Τον περασμένο μήνα, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε με θλίψη σε μια συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία και η κλιματική αλλαγή σηματοδοτούν το τέλος μιας «εποχής αφθονίας». Μισό λεπτό, μεσιέ, πότε ακριβώς ξεκίνησε η «εποχή της αφθονίας» και δεν το καταλάβαμε;
Στην πραγματικότητα, αφθονία υπήρχε μόνο για τους πλούσιους. Κορυφαίοι δισεκατομμυριούχοι όπως ο Έλον Μασκ, ο Τζεφ Μπέζος και ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ μπορεί να γκρινιάζουν ότι έχασαν δισεκατομμύρια στα χρηματιστήρια την περασμένη εβδομάδα (αντίδραση της αγοράς στον υψηλότερο από τον αναμενόμενο πληθωρισμό στις ΗΠΑ), όμως έχουν ακόμα δισεκατομμύρια να χάσουν. Για τους περισσότερους ανθρώπους το κόστος ζωής γίνεται ανυπόφορο. Για πολλούς είναι θέμα ζωής και θανάτου. Όπως πάντα, υπάρχει μια ορισμένη πραγματικότητα για την πλούσια ελίτ και μία άλλη για εμάς τους υπόλοιπους.
Δύσκολοι καιροί: για κάποιους
Η πραγματική σκοπιμότητα της προειδοποίησης του Μακρόν ήταν να προετοιμάσει τις γαλλικές μάζες για ακόμη πιο δύσκολους καιρούς. Η ενεργειακή κρίση αναμένεται να προκαλέσει όλεθρο στα γαλλικά νοικοκυριά. Οι αναγκαστικές διακοπές ρεύματος θα τεθούν επί τάπητος αυτό τον χειμώνα. Αυτό, εξήγησε ο Μακρόν, είναι το αναπόφευκτο κόστος της υποστήριξης της Ευρώπης προς την Ουκρανία στον πόλεμο δια αντιπροσώπων με τη Ρωσία υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ: «το τίμημα που πρέπει να πληρώσουμε για την ελευθερία».
Στην πραγματικότητα, μια παρασιτική μειοψηφία πλουτίζει, ενώ οι εργαζόμενοι πληρώνουν το τίμημα. Τα μερίσματα που καταβλήθηκαν από τις μεγαλύτερες γαλλικές εταιρείες έφτασαν τα 44 δισ. ευρώ το δεύτερο τρίμηνο του 2022, αυξημένα κατά 33% σε σχέση με πέρυσι, ως αποτέλεσμα των κερδών ρεκόρ του 2021.
Επιπλέον, γαλλικές φίρμες όπως η LVMH, η L’Oréal, η Kering και η Hermès αναμένεται να έχουν μία ανάπτυξη 3,7% στην παγκόσμια αγορά ειδών πολυτελείας τα επόμενα πέντε χρόνια, από 349,1 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022 σε 419 δισεκατομμύρια δολάρια. Ενώ οι πλούσιοι αγοράζουν τσάντες επώνυμων σχεδιαστών γαλλικής κατασκευής, οι απλοί Γάλλοι εργάτες αγωνίζονται για να αγοράσουν τα βασικά, με τον αυξανόμενο πληθωρισμό να μειώνει το εισόδημά τους και το ποσοστό ανεργίας να ανέρχεται στο 7,4%. Η κυβέρνηση του Μακρόν έχει χάσει την επαφή με την πραγματικότητα.
