Διαβάστε μεταφρασμένη στα ελληνικά την ανάλυση που έγραψε ο μαρξιστής συγγραφέας Άλαν Γουντς αμέσως μετά την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους από τον τουρκικό στρατό. Πόσο κοντά βρισκόμαστε σε έναν πόλεμο;
Το πρωί της 24ης Νοέμβρη, ο τουρκικός στρατός κατέρριψε ένα ρωσικό πολεμικό αεροσκάφος στα σύνορα με τη Συρία. Δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο εάν ήταν πυρά εδάφους ή τουρκικά μαχητικά που κατέρριψαν το ρωσικό αεροσκάφος. Όμως, αυτό είναι απλά μια λεπτομέρεια. Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι πως το γεγονός αυτό αποτελεί μια ξεκάθαρη πρόκληση από την τουρκική άρχουσα κλίκα.
Τούρκοι αξιωματικοί υποστήριξαν πως τα τουρκικά F-16 κατέρριψαν το αεροσκάφος, αφού οι πιλότοι του «προειδοποίησαν επανειλημμένα» τους πιλότους του πως «παραβίαζαν τον τουρκικό εναέριο χώρο». Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ανέφερε πως ένα Su-24 καταρρίφθηκε στη συριακή επικράτεια, αφού χτυπήθηκε από πυρά εδάφους και αφού οι πιλότοι του είχαν καταφέρει να εκτιναχθούν. Η Ρωσία επιμένει πως το πολεμικό αεροσκάφος της δεν παραβίασε τον τουρκικό εναέριο χώρο. Το υπουργείο επέμεινε πως «σε όλη του την πτήση, το αεροσκάφος παρέμεινε αποκλειστικά πάνω από Συριακό έδαφος», προσθέτοντας πως «αντικειμενικά δεδομένα καταγραφής το επιβεβαιώνουν». Στην πραγματικότητα, τα βίντεο δείχνουν πως το αεροσκάφος καταρρίφθηκε στα βουνά της Λατάκιας – τα οποία βρίσκονται στο έδαφος της Συρίας. Οι πιλότοι, επίσης, προσγειώθηκαν εντός της συριακής επικράτειας. Ακόμα και τα τουρκικά ραντάρ φαίνεται να επιβεβαιώνουν ότι το αεροσκάφος καταρρίφθηκε πάνω από τη Συρία.
Ήταν ατύχημα;
Ήταν σφάλμα του Ρώσου πιλότου; Ήταν σφάλμα των συστημάτων πλοήγησης; Τέτοιες ερμηνείες είναι προφανώς δυνατές. Όμως, το πρώτο ερώτημα, που πρέπει να προκύψει, αφορά την ετοιμότητα των Τούρκων να ανοίξουν πυρά. Ο εναέριος χώρος της Συρίας είναι «πολυσύχναστος» τελευταία, με το ρίσκο συγκρούσεων και άλλων ατυχημάτων να είναι διαρκώς υπαρκτό. Αυτό ακριβώς ήταν το γεγονός που πολλοί φοβούνταν, από την στιγμή που η Ρωσία ξεκίνησε τις αεροπορικές επιχειρήσεις της στη Συρία.
Οι κίνδυνοι των επιχειρήσεων κοντά στα σύνορα ήταν ολοφάνεροι. Είναι επίσης πασίγνωστο πως υπάρχουν συμφωνίες, για να αποφευχθούν επεισόδια μεταξύ πολεμικών αεροσκαφών πάνω από τη Συρία. Γιατί αποδείχθηκαν τόσο αναποτελεσματικές; Η κατάρριψη ενός ρωσικού αεροσκάφους ήταν ένα πολύ σοβαρό βήμα, το οποίο δε θα μπορούσε να υλοποιηθεί χωρίς τη ρητή έγκρισηαπό τα υψηλότερα κλιμάκια -δηλαδή, από τον ίδιο τον Τούρκο πρόεδρο. Πρέπει να επισημάνουμε επίσης ότι τουρκικά αεροσκάφη έχουν ήδη καταρρίψει τουλάχιστον ένα συριακό αεροσκάφος και πιθανώς ένα ελικόπτερο νωρίτερα στον εμφύλιο πόλεμο.
