Η κοινωνική και πολιτική κατάσταση στη Γαλλία κινείται με αστραπιαία ταχύτητα. Σε λιγότερο από έναν μήνα, το κίνημα «κίτρινα γιλέκα» έφερε την χώρα στο κατώφλι μιας επαναστατικής κατάστασης. Ποιος θα είναι ο αποφασιστικός παράγοντας που θα σπρώξει το κίνημα μπροστά; Στην ανάλυσή του για την κατάρρευση της Δεύτερης Διεθνούς, ο Λένιν απαρίθμησε τους αντικειμενικούς όρους για μια επανάσταση: «1) Όταν είναι αδύνατο για την άρχουσα τάξη να διατηρήσει την εξουσία της χωρίς καμία αλλαγή. Όταν υπάρχει μια κρίση με τη μία ή την άλλη μορφή ανάμεσα στις κυρίαρχες τάξεις, που οδηγεί σε ρωγμή μέσα από την οποία ξεσπά η δυσαρέσκεια και η αγανάκτηση των καταπιεσμένων τάξεων. Για να λάβει χώρα μια επανάσταση δεν είναι συνήθως αρκετό για τις «καταπιεσμένες τάξεις να μη θέλουν να ζήσουν με τον παλιό τρόπο. 2) Όταν τα βάσανα και η δυσαρέσκεια των καταπιεσμένων έχουν αναπτυχθεί με πιο οξύ τρόπο από ό,τι συνήθως. 3) Όταν σαν συνέπεια των πιο πάνω αιτιών, υπάρχει μια άξια υπολογισμού αύξηση στην δραστηριότητα των μαζών, που αδιαμαρτύρητα αφήνουν τους εαυτούς τους να ληστεύονται σε “καιρό ειρήνης”, αλλά σε καιρούς ταραγμένους, σπρώχνονται από όλες τις συνθήκες της κρίσης αλλά και από τις “ανώτερες τάξεις”, προς ανεξάρτητη ιστορική δράση!»
Αυτό ακριβώς συμβαίνει στη Γαλλία. Τα «βάσανα και η δυσαρέσκεια των καταπιεσμένων» έχουν φτάσει στα όρια τους. Ο φόρος στα καύσιμα αποτέλεσε τη σπίθα που άναψε το φιτίλι στην πυριτιδαποθήκη. Μια γυναίκα με κίτρινο γιλέκο συνόψισε την κατάσταση σε μια τηλεοπτική συνέντευξη την περασμένη Τετάρτη: «Μέχρι τώρα, βρισκόμασταν στην κόψη του ξυραφιού οικονομικά. Τώρα, πέφτουμε». Ως αποτέλεσμα αυτού, οι μάζες έχουν ξεκινήσει μια «ανεξάρτητη ιστορική δράση», με τη μορφή του κινήματος των κίτρινων γιλέκων, το οποίο έχει δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μεγάλη κινητοποίηση των μαθητών και των φοιτητών καθώς και της εργατικής τάξης.
Τέλος, η «πολιτική κρίση της άρχουσας τάξης» δεν είναι μια νέα εξέλιξη. Η εκλογική νίκη του Μακρόν και η κατάρρευση των δύο ιστορικών κομμάτων της κυβέρνησης (Σοσιαλιστών και Ρεπουμπλικάνων), ήταν η ίδια μία έκφραση της κρίσης του καθεστώτος του γαλλικού καπιταλισμού. Από τον Απρίλιο του 2017, αυτή η κρίση του καθεστώτος έχει εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους: με τη μαζική αποχή στις βουλευτικές εκλογές, με την υπόθεση Μπεναλά (στην οποία αξιωματικός ασφαλείας του Μακρόν βιντεοσκοπήθηκε τη στιγμή που χτυπούσε φοιτητές σε διαδηλώσεις), με την παραίτηση των Ιλό (Υπουργός Περιβάλλοντος) και Κολόμπ (Υπουργός Εσωτερικών) κ.λπ. Η αλαζονεία του Μακρόν και οι διαρκείς προσβολές του απέναντι στο λαό
έχουν τροφοδοτήσει το θυμό και την αγανάκτηση των μαζών απέναντι στις ελίτ. Όλα αυτά έχουν διευρύνει τη «ρωγμή» στις κορυφές του κράτους, «μέσα από την οποία ξεσπά η δυσαρέσκεια και η αγανάκτηση των καταπιεσμένων τάξεων», όπως έγραφε ο Λένιν.
