Η ανακοίνωση της Astra Zeneca ότι δεν θα εκπληρώσει τη σύμβασή της με την ΕΕ για την παράδοση 80 εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου Covid19 το πρώτο τρίμηνο του 2021 και αντίθετα, ότι θα είναι σε θέση να χορηγήσει μόνο 30 εκατομμύρια, έχει προκαλέσει μεγάλη διαμάχη μεταξύ της ΕΕ και της εταιρείας, αλλά και μεταξύ της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου. Έφερε στο φως επίσης, πολλές ενδιαφέρουσες πτυχές της αντίφασης που υπάρχει μεταξύ ιδιωτικών κερδών και δημόσιας Υγείας.
Πρώτα απ ‘όλα, υπάρχει το αηδιαστικό θέαμα των προηγμένων καπιταλιστικών χωρών, που αγωνίζονται να συσσωρεύσουν περιορισμένη προσφορά ενός ζωτικού αγαθού, ενώ αφήνουν δισεκατομμύρια ανθρώπους σε φτωχότερες χώρες που έχουν πληγεί, χωρίς πρόσβαση στο εμβόλιο.
Επίσης, υπάρχει το ζήτημα του προστατευτισμού και των εμπορικών πολέμων, που αποκαλύπτουν τα εμπόδια που θέτει η εθνική αγορά στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων. Η ΕΕ έχει απειλήσει να επιβάλει απαγορεύσεις εξαγωγών για τα εμβόλια που παράγονται εντός των συνόρων της και ζητεί να χρησιμοποιηθεί η παραγωγή της Astra Zeneca που προορίζεται για το Ηνωμένο Βασίλειο, για την εκπλήρωση της σύμβασης της ΕΕ. Ο υπαινιγμός είναι ότι η Astra Zeneca δεν εκπληρώνει τη σύμβαση της με την ΕΕ, ενώ ταυτόχρονα πωλεί εμβόλια σε άλλες χώρες , που ίσως έχουν πληρώσει περισσότερα για αυτά.
Προηγουμένως είχαμε το σκάνδαλο της Pfizer αναφορικά με τον αριθμό των δόσεων σε κάθε φιαλίδιο. Κάθε φιαλίδιο του εμβολίου υποτίθεται ότι επιτρέπει 5 δόσεις και κάποιο υπόλοιπο. Όταν διαπιστώθηκε ότι στην πραγματικότητα θα μπορούσαν να αντληθούν 6 δόσεις από κάθε φιαλίδιο, η Pfizer δήλωσε ότι αυτό θα σήμαινε ότι θα μειώσουν τον αριθμό των φιαλιδίων που θα παραδώσουν ως μέρος της σύμβασής τους, πουλώντας την πρόσθετη παραγωγή για κέρδος. Αυτές οι σκανδαλώδεις συμπεριφορές είναι φυσικά φυσιολογικές μόνο από τη σκοπιά της «λογικής» του καπιταλισμού.
Υπάρχει επίσης το ζήτημα του «απορρήτου αυτών των συμβάσεων». Αυτό αποκαλύφθηκε επίσης, όταν η κυβέρνηση της Σκωτίας δημοσίευσε ακούσια λεπτομέρειες στο διαδίκτυο, οι οποίες ρίχνουν φως στην τιμή που είχε πληρώσει το Ηνωμένο Βασίλειο για τα εμβόλια. Ένας Βέλγος υπουργός ανάρτησε κατά λάθος στο tweeter πληροφορίες που έπρεπε να μείνουν απόρρητες, σχετικά με την τιμή που πληρώνει η ΕΕ για τα εμβόλια. Πρόκειται για μια σκανδαλώδη πρακτική, που έχει σχεδιαστεί για να προστατεύει τις κυβερνήσεις από την κριτική και να κρύβει τα τεράστια κέρδη που βγάζουν οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες από την πανδημία. Εάν αυτά τα συμβόλαια είχαν δημοσιευθεί πλήρως και το ποσό των χρημάτων, που έχουν επενδύσει οι κυβερνήσεις στην ανάπτυξη αυτών των εμβολίων, γινόταν γνωστό, θα ήταν ακαταμάχητο το αίτημα για την απαλλοτρίωση ολόκληρου του συγκεκριμένου τομέα.
Η ΕΕ δημοσίευσε πλέον τμήματα της σύμβασης, στην οποία στηρίζει τις αξιώσεις της έναντι της Astra Zeneca, ωστόσο έχει αποκρύψει τόσο το ποσό των δόσεων του εμβολίου όσο και το πιο σημαντικό, το τίμημα! Το Ηνωμένο Βασίλειο λέει ότι το απόρρητο της σύμβασής του είναι σημαντικό για λόγους «εθνικής ασφάλειας».