Οι τουρκικές αρχές μπορεί να υποστηρίξουν πως οι συμφωνίες αποφυγής συγκρούσεων στον αέρα δεν καλύπτουν προσεγγίσεις στο «δικό τους εναέριο χώρο». Όμως, τι ακριβώς αποτελεί το «δικό τους εναέριο χώρο»; Η τουρκική κυβέρνηση υποστηρίζει πως οι Τουρκμένοι οι οποίοι κατοικούν στην περιοχή της Συρίας στα σύνορα με την Τουρκία ήταν πάντα «υπό την προστασία τους». Αυτόςοισχυρισμός αποκαλύπτει την πραγματική κατάσταση.
Οι φιλοδοξίες του Ερντογάν στην ευρύτερη περιοχή είναι γνωστές. Ελπίζει να επανεγκαθιδρύσει κάτι παρόμοιο με την πάλαι ποτέ Οθωμανική Αυτοκρατορία, θέτοντας μεγάλα μέρη της Κεντρικής Ασίας και της Μέσης Ανατολής κάτω από τουρκικό έλεγχο. Σε αυτή την κατεύθυνση επιχειρεί να χρησιμοποιήσει τους τουρκόφωνους πληθυσμούς – όπως οι Τουρκμένοι – για τους δικούς του κυνικούς σκοπούς, όπως ο ρωσικός τσαρισμός χρησιμοποίησε τους Νότιους Σλάβους στο παρελθόν ως πιόνια μιας επεκτατικής εξωτερικής πολιτικής.
Είναι επίσης κοινό μυστικό πως ο Ερντογάν στηρίζει το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) και άλλες ισλαμιστικές συμμορίες, για να ανατρέψει τον Πρόεδρο Άσσαντ και να υφαρπάξει συριακές περιοχές. Γι’ αυτό το λόγο, έχει επιτρέψει σε πλήθος ισλαμιστών μαχητών να περάσουν τα τουρκικά σύνορα και να ενταχθούν στον ISIS στη Συρία, ενώ μπλοκάρει τον εφοδιασμό με όπλα και εθελοντές στις αντι-ισλαμιστικές δυνάμεις στη Συρία και σφυροκοπεί τους Κούρδους που πολεμάνε τον ISIS.
Εν τω μεταξύ, η Δύση αγνοεί επιδεικτικά το γεγονός ότι οι Τούρκοι – μαζί με τους εγκληματίες της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ – υποστηρίζουν, εξοπλίζουν και χρηματοδοτούν τους τζιχαντιστές στη Συρία – συμπεριλαμβανομένου του ISIS. Όμως, τελευταία όλα αυτά έχουν αλλάξει.
Η Ρωσία επεμβαίνει
Η ρωσική επέμβαση στη Συρία άλλαξε τα πάντα, αναγκάζοντας τους Αμερικανούς να εντείνουν την επίθεσή τους κατά του ISIS. Έχτισαν μια «άβολη» συμμαχία υπό την ονομασία «Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις», αποτελούμενη κυρίως από Κούρδους μαχητές, αλλά συμπεριλαμβανόμενων και κάθε είδους λεγόμενων«μετριοπαθών» Σύριων αντιστασιακών, φυλάρχων και άλλων παράσιτων.
Οι Κούρδοι πέτυχαν αξιοσημέιωτη πρόοδο ενάντια στον ISIS τις τελευταίες εβδομάδες. Προηγουμένως, είχαν πετύχει να κλείσουν σημαντικό μέρος των συρο-τουρκικών συνόρων, την κύρια οδό ανεφοδιασμού του ISIS σε μαχητές και όπλα. Κάτι τέτοιο κάθε άλλο παρά ευχαρίστησε τον Ερντογάν, τον ντε φάκτο Τούρκο «νονό» του ISIS. Αυτό που συνέβη μετά όμως τον δυσαρέστησε ακόμα περισσότερο.