Το αδιέξοδο του Μακρόν και οι κατάπτυστες πολιτικές των συνδικαλιστικών ηγεσιών
Για τρεις εβδομάδες, η κυβερνητική κρίση έχει επιδεινωθεί. Μέσα σε λίγες ώρες, το «μορατόριουμ» που ανακοινώθηκε από τον πρωθυπουργό έχει μετατραπεί, με απόφαση του Μακρόν, σε μια καθαρή και απλή ακύρωση των αυξήσεων στους φόρους που προγραμματίζονταν για τον Γενάρη του 2019. Επιπλέον, η Υπουργός «Ίσων Ευκαιριών», Μαρλέν Σιαπά, έχει προτείνει δημόσια την αποκατάσταση του φόρου στον πλούτο, ISF. Τα μέσα ενημέρωσης μιλούν για «χάος», αλλά η πραγματικότητα είναι ότι η κυβέρνηση είναι διχασμένη, διότι δεν ξέρει πλέον πώς να χειριστεί την κοινωνική κρίση. Είναι σε κατάσταση πανικού. Και αυτός ο πανικός μπορεί επίσης να γίνει αντιληπτός στις ανήσυχες γραμμές των δημοσιογράφων οι οποίοι, τους τελευταίους 18 μήνες, έχουν θέσει τους εαυτούς τους στην πιστή υπηρεσία της κυβερνητικής πολιτικής.
Έτσι, οι αντικειμενικές συνθήκες μιας επαναστατικής κρίσης είναι έκδηλες. Κάποιος μπορεί να προσθέσει έναν ακόμα όρο στον κατάλογο: η μεγαλύτερη μερίδα της μεσαίας τάξης υποστηρίζει τα κίτρινα γιλέκα, όπως γίνεται εμφανές σε όλες τις έρευνες της κοινής γνώμης. Ωστόσο, όπως εξήγησε ο Λένιν στην ίδια εργασία, αυτές οι συνθήκες μεμονωμένα, δεν είναι επαρκείς για να οδηγήσουν σε μια επανάσταση:
« …Δεν γεννά κάθε επαναστατική κατάσταση μια επανάσταση, αλλά μόνο μια τέτοια κατάσταση, όπου οι αντικειμενικές αλλαγές, που απαριθμήσαμε, συνενώνονται με τις υποκειμενικές αλλαγές και συγκεκριμένα: με την ικανότητα της επαναστατικής τάξης να αναλάβει επαναστατική μαζική δράση, αρκετά ισχυρή, ώστε να τσακίσει (ή να εξασθενίσει σημαντικά) την παλιά κυβέρνηση που ποτέ, ακόμη και σε εποχή κρίσεων, δεν “πέφτει”, αν δεν τη “ρίξουν”».
Η «επαναστατική τάξη» είναι η εργατική τάξη. Είναι επαναστατική επειδή είναι η τάξη που λόγω της θέσης της στην παραγωγή είναι σε θέση να πάρει στα χέρια της την εξουσία, να ανατρέψει τον καπιταλισμό και να ξαναχτίσει την κοινωνία σε σοσιαλιστική βάση. Σήμερα, όπως και την περίοδο του Λένιν, η κινητοποίηση της εργατικής τάξης είναι ο αποφασιστικός παράγοντας σε κάθε επανάσταση. Προκειμένου η τρέχουσα κατάσταση να μετατραπεί σε επανάσταση, πρέπει να υπάρχει «επαναστατική μαζική δράση, αρκετά ισχυρή, ώστε να τσακίσει την παλιά κυβέρνηση», όπως γράφει ο Λένιν. Αυτή πρέπει να λάβει τη μορφή ενός μαζικού απεργιακού κινήματος, ικανού να παραλύσει την παραγωγή όπως τονίζουμε σε ένα ψήφισμα, που κατεβάζουν οι σύντροφοι μας σε Γενικές Συνελεύσεις Πανεπιστημίων της Γαλλίας.