Το εμβόλιο της Astra Zeneca αναπτύχθηκε από κοινού με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, υπογραμμίζοντας ένα χαρακτηριστικό που είναι κοινό στη φαρμακευτική βιομηχανία. Οι εταιρείες υποστηρίζουν ότι πρέπει να χρεώσουν υψηλές τιμές για τα φάρμακα για να καλύψουν το κόστος της έρευνας. Αυτό είναι ψέμα, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας γίνεται σε εργαστήρια που χρηματοδοτούνται από τα κράτη.
Η Astra Zeneca υποστηρίζει ότι, ο λόγος της καθυστέρησης είναι τα προβλήματα, που εμφανίζονται στη γραμμή παραγωγής, λόγω του ότι είναι καινούριο το προϊόν και ότι αφού το Ηνωμένο Βασίλειο είχε υπογράψει τη σύμβασή του τρεις μήνες πριν από την ΕΕ αυτό σήμαινε ότι είχε από πλευράς της περισσότερο χρόνο για να λύσει αυτά τα προβλήματα. Αυτό μπορεί να ισχύει. Εγείρει όμως, πολλά άλλα ερωτήματα: γιατί καθυστέρησε η ΕΕ την υπογραφή της σύμβασης; Είναι αλήθεια, ότι η διαμάχη ανάμεσα στις διαφορετικές καπιταλιστικές κυβερνήσεις, σχετικά με το ποιος θα πληρώσει το λογαριασμό, οδήγησε σε καθυστέρηση σε μια κρίσιμη απόφαση; Αυτό δεν αναδεικνύει ένα από τα κύρια προβλήματα της ΕΕ, δηλαδή ότι μια οικονομική ένωση χωρίς πολιτική ένωση δεν μπορεί να λειτουργήσει; Έχουν επίσης δημιουργηθεί και άλλα ερωτήματα σχετικά με το εάν η Γερμανία, η κυρίαρχη καπιταλιστική δύναμη στην ΕΕ, αναζήτησε πλεονεκτήματα στη διανομή εμβολίων σε σχέση με άλλες χώρες της ΕΕ.
Ένα άλλο στοιχείο που αναδεικνύεται,όσον αφορά τον προστατευτισμό του εμπορίου, είναι το ερώτημα γιατί η ΕΕ αγόρασε εμβόλια μόνο από τη Δύση. Δεν θα ήταν καλύτερα να διαφοροποιήσει τις συμβάσεις της, ώστε να περιλαμβάνει εμβόλια που κατασκευάζονται στην Κίνα, τη Ρωσία, την Ινδία, την Κούβα κ.λπ.; Αυτό θα σήμαινε, ότι εάν υπήρχε πρόβλημα με ένα εμβόλιο, θα εξακολουθούσαν να υπάρχουν άλλες επιλογές. Ακόμη περισσότερο, γιατί η ανάπτυξη εμβολίων για μια ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ πανδημία πραγματοποιείται, στη βάση εθνικών και εμπορικών προτεραιοτήτων; Αυτό δεν έχει κανένα απολύτως νόημα, παρά μόνο στον καπιταλισμό, ένα σύστημα που βασίζεται στο ιδιωτικό κέρδος και τους περιορισμούς της εθνικής αγοράς, ένα λείψανο του παρελθόντος.
Είναι σαφές, ότι θα ήταν πολύ πιο αποτελεσματικό να συγκεντρωθούν όλοι οι πόροι της φαρμακευτικής βιομηχανίας και των ερευνητικών εγκαταστάσεων που υπάρχουν παγκοσμίως, προκειμένου να αναπτυχθούν διάφορα είδη εμβολίων και θεραπειών για τον Covid19.
Είναι ενδιαφέρον, ότι η ΕΕ απειλεί τώρα την AstraZeneca, με μια σειρά μέτρων, τα οποία υπερβαίνουν τους ελέγχους των εξαγωγών. Αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν παρέμβαση στην παραγωγή, αναγκάζοντας την εταιρεία να συνεργαστεί με άλλους για να αυξήσει την παραγωγή, αναγκάζοντας την εταιρεία να εγκαταλείψει τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας προκειμένου να το κάνει αυτό. Αυτά τα μέτρα, τα οποία εισάγονται υπό τη συντριπτική πίεση μιας κρίσης της δημόσιας υγείας, αποκαλύπτουν ακριβώς τον αντιδραστικό και επιζήμιο χαρακτήρα της ατομικής ιδιοκτησίας επί της φαρμακευτικής βιομηχανίας. Αυτό είναι κάτι που συζητείται τώρα ανοιχτά, σε ολόκληρη την ΕΕ.
Τα αιτήματα της απαλλοτρίωσης των φαρμακευτικών πολυεθνικών, της κατάργησης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στα φάρμακα και της μαζικής κρατικής παραγωγής φαρμάκων και εμβολίων που σώζουν ζωές δεν ήταν ποτέ ισχυρότερα. Αυτά τα αιτήματα κοινής λογικής όμως, στην πραγματικότητα απαιτούν την κατάργηση του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος που βασίζεται στο ατομικό κέρδος.
Χόρχε Μαρτίν
