήρχε τέτοια ομολογία του Γκέμπελς θα συζητιόταν ακόμη το θέμα του Κατίν; Δεν θα ήταν κοινά παραδεκτό από όλους ότι είναι έγκλημα των ναζί;
Ο κατάλογος των ερωτημάτων μπορεί να αυξηθεί κατά πολύ. Γιατί, για παράδειγμα, η ΕΣΣΔ δεν επικαλέστηκε και δεν πρόβαλε αυτό το συντριπτικό στοιχείο μετά το 1948, όταν δημοσιεύθηκαν τα Ημερολόγια του Γκέμπελς; Τι χρειάζονταν οι εκθέσεις Μπούρντενκο. αυτό μόνο δεν θα έφτανε; Γιατί δεν το πρόβαλε και αργότερα, τουλάχιστον ως το θάνατο του Στάλιν το 1953, όταν κατά το ΚΚΕ η σοβιετική ηγεσία ακολουθούσε “πιστή κομμουνιστική γραμμή”; Γιατί δεν το πρόβαλε ποτέ επί δεκαετίες, ως την εποχή της διάλυσής της, κανένας σοβιετικός ιστορικός; Γιατί δεν το πρόβαλαν επίσης ποτέ δυτικοί ιστορικοί όπως ο Καρ και διανοητές όπως ο Σαρτρ, που διακρίνονταν για τις προοδευτικές απόψεις τους και τη συνεπή αντιπαράθεσή τους στα εγκλήματα του ιμπεριαλισμού και του φασισμού;
Διατυπώνοντας τον ισχυρισμό τους για τον Γκέμπελς, χωρίς να το καταλαβαίνουν, οι δημοσιολόγοι του ΚΚΕ προβαίνουν σε μια γενικότερη διακήρυξη: Από τη μια για τους άλλους, ότι ήταν όλοι, ακόμη και η σταλινική ηγεσία που υποστηρίζουν, εντελώς ηλίθιοι ή πουλημένοι. Και από την άλλη για τον εαυτό τους, ότι είναι ή πολύ μεγάλοι, τόσο που κανείς στον κόσμο δεν έχει καταλάβει το μεγαλείο τους, ή πολύ μικροί, τόσο που και οι ίδιοι ακόμη υποψιάζονται τη μικρότητά τους και προσπαθούν να την κρύβουν με κάθε λογής ανοησίες.
Σημειώσεις
1. Βλέπε “The Goebbels diaries, 1942-43. Edited, translated and with an introduction by Louis P. Lochner, Westport, Conn., Greenwood Press [1970, c1948]” της Βρετανικής Βιβλιοθήκης, πηγή http://anything-but-nd.blogspot.com/2009/02/blog-post_19.html, όπου υπάρχει φωτοτυπία της σχετικής σελίδας. Το απόσπασμα θα βρεθεί εντελώς πανομοιότυπο και αλλού, π.χ. στο http://books.google.com.
2. Βλέπε στην ιστοσελίδα του Σεργκέι Ρομανόφ, του ρώσου αναλυτή που ασχολείται με τον Μούχιν, http://holocaustcontroversies.blogspot.com/2007/06/sergey-goebbels-guy-or-commie-loon-for.html. Χωρίς να επισημαίνει τη λαθροχειρία, ο Ρομανόφ απαντά ότι το χωρίο του Γκέμπελς αναφέρεται εμφανώς στην προπαγανδιστική εκμετάλλευση της υπόθεσης.
3. Βλέπε Α. Γκίκας, «Κατίν: Από τον Γκέμπελς στους κινηματογράφους», Ριζοσπάστης, 16/3/2008.
4. Βλέπε http://en.wikipedia.org/wiki/Katyn_massacre και επίσης http://books.google. com.
5. Στο ίδιο.
*Ο Χρήστος Κεφαλής είναι συγγραφέας, μέλος της ΣΕ του περιοδικού Μαρξιστική Σκέψη. Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Τόπος το βιβλίο του Λένιν. Η Διάνοια της Επανάστασης.