Η κατάσταση συνοψίζεται από την Ανν Λωσίγ, 50 ετών, εργαζόμενη στη φροντίδα ηλικιωμένων από το Μπορντώ: «Μερικοί από εμάς μετά βίας μπορούμε να αγοράσουμε βενζίνη για να πάμε στη δουλειά. Μερικοί πηγαίνουν σε τράπεζες τροφίμων ή κοιμούνται στα αυτοκίνητά τους αν δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα με το ενοίκιο. Περιμένω να αδειάσει το ψυγείο πριν αγοράσω λίγο φαγητό. Δεν είμαι σίγουρη ότι η κυβέρνηση έχει επίγνωση του θυμού και της αδικίας που νιώθουν οι άνθρωποι». Βλέπουμε την ίδια ιστορία να εκτυλίσσεται σε όλο τον κόσμο. Και όχι για πρώτη φορά.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του COVID-19, η άρχουσα τάξη έλεγε πως «είμαστε όλοι μαζί». Στην πραγματικότητα, οι εργάτες και οι φτωχοί υπέμειναν το μεγαλύτερο βάρος της πανδημίας, της επισφάλειας και του θανάτου, ενώ οι πλούσιοι κάθονταν με ασφάλεια στις κλιματιζόμενες βίλες τους. Οι καπιταλιστές στους τομείς της φαρμακευτικής και της τεχνολογίας αποκόμισαν τεράστια κέρδη, ενώ οι εργαζόμενοι ζούσαν με κρατικές επιδοτήσεις κατά τη διάρκεια των υποχρεωτικών καραντινών. Και γίναμε μάρτυρες του σουρεαλιστικού θεάματος μεγιστάνων όπως ο Έλον Μασκ και ο Ρίτσαρντ Μπράνσον να ανταγωνίζονται για το ταξίδι στο διάστημα με ιδιωτικούς πυραύλους, ενώ δισεκατομμύρια άνθρωποι είχαν παγιδευτεί στα σπίτια τους.
Σήμερα, η λεγόμενη κρίση του κόστους ζωής στερεί από τους απλούς ανθρώπους τα απαραίτητα για τη ζωή, ενώ οι πλούσιοι όχι μόνο προστατεύονται από τις συνέπειες, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις πλουτίζουν ακόμη περισσότερο.
Δισεκατομμυριούχοι και βασιλιάδες
Η Βρετανία διέρχεται μια ιδιαίτερα σοβαρή κρίση, με μεγάλο ενεργειακό κόστος και ένα από τα υψηλότερα συνολικά επίπεδα πληθωρισμού στη Δυτική Ευρώπη, γύρω στο 10%. Αλλά αυτό το βάρος δεν επωμίζεται ομοιόμορφα.
Τα φτωχότερα νοικοκυριά ξοδεύουν μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους σε ενέργεια και τρόφιμα, η τιμή των οποίων εκτοξεύεται. Είναι απλό για τα άτομα με υψηλότερα εισοδήματα να «πέφτουν» σε φθηνότερες εναλλακτικές λύσεις, αλλά οι φτωχοί δεν έχουν άλλη επιλογή από το να κλείσουν την κεντρική τους θέρμανση ή να καταφύγουν σε τράπεζες τροφίμων εάν το κόστος των βασικών ειδών υπερβαίνει τις δυνατότητές τους. Συνολικά, το ποσοστό πληθωρισμού για το φτωχότερο 10% των νοικοκυριών είναι 1,5 ποσοστιαία μονάδα υψηλότερη από το πλουσιότερο 10% – το μεγαλύτερο χάσμα που έχει καταγραφεί τα τελευταία 16 χρόνια.
Εν τω μεταξύ, ο αριθμός των Βρετανών δισεκατομμυριούχων έχει αυξηθεί από το 2021 και ο συνδυασμένος πλούτος τους έχει αυξηθεί σχεδόν στο ίδιο ποσοστό με τον γενικό πληθωρισμό (9,4%) στα 653 δισεκατομμύρια λίρες.
Και υπάρχουν ακόμα περισσότερα καλά νέα για τους υπερπλούσιους! Η νέα πρωθυπουργός Λιζ Τρας έχει μια ατζέντα «υπέρ των επιχειρήσεων, κατά των επιδομάτων», με σκοπό να ευχαριστήσει τους ευεργέτες των μεγάλων επιχειρήσεων. Αυτό περιλαμβάνει την ακύρωση των προγραμματισμένων αυξήσεων στον εταιρικό φόρο και την κατάργηση του ανώτατου ορίου στα μπόνους των τραπεζιτών, που εισήχθη μετά το κραχ του 2008.