Ήδη από τις 17 Νοεμβρίου, εν όψει της επιτυχίας του κινήματος των κίτρινων γιλέκων, οι ηγέτες των συνδικάτων (αν ήταν άξιοι της θέσης του) θα έπρεπε να έχουν ριχτεί με όλες τους τις δυνάμεις στην προετοιμασία ενός μεγάλου απεργιακού κινήματος. Δεν έκαναν τίποτα τέτοιο. Τρεις εβδομάδες αργότερα, δεν το έχουν κάνει ακόμα. Ακόμα χειρότερα, οι συνδικαλιστές ηγέτες (εκτός από το SUD) μόλις υπέγραψαν μια κοινή δήλωση που πρακτικά ζητά τη λήξη του κινήματος. Ικετεύουν το κίνημα των κίτρινων γιλέκων να μη συνεχίσει τον αγώνα, αλλά να αφήσει τους συνδικαλιστές ηγέτες να «διαπραγματευτούν» με την κυβέρνηση. Αν όμως το κίνημα – και η πίεση που ασκεί στην κυβέρνηση – σταματήσουν, με ποια δύναμη θα διαπραγματευθούν;
Αυτή η επαίσχυντη δήλωση εξόργισε τη βάση των συνδικάτων. Πολλοί απλοί αγωνιστές των συνδικάτων κινήθηκαν ανεξάρτητα, στηρίζοντας τα κίτρινα γιλέκα όπως έκαναν και οι νέοι που έρχονται αντιμέτωποι με τη βάναυση καταστολή του κράτους.
Για ένα μαζικό απεργιακό κίνημα!
Ακόμη και χωρίς την υποστήριξη των βασικών συνδικαλιστικών ομοσπονδιών, ένα μαζικό απεργιακό κίνημα μπορεί να γίνει πραγματικότητα τις επόμενες μέρες, κάτω από την πίεση της βάσης των συνδικάτων, όπως έγινε τον Ιούνη του 1936 και τον Μάη του 1968. Χιλιάδες εργαζόμενοι και ακτιβιστές των συνδικάτων σε χώρους δουλειάς σε όλη τη Γαλλία το κατανοούν αυτό. Πιέζουν προς αυτή την κατεύθυνση. Εάν αυτοί οι χώροι εργασίας σταματήσουν τη δουλειά, η κυβέρνηση Μακρόν θα γονατίσει. Θα αναγκαστεί, τουλάχιστον, να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση. Ωστόσο, το ζήτημα της εξουσίας θα παραμείνει, διότι μια επανάσταση θέτει πάντα αυτό το ζήτημα. Ακόμη και αν ο Μακρόν διαλύσει την Εθνοσυνέλευση, δεν είναι βέβαιο ότι η αστική τάξη θα ανακτήσει γρήγορα και εύκολα τον έλεγχο της κατάστασης. Για να το κατανοήσουμε αυτό, είναι αρκετό να αφουγκραστούμε το ένθερμο μίσος που εκφράζουν τα κίτρινα γιλέκα για ολόκληρο το πολιτικό κατεστημένο.
Από εδώ και στο εξής, το κίνημα πρέπει να εφοδιαστεί με δημοκρατικά όργανα αγώνα. Συνελεύσεις ανοικτές σε όλους τους μετέχοντες στον αγώνα πρέπει να εκλέξουν ανακλητούς αντιπροσώπους σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, έτσι ώστε να οργανωθούν απεργίες και να επεκταθούν σε όσο το δυνατόν περισσότερους χώρους εργασίας. Ο άμεσος στόχος είναι η παράλυση της οικονομίας και η ανατροπή της κυβέρνησης. Ταυτόχρονα, αυτά τα δημοκρατικά όργανα του αγωνιζόμενου λαού θα θέσουν τα θεμέλια για μια κυβέρνηση των εργαζομένων, διότι εάν η κυβέρνηση Μακρόν ανατραπεί, αυτό το ζήτημα θα τεθεί αμέσως.
Για ένα μαζικό απεργιακό κίνημα!
Όλη η εξουσία στην εργατική τάξη!
Ζήτω η Γαλλική Επανάσταση !
Συντακτική Επιτροπή της εφημερίδας “Révolution”, του γαλλικού τμήματος της Διεθνούς Μαρξιστικής Τάσης (IMT)
Μετάφραση από την ιστοσελίδα www.marxist.com: Ηλίας Κυρούσης, Σταμάτης Καραγιαννόπουλος