Στον απόηχο των επιθέσεων στο Παρίσι, υπήρχε έντονη δραστηριότητα στο διπλωματικό πεδίο. Τα Ηνωμένα Έθνη πέρασαν ένα ψήφισμα που καλεί όλο τον κόσμο να πολεμήσει ενάντια όχι μόνο στον ISIS, αλλά και ενάντια σε άλλες ισλαμικές, τζιχαντιστικές και προσκείμενες στην Αλ-Κάϊντα συμμορίες. Το Παρίσι και το Λονδίνο μετατοπίστηκαν πιο κοντά στην Ουάσινγκτον στο συριακό ζήτημα, και τώρα και οι τρεις αναγκαστικά κινήθηκαν πιο κοντά στη Μόσχα. Ο Πούτιν πλέον, και όχι αυτοί, κρατά το κλειδί για τη Συρία.
Η Τουρκία, η Ρωσία και η Δύση
Η συμφωνία που επετεύχθη μεταξύ του Πούτιν και των Αμερικανών βρίσκεται σε άμεση αντίθεση προς τα συμφέροντα των Τούρκων και Σαουδαράβων ηγετών. Η Δύση αναγκάστηκε να δεχτεί τη ρωσική απαίτηση για παραμονή του Άσσαντ στην εξουσία – τουλάχιστον προς το παρόν – μέχρι να βρεθεί μία «λύση μετά από διαπραγμάτευση» για το Συριακό ζήτημα. Συμφωνούν επίσης πως η μάχη ενάντια στην τρομοκρατία στη Συρία δεν περιορίζεται στον ISIS, αλλά θα επεκταθεί ενάντια και σε άλλες, προσκείμενες στην αλ-Κάϊντα, ομάδες.
Το ψήφισμα του ΟΗΕ, που πέρασε την προηγούμενη εβδομάδα, καλεί τα μέλη του να «λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα που υπόκεινται στο διεθνές δίκαιο» ενάντια στονISIS, και καλεί για την εξάλειψη των «ασφαλών καταφυγίων» σε Συρία και Ιράκ. Εκτός από τονISIS, περιλαμβάνει και την Αλ-Νούσρα, το παρακλάδι της αλ-Κάϊντα στη Συρία. Αυτό σημαίνει πως η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία εξαιρούνται από τη συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Δύσης. Αυτό έγινε ξεκάθαρο τον Οκτώβρη, όταν σχηματίστηκαν οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις, υποστηριζόμενες από τη Δύση, κυρίως στις Βόρειες και Ανατολικές επαρχίες, αποτελούμενες από το κουρδικό YPG και μια σειρά φυλετικών και άλλων υποστηριζόμενων από τις ΗΠΑ στρατιωτικών ομάδων, αποκλείοντας όμως ομάδες υποστηριζόμενες από Τουρκία και Σαουδική Αραβία.
Για κάποιο διάστημα, η Τουρκία προσπαθούσε να αναγκάσει το ΝΑΤΟ να ξεκινήσει εκστρατεία κατά του Άσσαντ στη Συρία. Απευθύνθηκε στο ΝΑΤΟ αρκετές φορές κατά τη διάρκεια του εμφυλίου, ώστε να βοηθήσει στην ανατροπή του Άσσαντ. Από το ξεκίνημα της ρωσικής επέμβασης, οι Σαουδάραβες ενέτειναν τις αποστολές όπλων σταισλαμικά – προσκείμενα στην αλ-Κάϊντα – ανδρείκελά τους. Τη προηγούμενη εβδομάδα, οι ομάδες, που υποστηρίζονται από Τουρκία και Σαουδική Αραβία, ενέτειναν τις επιθέσεις ενάντια σε προσκείμενες στις ΗΠΑ ομάδες. Την προηγούμενη εβδομάδα οι συγκρούσεις μεταξύ εντεταλμένων από την Τουρκία και τη Σαουδική Αραβία ομάδων και φιλοαμερικανικών δυνάμεων εντάθηκαν. Η αλ-Νούσρα απείλησε πως θα επιτεθεί ενάντια στο κουρδικό Καντόνι του Αφρίν, και εχθές σε -προσκείμενο στους Ισλαμιστές- δωμάτιο επιχειρήσεων, προειδοποίησαν για επιχείρηση κατά της προσκείμενης στις ΗΠΑ «Jaish al-Thuwur», που είναι μέρος των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων.
