Οι φοιτητικές εκλογές του 2022 αποτελούν ένα σημείο καμπής για το φοιτητικό κίνημα. Μετά από 35 χρόνια πρωτιάς της ΔΑΠ, η Πανσπουδαστική Κίνηση Συνεργασίας (ΠΚΣ) αναδείχθηκε πρώτη δύναμη ενώ συνολικά βγήκαν ενισχυμένες οι παρατάξεις της Αριστεράς.
Συγκεκριμένα, σε σύνολο 51.890 ψηφισάντων, η ΠΚΣ έλαβε 33,43% και 16.684 ψήφους και κέρδισε επιπρόσθετα 2.756 ψήφους και 11,33% σε σύγκριση με το 2019. Η ΔΑΠ έλαβε 27,66% και 13.807 ψήφους χάνοντας 10.679 ψήφους και 14,05% από το 2019. Η ΠΑΣΠ έχασε επίσης 4.150 ψήφους και 9,55% συγκριτικά με τις προηγούμενες εκλογές παίρνοντας φέτος 10,13% και 5.056. Τα σχήματα της ΕΑΑΚ που στις περισσότερες σχολές κατέβηκαν σε κοινά ψηφοδέλτια με την ΑΡΕΝ έλαβαν 15,29% και 7.634 ψήφους αυξάνοντας το ποσοστό τους κατά 8,5% και 1.261 ψήφους. Τέλος το BLOCO, η παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ, έλαβε 2,54% και 1.267 ψήφους από 1,46% και 859 ψήφους δηλαδή 408 επιπλέον ψήφους.
Συγκριτικά με το 2019 (αθροίζοντας τους αριθμούς φοιτητών σε ΤΕΙ και ΑΕΙ τα αποτελέσματα των οποίων καταγράφονταν ξεχωριστά τότε) ψήφισαν 11.458 φοιτητές λιγότεροι. Παρόλα αυτά όλες οι αριστερές παρατάξεις κατάφεραν να αυξήσουν τις δυνάμεις τους σε απόλυτο αριθμό ψήφων. Οι παρατάξεις της Αριστεράς (ΠΚΣ, ΕΑΑΚ, ΑΡΕΝ, ΒLOCO, κ.λπ.) έλαβαν περίπου 26.418 ψήφους και απόλυτη πλειοψηφία με 52,87% ενώ το 2019 είχαν λάβει περίπου 21.160 και 30,35%.
Αυτή είναι άλλη μία ξεκάθαρη ένδειξη των διεργασιών ριζοσπαστικοποίησης που συντελούνται στη νεολαία και της συσσωρευμένης οργής για τα αντιδραστικά μέτρα που περνά η κυβέρνηση για τα πανεπιστήμια, αλλά και γενικά ενάντια στο βιοτικό επίπεδο του εργαζόμενου λαού και τα δημοκρατικά δικαιώματα.
Αν υπάρχει αυτή η διάθεση στη νεολαία τότε πως μπορεί να εξηγηθεί η αξιοσημείωτη αύξηση της αποχής σε σχέση με το 2019 (όπου ήδη η αποχή ήταν μεγάλη); Καταρχάς δεν έχουμε την τελική εικόνα για την αποχή καθώς αναμένεται να προστεθούν στη συμμετοχή και μεγάλες σχολές όπως το ΟΠΑ που θα πραγματοποιήσει τις εκλογές του στις 25/5. Ωστόσο αυτό δεν φαίνεται να μπορεί να αλλάξει δραματικά την εικόνα της συμμετοχής. Ένας παράγοντας που συνετέλεσε στην αύξηση της αποχής είναι σίγουρα η μείωση των εισακτέων τα τελευταία χρόνια (λόγω μέτρων όπως η ελάχιστη βάση εισαγωγής στα πανεπιστήμια). Ενδεικτικό της μείωσης είναι πως το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019 είχαμε 74.692 εισαχθέντες στα πανεπιστήμια ενώ το 2021 είχαμε 60.070. Επίσης όλο και περισσότεροι φοιτητές αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις σπουδές τους για να βρουν δουλειά καθώς οι οικογένειές τους δεν μπορούν να τους στηρίξουν.
