Διαβάστε ένα σημείωμα με στοιχεία και συμπεράσματα από την έκρηξη του καπιταλιστικού φαινομένου της κοινωνικής ανισότητας σε όλο τον κόσμο, που υπογραμμίζει την επιτακτική αναγκαιότητα του σοσιαλισμού.
Παρά την ανηλεή προπαγάνδα των διεθνών μέσων ενημέρωσης, το χάσμα μεταξύ των εχόντων και των μη εχόντων αυξάνεται συνεχώς σε παγκόσμια κλίμακα. Σε αντίθεση με ό,τι θα ήθελαν να πιστεύουμε, αυτό που παρατηρούμε είναι μια μεταφορά πλούτου από τις φτωχότερες στις πλουσιότερες χώρες, σε μια κλίμακα που δεν έχουμε συναντήσει ξανά στην ιστορία.
Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών και οι διάφοροι φορείς του, η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), σπεύδουν να αναδείξουν τη μία πρωτοβουλία μετά την άλλη, για να δείξουν, με φαιδρό τρόπο, πως κάνουν ό,τι καλύτερο για να μειωθεί η κατάρα της φτώχειας. Ομοίως, οι ΜΚΟ (Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις) και πολλά άλλα παρόμοια ιδρύματα έχουν γίνει μια βιομηχανία για την εξάλειψη της φτώχειας, αλλά έχουν αποτύχει παταγωδώς να το πετύχουν αυτό, ακόμη και σ’ αυτόν τον προοδευμένο 21ο αιώνα. Πρόκειται για εντελώς ιδιοτελείς οργανώσεις που έχουν άμεσο συμφέρον από τη συνέχιση και την παράταση της φτώχειας. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι κάθε φορά που οι εργαζόμενοι εξεγείρονται κατά της φτώχειας, οι εν λόγω οργανισμοί και τα ιδρύματα εμφανίζονται να ρίχνουν κροκοδείλια δάκρυα και όσο διαρκούν αυτά τα κινήματα κάνουν ό,τι είναι δυνατό για να τα εκτροχιάσουν και να τα δυσφημίσουν μέσω των εθνικών και διεθνών μέσων μαζικής ενημέρωσης.
Ο Μαρξ έγραψε στο Κεφάλαιο (Τόμος Ι) ότι «Ένας καπιταλιστής εξοντώνει πάντα πολλούς… Η συνεχής μείωση του αριθμού των μεγιστάνων του κεφαλαίου που σφετερίζονται και μονοπωλούν όλα τα πλεονεκτήματα αυτής της διαδικασίας μετασχηματισμού, συνυπάρχει με την αύξηση της μάζας της αθλιότητας, της καταπίεσης, της δουλείας, της υποβάθμισης, της εκμετάλλευσης. Αλλά μαζί με αυτά γιγαντώνεται η εξέγερση της εργατικής τάξης, μιας τάξης που πάντα αυξάνεται σε αριθμό και είναι πειθαρχημένη.»
Όσον και αν πασχίζουν οι αστοί οικονομολόγοι να κρύψουν αυτή την αναπάντεχη κατάσταση, οι προβλέψεις του Μαρξ δεν ήταν ποτέ πιο αληθινές όσο είναι σήμερα. Η συγκέντρωση του πλούτου σε εθνικό, περιφερειακό ή ηπειρωτικό επίπεδο είναι ανόμοια και άνιση. Από το σύνολο του παγκόσμιου πλούτου (200 τρισεκατομμύρια δολάρια), το μερίδιο της Αφρικής, της Ινδίας, της Λατινικής Αμερικής και της Κίνας είναι 1%, 2%, 4% και 8% αντίστοιχα. Αυτό το συνδυασμένο 15% του πλούτου αναλογεί σε 4,2 δισ. ανθρώπους (60%) από τα 7 δισ. του συνολικού παγκόσμιου πληθυσμού. Από την άλλη πλευρά, το μερίδιο της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής ανέρχεται σε ένα εντυπωσιακό 63%, ενώ το σύνολο του πληθυσμού σε αυτές τις δύο περιοχές είναι μόλις 1,3 δισ. ευρώ (18,6%).
Αυτή η διαφορά, ωστόσο, αποτελεί μόνο τη μία όψη του ζητήματος. Σε κάθε χώρα ή περιοχή η κατανομή του πλούτου είναι εξαιρετικά άνιση. Σε μια πλούσια χώρα δεν είναι κάθε άτομο πλούσιο και αντίστοιχα σε μια φτωχή χώρα δεν είναι κάθε άτομο αυτομάτως φτωχό. Αντίθετα, η συγκέντρωση του πλούτου σε όλο και λιγότερα χέρια αποτελεί κοινό φαινόμενο και στις δύο περιπτώσεις.