Καθώς η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ υποστηρίζουν τις τζιχαντιστικές αυτές ομάδες για χρόνια, ενισχύοντάς τες με δισεκατομμύρια δολάρια, η επαναπροσέγγιση με τη Ρωσία (και κατά συνέπεια με τον Άσσαντ) αντιπροσωπεύει ένα θανάσιμο χτύπημα γι’ αυτές. Αυτό είναι ιδιαίτερα εύστοχο στην περίπτωση του Ερντογάν. Παρότι καλλιεργεί ακατάπαυστα την εικόνα ενός παντοδύναμου Ωθομανού ηγέτη, ο θρόνος του τρίζει.
Στις δολοφονίες, η πρώτη ερώτηση που κάνουν οι δικηγόροι είναι «ποιος ωφελείται». Σε αυτή την περίπτωση, η ερώτηση απαντάται από μόνη της. Ούτε οι Αμερικάνοι, ούτε οι Ρώσοι έχουν κάποιο συμφέρον από τα γεγονότα, ειδικά τώρα που πασχίζουν να φτάσουν σε μια συμφωνία. Αυτός που έχει πιο πολλά να κερδίσει από την προβοκάτσια αυτή, με σκοπό να δημιουργήσει ρήγμα μεταξύ Αμερικανών και Ρώσων, είναι ο Ερντογάν.
Καταρρίπτοντας ένα ρωσικό αεροσκάφος, ελπίζει να οδηγήσει τη Ρωσία σε αντίποινα ενάντια στην Τουρκία – η οποία είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Κάτι τέτοιο θα οδηγούσε το ΝΑΤΟ να λάβει μέτρα για την άμυνα της Τουρκίας, και έτσι να σπάσει τις σχέσεις του με τη Μόσχα. Αυτό θα επέτρεπε στην Τουρκία να συνεχίσει την παρέμβασή της στη Συρία και να δημιουργήσει περιθώριο για να ανασάνουν τα τζιχαντιστικά ανδρείκελά της. Ωστόσο, είναι αρκετά απίθανο να πετύχει σε αυτή την απεγνωσμένη, «τζογαδόρικη» κίνηση.
Η Τουρκία, η οποία υποτίθεται ότι είναι σύμμαχος των Αμερικάνων, προωθεί τη δική της ατζέντα, και τα δικά της συμφέροντα, τα οποία, στη δεδομένη χρονική συγκυρία, δεν ευθυγραμμίζονται με αυτά των ΗΠΑ. Έτσι, ο Ερντογάν επιδεικνύει τη δύναμή του, δηλώνοντας πως «αν πιστεύετε πως μπορείτε να με αγνοείτε, κάνετε μεγάλο λάθος. Πρέπει να περιλαμβάνομαι σε οποιαδήποτε διαπραγμάτευση για συμφωνία στη Συρία, και τα συμφέροντά μας πρέπει να διατηρηθούν.» Η κατάσταση στη Συρία ξαφνικά έγινε αρκετά πιο περίπλοκη, και αυτό δεν είναι κάτι, το οποίο θέλουν οι Αμερικανοί.
3ος Παγκόσμιος Πόλεμος;
Κάποιοι επιφανειακοί παρατηρητές προβλέπουν ότι αυτά τα γεγονότα θα καταλήξουν σε νέο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αναδεικνύουν τις ομοιότητες με το 1914, όταν όλες οι Μεγάλες Δυνάμεις είχαν εμπλακεί με τις αντιδικίες στα Βαλκάνια. Σήμερα, όλες οι μεγάλες δυνάμεις έχουν εμπλακεί στη Συρία: Ρωσία, ΗΠΑ, Γαλλία, Βρετανία, μαζί με τους συμμάχους τους: Τουρκία, Σαουδική Αραβία, Κατάρ, Ιορδανία, Λίβανο και Ιράν.
