Ένα άρθρο για την εκλογική στάση της νεολαίας και τις τάσεις που αντανακλά.
«Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η νεολαία είναι το ευαίσθητο βαρόμετρο όλης της τάξης και της πρωτοπορίας της!» έγραφε ο Τρότσκι τη δεκαετία του 1930 προσπαθώντας να αναλύσει τη κατάσταση στη Γαλλία. Πέρα από τα λοιπά ιστορικά στοιχεία, η νεολαιίστικη εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008 και οι εργατικοί αγώνες που την ακολούθησαν, αλλά και η απότομη αύξηση του ΣΥΡΙΖΑ τα τελευταία χρόνια αποδεικνύουν ακριβώς αυτό: Ότι η νεολαία αποτελεί ένα σημαντικό δείκτη για την κατεύθυνση της ταξικής πάλης και της πολιτικής κατάστασης. Γι’ αυτό το λόγο απαιτείται να δούμε πίσω από το αποτέλεσμα των Εθνικών εκλογών του Σεπτεμβρίου τις διεργασίες που αναπτύσσονται, όσον αφορά τη νεολαία.
Από τις εκλογές του Γενάρη στο Δημοψήφισμα
Δεν θα ήταν υπερβολή να λέγαμε, ότι η νεολαία, φοιτητές και νέοι εργαζόμενοι, ήταν αυτοί που διαδραμάτισαν από τους σημαντικότερους ρόλους στη πορεία του ΣΥΡΙΖΑ προς την κυβέρνηση. Το 2012 αποτελούσαν την καλύτερη ηλικιακή κατηγορία του ΣΥΡΙΖΑ: στους 18-24 σημείωνε το μεγαλύτερο ποσοστό του 36,5%, με λίγο χαμηλότερα ποσοστά να σημειώνονται στους νέους έως 35 ετών. Στις εκλογές του Γενάρη, που η συμμετοχή ήταν μεγαλύτερη (αποχή στο 36%), ο ΣΥΡΙΖΑ εμφάνιζε στη νεολαία τα μεγαλύτερα ποσοστά σε σχέση με όλα τα άλλα κόμματα, της τάξης του 34%. Το γεγονός αυτό, αν αναλογιστεί κανείς τη ρητορική του ΣΥΡΙΖΑ κι αρκετές προγραμματικές του θέσεις που ήταν στον αντίποδα από σήμερα, εκφράζει τη ριζοσπαστικοποίηση της νεολαίας και τη διαμόρφωση ενός συμπαγούς πυρήνα υπέρ της Αριστεράς (που γίνεται ακόμα μεγαλύτερος αν συμπεριλάβει κανείς και τα ποσοστά του ΚΚΕ και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ).
Η τάση αυτή αντανακλάται και στις φοιτητικές εκλογές που διεξήχθησαν λίγους μήνες αργότερα, με τις αριστερές δυνάμεις να σημειώνουν αύξηση ποσοστών και αύξηση ή στασιμότητα σε απόλυτο αριθμό ψήφων, παρά την αύξηση της αποχής. Παρά την ασθενική δυναμική, με βάση τις αντικειμενικές συνθήκες, που εμφανίζουν οι αριστερές παρατάξεις, φαίνεται ότι η ΠΚΣ (ΚΚΕ) σταθεροποιείται στη δεύτερη θέση, ενώ τα ΕΑΑΚ (ΑΝΤΑΡΣΥΑ) βγαίνουν για δεύτερη συνεχή χρονιά τρίτα. Η συνολική δύναμη της Αριστεράς στα πανεπιστήμια, πέρα από τα σημαντικά ελλείμματα των ηγεσιών της που δε θα μας απασχολήσουν εδώ, για πρώτη φορά, παραγκωνίζει τη πρωτοκαθεδρία της ΔΑΠ. Η τάση προς ριζοσπαστικοποίηση συνοδεύεται με τη αύξηση της αποχής που εκφράζει σε σημαντικό βαθμό τη δυσπιστία απέναντι στις πολιτικές κι εναλλακτικές των σχημάτων τις Αριστεράς.
Το Δημοψήφισμα
Το Δημοψήφισμα αποτελεί για τη κινητοποίηση της νεολαίας ένα από τα σημαντικότερα σημεία καμπής. Μετά τις δυναμικές καταλήψεις του ’11, το «κίνημα των πλατειών» και την πιο αδύναμη βέβαια, συμμετοχή στον αγώνα των διοικητικών υπαλλήλων στα πανεπιστήμια, η νεολαία κατεβαίνει μαζικά στο δρόμο. Σε όλες σχεδόν τις κινητοποιήσεις και συγκεντρώσεις, με αποκορύφωμα αυτή στο Σύνταγμα δύο μέρες πριν το δημοψήφισμα, η παρουσία της νεολαίας είναι έκδηλη. Διαμορφώνεται η κατάσταση για μια επαναστατική προοπτική με τις πιο παραγωγικές ηλικίες της χώρας να παίζουν αποφασιστικό ρόλο. Η συντριπτική πλειοψηφία των νέων εργαζομένων και της σπουδάζουσας νεολαίας λέει ένα συντριπτικό «ΟΧΙ» στα μνημόνια ενάντια στην τεράστια καμπάνια τρομοκρατίας που έχουν στήσει τα αστικά κόμματα και τα συμπαρατασσόμενα με αυτά ΜΜΕ και στην οικονομική ασφυξία που έχουν επιδιώξει οι δανειστές.