Σε παγκόσμιο επίπεδο οι ΗΠΑ είναι μία από τις πιο άνισες χώρες όσον αφορά τον πλούτο, όπου το πλουσιότερο 1% του πληθυσμού ελέγχει 57 τρισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή το 35% του πλούτου, ενώ το πλουσιότερο 10% ελέγχει ουσιαστικά το 80% του πλούτου. Το φτωχότερο 80% έχει πρόσβαση μόνο στο 7% του πλούτου. Αντίστοιχα, ενώ η Ινδία είναι μία από τις φτωχότερες χώρες, τρεις από τους 100 πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο (Ambani, Mithal και Azam Premji) προέρχονται από την Ινδία, αν και όλος ο πλούτος τους φυλάσσεται σε τράπεζες του δυτικού κόσμου και σε υπεράκτια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (off-shore).
Η ανάλυση των οικονομικών ανισοτήτων σε παγκόσμια κλίμακα δείχνει ότι το πλουσιότερο 1% του κόσμου κατέχει το 43% του πλούτου και το πλουσιότερο 10% ελέγχει αντίστοιχα το 83%. Επιπλέον, το 50% των φτωχότερων έχει πρόσβαση μόνο στο 2% του πλούτου και το 80% των φτωχότερων έχει μόνο το 6% του παγκόσμιου πλούτου. Οι πλουσιότεροι 300 άνθρωποι στον κόσμο έχουν περισσότερο πλούτο από τα φτωχότερα 3 δις του πληθυσμού. Εξετάζοντας το θέμα από μια άλλη οπτική γωνία, οι πλουσιότεροι 200 άνθρωποι στον κόσμο έχουν περιουσιακά στοιχεία αξίας πάνω από 2,7 τρισεκατομμύρια δολάρια, ενώ οι φτωχότεροι 3,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση ούτε σε 2,2 τρισεκατομμύρια δολάρια. Κατά τα τελευταία 20 χρόνια το εισόδημα του πλουσιότερου 1% του πληθυσμού έχει αυξηθεί κατά 60% και μετά το ξέσπασμα της κρίσης του 2008 αυτή η ανισότητα έχει αυξηθεί πολλές φορές. Ανεξάρτητα από τον ποιο τρόπο με τον οποίο εξετάζει κανείς αυτή την τεράστια ανισότητα και διαφοροποίηση, το τελικό αποτέλεσμα είναι πάντα τρομακτικό.
H σημαντικότερη εξέλιξη κατά την τρέχουσα περίοδο, στην οικονομική και χρηματοοικονομική σφαίρα, ήταν η αφαίρεση όλων των εθνικών φραγμών και δασμών, ώστε να καταστεί δυνατή η συνεχής, ασταμάτητη, επιθετική και απολύτως ελεύθερη ροή του χρήματος. Αυτή η απρόσκοπτη ροή του χρήματος έχει διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην τρέχουσα κρίση του καπιταλισμού και έχει καταστήσει τα έθνη εντελώς ανίσχυρα στα χέρια του χρηματιστικού κεφαλαίου.
Η κατάσταση αυτή είχε χαρακτηριστεί ορθά από τους Μαρξ και Ένγκελς στο Κομμουνιστικό τους Μανιφέστο το 1848. Είχαν προβλέψει ότι η εξέλιξη του καπιταλισμού και της παγκοσμιοποίησής του θα καταστήσει τα εθνικά κράτη ανίσχυρα. Ένας από τους λόγους για τα ολοένα αυξανόμενα χρέη των κρατών είναι ότι για τις πολυεθνικές και τους πλουσιότερους ανθρώπους είναι πολύ εύκολο να μην πληρώνουν φόρους. Αυτό αναγκάζει τα κράτη να δανείζονται περισσότερο και με τον τρόπο αυτό τα εθνικά χρέη καταλήγουν να αυξάνονται σε ανησυχητικό επίπεδο. Καμία ρύθμιση, κανένας νόμος και καμία προσπάθεια να επιβληθούν φόροι στα υπερκέρδη και τον πλούτο δεν εμποδίζει την παράνομη μεταφορά πλούτου από αυτούς τους γύπες προς υπεράκτιους φορολογικούς παραδείσους. Αυτό με τη σειρά του οδηγεί σε αύξηση των ελλειμμάτων τρεχουσών συναλλαγών και του εμπορικού ελλείμματος, στην υποτίμηση των νομισμάτων και την επιδείνωση της οικονομικής κρίσης.