Ναι, υπάρχουν ομοιότητες με το 1914. Όμως, υπάρχουν και σημαντικές διαφορές. Στην πραγματικότητα, οι αντιθέσεις μεταξύ των ιμπεριαλιστών είναι τόσο οξυμένες, που στο παρελθόν θα είχαν ήδη οδηγήσει σε πόλεμο. Το ερώτημα είναι: γιατί ο κόσμος δεν είναι για άλλη μια φορά σε πόλεμο; Η απάντηση βρίσκεται στο διαφορετικό συσχετισμό δυνάμεων σε παγκόσμια κλίμακα.
Για να ξεκινήσουμε με τον παραλληλισμό με το 1914, όταν ξέσπασε ο πόλεμος στην Ευρώπη: δε θα υπήρχε λόγος η Γερμανία να εισβάλλει στο Βέλγιο, ή να καταλάβει την Αλσατία-Λωρραίνη, για τον απλό λόγο ότι η Γερμανία ήδη ελέγχει ολόκληρη την Ευρώπη μέσω της οικονομικής της ισχύος. Όλες οι σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονται από τη Μέρκελ και την Bundesbank, χωρίς να πέσει ούτε ένας πυροβολισμός. Μήπως η Γαλλία θα μπορούσε να ξεκινήσει έναν εθνικοαπελευθερωτικό πόλεμο από τη Γερμανία; Κάτι τέτοιο είναι ξεκάθαρα γελοίο.
Το γεγονός ότι τα παλιά μικρά κράτη της Ευρώπης έχουν εδώ και καιρό σταματήσει να παίζουν οποιονδήποτε ανεξάρτητο ρόλο στον κόσμο. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο οι Ευρωπαίοι αστοί αναγκάστηκαν να δημιουργήσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση, σε μια προσπάθεια να ανταγωνιστούν τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και, πλέον, την Κίνα σε παγκόσμιο επίπεδο. Αλλά ένας πόλεμος μεταξύ της «Ευρώπης» και οποιουδήποτε από τα προαναφερθέντα κράτη είναι εντελώς αδύνατος. Εκτός των άλλων, η «Ευρώπη» δεν έχει ενιαίο στρατό, ναυτικό και αεροπορία. Τέτοιοι στρατοί διατηρούνται από τις επιμέρους αστικές τάξεις, οι οποίες, πίσω από τη μάσκα της ευρωπαϊκής «ενότητας», παλεύουν λυσσαλέα για να προασπίσουν τα «εθνικά συμφέροντά» τους.
Από στρατιωτική άποψη, καμιά χώρα δεν μπορεί να σταθεί απέναντι στην κολοσσιαία στρατιωτική πυγμή των ΗΠΑ. Αλλά και αυτή η στρατιωτική δύναμη έχει επίσης όρια. Υπάρχουν πασιφανείς ανταγωνισμοί μεταξύ ΗΠΑ, Κίνας και Ιαπωνίας στον Ειρηνικό. Στο παρελθόν θα μπορούσαν να έχουν οδηγήσει σε πόλεμο. Όμως, σήμερα η Κίνα δεν είναι ένα αδύναμο, καθυστερημένο, ημι-αποικιακό κράτος, στο οποίο θα μπορούσε κανείς να εισβάλλει εύκολα και να το υποτάξει. Είναι μια αναδυόμενη στρατιωτική και οικονομική δύναμη, η οποία προωθεί τα συμφέροντά της. Πώς άλλωστε οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να διανοηθούν πόλεμο με την Κίνα, όταν δε μπορούν να απαντήσουν ούτε στις συνεχόμενες προκλήσεις από τη Βόρειο Κορέα;
Και όσον αφορά τη Μ. Ανατολή; Στην πραγματικότητα, είναι ακριβώς σε αυτή την περιοχή που τα όρια της αμερικανικής δύναμης φαίνονται πιο ξεκάθαρα. Η επέμβαση στο Ιράκ δεν έλυσε τίποτα για τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό, και βύθισε την ευρύτερη περιοχή σε ένα χάος, το οποίο τώρα απειλεί τα συμφέροντα του πιο ισχυρού ιμπεριαλιστικού κράτους που υπήρξε ποτέ. Οι ΗΠΑ ήδη βγήκαν αποδυναμωμένεςαπό το Ιράκ και το Αφγανιστάν. Ήταν αδύνατο να επέμβουν στη Συρία και να βομβαρδίσουν τον Άσσαντ, διότι η αμερικάνικη κοινή γνώμη έχει σιχαθεί τις διαρκείς στρατιωτικές περιπέτειες στο εξωτερικό. Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο, οι ΗΠΑ επέλεξαν να συνάψουν συμφωνία με τους Ρώσους για τη Συρία. Αυτό δείχνει αδυναμία, όχι δύναμη.