Στην πραγματικότητα η μείωση της συμμετοχής σε σχέση με το 2019 δεν είναι κάτι νέο. Είναι η συνέχεια μιας τάσης που βλέπουμε για πάνω από 15 χρόνια. Το 2008 (στις φοιτητικές εκλογές μετά το μεγάλο φοιτητικό κίνημα) είχαν ψηφίσει 148.480 φοιτητές. Το 2017 ψήφισε σχεδόν το 1/3, 48.000 φοιτητές, ενώ το 2019 (όπου είχαμε τις πρώτες μαζικές Γενικές Συνελεύσεις και κινητοποιήσεις μετά από χρόνια) ψήφισαν 63.348 φοιτητές σε ΑΕΙ και ΤΕΙ.
Αρκετοί στη φοιτητική Αριστερά συνεχίζουν να αποδίδουν την αποχή σε αδιαφορία για την πολιτική ή ακόμη χειρότερα στη συντηρητικοποίηση των φοιτητών. Ωστόσο, αυτή είναι μια λάθος εκτίμηση. Τα τελευταία χρόνια είδαμε σειρά από γεγονότα και έρευνες που μας δείχνουν τις διεργασίες μιας αργής αλλά σταθερής τάσης για ριζοσπαστικοποίηση της νεολαίας. Είχαμε το φοιτητικό κίνημα του 2019 με Γενικές Συνελεύσεις και κινητοποιήσεις μετά από αρκετά χρόνια. Είχαμε τα μαζικά κινήματα μαθητικών καταλήψεων (οι περισσότεροι συμμετέχοντες σε αυτές τις καταλήψεις είναι σήμερα φοιτητές) και τη μαζική συγκέντρωση (κυρίως νεολαίων) υπέρ της καταδίκης της Χρυσής Αυγής το 2020 καθώς και το μαχητικό κίνημα κατά της αστυνομικής βίας το2021. Ενδεικτική για το που κινείται η συνείδηση των νέων είναι μία ενδιαφέρουσα δημοσκόπηση του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς που δείχνει πως το 58,4% των νέων (17-34 ετών) έχει θετική γνώμη για τον σοσιαλισμό, ενώ το 27% έχει θετική άποψη για τον κομμουνισμό. Συνεπώς η αποχή δεν έχει καθόλου να κάνει με κάποια συντηρητικοποίηση ή αδιαφορία των φοιτητών.
Η συμμετοχή και τα ποσοστά της Αριστεράς στις σημερινές συνθήκες ριζοσπαστικοποίησης της νεολαίας θα μπορούσαν να είναι σε πολύ υψηλότερα επίπεδα αν δεν υπήρχαν οι διασπαστικές τακτικές των κύριων αριστερών παρατάξεων (ΠΚΣ, ΕΑΑΚ) που έπαιξαν υπονομευτικό ρόλο σε όποιες απόπειρες κινητοποίησης επιχειρήθηκαν τα τελευταία χρόνια από τους φοιτητές.
Τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση και η ελληνική αστική τάξη αξιοποίησε πλήρως τις καραντίνες και τα κλειστά πανεπιστήμια για να περάσει σειρά αντιεκπαιδευτικών μέτρων. Η μακριά λίστα αυτών των μέτρων περιλαμβάνει τη διαγραφή φοιτητών μετά από ν+2 χρόνια φοίτησης, την ελάχιστη βάση εισαγωγής στα πανεπιστήμια που άφησε δεκάδες χιλιάδες νέους εκτός τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τις συγχωνεύσεις και καταργήσεις τμημάτων και φυσικά την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου και την εισαγωγή πανεπιστημιακής αστυνομίας με σκοπό την καταστολή του φοιτητικού κινήματος.