Οι εργαζόμενοι και οι φτωχοί υφίστανται τη χειρότερη επίθεση στο βιοτικό επίπεδο των τελευταίων 100 ετών. Η αύξηση των πραγματικών μισθών έχει σταματήσει από το 2003 και ο αριθμός των νοικοκυριών σε απόλυτη φτώχεια αναμένεται να αυξηθεί από 11 εκατομμύρια σε 14 εκατομμύρια.
Μια αναφορά από το γραφείο Citizens’ Advice Bureau (CAB) στο Μπόλτον περιέγραψε απελπισμένους κατοίκους που αναζητούσαν καθοδήγηση για το πώς να αντιμετωπίσουν το αυξανόμενο κόστος. «Τη μια μέρα τρώω, την άλλη μέρα όχι», είπε μια γυναίκα, η οποία παραλείπει γεύματα για να ταΐσει τον 14χρονο γιο της. Μια άλλη ζει με δανεικά αφού ο σύζυγός της αναγκάστηκε να σταματήσει να εργάζεται μετά από εγκεφαλικό.
Το εξοργισμένο προσωπικό έχει λίγες συμβουλές να προσφέρει. Η Τζέμα Γουάλς, η διευθύντρια κατοικιών του CAB, μίλησε για ανθρώπους που εισέρχονταν στο γραφείο της περιτριγυρισμένοι από τα υπάρχοντά τους αφού έμειναν άστεγοι. «Έπρεπε να πω στους ανθρώπους ότι [το συμβούλιο] δεν πρόκειται να σας φιλοξενήσει – πηγαίνετε να βρείτε μια σκηνή. Τους λέμε να μείνουν μέχρι να κλείσουμε γιατί κάνει ζέστη αλλά μετά πρέπει να φύγουν».
Αυτή θα είναι η πραγματικότητα για όλο και περισσότερους ανθρώπους. Η βρετανική εργατική τάξη αντιμετωπίζει πράγματι πολύ ζοφερά Χριστούγεννα: με αριθμό ρεκόρ διεκδικητών επιδομάτων, χρηστών τραπεζών τροφίμων και κρύων σπιτιών.
Η ανισότητα φτάνει σε τερατώδη επίπεδα. Οι Financial Times ανέφεραν πρόσφατα ότι οι καπιταλιστές στη Βρετανία είναι οι πέμπτοι πλουσιότεροι στον κόσμο, μέρος της παγκόσμιας ελίτ. Αλλά οι φτωχότεροι κατατάσσονται στη 15η θέση, με βιοτικό επίπεδο 20% χειρότερο από τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος στη Σλοβενία, μια χώρα με ΑΕΠ 50 φορές μικρότερο από αυτό του Ηνωμένου Βασιλείου.
Αντί να δίνουν λύσεις, η άρχουσα τάξη και η δεξιά ηγεσία του Εργατικού Κόμματος έχουν συμμετάσχει σε ένα τσίρκο «εθνικού πένθους» για την πρόσφατα αποθανούσα βασίλισσα Ελισάβετ Β’: μια γυναίκα που έζησε με χλιδή για όλη της τη ζωή, δημοσία δαπάνη. Αναρωτιέται κανείς πόσες ηλικιωμένες, γυναίκες της εργατικής τάξης θα πεθάνουν σε κρύα, υγρά διαμερίσματα αυτόν τον χειμώνα;
Το κόστος της κρατικής κηδείας της βασίλισσας, που υπολογίζεται στα 5-10 εκατομμύρια λίρες, θα βαρύνει φυσικά το δημόσιο ταμείο. Αν και θα μπορούσε εύκολα να καλυφθεί από την περιουσία της βασιλικής οικογένειας των 28 δισεκατομμυρίων δολαρίων! Στον νεοστεφθέντα βασιλιά Κάρολο Γ’ έχει αποδοθεί μηδενικός φορολογικός συντελεστής για την κληρονομιά των 500 εκατομμυρίων λιρών, εξοικονομώντας 200 εκατομμύρια λίρες που θα μπορούσαν επίσης να καλύψουν το κόστος της κηδείας της μητέρας του, καθώς και το άνοιγμα μερικών σχολείων και νοσοκομείων.