Πώς θα αντιδράσει η Ρωσία;
Αν χώσεις το δάκτυλο σου στο μάτι κάποιου, είναι πολύ πιθανόν το άτομο αυτό να ενοχληθεί λίγο, αν όμως χώσεις και τα δυο δάκτυλα σου στο μάτι κάποιου, τότε σίγουρα θα ενοχληθεί. Αυτό ακριβώς έκανε ο Ερντογάν στον Πούτιν και ο Πούτιν δεν είναι ένας άνθρωπος που συγχωρεί και ξεχνά. Όταν το ρωσικό πολιτικό αεροπλάνο εξερράγη πάνω από το Σινά από βόμβα που είχαν τοποθετήσει τρομοκράτες, οι Ρώσοι αμέσως πήραν την εκδίκηση τους εντείνοντας τους βομβαρδισμούς ενάντια στον ISIS.
Κάτι τέτοιο είναι απόλυτα εναρμονισμένο με αυτά που γνωρίζουμε για το χαρακτήρα και την ψυχολογία του Βλαντιμίρ Πούτιν. Μέχρι στιγμής ήταν σχετικά συγκρατημένος στα σχόλια του. Μας ζήτησε να είμαστε υπομονετικοί. Χωρίς αμφιβολία,το αίτημά του για υπομονή είναι ένα βολικό προκάλυμμα για τις αλλοπρόσαλλες τηλεφωνικές συνομιλίες που πρέπει να λαμβάνουν χώρα μεταξύ Κρεμλίνου και Λευκού Οίκου.
Ερωτηθείς αν η Ρωσία θα επικαλεστεί το δικαίωμα της αυτοάμυνας, όπως προβλέπεται από το Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, για την απώλεια του πολεμικού αεροσκάφος της στα συρο-τουρκικά σύνορα, ο Ρώσος γραμματέας Τύπου του Προέδρου, Ντιμίτρι Πεσκόφ, απάντησε: «μέχρι να υπάρξουν διευκρινιστικές αναφορές, είναι αδύνατον να απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό»και πρόσθεσε: «μέχρι στιγμής, το υπουργείο Άμυνας δεν έχει ακόμη επιβεβαιώσει τι κατέρριψε το πολεμικό αεροσκάφος μας. Γνωρίζουμε και έχουμε ως δεδομένο ότι το αεροσκάφος ήταν στον εναέριο χώρο της Συρίας, πάνω από συριακό έδαφος.»
Αυτές οι λέξεις μιλούν από μόνες τους. Εάν είναι αληθές ότι οι Τούρκοι έριξαν το ρωσικό αεροπλάνο μέσα στο συριακό και όχι στον τουρκικό εναέριο χώρο, αυτό θα θεωρηθεί ως ενέργεια πολέμου. Υπάρχουν φήμες σχετικά με τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν ότι σχεδίαζε να καλέσει έκτακτη συνάντηση του Ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας αμέσως μετά το περιστατικό. Θα αποτελούσε έκπληξη, αν κάτι τέτοιο δε συνέβη. Ακόμα μεγαλύτερη έκπληξη θα προξενούσετο ενδεχόμενο να μην προετοιμαζόταν κάποιου είδους ανταπόδοση.