Καμία χώρα στον κόσμο δεν είναι ασφαλής από το πλιάτσικο και τη λεηλασία των πολυεθνικών. Πολυεθνικές εταιρίες βρίσκονται κάθε χρόνο στην πρώτη γραμμή στη μεταφορά δισεκατομμυρίων δολαρίων προς τους υπεράκτιους φορολογικούς παραδείσους. Ενδεικτικά αναφέρουμε πως η General Electric, η Pfizer, η Microsoft, η Apple και η Merck έχουν μεταφέρει 108 δις, 73 δις, 60 δις, 54 δις και 53 δις δολάρια αντίστοιχα. Ως εκ τούτου, μόλις 60 μεγάλες εταιρείες έχουν μεταφέρει ετησίως 1300 δις δολάρια σε αυτούς τους φορολογικούς παραδείσους, για να αποφύγουν τους φορολογικούς νόμους. Σύμφωνα με μια εκτίμηση, οι πλουσιότεροι άνθρωποι του κόσμου έχουν αποταμιεύσει 32.000 δις δολάρια σε τέτοιους φορολογικούς παραδείσους. Αυτό το ποσό είναι 8 φορές μεγαλύτερο από το συνολικό χρέος των χωρών του τρίτου κόσμου που υπολογίζεται περίπου στα 4.000 δις δολάρια.
Στον αναπτυσσόμενο κόσμο, η μαύρη οικονομία είναι μια σημαντική πύλη για τις εν λόγω χρηματικές συναλλαγές. Σύμφωνα με το εθνικό σώμα καταπολέμησης του εγκλήματος της Ινδίας CBI, οι πλουσιότεροι άνθρωποι της Ινδίας είχαν το 2012 καταθέσεις 500 δις δολαρίων προερχόμενες από παράνομες συναλλαγές σε ελβετικές τράπεζες. Ο Διοικητής της κρατικής τράπεζας του Πακιστάν, Yasin Anwar, δήλωσε στις 2 Οκτωβρίου ότι 25 εκατ. δολάρια βγαίνουν λαθραία από το Πακιστάν σε καθημερινή βάση. Με άλλα λόγια, περισσότερα από 9 δις δολάρια εξάγονται ετησίως. Αυτό είναι 1,5 φορές περισσότερο από το πακέτο διάσωσης που λαμβάνει η χώρα από το ΔΝΤ σε διάστημα τριών ετών, το οποίο δίνεται με σκληρούς όρους και υψηλό επιτόκιο. Αυτό δείχνει πως ο χαρακτήρας της αστικής τάξης στον αναπτυσσόμενο κόσμο δεν διαφέρει τις εταιρίες του ιμπεριαλισμού. Σύμφωνα με μια έκθεση της Global Integrity, 197 δις δολάρια μεταφέρθηκαν από τις φτωχότερες χώρες, όπως η Αγκόλα, η Αιθιοπία και η Υεμένη την περίοδο 1990-2008.
Πριν από 200 χρόνια οι πλούσιες χώρες ήταν τρεις φορές πλουσιότερες από τις φτωχές χώρες. Στο τέλος της δεκαετίας του 1960, όταν η αποικιοκρατία πλησίαζε στο τέλος της, η αναλογία αυτή ήταν 35 προς 1. Σήμερα οι πλούσιες χώρες έχουν 80 φορές περισσότερο πλούτο από τις φτωχές, γεγονός που αποδεικνύει ότι η εκμετάλλευση του τρίτου κόσμου έχει πολλαπλασιαστεί μετά το επίσημο τέλος της αποικιοκρατίας. Οι δυτικές ιμπεριαλιστικές πλούσιες χώρες προσφέρουν «βοήθεια» ύψους περίπου 130 δις δολαρίων σε φτωχές χώρες κάθε χρόνο, όμως τα πολυεθνικά μονοπώλια μεταφέρουν 900 δις δολάρια από τις αναπτυσσόμενες χώρες προς τις τράπεζες των πλούσιων χωρών ετησίως. Επιπλέον, φτωχές χώρες καταβάλλουν ετησίως σε τόκους 600 δισ. δολάρια για τα χρέη τους προς πλούσιες χώρες και τα ιμπεριαλιστικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα – δάνεια που έχουν αποπληρωθεί πολλές φορές!
Πολιτικές και νόμοι (περικοπές σε τελωνειακούς δασμούς, φθηνό εργατικό δυναμικό και πρώτες ύλες, υπερτιμημένα τελικά αγαθά και τεχνολογίες κλπ.) που επιβάλουν ο Οργανισμός Παγκόσμιου Εμπορίου (WTO), το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και η Παγκόσμια Τράπεζα, κοστίζουν στον αναπτυσσόμενο κόσμο 500 δις δολάρια. Κατά την τελευταία δεκαετία, οι πολυεθνικές εταιρείες έχουν αρπάξει σε διάφορες χώρες του τρίτου κόσμου εδαφικές εκτάσεις που ισοδυναμούν με το σύνολο της επιφάνειας της Δυτικής Ευρώπης. Η τιμή αγοράς αυτής της γης δεν είναι μικρότερη από δύο τρις δολάρια.
Όλο αυτά υπογραμμίζουν το γεγονός ότι ο καπιταλισμός δεν είναι η τελική μοίρα της ανθρωπότητας. Μόνο μέσα από μια σοσιαλιστική επανάσταση μπορεί να λήξει η τρομερή οικονομική ανισότητα και να καταστεί η ανθρωπότητα ελεύθερη με την πραγματική έννοια της λέξης.
{fcomment}