Όλες οι αριστερές παρατάξεις συμφωνούν 100% στην ανάγκη αγωνιστικής εναντίωσης σε αυτά τα μέτρα, ωστόσο αρνούνται – για διαφορετικούς λόγους η καθεμία – να προχωρήσουν σε ενωτικές δράσεις (που θα μπορούσε να περιλαμβάνει και μία κοινή εκλογική κάθοδο με βέβαιο αποτέλεσμα τη νίκη της Αριστεράς και σε παλαιότερες εκλογικές αναμετρήσεις) για την εναντίωση σε αυτά τα μέτρα, την σύνδεση του φοιτητικού με το εργατικό κίνημα και την συνολική πάλη για ριζοσπαστικές πολιτικές διεκδικήσεις. Η διασπαστική τακτική που ακολουθούν οι αριστερές παρατάξεις ήταν ένας αποφασιστικός παράγοντας που έβαλε φρένο στο φοιτητικό κίνημα του 2019. Ήταν αρκετά κοινό φαινόμενο να έχουμε Γενικές Συνελεύσεις όπου η πλειοψηφία των φοιτητών ήταν υπέρ του αγώνα αλλά την πλειοψηφία την έπαιρνε η ΔΑΠ λόγω της διάσπασης της φοιτητικής Αριστεράς. Ακόμη και στις φετινές φοιτητικές εκλογές – ιδιαίτερα και λόγω της απουσίας της ΔΑΠ από τις σχόλες – η εικόνα που δόθηκε στους φοιτητές ήταν πως οι φοιτητικές εκλογές αποτελούσαν ένα πεδίο αντιπαράθεσης ανάμεσα στις αριστερές παρατάξεις κάτι που δεν τους δημιούργησε κανένα ενθουσιασμό και διάθεση για συμμετοχή.
Ο βασικός στόχος αυτών των εκλογών για το φοιτητικό κίνημα ήταν να ηττηθεί η ΔΑΠ, η βασική υποστηρίκτρια των αντιμεταρρυθμίσεων της αστικής τάξης μέσα στους φοιτητικούς συλλόγους. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί εύκολα μέσω ενός ενιαίου αριστερού ψηφοδελτίου. Ωστόσο, εφόσον η φοιτητική Αριστερά δεν έκανε αυτό το βήμα, οι φοιτητές που συμμετείχαν στις εκλογές το πέτυχαν μόνοι τους στηρίζοντας την πιο ισχυρή αριστερή παράταξη, την ΠΚΣ. Αυτός είναι ο βασικότερος λόγος για τη νίκη της ΠΚΣ στις φετινές φοιτητικές εκλογές.
Ωστόσο η ψήφος στην ΠΚΣ ήταν μια ψήφος προς τη μεγαλύτερη μαχητική αριστερή παράταξη, όμως δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση επιδοκιμασία για τις διασπαστικές τακτικές της στο φοιτητικό κίνημα. Πολλοί από τους φοιτητές μάλιστα, στις εθνικές εκλογές, αναπόφευκτα αναμένεται να ψηφίσουν ΣΥΡΙΖΑ για να διώξουν την ΝΔ. Οι ίδιοι φοιτητές επίσης, μαζί με πολλούς άλλους που δεν ψήφισαν στις εκλογές, θα καταδικάσουν τις διασπαστικές μεθόδους της ΠΚΣ όταν, αναπόφευκτα, το φοιτητικό κίνημα έρθει ξανά στο προσκήνιο. Αυτό συνέβη στο μεγάλο φοιτητικό κίνημα του 2006-2007 όπου η ΠΚΣ από πρώτη δύναμη απομονώθηκε και πέρασε σοβαρή κρίση λόγω ακριβώς της προσπάθειάς της να διασπάσει το φοιτητικό κίνημα.