Δημοσίως, η νατοϊκή απάντηση είναι διπλωματική: η Τουρκία αποτελεί μέρος της συμμαχίας του ΝΑΤΟ, η οποία είναι έτοιμη να υπερασπιστεί την Τουρκία, αν η Ρωσία παραβιάσει τον εναέριο χώρο της. Μα πώς μπορεί να υπερασπιστεί την Τουρκία, όταν ο αμερικανικός στρατός είναι χιλιάδες μίλα μακριά;Ακόμα και να μπορούσε να το κάνει, δεν είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ να εμπλακούν σε πόλεμο με τη Ρωσία – και σίγουρα αποκλείεται να εμπλακούν σε μία τέτοια σύρραξη, για να υπερασπιστούν τον Εντοργάν, ο οποίος όλο και περισσότερο θεωρείται μπελάς για την Ουάσιγκτον.
Πριν από όχι πολύ καιρό, η Ουάσιγκτον και το ΝΑΤΟ είχαν υιοθετήσει πολύ επιθετικό δημόσιο λόγο για το ζήτημα της Ουκρανίας, απειλώντας να προμηθεύσουν με οπλισμό το Κίεβο, να δώσουν στη Ρωσία ένα μάθημα κ.ο.κ. Όμως, στην πράξη αυτά ήταν λόγια του αέρα. Η αμερικανική στρατιωτική βοήθεια στο καθεστώς του Κιέβου ήταν ανύπαρκτη, ενώ η «οικονομική βοήθεια» από το, ελεγχόμενο από τις ΗΠΑ, ΔΝΤ, εκτός του ότι ήταν παντελώς ανεπαρκής, συνοδευόταν από σκληρούς και επώδυνους όρους. Η ΕΕ έδωσε στη Ρωσία τελεσίγραφο μιας εβδομάδας για να αλλάξει την πορεία της στην Ουκρανία, διαφορετικά θα αντιμετώπιζε περισσότερες κυρώσεις. Το τελεσίγραφο ήρθε και πέρασε, όπως όλα τα υπόλοιπα τελεσίγραφα. Ο Πούτιν το αψήφησε. Όπως συνήθως, οι Αμερικάνοι ούρλιαζαν και φώναζαν και τελικά δεν έκαναν τίποτα. Αυτή τη φορά δε θα γίνει κάτι διαφορετικό.
Πρώτον, οι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Δύσης έχουν αλλάξει δραματικά από την κρίση στην Ουκρανία. Οι Αμερικάνοι χρειάζονται τη βοήθεια της Ρωσίας στην αντιμετώπιση της απειλής των τζιχαντιστών στη Συρία. Αυτό είναι το βασικό συστατικό της πολιτικής τους. Στην πραγματικότητα, αυτό αποτελεί τη μόνη πολιτική τους. Σε σύγκριση με αυτό, η κατάρριψη ενός και μόνο αεροσκάφους δε θα αλλάξει πολλά. Παρόλο που ο Πούτιν εξαπολύει μύδρους, στην πράξη είναι το ίδιο και για τη Ρωσία. Αυτό, ωστόσο, δε σημαίνει ότι οι Ρώσοι δεν θα κάνουν τίποτα.
