Από τα τέλη Νοεμβρίου εξελίσσεται ένα μαζικό αγροτικό κίνημα που έχει φτάσει στα πρόθυρα της εξέγερσης. Μέχρι τώρα έχουμε δει τη μεγαλύτερη κινητοποίηση αγροτοκτηνοτρόφων της τελευταίας δεκαετίας, με μαζικά μπλόκα σε κεντρικές οδικές αρτηρίες, τελωνεία, λιμάνια και αεροδρόμια, σφοδρές συγκρούσεις με την αστυνομία και καταστροφές αστυνομικών οχημάτων.
Η κυβέρνηση απάντησε με έναν συνδυασμό ψευδών υποσχέσεων και άγριας καταστολής. Σε πολλές περιπτώσεις, βέβαια, οι αγρότες αμύνθηκαν απέναντι στην καταστολή, όπως συνέβη στην Κρήτη όπου έτρεψαν τα ΜΑΤ σε φυγή. Οι εξευτελιστικές για την κυβέρνηση εικόνες με αγρότες να κυνηγούν τα ΜΑΤ με γκλίτσες την οδήγησαν στην εκδικητική δικαστική δίωξη των αγωνιζόμενων αγροτών ως «εγκληματική οργάνωση». Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση εξαπολύει απειλές για αντίστοιχες διώξεις σε όλους τους αγωνιζόμενους μικροπαραγωγούς
Το δίκιο είναι φυσικά με το μέρος των φτωχών αγροτών και κτηνοτρόφων, οι οποίοι βγήκαν στους δρόμους λόγω ενός συνδυασμού παραγόντων που απειλούν την επιβίωσή τους. Αυτοί περιλαμβάνουν τις καθυστερήσεις στην καταβολή των ζωτικής σημασίας επιδοτήσεων, τη μεγάλη καθυστέρηση των αποζημιώσεων για τις φυσικές καταστροφές (συμπεριλαμβανομένης της ευλογιάς προβάτων, που έχει οδηγήσει στη θανάτωση 433.000 ζώων), την εκτίναξη του κόστους των πρώτων υλών, την υπερχρέωση και τις εξευτελιστικές τιμές πώλησης των προϊόντων τους στους μεσάζοντες. Σε αυτά ήρθε να προστεθεί το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, εξαιτίας του οποίου μάλιστα αυξήθηκαν οι καθυστερήσεις στην καταβολή των επιδοτήσεων – καθώς η ΕΕ απαιτεί πλέον αυστηρότερους ελέγχους.
Η κυβέρνηση χρωστάει στους αγρότες πάνω από 1,3 δισ. ευρώ, όχι μόνο για το τρέχον έτος αλλά και για το 2024. Έτσι, χιλιάδες παραγωγοί αναγκάζονται να δανειστούν και να υπερχρεωθούν για να μπορέσουν να καλλιεργήσουν τα χωράφια τους και να ταΐσουν τα ζώα τους.
Η σημασία των αγροτικών επιδοτήσεων
Η επί δεκαετίες καταβολή των αγροτικών επιδοτήσεων – ως παυσίπονο για τον γενικότερο οικονομικό στραγγαλισμό αγροτών και κτηνοτρόφων – τις έχει μετατρέψει σε ένα κρίσιμο μέρος του αγροτικού εισοδήματος. Η σταδιακή μείωση των επιδοτήσεων από τη ΕΕ και την κυβέρνηση σημαίνει τον συνειδητό οικονομικό αφανισμό χιλιάδων μικροκαλλιεργητών. Είναι χαρακτηριστικό ότι η στρόφιγγα των επιδοτήσεων έχει μειωθεί κατά 34% από το 2020 μέχρι το 2024, ενώ το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ για την περίοδο 2028–2034 προβλέπει μείωση των δαπανών για τον αγροτικό τομέα από το 32,2% στο 16,5% του προϋπολογισμού.
Η πολιτική επιδοτήσεων της ΕΕ αποδείχθηκε απόλυτα αντιδραστική και μακροπρόθεσμα καταστροφική για τον μικρό παραγωγό. Οι επιδοτήσεις δεν είχαν ποτέ ως στόχο τη στήριξη του μικροκαλλιεργητή, αλλά την προστασία της ευρωπαϊκής αγοράς από τον διεθνή ανταγωνισμό και τον προσανατολισμό της αγροτικής παραγωγής σε συγκεκριμένους τομείς που έχει ανάγκη το μεγάλο κεφάλαιο. Παράλληλα, οι επιδοτήσεις είχαν ως στόχο να μειώσουν το κόστος των αγροτικών προϊόντων ώστε να ωφεληθούν βιομηχανίες τροφίμων και άλλες βιομηχανίες που έχουν ως πρώτη ύλη προϊόντα του πρωτογενή τομέα. Οι επιδοτήσεις, με άλλα λόγια, αποτελούσαν για χρόνια μία έμμεση επιδότηση στους καπιταλιστές με τα λεφτά των Ευρωπαίων φορολογούμενων. Οι χαμηλές τιμές των αγροτικών προϊόντων βέβαια δεν έφταναν ποτέ στον εργαζόμενο καταναλωτή γιατί τις αξιοποιούσε για να αισχροκερδήσει το εμπορικό κεφάλαιο, ή ο λεγόμενος «μεσάζοντας»
Κοινός αγώνας εργατών και αγροτών
Το εργατικό κίνημα έχει συμφέρον και καθήκον να σταθεί στο πλευρό των αγωνιζόμενων αγροτών και κτηνοτρόφων ενάντια στην κυβέρνηση και στο μεγάλο κεφάλαιο. Πρέπει να απαιτήσει την ικανοποίηση όλων των δίκαιων αιτημάτων των φτωχών παραγωγών, την άμεση καταβολή των επιδοτήσεων και των αποζημιώσεων, τη μείωση του κόστους των πρώτων υλών κ.λπ.