Αυτές οι προκλητικές ενέργειες έχουν ένα αντίκτυπο στη συνείδηση. Αυτό μπορεί να φανεί στο κύμα οργής στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το οποίο έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη διάθεση της «εθνικής ενότητας» που καλλιεργείται από τον κυρίαρχο Τύπο.
Ένας χρήστης του twitter εξέφρασε τη διάθεση που αναπτύσεται σε ένα τμήμα της κοινωνίας: «Εν μέσω μιας κρίσης στο κόστος ζωής ξοδεύουν εκατομμύρια από τα χρήματά μας στην κηδεία της Βασίλισσας, όταν ο γιος της θα κληρονομήσει εκατομμύρια και δεν θα πληρώσει κανέναν φόρο κληρονομιάς. Είναι αηδιαστικό».
Κερδοσκοπώντας
Στη άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν γιορτάζει το πακέτο δαπανών του για την «αντιμετώπιση του πληθωρισμού». Αλλά μέχρι στιγμής αυτά τα μέτρα αποτυγχάνουν: ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ ξεπερνά τις προβλέψεις, στο 8,3%, κάτι που βαραίνει κυρίως την εργατική τάξη και τους φτωχούς.
Ενώ η άρχουσα τάξη διαμαρτύρεται ότι η αύξηση των μισθών δημιουργεί μια «σπείρα αύξησης μισθών-τιμών» που θα επιδεινώσει τον πληθωρισμό, τα εταιρικά κέρδη στις ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 9,1% το δεύτερο τρίμηνο του 2022 στο υψηλό ρεκόρ των 2,6 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Αυτό που βλέπουμε στην πραγματικότητα είναι μια σπείρα «κερδών-φτώχειας», στην οποία μια μικρή μειοψηφία απολαμβάνει τεράστια πλούτη και εκατομμύρια οικογένειες αντιμετωπίζουν ολοένα και πιο ανυπόφορες συνθήκες στην πλουσιότερη χώρα του κόσμου. σε σημείο που 1 στα 6 παιδιά της Αμερικής υποφέρει πλέον από υποσιτισμό.
Η αμερικανική κυβέρνηση πρόσφατα εξασφάλισε άλλη μια δόση 2,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων για να διαιωνίσει τον πόλεμο Ουκρανίας-Ρωσίας. Εν τω μεταξύ, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι (δυσανάλογα της εργατικής τάξης και έγχρωμοι) στο Τζάκσον του Μισισιπή αναγκάζονται επί του παρόντος να περιμένουν στην ουρά για ώρες στα κέντρα διανομής νερού, μετά από μια πλημμύρα σε μια τοποθεσία επεξεργασίας νερού που μετέτρεψε το νερό της βρύσης μη πόσιμο.
Το Τζάκσον δεν είναι η εξαίρεση. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πληθαίνουν με εικόνες μεγάλων πόλεων όπως το Ντιτρόιτ, το Κλίβελαντ και τη Φιλαδέλφεια που κυριολεκτικά παρακμάζουν από τη φτώχεια, τις καταρρέουσες υποδομές και την έλλειψη στέγης. Ωστόσο, τα εταιρικά κέρδη συνεχίζουν να αυξάνονται και η άρχουσα τάξη των ΗΠΑ φαίνεται να βρίσκει πάντα τα χρήματα για να χρηματοδοτήσει τις ιμπεριαλιστικές της περιπέτειες στο εξωτερικό.