Στη πρώτη δημόσια δήλωσή του, ο Πούτιν είπε ότι η Τουρκία μαχαίρωσε πισώπλατα τη Ρωσία με την κατάρριψη του πολεμικού αεροσκάφους και έδρασε ως συνεργός των τρομοκρατών. Επέμεινε ότι το αεροπλάνο χτυπήθηκε, ενώ πετούσε ένα χιλιόμετρο έξω από τα τουρκικά σύνορα και όχι εντός. Ως εκ τούτου, το αεροπλάνο δεν αποτελούσε απειλή για την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας. Ο Πούτιν είπε ότι το αεροπλάνο στόχευε τρομοκράτες στην επαρχία της Συρίας Λατάκια, πολλοί από τους οποίους προέρχονταν από τη Ρωσία. Ο Πούτιν επίσης ανέφερε ότι η Ρωσία παρατήρησε τη ροή πετρελαίου από συριακή περιοχή που βρίσκεται υπό τον έλεγχο τρομοκρατών προς την Τουρκία.
Είναι γεγονός ότι το Ισλαμικό Κράτος δεν έχει μόνο έσοδα από το λαθρεμπόριο του πετρελαίου αλλά έχει και την προστασία του στρατού ενός έθνους, ανέφερε ο Πούτιν (εννοώντας την Τουρκία). Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί οι ομάδες των τρομοκρατών είναι τόσο τολμηρές στο να διεξάγουν τρομοκρατικές ενέργειες σε ολόκληρο τον κόσμο, πρόσθεσε, προειδοποιώντας ότι το περιστατικό θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στις σχέσεις Ρωσίας-Τουρκίας. Το γεγονός ότι η Τουρκία δεν προσπάθησε να επικοινωνήσει με τη Ρωσία αμέσως μετά το περιστατικό αλλά βιάστηκε να καλέσει μια συνάντηση του ΝΑΤΟ αντ’ αυτού, δείχνει ότι η Τουρκία επιθυμεί το ΝΑΤΟ να υπηρετήσει τα συμφέροντα του ISIS, πρόσθεσε.
Η φήμη του Πούτιν στο εσωτερικό της Ρωσίας εξαρτάται από την εικόνα του ως σκληρού άντρα που σηκώνει το ανάστημα του στους εχθρούς της Ρωσίας, ιδιαίτερα στην Αμερική. Δεν μπορεί να επιτρέψει μια προσβολή, όπως αυτή του Ερντογάν, να μείνει ατιμώρητη. Η μορφή, που θα έχει αυτή η τιμωρία, δεν είναι ξεκάθαρη. Όμως, ένα πράγμα είναι σίγουρο: ό,τι και να αποφασίσει να πράξει, θα το κοινοποιήσει στους Αμερικάνους. Στους τελευταίους μπορεί να μην αρέσει αυτό, αλλά θα δε θα έχουν άλλη εναλλακτική επιλογή από το να το χωνέψουν.
Η διαρκής απαίτηση για υπομονή και αυτοσυγκράτηση, καθώς τα «γεγονότα» εξετάζονται υποδηλώνει ότι η διάθεση στις Βρυξέλλες και στην Ουάσιγκτον δεν είναι φιλοπολεμική αλλά εξαιρετικά νευρική. Η αλήθεια είναι ότι και οι Αμερικάνοι και οι Ευρωπαίοι θέλουν τη Μόσχα να αποτελέσει μέρος της λύσης στη Συρία. Θα κάνουν ό,τι είναι δυνατόν να ηρεμήσουν τους Ρώσους και να βάλουν φρένο στους Τούρκους.
Σύμφωνα με κάποιες αναφορές, οι δύο Ρώσοι πιλότοι δολοφονήθηκαν από τουρκμενικές δυνάμεις (σ.τ.μ. ο ένας πιλότος επέζησε και επέστρεψε στην αεροπορική του βάση). Αν αυτό είναι αλήθεια, τότε θα προκαλέσει ένα κύμα οργής στη Ρωσία. Κάποιος μπορεί με κάθε σιγουριά να περιμένει διπλωματικά πυροτεχνήματα και πολύ πιθανόν μερικά από αυτά να είναι πραγματικά. Όμως, ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος δεν πρόκειται να συμβεί σύντομα.
Άλαν Γουντς – Λονδίνο, 24 Νοεμβρίου 2015
Μετάφραση από την ιστοσελίδα www.marxist.com : Ιωσήφ Σπάρταλης
Επιμέλεια : Νίκος Σέντης