Το “ΟΧΙ” σημειώνει ένα 61% με τα ποσοστά στη νεολαία να ξεπερνάνε το πρωτοφανές 85% για τις ηλικίες 18-24 και το 72% για τις ηλικίες μέχρι και 34 χρονών. Εμφανίζεται λοιπόν μια νέα γενιά που είναι αποφασισμένη να παλέψει, με τη συμμετοχή στις κάλπες να είναι μεγάλη. Δυστυχώς, η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ που κατέχει τη πολιτική πρωτοβουλία των κινήσεων, μετά την εγκληματική αποστασιοποίηση της ηγεσίας του ΚΚΕ από τη σημαντική ταξική μάχη του δημοψηφίσματος, έχει άλλα σχέδια. Προχωράει σε έναν πραξικοπηματικό συμβιβασμό με τους εκπροσώπους του ευρωπαϊκού καπιταλισμού και πετάει τη δυναμική που διαμορφώνεται στα «σκουπίδια», παγώνοντας και σοκάροντας ένα μεγάλο μέρος των υποστηριχτών του «ΟΧΙ».
Οι εκλογές του Σεπτέμβρη
Οι εκλογές του Σεπτέμβρη λαμβάνουν χώρα σε ένα τελείως διαφορετικό τοπίο από αυτό του καλοκαιριού. Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ έχει συμφωνήσει και ψηφίσει ένα ακόμα δυσβάσταχτο μνημόνιο, ενώ ένα σημαντικό κομμάτι διαφωνούντων έχει αποχωρήσει και σχηματίσει την Λαϊκή Ενότητα. Επίσης, η Νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ έχει πρακτικά διαλυθεί, με το μεγαλύτερο τμήμα της να αποχωρεί, ωστόσο να κινείται προς διάφορες κατευθύνσεις.
Μια συνολική αποτίμηση για το εκλογικό αποτέλεσμα έχουμε κάνει σε άλλο άρθρο μας, οπότε εδώ θα εστιάσουμε στα αποτελέσματα που αφορούν τη νεολαία. Δύο είναι τα βασικά χαρακτηριστικά που αναδεικνύονται:
1) Η αποχή. Η αποχή χαρακτήρισε συνολικά το εκλογικό αποτέλεσμα με τη νεολαία να κατέχει ένα μεγάλο ποσοστό. Το σοκ από τη παραποίηση του αποτελέσματος από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και η επίμονη ρητορική της ότι η εφαρμογή του μνημονίου αποτελεί μονόδρομο, απογοήτευσαν ένα μεγάλο κομμάτι της νεολαίας και το απέτρεψαν από τη συμμετοχή στην εκλογική μάχη. Την ίδια στιγμή, η αποχή εκφράζει τη δυσπιστία για την εναλλακτική πρόταση που παρουσιάζουν τα άλλα κόμματα της Αριστεράς και μια συγκεχυμένη διάθεση για διαμαρτυρία απέναντι στο πολιτικό σκηνικό στο σύνολό του. Η είσοδος Λεβέντη στη Βουλή εκφράζει ακριβώς αυτή τη διάθεση.
2) Οι σημαντικές απώλειες στις μικρές ηλικίες σχεδόν από όλα τα κόμματα. Ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζεται από τα exit poll να κατέχει ένα ποσοστό κοντά στο 40%, ενώ σε μία πιο λεπτομερή μελέτη της Public Issue εμφανίζει γύρω στο 35%, το οποίο, αν υπολογίσει κανείς και τη σημαντική αύξηση της αποχής, σημαίνει απώλεια ψήφων. Όμως, οφείλουμε να παρατηρήσουμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ κατέχει ακόμα σημαντική εκλογική υποστήριξη στη νέα γενιά που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στη πόλωση που δημιουργήθηκε και σε αυτές τις εκλογές, τη διάθεση για όσο μεγαλύτερο περιορισμό της σκληρότητας του νέου μνημονίου που υπόσχεται η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ και στην απουσία κάποιας άμεσης, υπαρκτής εναλλακτικής λύσης εξουσίας. Παρ’ όλα αυτά η υποστήριξη αυτή παραμένει παθητική, ενώ η εφαρμογή του μνημονίου και η διάλυση όποιων αυταπατών θα οδηγήσει σε σημαντική πτώση της.