Και αν η κατάσταση είναι κακή στις προηγμένες καπιταλιστικές χώρες, είναι ακόμα χειρότερη στα φτωχότερα έθνη, τα οποία έχουν πληγεί από την πανδημία του COVID-19, τις ελλείψεις καυσίμων και τροφίμων και το αυξανόμενο κόστος του δολαριοποιημένου χρέους τους. Αυτό προετοιμάζει μια κοινωνική καταστροφή για δισεκατομμύρια ανθρώπους. Για παράδειγμα, μια έκθεση για την επισιτιστική ασφάλεια του 2022 βρήκε ότι το κόστος μιας υγιεινής διατροφής στην Ινδία, περίπου 3 δολάρια ΗΠΑ την ημέρα, ήταν απρόσιτο για πάνω από το 70% του πληθυσμού, δηλαδή 973 εκατομμύρια ανθρώπους.
Αλλά οι πεινασμένες μάζες μπορούν να περηφανεύονται για το γεγονός ότι, για πρώτη φορά, ένας Ινδός βρίσκεται ανάμεσα στους τρεις πιο πλούσιους ανθρώπους στη γη! Ο Γκαουτάμ Αντάνι ξεπέρασε τον μεγιστάνα ειδών πολυτελείας Μπερνάρ Αρνώ, προσθέτοντας 60,9 δισεκατομμύρια δολάρια στην περιουσία του φέτος, αφήνοντάς τον πίσω μόνο από τον Τζεφ Μπέζος και τον Έλον Μασκ στα 137 δισεκατομμύρια δολάρια.
Και ποια είναι η πηγή του πλούτου του Αντάνι; Ο όμιλος ετερογενών δραστηριοτήτων του, ο όμιλος Αντάνι, έχει αρπάξει συμβάσεις υποδομών, μέσων ενημέρωσης και ενέργειας στην Ινδία, βοηθούμενος από τις αντιδραστικές πολιτικές ιδιωτικοποίησης του πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο πλούτος του να διπλασιαστεί το 2022. Ο Αντάνι εξετάζει τώρα να αγοράσει τμήματα της βιομηχανίας παραγωγής τροφίμων της Ινδίας: μια πολύ έξυπνη επένδυση, δεδομένης της αύξησης των τιμών των τροφίμων που οδηγεί τους συμπατριώτες του στην πείνα!
Φτώχεια στον έναν πόλο, αφθονία στον άλλο
Ο Μαρξ εξήγησε ότι ο καπιταλισμός προκαλεί συσσώρευση πλούτου στον έναν πόλο και φτώχεια στον άλλο. Η εποχή της αφθονίας δεν τελείωσε ποτέ για την άρχουσα τάξη. Αλλά για την εργατική τάξη, η προοπτική είναι μια αυξανόμενη εξαθλίωση καθώς βαθαίνει η κρίση του καπιταλισμού.
Υπάρχει άφθονος πλούτος στην κοινωνία για να επιλυθούν όλες οι δυσκολίες που βασανίζουν την εργατική τάξη. Αλλά το μεγαλύτερο μέρος του βρίσκεται στα νύχια των ιδιωτών κερδοσκόπων: οι οποίοι γίνονται όλο και πιο αλαζονικοί, άπληστοι και εκτός επαφής με την πραγματικότητα. Αφού έχουν ήδη κάνει τρομερές θυσίες τα τελευταία χρόνια, οι μάζες αρχίζουν να αφυπνίζονται.
Δεν θα υπάρχει αφθονία για την πλειοψηφία μέχρι να ανατραπεί αυτό το σύστημα και στη θέση του να χτιστεί ο σοσιαλισμός. Οι επόμενες εβδομάδες και μήνες, θα δείξουν ότι σε όλους τους τομείς της ζωής – από την ενέργεια, τη στέγαση, την πείνα και το βιοτικό επίπεδο – δεν είμαστε όλοι μαζί αλλά από την μία πλευρά είμαστε εμείς και από την άλλοι πλευρά αυτοί.