Ωστόσο είναι ανάγκη να ειπωθεί όλη η αλήθεια στους αγωνιζόμενους αγρότες και κτηνοτρόφους. Ακόμη και αν όλες οι διεκδικήσεις τους ικανοποιηθούν άμεσα, αυτό θα είναι μόνο μία προσωρινή ανάσα. Η κυβέρνηση του κεφαλαίου, η ΕΕ και το άναρχο καπιταλιστικό σύστημα τους οδηγούν στην αναπόφευκτη καταστροφή. Ο αγώνας για την επιβίωση των αγροτοκτηνοτρόφων περνάει μέσα από τον κοινό αγώνα με το εργατικό κίνημα στη βάση κοινών αιτημάτων ενάντια στην ακρίβεια, για την ανατροπή της διεφθαρμένης κυβέρνησης της Δεξιάς, και με στόχο την άνοδο στην εξουσία μιας εργατικής κυβέρνησης που θα εφαρμόσει ένα αντικαπιταλιστικό – σοσιαλιστικό πρόγραμμα, στη βάση του οποίου η πρωτογενής παραγωγή θα οργανώνεται με βάση τις κοινωνικές ανάγκες και όχι τα κέρδη των καπιταλιστών
Για να καταπολεμηθεί η ακρίβεια, οι μεγάλες επιχειρήσεις που εμπλέκονται στην αγροτική παραγωγή πρέπει να ανοίξουν τα βιβλία τους και να ελεγχθούν από επιτροπές αγροτών και εργατών. Οι καπιταλιστές που αισχροκερδούν πρέπει να απαλλοτριωθούν χωρίς αποζημίωση. Οι ληστρικές τράπεζες πρέπει να απαλλοτριωθούν και να δημιουργηθεί μια ενιαία κρατική τράπεζα που θα διαγράψει τα χρέη των μικρών παραγωγών και θα τους προμηθεύσει με φθηνά δάνεια.
Επιπρόσθετα, πρέπει άμεσα να διεξαχθεί ανεξάρτητη έρευνα από μια εκλεγμένη επιτροπή αγροτών και εκπροσώπων των μαζικών εργατικών οργανώσεων για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ. Οι ένοχοι πρέπει να επιστρέψουν τα χρήματα που έλαβαν παράνομα και οι οργανωτές του σκανδάλου και οι μεγάλοι ωφελούμενοι πρέπει να διωχθούν ποινικά και η περιουσία τους να απαλλοτριωθεί.
Το μαζικό κίνημα των αγροτών και των κτηνοτρόφων μπορεί να γίνει η σπίθα για ένα μαζικό κοινό κίνημα εργατών, αγροτών, φοιτητών και μαθητών. Αυτό είναι απόλυτα εφικτό να γίνει. Ήδη το 76% του πληθυσμού στηρίζει τον αγώνα των αγροτών και επιπρόσθετα υπάρχει άπλετο «εύφλεκτο υλικό» στην κοινωνία.
Το βασικό εμπόδιο για τη δημιουργία ενός τέτοιου κινήματος δεν είναι η διάθεση αγροτών και εργαζόμενων, αλλά η απροθυμία των μαζικών οργανώσεων της εργατικής τάξης. Η αδράνεια της χρεοκοπημένης ηγεσίας της ΓΣΕΕ δεν αποτελεί έκπληξη για κανέναν. Ωστόσο δεν έχουμε δει καμία σοβαρή πρωτοβουλία από την ηγεσία του ΚΚΕ, πέρα από την εκδήλωση στήριξης στον αγώνα των αγροτών και το κάλεσμα για μια νέα 24ωρη απεργία της ΑΔΕΔΥ στις 16 Δεκεμβρίου. Αυτό θα ήταν ένα βήμα μπροστά αν συνδεόταν ξεκάθαρα με τον αγώνα των αγροτών και εντασσόταν σε ένα πλαίσιο κλιμάκωσης. Όλα δείχνουν όμως δυστυχώς, ότι αυτή θα είναι άλλη μία 24ωρη απεργία ρουτίνας. Πραγματική στήριξη των αγροτών σημαίνει κοινός συντονισμός και προετοιμασία για μια γενική απεργία με σχέδιο κλιμάκωσης μέχρι τη νίκη, που δεν μπορεί να είναι τίποτα λιγότερο από την ανατροπή της κυβέρνησης «των φραπέδων και των χασάπηδων»
Ηλίας Κυρούσης