Τα αστικά κόμματα εμφανίζουν κι αυτά σημαντικές απώλειες στη νεολαία σημειώνοντας χαρακτηριστικά χαμηλά ποσοστά που δεν ξεπερνάνε το 10%. Να σημειώσουμε ότι μόνο η ΧΑ εμφανίζει μια μικρή αύξηση στις μικρές ηλικίες μέχρι τα 24, σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας μιας λογικής «αντισυστημικού» χουλιγκανισμού, ωστόσο ακόμα κι έτσι αποτελεί μια προειδοποίηση για το αντιφασιστικό κίνημα και την Αριστερά στο σύνολο της.
Τα κόμματα της αντιμνημονιακής – αντικαπιταλιστικής Αριστεράς δεν εμφανίζουν μια σημαντική δυναμική στη νεολαία. Το ΚΚΕ εμφανίζεται να παίρνει, σύμφωνα με τα exit poll, χαμηλότερα από το μέσο όρο του στην επικράτεια, δηλαδή σχεδόν 5%, ενώ η ΛΑΕ εμφανίζει επίσης χαμηλά ποσοστά της τάξης του 3,5%. Και τα δύο ποσοστά είναι απογοητευτικά. Ιδιαίτερα αυτό είναι ανησυχητικό για την ΛΑΕ που δεν κατάφερε και την είσοδό της στη Βουλή. Υπογραμμίζει την ανάγκη για μια ουσιαστική «σύσφιξη» των σχέσεων με την νεολαία το αμέσως επόμενο διάστημα μέσα από τις αναγκαίες σημαντικές αλλαγές στη τακτική και το πρόγραμμα. Από την άλλη πλευρά, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ αύξησε τις δυνάμεις της σε ποσοστά και απόλυτο αριθμό ψήφων, σε μεγάλο βαθμό από νεολαιίστικες ψήφους, ωστόσο χωρίς κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα πέρα από μία ακόμη (περιθωριακή δυστυχώς) εκλογική καταγραφή.
Συμπεράσματα και προοπτικές
Συμπερασματικά, από την εκλογική δυναμική της νεολαίας το τελευταίο διάστημα διαγράφονται δύο γενικές τάσεις: η ριζοσπαστικοποίηση και η αποχή.
Η τελευταία, όπως εξηγήσαμε και παραπάνω, αντανακλά μια διάθεση αποδοκιμασίας των υπαρχόντων πολιτικών θεσμών και κομμάτων, ολόκληρου του αστικού θεσμικού πλαισίου. Για την αντιμνημονιακή – αντικαπιταλιστική Αριστερά η στάση αυτή δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί με αποδοκιμασία και χλευασμό, αλλά κυρίαρχα με αυτοκριτική διάθεση και ριζοσπαστικές αλλαγές στο πρόγραμμα της. Καλείται να μιλήσει και να πράξει με ένα ξεκάθαρο αντισυστημικό, αντικαπιταλιστικό τρόπο, με ενωτική διάθεση, αν θέλει να επηρεάσει ένα σημαντικό μέρος της απόλυτα κατανοητής αγανάκτησης και διαμαρτυρίας που εκφράζει η αποχή.
Την ίδια στιγμή, ένα ρηξικέλευθο μεταβατικό πρόγραμμα που θα συνδέει τη καθημερινή πάλη με τον επίκαιρο σοσιαλιστικό μετασχηματισμό θα ενθουσιάσει και θα κινητοποιήσει τη ριζοσπαστικοποιημένη νεολαία.
Με τον τρόπο αυτό θα έχουν μπει τα θεμέλια για να γίνει το επόμενο βήμα, γιατί όπως έλεγε κι ο Λένιν: «Όποιος έχει τη νεολαία, έχει και το μέλλον»!
ΠΗΓΕΣ:
• http://www.publicissue.gr/11860/criterion-2015/
• http://www.publicissue.gr/11909/koinwniko-profil-syr-9-2015/
• http://www.publicissue.gr/12010/koinwniko-profil-nd-9-2015/
• http://www.publicissue.gr/12020/koinwniko-profil-xa-9-2015/
• http://www.publicissue.gr/11719/referendum-2015-no/
• http://www.neolaia.gr/2015/09/20/apotelesmata-ekloges-2015-ti-psifisan-oi-neoi-18-eos-24-eton/
• http://ekloges.ypes.gr/current/v/public/
• http://www.mavris.gr/4610/antimemorandum-social-coalition/
• http://www.rizospastis.gr/story.do?id=8441616
Μάριος Καλομενόπουλος
